Oorlogsmisdaden


Een onderwerp met vele dimensies

De Tweede Wereldoorlog begon voor Nederland op 10 mei 1940 met de eerste oorlogsmisdaad van Duitse zijde jegens ons volk. Volgens het oorlogsrecht dient de aanvallende natie het land waartegen men ten strijde wenst te trekken middels een ultimatum de oorlog te verklaren - vóórdat enige vorm van agressie jegens die souvereine staat plaatsvindt! Het Duitse ultimatum kwam op 10 mei 1940 uren na de inval. En dat was niet voor het eerst tijdens de Duitse veroveringstochten in Europa. Japan zou later dezelfde praktijk bedrijven ten aanzien van de Verenigde Staten op 7 december 1941.

Het boek "Mei 1940 - de strijd op Nederlands grondgebied" van de heren Amersfoort en Kamphuis deed in de jaren negentig veel stof opwaaien. In dit op punten weinig wetenschappelijk werk werden een aantal suggesties gewekt ten aanzien van (vermeende) Nederlandse schendingen van het oorlogsrecht tijdens de slag om de Grebbeberg die vooral bijzonder hard aankwamen bij de veteranen van 8 R.I. en kenners van de krijgshistorie. De schrijvers beweerden met droge ogen dat onze jongens het oorlogsrecht vrijwel in gelijke mate hadden geschonden als de SS troepen van de Standarte "Der Führer" die hun tegenstander waren! Niet alleen het feit dat deze beweringen in boekvorm verschenen was bijzonder pijnlijk, maar vooral dat het werk van de directie van de Sectie Militaire Geschiedenis kwam, het Instituut dat onder het Ministerie van Defensie zorg draagt voor beheer van de krijgshistorische archieven.

In reactie op de in het bewuste boek gepleegde aantijgingen aan het adres van de verdedigers van de Grebbeberg, werd onder aanvoering van 8 R.I. veteraan de heer W. Jagtenberg en raadsman Mr.Dr. G.G.J. Knoops namens de veteranen van 8 R.I. gezocht naar juridische en bestuurlijke tegenactie om publicatie van een tweede druk te voorkomen, of bijstelling van de teksten af te dwingen. Amersfoort stelde in een weerwoord onder meer "Het boek is onze uitlaatklep, daarin gaan we discussiëren." Een weinig wetenschappelijke benadering, en een uitlating een historicus (en wetenschappelijk docent) onwaardig. Als door een krijgshistorisch instituut - of haar exponenten - een werk wordt gepresenteerd, wat uit de aard van die bron in eerste instantie van wetenschappelijk karakter mag worden geacht, dan mag men een voorzichtige en evenwichtige benadering verwachten. Het werk beantwoordde ten aanzien van de oorlogsmisdaden passages echter beslist niet aan die criteria.

Op 18 maart 2005 werd het nieuwe werk van Professor H. Amersfoort met de veelzeggende titel "Ik had mijn Roode-Kruis band afgedaan" binnen besloten bevriende kring gepresenteerd. Veelzeggende titel zeiden wij - omdat deze titel verwijst naar een citaat uit het verslag van de toegevoegd arts (officier van gezondheid der 1ste klasse) Dr. Paris. Deze arts was op 14 en 15 mei 1940 hoogste in functie in de - met uitzondering van gewonden en verzorgers - verlaten commandopost van overste Hennink (commandant 8 R.I.) op de Grebbeberg. Veelzeggend voorts, omdat de titelkeuze de tendens aangeeft van de wijze van redeneren en bewijzen van de auteur. De kwestie bijvoorbeeld rond het vermeend neerschieten van twee Duitse soldaten door de arts op 15 mei (na de capitulatie - waarvan de arts zich niet bewust was - dus) is om vele redenen met raadselen en tegenstrijdigheden omkleed. Niet voor de auteur van voornoemd werk blijkbaar!

Wij - als Stichting de Greb - vinden het van groot belang om de kwestie van de oorlogsmisdaden - in al haar facetten - onder de aandacht te brengen. We hebben hiertoe een archief samengesteld. Als eerste geven wij de bezoeker een inleiding, die enkele hoofdzaken behandelt, en daarnaast de moeilijkheid van oorlogsrecht en haar toepassing bespreekt. Voorts vindt u artikelen, verhalen en verslagen. We geven duidelijke citaten uit verslagen van militairen die vochten op en voor de Grebbeberg die beschrijven welke misdaden de SS allemaal beging. Evenzo schenken we aandacht aan Nederlandse overtredingen van het oorlogsrecht. We zoeken naar evenwicht, en we kiezen niet voor censuur of eenzijdige belichting. Wij hoeven ons gelijk dan ook niet te halen. Wij vinden dat de lezer zelf maar moet oordelen!

Samenstelling: A. Goossens, H. Groenman en R. Bol.
Laatst bijgewerkt op: 23 oktober 2006

157