Discussiegroep

Onderwerp: De 7e Mitrailleur Compagnie in 1939/1940.

Totaal berichten: 3
2.709 keer gelezen
1 reactie
Categorie: Overig Mei 1940
De 7e Mitrailleur Compagnie in 1939/1940.

In 2001 overleed mijn vader; hij was 88 jaar. Acht jaar later overleed mijn moeder, ook op de leeftijd van 88 jaar. Met instemming van mijn vijf broers en zusters erfde ik de fotoalbums van mijn ouders. Evenals vroeger ging ik er weer in bladeren; dat was nu evenwel anders; geen verhalen meer van mijn ouders over de foto’s; geen mogelijkheid meer om hen vragen te stellen. Het oudste album bevatte veel foto’s, genomen door mijn vader, met betrekking tot de mobilisatie, de Duitse aanval, de bezetting en de bevrijding. Bijna alle foto’s waren klein, slechts 5 bij 8 cm, met een gekartelde rand. Ik besloot de foto’s uit het album te halen, te scannen, te verbeteren, van een onderschrift te voorzien en te vergroten. Tot mijn verbazing was op de achterkant van bijna alle foto’s met oost-indische inkt de datum en de locatie vastgelegd; soms zelfs meer informatie. Ik raakte steeds meer geinterresseerd. Ik wilde meer weten over wat mijn vader had doorgemaakt in het leger, zo mogelijk in detail. Spoedig kwam ik er achter hoe bitter weinig ik er van wist. Mijn vader had ons bij voorbeeld vaak verteld dat hij tijdens de mobilisatie gelegerd was in Den Ham bij Amersfoort. Op geen enkele kaart kon ik een plaatsje vinden bij Amersfoort dat “Den Ham” heette. Uiteindelijk vond ik het plaatsje op een oude kaart uit 1931; op die kaart stond “Ham, Gemeente Hoogland”. Later vond ik een oude ansichtkaart met een foto van de Dorpsstraat in Ham; daarop werd het plaatsje “Den Ham” genoemd. Zo ben ik in de afgelopen 2 jaar stap voor stap verder gekomen, mede dankzij de hulp van anderen.

Het volgende verhaal gaat over mijn vader en zijn 5 kameraden. Maar het zou net zo goed kunnen slaan op duizenden anderen, die in dienst waren tijdens de mobilisatie en tijdens de Duitse aanval in mei 1940.

In mei 1940 was de sterkte van de Koninklijke Landmacht 280.000 man. Het Veldleger, een onderdeel van de Landmacht, was 120.000 man sterk. Het Veldleger bestond uit 4 Legerkorpsen, elk 25.000 man sterk. Ieder Legerkorps bestond uit 2 Divisies, elk 10.000 man sterk. Het 4e Legerkorps was belast met de verdediging van het noordelijke gedeelte van de Grebbelinie en bestond uit de 7e en 8ste Divisies. De onderdelen van de 7e Divisie waren o.a.: het 7e en 18e Regiment Infanterie, elk 2500 man sterk, en de 7e en 19e Mitrailleur Compagnie. De 7e Mitrailleur Compagnie (7 MC) bestond uit 4 secties, was 199 man sterk en had de beschikking over 12 zware mitrailleurs M.08.

Op 18-jarige leeftijd werd mijn vader lid van de Vrijwillige Landstorm. Toen hij 21 jaar was werd hij als dienstplichtige ingelijfd bij de Koninklijke Landmacht; dat was in 1933; er volgde een opleiding die 6 weken duurde; in 1937 werd mijn vader ingedeeld bij een mitrailleur compagnie en was 17 dagen in dienst.

Op 27 augustus 1939 werd de oproep tot Algemene Mobilisatie afgekondigd. Ook mijn vader werd opgeroepen. Daardoor moest mijn grootvader het in zijn familiebedrijf gedurende de volgende 9 maanden zonder mijn vader doen. Vanaf 29 augustus 1939 tot en met 24 mei 1940 zijn mijn vader en zijn vijf kameraden, de heren Brilleman, Hamsen, Hoogedijk, Janzen en Karssen (voor wie ik 5 zomervakanties gewerkt heb), voortdurend bij elkaar gebleven; zij maakten allen deel uit van de 7 MC.
De eerste 3 dagen waren zij gelegerd in de K.E.M., de N.V. Kamper Electrische Meubelfabriek, toen gevestigd in Harderwijk in de wijk Het Nachthok. Daarna volgden 3 dagen in het Kamp Kranenburg, barak II, in Harderwijk. Vervolgens werden zij ingekwartierd; eerst 4 weken in de boerderij California in Nijkerk; daarna 11 dagen bij de familie Dijkhuizen in Nijkerk. Mijn grootouders kwamen regelmatig op bezoek, ook om schone kleding te brengen en om vuile kleding mee te nemen en thuis te wassen.
Wat hebben zij gedaan in Nijkerk gedurende die 39 dagen? De foto’s vertellen daar iets over: oefenen, marcheren, fietsen, helpen in de huishouding, bezoek ontvangen, brieven schrijven, een sneeuwpop maken met de Dijkhuizen-kinderen, een zitting van de krijgsraad te velde bijwonen.

Vanaf 10 november 1939 veranderde dat; op die dag vertrokken zij naar Ham, Gemeente Hoogland. Daar werden zij gelegerd in een bijgebouw van de Nederlands Hervormde Kerk. Tot 13 mei 1940 zijn zij daar gebleven.
De toekomst werd donkerder. Hun opdracht werd duidelijk: verdediging van het noordelijke gedeelte van de Grebbelinie tegen een waarschijnlijke Duitse aanval. Hun taak werd met één woord omschreven: Standhouden!
Er moest veel werk verzet worden ten oosten van Ham. Er moesten stellingen gebouwd worden voor de 12 zware mitrailleurs. Er moesten loopgraven gegraven worden in het voorpostengebied en daar vóór 4 meter brede anti-tankgrachten; er moesten 3 meter brede prikkeldraadversperringen opgezet worden. Om een goed schootsveld te verkrijgen moesten boerderijen en huizen opgeblazen worden en bomen omgehakt of omgezaagd; ook de molen in Ham stond in de weg en werd verbrand. Wegversperringen moesten worden gebouwd. Commando posten moesten worden ingericht; telefoon verbindingen tussen de diverse commando posten moesten worden aangelegd. Daarnaast werd er regelmatig geoefend. Hun dagelijks vervoermiddel was een fiets. Een aantal kregen motorrijlessen. Ook werd rond februari 1940 door de “Inspectie van den Geneeskundigen Dienst der Landmacht” uitgezocht tot welke bloedgroep ieder behoorde. Na 6 maanden hard werken was alles gereed om een Duitse aanval af te slaan. Mijn vader was toen 27 jaar.

Op vrijdag 10 mei 1940 kwam om 01.15 uur in de morgen het telefonische bericht binnen dat om 05.00 uur de graad van gereedheid verhoogd zou worden tot de derde graad. De manschappen van 7 MC werden gewekt; ze maakten zich klaar voor de slag. Om 05.00 uur gaf kapitein J. Tuinstra zijn compagnie de opdracht om de stellingen te bezetten. Een half uur later waren alle stellingen bezet en alle mitrailleurs schietklaar. Er waren veel vliegtuigen in de lucht, maar de Duitsers vielen de stellingen van 7 MC niet aan.
Terwijl mijn vader op 10 mei 1940 in zijn stelling lag waren zijn ouders in de middag in Harderwijk bezig om een brief aan hem te schrijven; de locatie van mijn vader’s stelling was slechts 30 km ten westen van Harderwijk. Mijn grootvader schreef:
“Zooeven je brief ontvangen waarvoor we zeer dankbaar zijn. Ten eerste voor de brief maar boven al voor de toon waarop hij geschreven is; want daaruit vernomen dat je niet op je eigen kracht vertrouwt. Blijf in dat vertrouwen en houd moed. Blijf steeds vertrouwen op God en bid veel en geloof dat ook wij allen veel voor je bidden zullen.
‘t Is hier ook alles vol met geëvacueerden. Harderwijk zit propvol. Onze gedachten zijn steeds bij je in de stelling. We zullen hopen elkaar weer te ontmoeten als God dat wil en zoo het anders is zoo moeten wij daarin berusten en echter zoo dat wij elkaar dan mogen ontmoeten in een land waar we geen oorlog meer zullen vinden.” Mijn grootmoeder schreef:
“Ik heb vanmorgen ook een brief aan je geschreven; misschien krijg je hem niet en nu maar even een bericht. Als je dat maar voor het oog moge houden: dat God regeert en die weet wat we nodig hebben. En maar veel bidden om kracht en bijstand in deze verschrikkelijke uren. Dat wij ook in gevaar zijn, och dat weten we. Het kanongebulder is hier ook erg. Wij gaan vannacht niet naar bed. Iedereen zit vol met menschen uit Nijkerk. Wie had gedacht dat het zoo gauw zou zijn.”

De volgende dag, zaterdag 11 mei 1940, veranderde er niet veel in de omgeving van Ham. Wel begint 7 MC de overvliegende vliegtuigen te beschieten; er werden evenwel geen vliegtuigen neergeschoten.
Ook op zondag 12 mei 1940 werd 7 MC niet aangevallen. De weg van Hoogland naar Amersfoort werd op die dag volledig afgeloten met asperge-versperringen; dit zou 2 dagen later grote problemen opleveren.
Op maandag 13 mei 1940 ontving 7 MC om 17.00 uur het bevel om de stellingen te verlaten en om terug te trekken naar Amersfoort. Alle voertuigen, dat wil zeggen vrachtwagens, auto’s en karren getrokken door paarden, werden volgeladen met wapens, munitie en uitrusting; wat niet meegenomen kon worden werd vernietigd. Omstreeks 20.00 begaf de 7 MC colonne zich op weg naar het zuiden, naar Amersfoort. De mannen van 7 MC hadden te weinig geslapen in de afgelopen 3 dagen; de volgende 24 uren zou daar geen verbetering in komen. Al spoedig bereikten ze de asperge-versperringen, waarmee de vorige dag de weg van Hoogland naar Amersfoort volledig was afgesloten. De voertuigen hadden grote moeite om de versperring te passeren. Een vliegtuig verscheen en cirkelde boven de colonne; het liet een helder licht aan een parachute neerdalen. De hele colonne werd verlicht en was in gevaar. De artillerie kwam in aktie en bleef 3 uur lang vuren.
Op dinsdag 14 mei 1940 bereikte 7 MC omstreeks 00.05 uur de Koppelpoort in Amersfoort; ook daar was de weg versperd; ongeveer 2,5 uur later werd het station Amersfoort bereikt. De karren, paarden, fietsen en uitrusting werden op een trein geladen; dat duurde ongeveer 4,5 uur. Omstreeks 07.00 uur vertrok de trein naar het westen, richting Nieuwersluis via Utrecht, een afstand van ongeveer 35 km. De trein kwam om 09.00 uur aan in Nieuwersluis. Vandaar marcheerde de compagnie naar het noorden, naar Vreeland, een afstand van ongeveer 6 km. Marcheerde! Dat was meer dan een uur marcheren na een nacht zonder slaap. Na aankomst in Vreeland kwam er een nieuwe order binnen: 7 MC moest verder trekken naar Muiden. Een gedeelte van de compagnie vertrok in auto’s naar Muiden; de auto’s kwamen niet terug, zodat 40 mannen in Vreeland moesten overnachten. Toen bekend werd dat de Koninklijke familie en de Regering Nederland verlaten hadden wilden sommigen eigenlijk niet meer vechten.
Om 18.00 uur bereikte 7 MC het bericht dat Nedeland gecapituleerd had. “Diep geroerd hooren de troepen de mededeling aan. Niemand kan zijn ontroering bedwingen.”, schreef de commandant van 7 RI. Dat zal ook wel van toepassing zijn geweest op de mannen van 7 MC.
De volgende dag, woensdag 15 mei 1940, vertrokken de 40 mannen, die de nacht in Vreeland hadden doorgebracht, naar Muiden, een afstand van ongeveer 13 km. In Muiden werd 7 MC gelegerd in het Barakkenkamp Muiden, in de barak St. Barbara. Daar zijn de mannen tot 24 mei 1940 gebleven; 9 dagen waren zij krijgsgevangenen; daarna werden zij vrijgelaten en mochten naar huis. Er is een foto van mijn vader en zijn 5 kameraden, die op één van die 9 dagen in Muiden genomen is; ze dragen nog hun uniform; ze zien er ontspannen uit; op de achtergrond is het Muiderslot te zien.

Allen waren van harte bereid om hun land en hun volk te verdedigen; zij waren zelfs van harte bereid om daartoe hun leven te geven; zij waren zich er van bewust dat zij in gevechten met de Duitsers gedood of ernstig gewond zouden kunnen worden. Wat dat betreft was er geen verschil tussen hen en de soldaten die elders in Nederland wel aangevallen werden en wel moesten vechten. Zij die niet hebben hoeven te vechten waren op 10 mei 1940 even moedig als zij die dat wel hebben moeten doen. Waarschijnlijk ook even bang toen zij de stellingen moesten gaan bezetten voor echt.

Ik zou willen, dat ik dit verhaal nu naar mijn vader zou kunnen sturen.

06 september 2011.
Teus R. Kappers.
» Dit bericht is geplaatst op 6 september 2011 13:11
Totaal berichten: 1
Hallo,

mijn opa heeft me over die dagen verteld. Hij was sergeant-majoor in dat onderdeel. Is krijgsgevangen gehouden en was verantwoordelijk voor de administratieve afhandeling. Overdracht van wapens en dergelijke. Jan Ofrein Noord heette hij (ook wel Noordt, staat op zijn houten legerkist, die ik nog heb).

Ik ben benieuwd of iemand meer van hem weet. Na de oorlogsjaren is hij getrouwd met een vrouw uit Nijkerk en heeft hij in 1946 een tweeling gehad (waaronder mijn moeder). Opa was toen weer in dienst geroepen wegens Indië, maar ingestort en in een militaire opvang voor mensen met wat we nu een post traumatische stress stoornis noemen, in de buurt van Austerlitz (Zeist).
» Deze reactie is geplaatst op 11 februari 2018 18:43

Plaats hier uw reactie

Opgelet: We behouden ons nadrukkelijk het recht voor om nieuwe berichten of reacties die voor de thematiek van onze websites en de discussiegroep irrelevant zijn, onbetamelijk of onbegrijpelijk geformuleerd zijn, ongewenste politieke of commerciële lading hebben of inbreuk maken op de privacy van nog levende personen niet te plaatsen. Uw reactie zal pas na goedkeuring door de beheerders zichtbaar zijn in de discussiegroep.

De inhoud van berichten - en daarin vermeldde gegevens en personalia - wordt na publicatie niet gewijzigd en/of verwijderd, tenzij daarvoor een dwingende aanleiding is. Berichtenschrijvers zijn zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de inhoud van hun berichten voordat deze worden gepost.

Zie voor meer informatie de Gebruiksvoorwaarden. Tevens verzoeken wij u om kennis te nemen van de FAQ (veelgestelde vragen), wellicht dat uw vraag daar al beantwoord wordt.

Wenst u een gescande foto of ander beeldmateriaal op te nemen bij uw bericht, e-mail deze naar info@grebbeberg.nl en wij verzorgen de plaatsing (meestal nog dezelfde dag).

Bericht:   * 
Uw naam:   * 
 
E-mailadres:     * 
Om ongewenste (spam)berichten op onze website te beperken vragen wij u hieronder een eenvoudige controlevraag te beantwoorden. Berichten worden alleen geaccepteerd indien deze vraag correct is beantwoord.
1 + 1 =     * 
*) = verplicht veld  

2554