Discussiegroep

Werd de ruglijn langs de westelijke zijde van de spoorbaan beschouwd als de 4de lijn achter voorposten, hws en stoplijn of werd deze in de loop van 12 mei ad-hoc gecreeerd?

» Dit bericht is geplaatst op 26 oktober 2004 19:52

De ruglijn was beslist geen 4e linie, overigens zou het dan de 3e linie zijn.

De eerste linie was de frontlijn, met daarvoor de weerstandbiedende voorposten. Deze geschakelde weerstandnesten mogen beslist niet de naam "linie" dragen. Achter de frontlijn was de stoplijn. Het gebied tussen front- en stoplijn werd de hoofdweerstand genoemd, waar de vijand binnen of voor moest worden gehouden. De stoplijn had in deze niet de functie van hoofdweerstand, maar van afgrendeling. Vijandelijke eenheden die per ongeluk door de frontlijn mochten breken werden door de stoplijn tegengehouden. Vanuit de stoplijn zou dan de tegenactie worden ondernomen hen weer buiten de frontlijn te werken. Daar waar de afstand stoplijn-frontlijn te groot werd, was de tussenweerstand gemaakt, zoals aan de Heimersteinse Laan.

De ruglijn liep alleen ter hoogte van Rhenen, en slechts tot aan het gebied waar de spoorlijn in een min of meer natuurlijk dal liep. Bij kilometerpaal 25 was deze weer op maaiveld, en daar boog de ruglijn af naar het westen. Dit was dan ook slechts een plaatselijke linie die zonder afgrendeling met de bestaande stoplijn geen enkel strategisch doel kon dienen.

In feite hadden we dus slechts twee linies, de front- en stoplijn (de hoofdweerstand) met ervoor de voorposten en erachter (ter hoogte van Rhenen) de ruglijn.

» Deze reactie is geplaatst op 26 oktober 2004 21:00

Overigens kan ik ter aanvulling melden dat de ruglijn een zeer ijle, niet bezette loopgraaf was. Een deel van de "stelling" was onvolledig uitgegraven (ter hoogte van Rhenen), en pas op 12 mei werd de lijn bezet. Dit ging zonder enige structuur, wat vooral te danken was aan het toen chaotische commando bij de Grebbeberg. De majoor Van Apeldoorn (C. Div Res.: divisie reserve was of werd II-19RI, II-11RI plus I-46RI) en de huzaar overste De Marees van Swinderen (C.4RH) hadden min of meer het bevel over de reserves die in deze stellingen lagen, waarbij op 13 mei het commando over dit gebied officieel in handen kwam van de overste. Beide commandanten hebben bepaald niet ge-excelleerd gedurende de slag. In de loopgraven lagen voorts nog elementen van alle strijdende onderdelen die in de loop van de drie dagen strijd terug waren getrokken, alsmede de eenheid van kapitein Gelderman bij het viaduct. Na de grote Duitse luchtaanval met 20-30 Ju-87 Stuka's werd de ruglijn goeddeels verlaten. Daarvoor was de bezetting al op zeer chaotische wijze ingedeeld en was het commando van de huzaren-overste zeer beperkt en energie-arm. Deze huzaar deed een klein smet ontstaan op het overigens prachtige blazoen van dit krijgsmachtonderdeel. De ruglijn heeft gedurende de meidagen niet als linie gefungeerd, ook al zijn er vanuit de bezetting van de loopgraven aldaar vuurcontacten geweest met doorbrekende Duitsers op 13 mei. Maar met de mislukte afgrendeling van de penetratie in de frontlijn noord van de berg en de jammerlijk mislukte tegenaanval (met de daaropvolgende doorbraak bij Achterberg van de Duitsers) was de ruglijn bij voorbaat waardeloos.

» Deze reactie is geplaatst op 26 oktober 2004 21:18

Om toch ook nog even op dit late uur een duit in het zakje te doen: de stoplijn is dus niet op 12 mei ad- hoc gecreeerd, er lag west van de spoorbaan inderdaad al een loopgraaf. Die was aanvankelijk niet bezet.
Maar toen in de vroege middag van 12 duidelijk werd dat de Duitsers de overgang van de Grift hadden geforceerd en in de HWS waren doorgedrongen, werden de 2e en 3e compagnie van het reserve-bataljon II - 19 RI ( dat aanvankelijk, net als in de nacht van 11 op 12 mei, zou worden ingezet bij een tegenstoot in het voorpostengebied ) naar de stoplijn gedirigeerd, een compagnie zuid van het viaduct en een compagnie noord. De 1e compagnie en een sectie zware mitrailleurs werd ingezet voor het uitvoeren van tegenstoten bij de Heimersteinse Laan.
De door Allert genoemde andere onderdelen arriveerden later op de dag, waarbij II - 11 RI de taak kreeg om het " gat " tussen kilometerpaal 25 en Achterberg af te grendelen. Van dat laatste kwam in de practijk maar droevig weinig terecht. Deels door onbegrip bij de commandant van II - 11 RI tav zijn taak en deels door gebrek aan controle op de uitvoering van dit bevel van hogerhand.

» Deze reactie is geplaatst op 27 oktober 2004 00:32

Hajo, je gebruikt volgens mij twee keer "stoplijn" daar waar je "ruglijn" bedoelt. Ik zeg overigens nergens dat de ruglijn ad hoc werd gecreerd - hij werd wel ad hoc bezet, zoals je zelf overigens ook aangeeft.

Volgens mij zijn we het helemaal eens. Je herhaalt vooral wat ik zei en vult enkele details aan. De divisiereserve was bedoeld om in de ruglijn stelling te nemen en het commando daar te voeren. Door de versterking van 4RH ontstond een ongelijke rangentwist en werd overste de M van S de commandant van de troepen in de ruglijn.

» Deze reactie is geplaatst op 27 oktober 2004 02:07

Wat mij vroeger altijd verbaasd heeft was dat er voor de spoorlijn bij kilometerpaal 25 een klein mijnenveld gelegd was volgens sommige kaarten, terwijl ik geen aanwijzingen vond van grote mijnvelden voor de hoofdweerstand strook. Later ben ik gaan begrijpen dat het mijnenveld onderdeel uit maakte van de ruglijn. (Overigens is de planning van een mijnenveld ook een aanwijzing dat de ruglijn niet ad hoc gemaakt is)
Foto's van het opgeblazen viaduct genomen vanaf de berg naar Rhenen toe, geeft ook een keurig schietgat te zien in het talud die zo te zien zelfs begroeid was met gras dus niet in alle haast opgeworpen maar een aanwijzing voor een in alle rust gemaakte volledige loopgraaf die alleen maar bemand hoefde te worden ter zijner tijd.

Sommige mensen zien 4 linies, anderen waaronder Allert slechts twee linies met de voorposten en de ruglinie als ondersteuning van de front en stoplinie. Hoe dan ook de langzame duitse aanval heeft een dag nodig gehad voor de voorposten, een dag voor de frontlinie en een dag voor de stoplijn. Het lijkt erop dat er om de voorposten het hardst gevochten is. De ruglijnverdediging werd grotendeels bepaald door paniek alhoewel er bij het viaduct en de tegenstoot over het station toch voorbeelden zijn van dapper standhouden.

» Deze reactie is geplaatst op 27 oktober 2004 08:47

Ook noordelijker, oost van de " poort " bij kilometerpaal 26 lag trouwens zo'n ( klein ) mijnenveld.

» Deze reactie is geplaatst op 27 oktober 2004 10:15

Overigens ( reactie op Allert's bericht van 2.07 uur ): ik heb inderdaad abusievelijk het woord stoplijn gebruikt in plaats van ruglijn.
Wanneer ik verder zeg dat de ruglijn niet ad-hoc is gecreeerd is dat uitsluitend om dit nog eens te bevestigen, NIET omdat jij anders zou hebben beweerd.

» Deze reactie is geplaatst op 27 oktober 2004 10:59

Epi - het is denk ik geen kwestie van "Allert vindt en anderen vinden".

Er waren in de Grebbelinie gewoon maar twee linies met - hier en daar (afhankelijk van de inudatie) weerstandbiedende of waarschuwende voorposten daarvoor. Het staat een ieder natuurlijk vrij eigen titulatuur te bezigen en eigen linies te bedenken of voorposten als zodanig te dopen. Maar als mensen op deze site verzoeken om een antwoord, dan horen ze denk ik het militair-technisch en krijgshistorisch meest verantwoorde antwoord te krijgen. In dat laatste geval waren er twee linies en mag het stuk ruglijn bij Rhenen de naam "lokale linie" dragen.

De suggestie van het mijnenveld voor de hoofdweerstand van Epi is zeer begrijpelijk. Ik denk dat iedereen zich dat afvraagt. Het zal vermoedelijk om ongeveer dezelfde redenen niet zijn gebeurd als dat de opruimingen van de schootsvelden niet gebeurden: ontwrichting van dagelijks leven en kosten. Een mijnenveld leggen voor de stelling had betekend dat veel land en grond onteigend of bezet moest worden. Dat kostte geld. Daarnaast is een mijnenveld een gebied waar je liever niet komt, en dus ontwricht het op punten de bewegingsvrijheid. Er moeten overigens geen wonderen worden verwacht van mijnenvelden. Een flinke artilleriebarrage kan een mijnenveld belangrijk devalueren. Maar de hindernis zou er in elk geval zijn geweest en gebleven. Zeker tot aan het moment dat inudaties konden worden gesteld had men een mijnenveld moeten hebben voor de frontlinie.

De mijnenvelden bij de beide kilometerpalen (25 en 26) zijn heel goed verklaarbaar. Immers, bij deze overgang (c.q. onderdoorgang) was geen direct dekkende loopgraaf of stelling aanwezig. Ze vielen een beetje in een dode hoek, zelfs van de ruglijn voor wat betreft de kp 26. Die mijnenvelden - die overigens later vooral onze mensen levens zouden kosten - lagen daar dus met een belangrijke overweging. Je zou ze kunnen rekenen tot de ruglijn, maar dat lijkt mij door anderen verzonnen dan de militairen van toen. Het mijnenveld bij kp-26 lag een kilometer van de ruglijn af, die bij kp-25 lag dichter bij de stoplijn (noordoosthoek berg) dan bij de ruglijn. Ik denk zelf dat ze nergens bij hoorden maar een tactische rol hadden bij vijandelijke doorbraak. In die zin kunnen mijnenvelden en ruglijn worden gerekend tot het scenario dat men "noodvoorzieningen" kan noemen.

» Deze reactie is geplaatst op 27 oktober 2004 11:46