Discussiegroep

Onderwerp: Nederlands militair industriele capaciteit in 1939?

Totaal berichten: 41
1.613 keer gelezen
2 reacties
Categorie: Overig Mei 1940
Een van de vragen die bij mij leeft met betrekking tot de meidagen is de mate waarin de Nederlandse industrie tijdens de mobilisatieperiode is uitgebuit om de gebrekkige bewapening van het Nederlandse leger te versterken.

Ik heb dan ook met interesse het door de heer Goossens geschreven stuk over de Nederlandse wapenindustrie en de buitenlandse bestellingen gelezen. Een zeer verhelderend beeld, dat duidelijk aangeeft dat de pogingen om in het buitenland de deficienties van de bewapening op te lossen bij voorbaat gedoemd waren te falen.
Blijft dus de Nederlandse capaciteit, waarvan opnieuw in hetzelfde stuk een goed overzicht van de activiteiten wordt gegeven. Ik moet zeggen dat alleen al de opsomming van de munitiefabricage binnen de AI het beeld schiep van een logistieke nachtmerrie. Om met een beperkte produktie capaciteit zo'n variabel artilleriepark van munitie te voorzien lijkt een schier hopeloze onderneming.

Maar, zoals altijd, hoe meer je weet en leert, hoe meer vragen er lijken te ontstaan.
Als ik het namelijk goed heb begrepen waren de AI in staat om zelf de produktie van geweren, lichte mitrailleurs en de daarbij behorende munitie uit te voeren (hoewel ik wel schrok dat van de 10,500 bestelde M.20's er slechte 8,500 waren geleverd tussen 1920 en 1940). Ook werden er binnen Nederland mortieren en PAG in licentie vervaardigd en had Nederland blijkbaar de capaciteit om in beperkte mate zwaarder geschut (zoals 12 cm en 15 cm scheepsgeschut) te produceren. Wel meen ik te concluderen (hoop dat dit terecht is) dat de produktie van veel het veldgeschut eerder de assemblage van geleverde smeedstukken dan een volwaardig zelfstandige produktie was, zoals dat gold voor de poging het park 10-veld uit te breiden.

De eerste praktische vraag is dus: welke zwaardere wapens kon Nederland in de mobilisatieperiode zelf produceren, zonder afhankelijk te zijn van buitenlandse cruciale onderdelen? Hierbij vraag ik me vooral af of het mogelijk zou zijn geweest de hoeveelheid PAG en mortieren uit te breiden, waarbij PAG vanzelfsprekend aanzienlijk complexer is.

Ook werd duidelijk dat de beperkte produktiecapaciteit zeker niet volledig is uitgebuit. Zelfs tijdens de meidagen was er geen 24-uurs dienst. Het verlies aan capaciteit moet dus aanzienlijk zijn geweest in de periode september '39 - april '40, wat des te wranger overkomt omdat er op dat moment in ieder geval een budget was voor wapenaankopen dat door de onmogelijkheid in het buitenland aankopen te doen nauwelijks gebruikt kon worden. Het zou mij trouwens ook niet verbazen als bijvoorbeeld licentierechten een maximale produktie hadden verhinderd.

De tweede, meer theoretische vraag is dus wat Nederland nog had kunnen doen met zijn industriele potentieel. Vanzelfsprekend was er de mogelijkheid om de AI op volle snelheid te laten draaien. Dat had in ieder geval het Nederlandse leger de geweermunitie kunnen geven om soldaten meer dan een paar proefschoten te laten afvuren. Waarschijnlijk waren er in de produktie van vuurmonden en complexere munitie dan wel obstakels ontstaan (zoals Zwitserse tijdsbuizen), maar in ieder geval was de capaciteit dan maximaal benut. Maar de vraag gaat ook verder. Want Nederland had als industrie natuurlijk meer dan enkel de AI. Neem bijvoorbeeld de produktie van de gepantserde overvalwagens in Nederlands-Indie, waarbij de lokale industrie een redelijke APC wist te produceren. Als dit op Java mogelijk was, wat was dan in Nederland te realiseren geweest? Ik besef dat dit een zeer open vraag is en onmogelijk exacte antwoorden kan opleveren. Maar desondanks blijft het me intrigeren.

FM
» Dit bericht is geplaatst op 29 september 2011 17:28
Totaal berichten: 431
Behalve AI werden verschillende toeleveranciers al in geschakeld voor de aanmaak van stukken 7 Veld en 10 Veld. Het ging daarbij duidelijk om het af-assenbleren van halffabrikaten, met enkele kleinere eigen onderdelen, vooral van de affuit. Bijvoorbeeld optiek, affuitbenen, naaf, naafrem, vervoerbalk, richtboog, onderaffuit.

Ingeschakelde binnenlandse toeleveranciers waren N.N. (?), Gusto, P. Smit, Werkspoor, AI, Jaffa. Verder Thomassen, Klingelnberg en HVD voor de optiek. Gevestigd voornamelijk te Rotterdam, Amsterdam Utrecht.

In bestelling waren bij deze hulpbedrijven 80 stukken 10 veld. Verder ook stukken 7,5 tl. Leverschema voor de 10 Veld 1/11/39 tm 1/9/41.
AI had in 1939 nog 38 stukken 7 Veld in bestelling gekregen.
Voor het overige, ook voor de gietstukken zoals u zegt, werd zwaar geleund op de buitenlandse industie. Die leverde niet meer.

De produktiecapaciteit was dus duidelijk zeer beperkt voor dit soort werk.
» Deze reactie is geplaatst op 30 september 2011 12:03
Totaal berichten: 78
De heer 'FM' haalt o.a. de eventuele productie potentie aan van ons voormalige rijksdeel Oost Indië. Ik kom hier nog over te spreken.
Het 'op volle toeren draaien' van een lands (wapen) industrie is benevens de materiële capaciteit en mogelijkheid m.i. in belangrijke mate vooral dan pas mogelijk als een natie in haar 'geestelijke' en mentale conceptie hiertoe ook bereid is.
Dit is niet zondermeer een verwijt, evenwel was de maatschappelijke atmosfeer in 1939 in ons land van dien aard dat dit ten ene male niet mogelijk was. Nederland hield zich o.a. bezig met het veilig stellen van de handel met Duitsland en de overheid was nu ook bepaald niet zo gecharmeerd dat er allerlei onvriendelijkheden over 'het bevriende staatshoofd' - 'de heer' Hitler werden verwoord.
Met andere woorden, er werd van bovenaf geen vijandsbeeld in het leven geroepen en de bevolking werd in haar gezapige gesteldheid gelaten.
Later op in de oorlog -en dat is mogelijk wijsheid achteraf- werd de wereldkrijg in al haar facetten steeds extremer en meer excessief. Als wij de volkeren en de samenlevingen van de USA en Rusland in ogenschouw nemen dan bemerken wij dat de bevolking en de maatchappij in haar geheel veel meer geordend en georganiseerd werden om een totale oorlog mogelijk te maken. Ook hier speelde het mentale facet (o.a. middels propaganda) een belangrijke rol. Dit resulteerde in de USA bijvoorbeeld tot allerlei War Bounds acties en andere maatschappelijke activiteiten die -voor het oog- een behoorlijk 'oorlogshitsend' karakter hadden. Noem het maar het Amerikaanse equivalent van het Duitse 'Räder müssen rollen für den Sieg'.
In Rusland stonden jonge vrouwen in de Oeral in fabriekhallen -zonder dak en in de vrieskou- te werken aan o.a. de jongste loot van het Russische tankwapen, de T 34.
Dat is natuurlijk wel even wat anders dan het 'gaat u maar rustig slapen' van onze destijdse premier = 'de eerste' van/onder zijn volk.

Overigens was deze 'slappe' opstelling en instelling ook wel aanwezig bij andere naties. Ook de oorlogsindustriën van de meer oorlogbewuste naties als Frankrijk en Engeland waren gedurende de 'Scherts Oorlog' nog lang niet goed voorbereid en georganiseerd op het voeren van een allesomvattende oorlog. In Frankrijk was pas in juni 1940 de vliegtuig productie enigszins op gang gekomen, evenwel was het toen al te laat. Ook Engeland ging pas na 'Duinkerken' over tot de totale oorlog.

In mei 1940 bevond zich een Amerikaanse journalist in Parijs. Hij noteerde voor zijn lezersvolk een onaanzienlijk maar tegelijkertijd ook een gewichtig detail. Op de Pont d'Iena stonden een 7-tal mannen van middelbare leeftijd de brugleuning op te schilderen. Zijn reactie was ondermeer: 'wat doen die hier ?!'
De journalist verklaarde later dat hij op dat moment voorzag dat Frankrijk de oorlog ging verliezen. Een land die het zodanig 'managed' dat tijdens een oorlog een aanzienlijk aantal (jonge) mannen niet in de krijg is betrokken kan natuurlijk nooit een oorlog winnen.

Resumerend.
Het 'op volle toeren' van de oorlogsindustrie was naast de technische en praktische onmogelijkheid alhier ten lande, vooral ook niet mogelijk omdat de 'hearts and minds' hierop niet waren ingesteld en -mede ook- van overheidswege hiertoe niet waren voorbereid.
» Deze reactie is geplaatst op 2 oktober 2011 08:48

Plaats hier uw reactie

Opgelet: We behouden ons nadrukkelijk het recht voor om nieuwe berichten of reacties die voor de thematiek van onze websites en de discussiegroep irrelevant zijn, onbetamelijk of onbegrijpelijk geformuleerd zijn, ongewenste politieke of commerciële lading hebben of inbreuk maken op de privacy van nog levende personen niet te plaatsen. Uw reactie zal pas na goedkeuring door de beheerders zichtbaar zijn in de discussiegroep.

De inhoud van berichten - en daarin vermeldde gegevens en personalia - wordt na publicatie niet gewijzigd en/of verwijderd, tenzij daarvoor een dwingende aanleiding is. Berichtenschrijvers zijn zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de inhoud van hun berichten voordat deze worden gepost.

Zie voor meer informatie de Gebruiksvoorwaarden. Tevens verzoeken wij u om kennis te nemen van de FAQ (veelgestelde vragen), wellicht dat uw vraag daar al beantwoord wordt.

Wenst u een gescande foto of ander beeldmateriaal op te nemen bij uw bericht, e-mail deze naar info@grebbeberg.nl en wij verzorgen de plaatsing (meestal nog dezelfde dag).

Bericht:   * 
Uw naam:   * 
 
E-mailadres:     * 
Om ongewenste (spam)berichten op onze website te beperken vragen wij u hieronder een eenvoudige controlevraag te beantwoorden. Berichten worden alleen geaccepteerd indien deze vraag correct is beantwoord.
1 + 1 =     * 
*) = verplicht veld  

2554