Discussiegroep

Zoals bekend capituleerde Zeeland op 14 mei 1940 niet. Internetberichten geven aan dat Winkelman aan de maritieme commandant van Zeeland - schout bij nacht H. J. van der Stad - op die dag een soort onafhankelijkheidsverklaring gaf. Voor Zeeland zou de capitulatie niet gelden. Andere berichten geven aan dat Van der Stad doorging met de strijd omdat er Franse troepen in zijn gebied waren en hij praktisch gezien tot geen capitulatie in staat was. Was het doorvechten van Van der Stad een opdracht of een onvoorziene omstandigheid?
Wat is er gebeurd? Wat zijn de bronnen? Wat heeft Van der Stad voor de Parlementaire enquête-commissie gezegd?

» Dit bericht is geplaatst op 16 augustus 2007 22:53

Het is vrij simpel. Omdat het Militair Gezag voor de capitulatie van de rest van Nederland in Zeeland reeds was overgedragen aan de Fransen, kon Nederland geen militaire capitulatie aanbieden voor dit rijksdeel. Daarom werd duidelijk bedongen dat Zeeland niet onder de capitulatievoorwaarden kon vallen, hetgeen door de Duitsers werd aanvaard.

Overigens zij gezegd dat die overdracht van het Militaire Gezag relatief was. De capitulatie van alle Zeeuwse delen - met uitzondering van Zeeuws-Vlaanderen - werd tenslotte op 17 mei door de Nederlanders aangeboden. Dat dit na overleg met de Fransen was gebeurd zij gezegd. Maar met het vertrek van de laatste Fransen in de loop van de 17de, verviel het MG weer gewoon aan de Nederlanders. Het was dus vooral een herenakkoord.

Zeeuws-Vlaanderen overigens capituleerde in het geheel niet. Dat is opmerkelijk want dit Nederlandse grondgebied werd uiteindelijk pas op 28 mei door Duitse troepen geheel bezet. Weinig Nederlanders weten dat.

» Deze reactie is geplaatst op 17 augustus 2007 09:02

Ii betwijfel overigens of vd Stad voor de Parlementaire Enquete-commissie verschenen is, zijn naam ontbreekt namelijk in het register.

» Deze reactie is geplaatst op 17 augustus 2007 10:11

Op zich best curieus eigenlijk. Is me nooit zo opgevallen. Van der Stad was in de periode 14 mei mei 1940 tot en met 28 mei 1940 de hoogste Regeringsautoriteit in het niet bezette deel van Nederland. Me dunkt - als zodanig iemand die je zou willen horen als Enquete Commissie. De man was in leven en welzijn [tot 1970] en wonend in Haarlem. Dus waarom hij niet is uitgenodigd verbaast zeer.

» Deze reactie is geplaatst op 17 augustus 2007 14:13

Dank voor uw reacties. Als ik het goed begrijp kreeg Van der Stad deze bijzondere rol gewoon opgedrongen door de aanwezigheid der Fransen. Dat betekent dat er op 14 mei geen Fransen meer in Noord-Brabant waren?

L.de Jong schrijft dat Wilhelmina Van der Stad tot bevelhebber-Zeeland 'benoemde'. Niet Winkelman. De Jong citeert (deel 3, blz. 436) Van der Stad over zijn positie. Dat citaat komt dus niet uit de Enquête. (Ik heb hier alleen De Jong's voetnootloze editie voor het volk).

Het is mij ook niet duidelijk waarom een marineman ook het bevel had over infanterie van de landmacht. Was dat normaal of uitzonderlijk?

» Deze reactie is geplaatst op 17 augustus 2007 18:07

In deel 8-C II (p. 808 / 815) van de Parlementaire Enquete 1940-45 komt Schout-bij-nacht b.d. H.J. van der Stad aan het woord.

» Deze reactie is geplaatst op 18 augustus 2007 08:14

Inderdaad Rutger. Ik was niet verder gekomen dan de delen 1a t/m c omdat je daar zo'n interview verwacht.

De Fransen waren op 14 mei inderdaad rond het middaguur Brabant uitgevlucht. Dat ging op een weinig verheffende manier. Slechts een bataljon Waffen SS met een handvol pantserwagens wist een veelvoud aan Fransen met nota bene enkele tientallen middelzware tanks (!) in twee uur tijd Brabant uit te laten vluchten.

Van der Stad werd in elk geval niet door Winkelman als hoogste bevelhebber benoemd. In feite is helemaal onbekend hoe dit geschiedde. Een van zijn stafofficieren meldde hem dat 'Londen dit bevolen heeft' wat inderdaad op de Koningin zou duiden.

Dat een marineman het bevel voerde over Zeeland is niet geheel onlogisch. Het was vooral een maritieme positie met de tweede marinehaven van ons land, en een groot deel van de kustlijn. Bovendien met het oog op vooral de maritiem strategische positie, niet in de laatste plaats van belang voor de zeecommunicatielijnen met Geallieerden. Voor de landmacht was Zeeland vooral oninteressant, wat ook wel blijkt uit de geringe landmacht bezetting van de provincie. Het steunpunt Den Helder was ook een door de marine gecommandeerde positie.

» Deze reactie is geplaatst op 18 augustus 2007 10:37

Enigszins in aansluiting op dit onderwerp, ik ben op zoek naar gegevens over de Franse luchtsteun aan het 7e leger tijdens de meidagen. de gegevens die ik heb lijken te vertellen dat er een aanzienlijk potentieel en materiaal was. Wie weet iets meer hierover?
evt. via email om dit onderwerp niet te veel af te laten wijken van het onderwerp!
groeten,
Edwin Hoogschagen

» Deze reactie is geplaatst op 22 augustus 2007 10:34

Edwin, ik stuur je een e-mail over dit onderwerp.

» Deze reactie is geplaatst op 22 augustus 2007 15:44

Hallo Allert,
Bedankt voor je bericht (was op vakantie) ik zal alles eens rustig doornemen!
groeten,
Edwin

» Deze reactie is geplaatst op 30 augustus 2007 18:38