Discussiegroep

In het stafwerk Hoofddeel III/Deel4/Onderdeel E, West-en Noordfront Vesting Holland Mei 1940, las ik op blz.2 van Hoofdstuk 1 :

"Tenslotte stond onder C.-Westfront de 4e Inundatieafdeling te Amsterdam met staf te Amsterdam, 9e Leiderschap te Leiden, 10e, 11e en 12e Leiderschap te Velsen".

Dit was de allereerste keer dat ik de legereenheid Leiderschap in de literatuur over het Nederlandse leger in mei 1940 tegenkom. En met grote waarschijnlijkheid waren er, gezien de nummering, tenminste 12 van, niet zo weinig dus.

Kan iemand mij meer vertellen over die Leiderschappen ?
- Onder welk Wapen vielen ze ?
- Wat was hun taak ?
- Wat was hun samenstelling en bewapening ?
- Welke rang had de commandant van een Leiderschap ?
- Hoeveel waren er van ?
- Wat was hun dislocatie en hoe waren ze in mei 1940 verdeeld over de verschillende hogere staven ?
- Waarom waren er uitgerekend drie Leiderschappen in Velsen gestationeerd ?

Ik hoop dat iemand mij kan helpen de vele vragen te beantwoorden of in ieder geval een tipje van de sluier kan oplichten. Waarvoor alvast dank.

» Dit bericht is geplaatst op 10 januari 2011 21:35

De Vesting Holland kende vier Inundatieafdelingen, welke meen ik allen door een kapitein der genie werden geleid en waarover de kolonel der genie C.W. van Dooden (staf C-VH) de leiding had.

Deze Inundatieafdelingen waren onderverdeeld in inundatieposten c.q. posities c.q. stations. Het waren vrijwel allen bestaande (civiele) waterwerken, slechts enkele specifiek militaire waterwerken of met puur militair doel aangelegde (tijdelijke) waterwerken zoals pompen.

De Inundatieafdelingen waren in clusters opgedeeld. Die werden wellicht door 'leiders' beheerd, wat naar mijn idee burgers (van de Rijkswaterstaat) waren. Die leiderschappen waren dus volgens mij geen militairen, dan wel gemilitariseerde rijkswaterstaat ambtenaren die waterbouwkundige kunstwerken beheerden in opdracht van de Genie.

Ik ben zelf in verslagen nooit de Leiderschappen tegen gekomen. Slechts eenmaal in een NA artikel en in het stafwerk dat hier al werd aangehaald. Enige nadere informatie heb ik dan ook niet.

Zeker is dat de vier inundatieafdelingen in de Vesting door een kolonel, de vier afdelingen zelf door kapiteins werden gecommandeerd. Als 'Leiderschappen' al een gemilitariseerde functie waren, dan waren dat functies met vermoedelijk een bezetting door een adjudant onderofficier der genie (Opzichter) of een reserve officier in de rang van luitenant. Met 'hogere' staven hebben die niets van doen.

Wapen en taken lijkt me helder. Alles wat met stellingbouw en infrabeheer te maken had was Genie. En alles met water(beheer) had met waterstanden en waterdefensie te maken.

Tenslotte. Waarom drie leiderschappen geconcentreerd in Velsen? Zou zo maar kunnen dat die van de sluizen bij IJmuiden, de haven van IJmuiden en bijvoorbeeld die van de polders ten noordwesten van Amsterdam aldaar gecombineerd huisvesting hadden. Het gehele gebied was en is één grote waterhuishouding.

» Deze reactie is geplaatst op 11 januari 2011 00:37

Ik heb nog wel wat aanvullende informatie.

Op het ogenblik ben ik bezig met een intensief onderzoek naar de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Mijn onderzoek naar de Duitse artillerie bij Wageningen is zo goed als afgerond. Hierover elders (zie ook mijn blog) meer.

"Leiders" zijn in de NHW de aanvoerwegen van het water. Dat zal in de Stelling van Amsterdam ook wel zo zijn geweest.
In de NHW de Leider Kromme Rijnwater, de Leider Vaartse Rijnwater, en de Leider Zuiderzeewater. Belast met de leiding daarvan wel degelijk Genie-officieren. Er werden trouwens ongetwijfeld ook beambten van Rijkswaterstaat ingeschakeld, net zo goed als ambtenaren van de waterschappen en het Hoogheemraadschap Amstel Gooi en Vecht, een vroegere werkgever van me.

Meer informatie over de NHW en StvA-leiders is te vinden in diverse archieven. Bijvoorbeeld Nationaal Archief, 3.09.19: Nieuwe Hollandse Waterlinie Hoofdkwartier; 2.13.45 Genie-archieven (LM nummers. Hierin ook het CITB = Centraal inundatie- en Technisch Bureau der Genie).

Let op, ik heb een nieuw emailadres.

» Deze reactie is geplaatst op 11 januari 2011 13:04

Verhelderend Kees. Ik had al zo'n idee. Ik was bijvoorbeeld bij het Zuidfront al volop met inundaties rond Willemstad en Moerdijk bezig en nergens dit soort 'leiders' tegengekomen. Slechts genisten en onder hen dienende ambtenaren. Daar werd slechts van posities en stations gesproken. Toch weer wat geleerd door deze vraag!

» Deze reactie is geplaatst op 11 januari 2011 13:11

Tot je dienst Allert. De NHW boeide me al lang, maar ook daar tot nu toe vooral bezig geweest met de ontwikkelingen in de artillerie. Sinds een paar weken speciaal de dekkingen van de NHW, daarbinnen betondekkingen en inundaties, aan het bestuderen. Mijn hoofdvraag is, wat later (speciaal in 1914-'18 en '40) nog de kracht van deze defensielijn was.

Ik zie dat ik (blijkbaar door mijn nieuwe emailadres) gedegradeerd ben, van drie sterren naar g.d. En ik was nog wel zo trots op die sterren. Dus snel maar weer wat nieuwe berichten plaatsen ;)

» Deze reactie is geplaatst op 11 januari 2011 13:30

Die sterren zijn slechts een aardigheidje van het 'nieuwe' (thematisch opgedeelde) forum indertijd. Worden tamelijk rudimentair berekend op basis van e-mail adres. ;)

» Deze reactie is geplaatst op 11 januari 2011 13:40

Nog wat informatie ter aanvulling in dit onderwerp.

In de Vesting Holland waren vier inundatie-afdelingen, die elk uit een aantal leiderschappen bestonden.

Ie Inundatie-afdeeling (Urecht):
- stafkwartier (Utrecht)
- 1e Leiderschap (Vreeland)
- 2e Leiderschap (Utrecht)
- 3e Leiderschap (Jutphaas)
- 4e Leiderschap (Utrecht)

IIe Inundatie-afdeeling (Gorinchem):
- stafkwartier (Gorinchem)
- 5e Leiderschap (Gorinchem)
- 6e Leiderschap (Woudrichem)

IIIe Inundatie-afdeeling (Oud-Beijerland)
- stafkwartier (Oud-Beijerland)
- 7e Leiderschap (Willemstad)
- 8e Leiderschap (Brielle)

IVe Inundatie-afdeeling (Amsterdam)
- stafkwartier (Amsterdam)
- 9e Leiderschap (Leiden)
- 10e Leiderschap (Velsen)
- 11e Leiderschap (Velsen)
- 12e Leiderschap (Velsen)

Ieder leiderschap bestond vervolgens weer uit een staf en een aantal inundatiestations. Als voorbeeld de vierde inundatie-afdeeling.
- staf: 2 officieren, 6 onderofficieren / korporaals / soldaten, 1 lichte personenauto, 3 motorrijwielen met duozit, 3 rijwielen
- een leiderschap: 1 officier, 5 minderen, 1 motorboot, 1 lichte personenauto, 1 motorrijwiel met duozit, 2 rijwielen (per leiderschap kwamen hier weer afwijkingen op voor)
- een inundatiestation: standaard 2 man en 2 rijwielen, verder per station een detachement pioniers (op rijwielen), waarvan de organieke sterkte varieerde van 3 tot 6 man.
Als vervoermiddelen waren verder aanwezig een rijwiel met hulpmotor, een lichte personenauto's en / of een motorboot, ook dit varieerde per station.

Bovenstaande informatie is afkomstig uit de bezettingsstaten voor de Vesting Holland zoals die aanwezig zijn in Nationaal Archief toegang 3.09.30 - Inv. No.11.

Met vriendelijke groet,
Rogier Peeters

» Deze reactie is geplaatst op 16 januari 2011 20:20

Zoals gewoonlijk weer een prachtige aanvulling van Rogier. Deze NA archieven hebben onze aandacht nog niet gekregen, hoewel dat voor het Zuidfront nog wel op de rol staat. Mooi dat Rogier het aanvult.

» Deze reactie is geplaatst op 17 januari 2011 17:22

Bij deze wil ik de heren Goossens, Ruissen en Peeters heel hartelijk bedanken voor hun uitgebreide reacties. Dit was meer waar ik op durfde hopen en heeft al mijn vragen beantwoord. Vooral de informatie van de heer Peeters is geweldig, en met de juiste toenmalige spelling ! Een hiaat in mijn kennis over de structuur van het Nederlandse leger is hiermee gedicht.

» Deze reactie is geplaatst op 18 januari 2011 22:55

Goedendag Grebbeberg forum,

per toeval ben ik afgelopen zaterdag op een rommelmarkt tegen een vijftal foto's uit 1940 van het inundatie station Woudrichem gelopen (en deze natuurlijk gekocht voor een prikje)

Op een achterkant staat: 1940 Gezicht vanaf de Maasdijk af.
Op een achterkant staat: 1940 Gezicht van de inundatiesluis te Woudrichem

Op een achterkant staat:
Het inundatiepersoneel.
De leider kap. Kuypert.
De st. chef O.V.F. Suez
De res. st chef De vries
(idd met 1 lichte personen auto en twee fietsen).

Op een achterkant staat: 1940 Gezicht van de Papsluis.

Nog een foto waar niks op staat maar waar een foto van een sluis opstaat waar militairen met burgerbevolking bezig zijn de sluis aan het openmaken.

Nu was mijn vraag behoren deze foto's tot de Ie Inundatie-afdeling (Utrecht)? Of een andere afdeling?


Met vriendelijke groet,

Sybe

» Deze reactie is geplaatst op 3 juni 2014 20:04

Ps.

ik zie het antwoord zelf al staan. Het is Woudrichem. 6e Leiderschap. Dacht in eerste instantie dat het aan de andere kant van de rivier was

» Deze reactie is geplaatst op 3 juni 2014 20:09