(redactie)
Totaal berichten: 2.107
|
Dat is lastig te zeggen. Uit vele jaren studie maken van Nederlandse krijgsverslagen, kan ik slechts de algemene conclusie opmaken dat zeer weinig Nederlandse officieren in mei 1940 de durf hadden tactisch doortastend of zelfs verrassend op te treden. Offensieve acties met tactisch vernuft ken ik eigenlijk helemaal niet, wel enige met moed ingezet en soms beloond. Kijk maar naar de heroveringen van de vliegvelden voor dat laatste. Voor ontbreken van tactisch vernuft, de vervolgacties nadat de vliegvelden waren heroverd.
De Lichte Brigade (en nadien Divisie) was echter voor dit soort acties - met name ook het oversteken van waterpartijen - specifiek geoefend en gevormd. Men zou vanuit die premisse wellicht verwachten dat enig tactisch vernuft aanwezig was. Als men echter de meidagen handelingen van de Lichte Divisie bestuderen zou, blijkt er geen aanleiding te bestaan om optimistisch tegen het tactische vernuft binnen deze eenheid aan te kijken, zonder daarbij moedig optreden van een aantal officieren (en minderen) te willen discrimineren.
Het ontbrak ons leger als geheel, en onze kaderleden in het bijzonder, aan tactische kennis en geoefendheid. Heel generiek gesteld waren onze soldaten vooral geoefend in piepers jassen en marcheren, onze onderofficieren in dienstplichtigen afblaffen en afmarcheren en onze reserve officieren in het gadeslaan van dat alles. Dat klinkt absurdistisch, maar de Nederlandse infanterie officier van voor 1940 had werkelijk geen flauw benul van zelfs maar basale tactiek of de basisprincipes van moderne oorlogvoering. En er waren maar weinig beroepsofficieren die zich aan dat algemene beeld van malaisse konden onttrekken. Aan toewijding tijdens de oorlogsdagen ontbrak het vaak niet. Aan kennis en kunde des te meer. Ervaring ontbrak (op een enkele KNIL militair na) geheel.
Had H.F.M. van Voorst tot Voorst wel doorgezet over de Alblasserdamse brug op 10 mei in de avond? Ik betwijfel het. Ik ben bang dat hij net zo goed de overwegingen als Van der Bijl zou maken. Ik heb nog niet de geringste aanleiding gevonden binnen de annalen van de krijg van mei 1940 om H.F.M. van Voorst tot Voorst, die chef Landmacht staf werd in februari 1940, te kunnen lauweren met een daad van doortastendheid. Hij is een groot enigma, de grote onzichtbare. De handelingen die echter in de periode februari 1940 - 15 mei 1940 plaatsvonden, waarbij hij een rol heeft gespeeld of had moeten spelen, verleiden mij niet tot enig optimisme over zijn rol of handelen.
Of het vervolg van een geslaagde oversteek van de Noord succesvol zou zijn geweest, is sterk de vraag. Als de aanval over de brug over de Noord succes zou hebben gehad, onverhoopt, dan nog was de aanval op Waalhaven om 0300 uur 's nachts nooit gelukt. Dat was een schema dat in vredestijd nog niet eens gehaald zou zijn, laat staan in oorlogstijd. Was er echter sprake geweest van een substantiële oversteek van LD onderdelen naar de westzijde van de Noord, dan had Kurt Student een ferme uitdaging gehad. Hij had dan een nachtmerrie scenario voorgeschoteld gekregen, dat niet alleen zijn hoofdscenario (bezetting drie brugparen tussen Moerdijk en Rotterdam, aanvoerhaven Waalhaven) bedreigde, maar tevens een bedreiging van zijn minimum scenario (bezit corridor Moerdijk-Zwijndrecht-Heerjansdam) vormde. Dat had hem ongetwijfeld tot een escalatieverzoek verleid met vermoedelijk een massieve Luftwaffe inzet als gevolg tegen de Lichte Divisie. Gezien het geheel ontbreken van luchtafweer bij de Lichte Divisie, alsmede in de sector op zich, was dat vermoedelijk een buitengewoon verliesrijke kwestie geworden voor de Nederlanders. Als er vanuit een succesvolle oversteek zeer snel door de Lichte Divisie was gehandeld, en men dus snel zou zijn opgetrokken richting westen en de zaken dus voor de Duitse luchtmacht onoverzichtelijk zouden zijn geworden, dan was een kans op succes niet uitgesloten. Te meer niet omdat dan de oversteek van 3.GB bij Goidschalxoord en tegenover Puttershoek, wellicht positief had kunnen bijdragen. Ik ben echter bang, gezien de algemene tendens en ontwikkeling van zaken in mei 1940, dat er wel erg veel mee had moeten zitten voordat we hier een tactische en wellicht zelfs operationeel belangrijke overwinning hadden kunnen boeken. Een en ander had echter wel III./FJR.1 in die fase van Dordrecht weggehouden. In die zin had er enige directe winst kunnen worden geboekt. Het had het bataljon Ravelli [II-28.RI] vermoedelijk haar macabere lot bespaard.
Ik hecht eraan te herhalen dat dit koffiedik kijken is. Of andere chefs van de LD anders hadden gehandeld of dat een succesvolle oversteek van de Noord tot vervolgsucces had geleid, is slechts met speculatie te beantwoorden. Er kan worden vastgesteld dat de werkelijkheid een divisiecommandant toonde die op 10 mei besloot het licht af te wachten, en toen dat was gekomen een oversteek van de Noord al afblies toen een handvol slachtoffers was gevallen, om vervolgens een veelvoud zwaardere operatie te aanvaarden als alternatief. Eveneens dat zijn (in absolute zin) uiterst zwakke optreden op 10 en 11 mei nadien onveranderd bleef, en zijn eerste zwakke optreden dus geen gevolg was van 'ontmaagding' als bevelhebber in oorlogstijd. Anderzijds, dat eigenlijk geen enkele andere Nederlandse hoofd- of opperofficier de 'prestaties' van kolonel Van der Bijl overtrof. Met die conclusie (die uiteraard voor mijn rekening komt) zou je kunnen stellen dat de kans dat H.F.M. vd Voorst tot Voorst het beter zou hebben gedaan vermoedelijk (statistisch gezien) niet zo heel groot is. » Deze reactie is geplaatst op 12 september 2011 02:27 |
