Discussiegroep

Onderwerp: 227e divisie positie en snelheid

Totaal berichten: 1
2.719 keer gelezen
4 reacties
Categorie: Slag om de Grebbeberg en Betuwestelling / Tactiek en strategie
De 227e divisie werd in Zutphen opgehouden. De 207e divisie kwam als eerste aan bij de Grebbelinie. Mijn vraag is of de slag om de Grebbelinie anders verlopen was als de 227e divisie nog meer vertraagd was, stel dat zij pas op 13 mei voor de linie verschenen was. Hsd dit iets veranderd aan de Duitse benadering van de linie? En welke invloed had dit op de Nederlandse strategie gehad?
» Dit bericht is geplaatst op 29 december 2013 14:43
Totaal berichten: 2.107
De 227e Divisie had een autonome taak en wel het doorbreken van de Grebbelinie in haar eigen (noordelijke) aanvalsvak. De divisie slaagde er niet in door de Grebbelinie te breken, want de groot opgezette aanval van 13 mei in de sector Scherpenzeel liep uit op een debacle. In tegenstelling tot de 207e Divisie beschikte de 227e bij de aanval niet (meer) over SS-troepen die als stoottroepen konden fungeren. De aanval smoorde in zwak Duits tactisch handelen en een een uiteindelijk succesvolle samenwerking tussen Nederlandse infanterie (in de frontlijn) en artillerie van de divisie. De 227e Divisie zou op 14 mei opnieuw een aanval inzetten. In de ochtend van 14 mei bleken de Nederlanders echter de stelling te hebben ontruimd.

Doordat de 207e Divisie met het SS-regiment Der Führer op 13 mei al door de Grebbelinie was gebroken, en de Grebbelinie om 1600 uur op die dag op bevel van de commandant van het Veldleger werd ontruimd, had een (nadere) vertraging van de 227e Divisie dus geen enkel effect op het lot van de Grebbelinie gehad. Dat lot werd bepaald in de sector Rhenen - Veenendaal.

De Nederlandse strategie stond vast. Er waren geen grotere formaties beschikbaar om een eventuele lokale inbraak te kunnen afgrendelen, dus zou een plaatselijke vijandelijke penetratie onmiddellijk leiden tot een terugtrekking over de gehele linie. Dat was het gevolg van een bijzonder klein leger dat Nederland erop na hield, zodat het Oostfront van de Vesting-Holland (dat achter de Grebbelinie de volgende weerstand zou worden) door dezelfde troepen diende te worden verdedigd als welke in de Grebbelinie hadden gelegen. Men kon dus niet riskeren dat de troepen uit de Grebbelinie zouden worden geïsoleerd of (op grote schaal) uitgeschakeld, omdat men die simpelweg niet kon vervangen. De Nederlandse strategie was dus heel beperkt, en wel dat als de linie zou worden doorbroken (c.q. als dat punt aanstaande was), een evacuatie van het geheel zou volgen. Dat wetende is door de volgorde der gebeurtenissen duidelijk dat de doorbraak bij Rhenen beslissend was.
» Deze reactie is geplaatst op 2 januari 2014 16:16
Totaal berichten: 29
Dag meneer Goossens,

even een hypothetische vraag.

Denkt u dat de aanval op Scherpenzeel op de 13de mei wel geslaagd zou zijn als het onttrokken battalion S.S. Leibstandarte Adolf Hitler (rijwiel, 1200 man)wel deelgenomen had aan de strijd en niet verplaatst was naar de Betuwe?

Met vriendelijke groet,

Sybe
» Deze reactie is geplaatst op 21 juni 2014 10:21
Totaal berichten: 2.107
Dat is inderdaad hypothetisch. Om die vraag te kunnen beantwoorden, dien je eerst naar de omstandigheden te kijken waarom de aanval mislukte.

Secundair - daar begin ik in dit geval mee - is dat aan Nederlandse vasthoudendheid te danken. Die wordt wel eens vergeten in den lande. Het Nederlandse veldleger heeft echter op meerdere plaatsen een grote vasthoudendheid getoond. Ik wijs graag op de zelden besproken strijd bij Mill, waar in hoofdzaak een tweetal bataljons (1-3.RI en I-6.RI) zonder behoorlijke artilleriesteun en zonder behoorlijke steun van mortieren en licht veldgeschut één, later twee Duitse regimenten uit de stelling hielden. Dat geschiedde met zeer vasthoudend verweer, maar ook o.l.v. kaderleden die tactisch verstandig handelden. Er werd daar in enkele gevallen uitstekend tactisch geïmproviseerd door de infanterie. Opvallend was vooral dat de manoeuvre eenheid bij uitstek, de lichte divisie met zijn regiment huzaren motorrijders tactisch onbenul toonde en de waarde van de eenheid daarom nimmer tot zijn recht kwam. De infanterie maakte dit meer dan goed. Het aantal gesneuvelden bleef beperkt, de kaderleden storten zich niet zoals bij de Grebbeberg en in de Vesting Holland veel te vaak gebeurde Middeleeuws kansloos naar voren (zodat ze snel uitgeschakeld werden), maar stonden desalniettemin tussen de minderen de stellingen te verdedigen.

We zagen dit ook bij Scherpenzeel in een deel van de stelling. Het begon al met verstandig storend vuur (door 10-veld) op het derde echelon van de Duitsers, zodat hun gereedstelling onder druk kwam. Dit soort effectief verstorende vuur ontbrak vrijwel volledig bij de Grebbeberg, hoewel daar dezelfde LKAC opereerde! Toen de aanval werd ingezet moeste enige voorposten het hoofd buigen, maar de hoofdweerstand hield stand. Daar groeide het zelfvertrouwen na de vuurdoop en dit leverde op dat er uiteindelijk een taaie weerstand ontstond. Men kreeg echter nadrukkelijk de kans te groeien in die weerstand, zoals dit bij Mill ook gebeurde door het Duitse treinbataljon (dat ook niet overtuigend werd geleid), dat de stelling liet kennis maken met de oorlog en door eigen passiviteit de Nederlanders kans bood de Duitsers te isoleren. Op de Grebbeberg kregen de voorste eenheden echter steeds te maken met de bloedfanatieke Waffen SS stoottroepen. Die gaven geen tweede kans weg, zodat aangevallen opstellingen direct hun beste verweer moesten tonen. Ongeoefend en zwak geleid als men doorgaans was, leverde dit teleurstellende resultaten op.

Voor het Duitse debacle bij Scherpenzeel lijkt primair echter vooral een oorzaak te liggen bij onhandig tactisch opereren van de divisie zelf. De aanval was slecht ontworpen, de voorbereiding werd slecht uitgevoerd. Men zou zich op de meest ongunstige positie tegen de stelling ontplooien, namelijk diagonaal op een zijde van een zogenaamde saillant. Dat betekende als het ware dat de verdediging voor een deel een dubbel schootsveld had, omdat twee segmenten van de saillant op één vijandelijke concentratie konden vuren. Dat is gewoonlijk voor een niet ondersteunde infanterie eenheid niet te doorbreken. Daarnaast bleek de Duitse manoeuvre snelheid laag te liggen, zeer laag. Men pakte niet door na een eerste succesje tegen de voorposten, maar schoof voetje voor voetje nader voorwaarts richting frontlijn. Dat betekende dat aan Nederlandse zijde een goede coördinatie tussen infanterie en artillerie tot uitvoering kon komen, zodat de Duitsers uiteindelijk met afsluitingsvuren en uitwerkingsvuren werden geconfronteerd, wat de Duitse manoeuvre deed mislukken. De Duitsers waren dus zowel door een zwak ontworpen aanvalsplan, als een zwakke uitvoering gecombineerd met een weinig tactisch doortastende voorhoede niet geslaagd in hun opzet.

Op dit punt zag men de beperkte kwaliteit van de Duitse reserve divisies, die in Nederland opereerden. Historici plachten hun kwaliteiten schromelijk te overdrijven. De derde en vierde Welle divisies waren voor 80% slechts drie maanden geoefend voordat ze in augustus 1939 werden gemobiliseerd. Ze waren gemiddeld ouder dan de jongste veldleger eenheden van Nederland en hadden weinig en veel zwak kader. Ze waren volledig ongemotoriseerd en qua bewapening vrijwel identiek aan de Nederlandse divisies, meestal nog gewoon met Spandau zware mitrailleurs uitgerust (ipv MG.34) en hadden vrijwel geen MP's en mortieren. Ze waren, kortom, nauwelijks beter uitgerust of geoefend dan de Nederlandse divisies. Slechts het beroepskader en het hoger kader was aanmerkelijk beter dan het Nederlandse. De divisie ondersteuning was wel beter. Er was meer infanteriegeschut en meer artillerie. Dat laatste was echter aan de Grebbelinie gecompenseerd aan Nederlandse kant door extra legerkorpsartillerie, zodat het Duitse voordeel vooral in artillerietactiek en vuursnelheid lag.

Ook de 207e bij de Grebbeberg trad tactisch klunzig op. Het eerste ingezette bataljon raakte in de nacht van 12 op 13 mei de weg naar zijn positie (noordhelling Grebbeberg) kwijt en kwam zodoende pas laat op zijn positie. De aanval op de stoplijn was ronduit armoedig georganiseerd en werd even slecht uitgevoerd. Men viel niet op een geconcentreerd punt aan met even geconcentreerd vuur van lichte ondersteuningswapens als zware mitrailleurs, mortieren en PAK, maar men viel ongecoordineerd over de volle breedte van de stelling tot drie maal toe aan. Dit zorgde ervoor dat de Nederlanders telkens brede schootsvelden hadden, wat een aantal aanvallen deed mislukken. Daardoor kon het bestaan dat tussen een doorbraak aan de noordzijde en die langs Heimerstein zo'n twee uur verschil zat. Onnodig, zoals de zware verliezen aan Duitse kant onnodig waren. Vervolgens wist de 207e ID de winst niet eens uit te nutten. Men was niet in staat met een reserve eenheid door te stoten naar Rhenen, waar in werkelijkheid geen eens een georganiseerde defensie meer was. Dus ook daar geen lauweren voor de reserve divisie 207.

Zou het anders zijn gegaan als de SSLAH de aanval bij Scherpenzeel was voorgegaan? Ik vermoed dat het in elk geval een duurzamer effect zou hebben gehad. Met name het tweede deel van de aanval, nadat de voorposten waren verloren, zou naar mijn mening niet zo geleidelijk tot ontwikkeling zijn gekomen, maar in een stormaanval door twee compagnieën SS'ers of zo. Zoals dit ook geschiedde bij de inname van de voorposten en de frontlijn bij de Grebbeberg. De kans lijkt mij realistisch dat dan de frontlijn ter plaatse had kunnen vallen. Die stond namelijk enige tijd wel degelijk te wankelen tegenover 227, maar kreeg de kans te recupereren toen de 227e niet doorpakte en de Hollandse artillerie kon interveniëren. Dat was niet zo gauw of helemaal niet gebeurd als de SS zich direct op de frontlijn had gestort. Nederlandse artillerierichtlijnen hielden namelijk enige honderden meters marge aan tussen de voorste vuren en de eigen defensie.
» Deze reactie is geplaatst op 22 juni 2014 12:46
Totaal berichten: 2.107
Trouwens, Sybe; SSLAH werd niet naar de Betuwe verplaatst, maar naar Noord-Brabant, waar het aan 39.AK (Gen-Lt. Schmidt) werd toegevoegd en op 14 mei klaar stond de Rotterdamse bruggen over te trekken.
» Deze reactie is geplaatst op 22 juni 2014 14:49

Plaats hier uw reactie

Opgelet: We behouden ons nadrukkelijk het recht voor om nieuwe berichten of reacties die voor de thematiek van onze websites en de discussiegroep irrelevant zijn, onbetamelijk of onbegrijpelijk geformuleerd zijn, ongewenste politieke of commerciële lading hebben of inbreuk maken op de privacy van nog levende personen niet te plaatsen. Uw reactie zal pas na goedkeuring door de beheerders zichtbaar zijn in de discussiegroep.

De inhoud van berichten - en daarin vermeldde gegevens en personalia - wordt na publicatie niet gewijzigd en/of verwijderd, tenzij daarvoor een dwingende aanleiding is. Berichtenschrijvers zijn zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de inhoud van hun berichten voordat deze worden gepost.

Zie voor meer informatie de Gebruiksvoorwaarden. Tevens verzoeken wij u om kennis te nemen van de FAQ (veelgestelde vragen), wellicht dat uw vraag daar al beantwoord wordt.

Wenst u een gescande foto of ander beeldmateriaal op te nemen bij uw bericht, e-mail deze naar info@grebbeberg.nl en wij verzorgen de plaatsing (meestal nog dezelfde dag).

Bericht:   * 
Uw naam:   * 
 
E-mailadres:     * 
Om ongewenste (spam)berichten op onze website te beperken vragen wij u hieronder een eenvoudige controlevraag te beantwoorden. Berichten worden alleen geaccepteerd indien deze vraag correct is beantwoord.
1 + 1 =     * 
*) = verplicht veld  

2554