Discussiegroep

Onderwerp: opmars richting afsluitdijk mei 1940

Totaal berichten: 3
11.206 keer gelezen
88 reacties
Categorie: Overig Mei 1940
Wie weet iets over de beweegredenen vd duitse generale staf om door Friesland en Groningen te trekken en zo bewust het risico te nemen om vast te lopen bij de afsluitdijk ( wat dus ook gebeurd is ). Zou het niet zinniger geweest zijn om gewoon onder het ijsselmeer te blijven en zo door te stoten . Op papier was deze opmars natuurlijk een mooie tangbeweging maar in de praktijk ..
» Dit bericht is geplaatst op 26 april 2006 21:28
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Je zou aan de volgende punten kunnen denken. Waarschijnlijk is er wel meer te noemen.

Men zal het in elk geval noodzakelijk hebben gevonden het Duitse 10e Leger ( de 207e en 227e divisie, opmarcherend door Gelderland en Overijssel ) een noordelijke aanleuning/flankbescherming te geven. Nu was de kans op actie van de weinige Nederlandse troepen in de noordelijke provincieen natuurlijk vrijwel 0,0 en de kans op een Geallieerde landing in die omgeving eveneens, maar het zou natuurlijk volkomen onlogisch zijn geweest de flanken op alle andere plaatsen af te dekken en hier niet.Niemand marcheert graag op met een onbeveiligde flank.

Men zal misschien toch stiekem op een doorbraak van de bekende pantsertrein met zijn zware geschut hebben gehoopt, waarmee men de Kornwerderzand-kazematten met beduidend meer effect had kunnen bestrijden. ACHTERAF kunnen we de naieviteit daarvan vaststellen, een kapotte brug en het was al mislukt.

Men had van te voren geen hoge dunk van het Nederlandse moreel.

Men heeft emplooy gezocht voor de Reiter-Division, die weliswaar ook modern materiaal ter beschikking had, maar feitelijk achterhaald was.
Het bezetten van de noordelijke provincies was voor hen een haalbare kaart.

Voor het onder het IJsselmeer doorstoten had men eerder genoende (bovendien met SSeenheden versterkte ) infanterie-divisies ter beschikking.
Dit zal voldoende zijn geacht ( wat ook gebleken is ).
» Deze reactie is geplaatst op 26 april 2006 23:53
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Als je het gehele aanvalsplan van de Duitsers in Nederland beschouwd, dan zie je dat de actie tegen de Afsluitdijk c.q. de oostkust van het Ysselmeer de minst significante was van de gehele strategie. De noordelijke legergroep bestond uit minder dan 20,000 man en was amper versterkt. Dat op zichzelf geeft de beperkte ambitie van deze beweging al aan.

Desalniettemin is het begrijpelijk dat een noordelijke aanvalsbeweging werd uitgevoerd. Het zou sowieso Nederlandse troepen binden en iedere vorm van noordelijke bedreiging van een centrale aanval pareren. Van Nederlandse troepen vreesde men geen noordelijke dreiging, maar een Geallieerde landing op de Hollandse westkust zou - bij bezit van de Afsluitdijk door de Nederlanders - de mogelijkheid bieden Geallieerde troepen naar het noorden te verschepen. Vrij abstract, maar wel mogelijk.

Daarnaast is het een feit dat de Duitsers het niet onwerkelijke vermoeden hadden dat ze tegen de zeer matig bewapende Nederlanders in het noorden een kans maakten op totaal succes. Ook de Duitsers beseften terdege dat de forten bij Kornwerderzand en Den Oever een sterke hindernis waren, maar als ze de bezettingen konden overbluffen met gecombineerd vuur van bommenwerpers en artillerie, dan had een noordelijke doorbraak een interessante ontwikkeling kunnen betekenen. Nooit geschoten is altijd mis.

Overigens zetten de Duitsers natuurlijk een van hun meest rudimentaire eenheden in op dit front. Een eenheid die op het punt stond te worden omgezet naar een tankdivisie [24.PD]. In feite had deze eenheid een reserverol, die ze later ook weer in het Franse theater kregen. De 1ste Kavallerie Division was niets meer dan een bereden infanterie eenheid, hoewel ze later in mei nog een echte cavalerie charge zouden uitvoeren tegen een Franse eenheid. In Nederland opereerden ze als bereden infanterie. Verplaatsing gebeurde per paard; het gevecht werd gewoon tiraillerend aangegaan. De eenheid was amper gemotoriseerd en beschikte slechts over weinig geschut en (aanvullende) panterwagens. De eenheden waren voorts nog niet geheel aangevuld na de verliezen in Polen. De gebrekkige mobiliteit was een van de redenen voor het feit dat de divisie op 11 mei de gehele dag kwijt was aan puur ontplooiing tegen de beide doelen: Wonsstelling en oostkust Ysselmeer.

Daarnaast was de opdracht van de noordelijke legergroep op naast een aanval op de Afsluitdijk te trachten met verworven scheepsruimte een aanval te plegen op de westkust van het Ysselmeer. Dat was ook zeker tot wasdom gekomen indien de Duitsers inderdaad scheepsruimte hadden kunnen verwerven. Door adequaat handelen van de Nederlanders lukte hen dat niet. In elk geval heeft die dreiging wel degelijk geleid tot vrij aanzienlijke maneouvres aan Nederlandse zijde. Zo werden op 13 mei niet alleen de bevelen gegeven (jager) basis Buiksloot (Zaanstad) te ontruimen, maar werden ook troepen verplaatst en gelegerd langs de kust en langs het Noordzeekanaal. Ook werd aanzienlijk met de luchtafweer geschoven zodat deze rond het noorden van Amsterdam lange tijd niet actief was. Als laatste aspect telt ook mee dat de Duitse beweging in het noordoosten de legerstaf bezig hield; niet alleen direct in de vorm van operationele belasting, maar tevens in de zin van anticiperen op tegenmaatregelen. Dat dit effectief zo uitpakte blijkt wel uit de aanzienlijke troepenbewegingen op 13 mei rondom Amsterdam en de rest van de westkust van het Ysselmeer. Toch weer troepen die elders niet konden worden ingezet.

Tenslotte zij opgemerkt dat de strijd in het noorden niets meer of minder was dan een uit de hand gelopen schermutseling. Wellicht wat oneerbiedig jegens hen die er vochten en/of vielen, maar naast enkele verbeten lokale gevechten op 10 mei in de buitendefensielijnen, was er alleen sprake van echte harde strijd in de paar uur van het gevecht in de Wonsstelling. De korte aanval op de dijk stelde in feite weinig voor. Het was een kortstondig vuurcontact waarbij welgeteld drie Duitsers sneuvelden. Daarmee was in feite de strijd beschreven. Het geheel kostte de 1.KD niet meer dat rond de 25 doden. We moeten deze Duitse aanvalsactie dan ook niet teveel uitlichten.
» Deze reactie is geplaatst op 27 april 2006 00:12
Totaal berichten: 3
`` De korte aanval op de dijk stelde in feite weinig
voor. Het was een kortstondig vuurcontact waarbij welgeteld drie
Duitsers sneuvelden ``


E.H BRONGERS heeft het in zijn boek over veel hogere aantallen , alhoewel dit nooit exact is vastgesteld . Drie Duitsers lijkt mij echt een beetje te laag ingeschat.
» Deze reactie is geplaatst op 27 april 2006 12:54
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Tja, het is niet anders. Naast die drie gesneuvelden, vielen er nog een aanzienlijk aantal gewonden. Overigens vielen ook nog drie Duitse doden door een mijnexplosie bij een verkenning van de stelling. In totaal dus zes. De reden voor zo weinig gesneuvelden ligt vermoedelijk in het feit dat al op 800 meter voor de stelling het vuur op de aanvallers werd geopend. Hierdoor was de trefzekerheid beslist minder.

De heer Brongers is uitgegaan van enkele hosanna verhalen die hardnekkig bleven spreken van tientallen tot honderden doden. Ook de heer Brongers is inmiddels de mening toegedaan dat het waarschijnlijk slechts enkele doden zijn geweest. In totaal geeft de Verluste lijst van 1.KD 31 man aan gesneuvelden op, waarvan 4 in Duitsland aan verwondingen. 26 man sneuvelden tijdens de meidagen, een daarna in een hospitaal. Slechts vijf man op de lijst worden in direct verband met de aanval op het fort gebracht. De overige slachtoffers vielen vooral op 10 mei in de buitendefensie. De verliestlijst van de divisie wordt algemeen als betrouwbaar aanvaard.

Het idee "dat het er wel erg weinig" zijn komt alleen maar voort uit de jarenlange overlevering van een slachting. Als men echter de bronnen beschouwd en de kwestie in details belicht wordt een stuk duidelijker dat de aanval niet veel meer was dan een krachtige offensieve verkenning van de kracht van het fort. Met deze laatste betiteling heeft de heer Brongers soms nog wat moeite, maar ik kan er geen zwaardere titel aan toedichten. Uiteraard staat het u geheel vrij uw eigen perceptie bij dit verhaal te behouden.
» Deze reactie is geplaatst op 27 april 2006 13:50
Totaal berichten: 3
Dus de duitse propagandahournalist Leo Leixner heeft deze
(verkennings)aanval op de dijk toch aardig correct weergegeven . Dan is het Bongers die de lezer op het verkeerde been zet ( in de uitgave van 2005 ! ).
» Deze reactie is geplaatst op 27 april 2006 14:01
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Er bestaat ook nog zoiets als voortschrijdend inzicht. De heer Brongers heeft nooit mensen op een verkeer been willen zetten, maar heeft indertijd uit de toen beschikbare bronnen geput en kwam met velen tot de conclusie dat er een massale aanval was uitgevoerd die extreem bloedig eindigde. Dat later nieuwe bronnen vrijkwamen die genuanceerdere berichten weergaven heeft ook geleid tot een bijgesteld inzicht bij de heer Brongers. Op het verkeerde been zetten is een kwalificatie die ik beslist niet aan de heer Brongers wil ophangen. Overigens is de proza van Leixner natuurlijk al helemaal niet een bron die al te veel waarde moet krijgen. De schreeuwerigheid van diens epistels heeft wellicht al te veel aandacht gekregen.
» Deze reactie is geplaatst op 27 april 2006 14:06
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Een oorzaak voor het geringe aantal Duitse doden en het relatief grote aantal gewonden schijnt gelegen te zijn in het feit dat de granaten van het 4.7 cm. kanon een te dunne wand hadden ie versplinterde. De zeer kleine schreven waren wel verantwoordelijk voor nogal wat gewonden, maar het aantal doden bleef daardoor klein.
In het nieuw verschenen boek " Blitzkrieg " halte Kornwerderzand " vertelt de Duitse veteraan luitenant Heinz Kolzcyk overigens dat hij met ongeveer 50 man de Dijk opging. Het rapport van kapitein Boers komt hier aardig mee overeen, het noemt 40 - 70 Duitsers op de Dijk. In latere instantie heeft hij in de kantlijn genoteerd: " Volgens uit Bolsward ontvangen berichten is de sterkte ongeveer 600 man geweest, waarvan ongeveer de helft gesneuveld zou zijn. " Deze ( ongeauthoriseerde ) berichten zullen wel mede de oorsprong zijn van de ( overdreven ) verhalen, die later over Kornwerderzand de ronde hebben gedaan.
» Deze reactie is geplaatst op 27 april 2006 16:02
Totaal berichten: 191
Wat dhr Chris stelt is niet correct. De door hem genoemde, in 2005 uitgegeven 7e druk van Afsluitdijk 1940" heeft hij kennelijk niet gelezen. Daarin is nog iets uitgebreider vermeld wat 23 jaar geleden (bij de 5e druk) al werd aangevuld n.a.v nieuwe gegevens omtrent Duitse verliezen van de Duitse 1e Cavaleriedivisie. Wat de heren Groenman en Goossens hebben gesteld is daarmee in overeenstemming.
» Deze reactie is geplaatst op 27 april 2006 22:52
Totaal berichten: 3
Allert,

Volgens jouw stelling (c.q. onderzoek) moet ik ervan uitgaan dat de duitsers er eigenlijk wel van uitgingen dat er nooit een geallieerde aanvalsmacht vanuit Noord-Holland over de afsluitdijk, ofwel Waddenzee zou trekken. Ze moeten er in ieder geval van overtuigd zijn geweest dat Nederland snel zou capituleren anders hadden ze wel zwaarder materieel ingezet.
» Deze reactie is geplaatst op 28 april 2006 12:22
Totaal berichten: 18
Mischien is het niet gepast, maar ik wil toch graag deze discussie voortzetten.

Ik ben momenteel in het gelukkige bezit van "Die 24.Panzer-Division vormals 1. Kavallerie-Division" van Dr. F.M.v. Senger u. Etterlin jr.(Druk 1962),

Het boek "Ritter, Reiter, Russen" van Hans-Ludwig von Stockhausen(U wel bekend als Gefreiter in 3./RR22 tijdens mei '40,

en "Geschichte des Reiter_Regiments 21 (vom 15-12-'39 bis 10-12-41) van Hauptmann a.D. G.W. Jeffke.

Wat mij nu opvalt is dat ik a) nergens de fijne snuiter luitenant Heinz Kolzcyk tegenkom(Niet in gliederungen of stellenbetsetszungen), alleen bij boek 2 en dan pas als Olt. tijdens de vorming van 24 Panzer en de keren dat hij gewond raakte.
b) er wel vermeld wordt in boek 1 en 3 dat het de Radfahrabteilung 1 o.l.v. Olt. Reichsfreiherr von Edelsheim is die de "geweldadige verkenning" en vervolgens de aanval op de Afsluitdijk heeft ingezet, maar vervolgens komt in de Gliederung van deze eenheid geen Kolzcyk voor.
Dus tot welke eenheid behoorde hij dan dat hij met 50 man de dijk opging,
c) In boek 2 wordt het sneuvelen van 3 man en de verwonding van 4 man(uitschakeling kanon bij Stavoren) en het sneuvelen van Lt. Neumann en Gefr. Fuchs. En dat zijn dan de enige. Het sneuvelen van personen in NL komt bij hem verder niet voor(begrijpelijk omdat hij zijn dagboek aanhaalt, aan de andere kant noemt hij wel het sneuvelen van personen uit andere onderdelen in Frankrijk en Rusland).
d) In boek 1 en 3 wordt er totaal niet gesproken over gesneuvelden in Nederland, sterk nog zelfs de Ehrentafel 1.Kavallerie Division komt niet aan bod. Dit terwijl men wel netjes het sneuvelen van officieren tijdens welk gevecht dan ook vermeld, het sneuvelen van bijvoorbeeld 4 man bij een dorpje in Frankrijk, of overzichten n.a.v. gevechten in Frankrijk en Rusland met gewonden en doden, zoveel officieren, zoveel onder-officieren etc.

En vervolgens moet ik gaan geloven dat als een voltallig Radfahr-abteilung, versterkt met andere eenheden, besluit over de open Afsluitdijk op te rukken er totaal niets vermeldingswaardigs gebeurd. Ik bedoel, qua propaganda had men het niet beter kunnen traffen: een verschrikkelijke moeilijke aanval van onze dappere cavaleristen over een opendijk en MAAR 3 doden. Hoezee hoe groot onze vreugde over deze heldendaad. Maar nee, het wordt in alle toonaarden doodgezwegen door de direct betrokkenen eenheden.

En als ik dan "So war der Zweite Weldkrieg" van Franz
Kurowski lees, die overigens in dit boek geen Nederlandse bronvermelding aangeeft, dan staat er tot mijn verbazing op pagina 176 dat
= Am Morgen ds 13.Mai liess GenMaj. Feldt zum Sturmangriff antreten.....
= er een 8,8 cm Flakbatterij was aangetrokken,
= er 12-18 jachtbombenwerpers in 3 golven aanvallen uitvoerden;
= in de namiddag 600 man van Radfahr-Abt. 1 olv Olt.Von Edelsheim aanviel;
= op een afstand van ongeveer 800 meter van de NL linie het vuur werd geopend en de aanval afgeslagen werd;
= van de aanvallers in het dichte vuur ongeveer de helft gevallen dan wel verwondt was;

En, deze is het veelzeggendst: Die 1. KavDiv. erlitt schwere Verluste, ohne dass sie in das Kampfgeschehen in Holland hatte wesentlich eingreifen können.

Nu heb ik nog niet het nieuwe boek gelezen, maar ik moet zeggen dat ik toch al met al ontzettend twijfel aan de verliescijfers van 3 doden.

Graag uw reactie.
» Deze reactie is geplaatst op 24 juni 2006 23:06
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Die 600 man zouden volgens het nieuw verschenen boek zijn gebaserd op waarnemingen uit de omgeving van Bolsward ( o.a van een zekere Joukje Elgersma ). Zij zouden een grote colonne Duitsers de Afsluitdijk hebben zien optrekken. Hieraan moet ernstig worden getwijfeld, omdat a) de afstand van het waarnemingspunt tot de Dijk zo'n 10 km bedroeg en b) het op de 13e mei volgens het KNMI-rapport van die dag regenachtig en bewolkt was. Volgens de omstreden Leo Leixner hingen er wolken boven de Dijk. Door al die factoren is twijfel aan de waarnemingen uit Bolsward zeer gerechtvaardigd.
Maar, gerechtvaardigd of niet, ze zijn wel in de kantlijn van kapitein Boers'dagboek terecht gekomen. Terwijl hij daarin oorspronklijk het aantal van 40 had genoteerd, later vervangen door 70.
Dit moet dan de Nederlandse bron zijn geweest.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 01:12
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Er zijn natuurlijk vele verklaringen voor het geringe aantal gesneuvelden. Allereerst - het is hier al vaker gezegd - is het aantal aanvallers inderdaad beperkt gebleven. Een groep van 40-70 man lijkt een reeël getal. Een aanvalsgroep van 600 man is dat om meerdere redenen niet. De 4 km lange dijk die de rechte benadering vormt tot het sluizencomplex waar de fortificatieën van Kornwerderzand waren gebouwd was volkomen onbeschut. Er was geen enkele dekkingsmogelijkheid. In de prelude naar de aanval op 13 mei was al een kleine patrouille richting de Nederlanders gestuurd die rigoreus was afgewezen door de verdedigers. Een duidelijke indicatie van waakzaamheid van de Nederlanders, en een prima vuurverkenning voor de Duitsers. Het fort had een zware frontale bewapening, die aan beide zijden van het dijktalud dekkend vuur kon geven vanuit meerder wapenpunten; zware machinegeweren en licht geschut. Als men dan in ogenschouw neemt dat men over het smalle talud aan beide zijden zou optrekken met 600 man over een recht onbedekte dijk, dan kan men al voorstellen dat zo'n eenheid tenminste 300, maar vermoedelijk wel 500 meter lengte zou vormen. Een zeer ongewenste "exposure" als men een vijand aanvalt die met 3 lichte stukken [47 mm] geschut en zo'n 4 of 5 zware mitrailleurs op een smalle perimeter vuur kan uitbrengen. Dat is een situatie waarin geen veldcommandant een bataljonsterkte stuurt.

De reden waarom er desondanks weinig doden vielen ligt vermoedelijk in een aantal factoren. Allereerst de (op het eerste gezicht wat merkwaardige) keuze van de commandant van de stelling al op 800 meter het vuur te openen. Dat is buiten korrelzicht van een mitrailleur en betekent tevens dat met enige elevatie moet worden geschoten wat accuratesse niet ten goede komt. Daarnaast werd slechts bevel gegeven aan enkele wapenpunten het vuur te openen. Dit was vermoedelijk om de volledige vuurkracht van de stelling (nog) niet prijs te geven. Ten derde [zoals Hajo aangaf] omdat de brisant munitie van de AI voor de kanonnen van 5 no.2 te brisant was en daardoor bij detonatie versplinterde. Dit leverde wel vele wonden op bij getroffenen, maar geen dodelijke wonden. Bovendien was dit vlakbaangeschut dat niet schoot met versnelde buizen [detonatie boven het doel wat bij infanteriebestrijding - met name in combinatie met kartetsmunities - zeer effectief is] en daardoor een beperkte uitwerking had bij inslag.

Al met al was het voor de paar wapens die het vuur openenden op 800 meter lastig om liggende doelen te raken. De Duitsers zullen zich voorts hebben verspreid en getracht hebben zo goed en zo kwaad als het ging terug te trekken. Daarbij zal de eenheid zich niet geconcentreerd maar groepsgewijs hebben verplaatst, en vermoedelijk ook sprongsgewijs voorwaarts zijn gegaan. De onderlinge afstand zal aanzienlijk zijn geweest. Allemaal elementen die mee hebben gespeeld en die tenslotte hebben geleid tot een beperkt verlies aan mankracht.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 01:27
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
De verklaring die Heinz Kolczyk ( ik ga er voorlopig gewoon van uit dat hij ooggetuige was ) geeft voor het uivoeren van de " verkenningsopdracht " met slechts rond de 50 man ( + 3 pioniers, uitgerust met rooksignalen en springstof ) is dat Von Edelsheim een vertragingstactiek wenste toe te passen tav het volgens hem " krankzinnige " bevel van Feldt voor een grote aanval.
Namelijk door hem op deze manier te laten zien dat zo'n aanval compleet op een bloedbad zou uitlopen en, door de inzet van een peloton, de offers toch zo klein mogelijk te houden. Ook zo zou de boodschap wel overkomen. Ook de eerder uitgevoerde verkenning ( in de avond van de 12e ) moet in dit licht worden gezien.
Het is inderdaad merkwaardig dat Feldt dacht dat zo'n aanval zou kunnen lukken. Tenslotte was de kracht van de vestingwerken van Kornwerderzand ook voor de Duitsers geen geheim. Hij kan eventueel hebben gedacht dat, gezien het feit dat tot op dat moment eigenlijk maar weinig tegenstand was ondervonden, een demonstratie genoeg zou zijn om de Nederlanders hun vechtlust te ontnemen.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 01:38
Totaal berichten: 2
Hajo, ik denk toch dat er wel onderscheid moet worden gemaakt tussen de gewapende verkenning van de 12de en de aanval van de 13de.

Allereerst was de verkenning van de 12de door een zeer kleine groep onder dekking van de duisternis verricht. Ten tweede was dit duidelijk niets meer [en niets minder] dan een echte verkenning van de stelling en de paraatheid.

Ten tweede was de aanval van de 13de zeer onderscheidelijk van de eerste actie omdat een aantal luchtbombardementen en een uitgebreide artilleriebeschieting vooraf ging. Door het stof van deze arbeid was geen waarneming mogelijk van de eventuele schade. De wat grootser opgezette herverkenning van de staat en status van de stelling - die qua grote wat tussen een verkenning en een voorzichtige aanval inhing - was dus fundamenteel anders dan de actie van de dag daarvoor.

Ik vind de gevolgde orde van zaken niet zo vreemd. Feldt liet e.e.a. redelijk grondig voorbereiden. Eerst een aantal intensieve luchtbombardementen door Ju-88's, daarna een gecombineerde artilleriebeschieting met vlakbaan en krombaangeschut [de eerste voor de bunkers, de tweede voor de mijnenvelden en versperringen] en daarna een beperkte infanterie actie. Persoonlijk vind ik de uitvoering door Feldt dus eerlijk gezegd goed verdedigbaar. Ik denk zelfs dat Feldt met de beperkte actie van de infanterie zelf ook aangeeft: kijk, ik heb het geprobeerd, maar het is een "mission impossible". Geen enkele serieus verkoopbare poging wagen was voor hem vermoedelijk onverkoopbaar geweest aan de chef ...
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 01:50
Totaal berichten: 191
Een antwoord omtrent de sterkte in mankracht van de Duitse aanval op 13 mei is niet met zekerheid te geven. Achter de bewering van Leutnant Heinz Kolzcyl dat het hier slechts een 50 man betrof, moeten echter de nodige vraagtekens worden geplaatst. Mogelijk betrof dit één van de vijf stoottroepen die werden ingezet. Het nauwkeurige, bewaard gebleven gevechtsverslag van de 1e Cavaleriedivisie stelt dat “5 Stosstrupps der Radfahrabteilung” voor de aanval werden ingezet. Vijftig man is al onmogelijk te rijmen met vijf stoottroepen. Voorts wordt gemeld: “Der Divisionskommandeur fährt gegen Mittag an den Damm, um den Angriff zu leiten”. Dat de divisiecommandant persoonlijk een actie van slechts 50 man zou gaan leiden is wel uiterst onwaarschijnlijk, om niet te zeggen onbestaanbaar. De sterkte van een stoottroep is afhankelijk van onder meer het doel wat men wil bereiken en varieerde van een peloton tot een compagnie. Overigens gingen ook de commandant van het artillerieregiment met zijn adjudant mee naar voren. Ze zouden even later beiden gewond worden afgevoerd.
Dat het geen demonstratie van Von Edelsheim was om duidelijk te maken dat men verder van serieuze aanvallen moest afzien, blijkt uit het feit dat men op 14 mei opnieuw de aanval wilde herhalen: “Am 14.5. 11,00 Uhr wird in einer Besprechung festgelegt, dass durch einen Stukaangriff das Fort kampfunfähig gemacht werden soll. Der Angriff wird daher erneut befohlen”. Het zou slechts door de capitulatie niet meer worden uitgevoerd. Voorts moge ik verwijzen naar de 7e druk van “Afsluitdijk 1940”, pags 140-149.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 11:40
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Ik geef in dit geval niet een eigen mening, maar slechts die van luitenant Kolczyk, zoals die in het nieuwe boek te lezen is. Hij stelt dat Von Edelsheim door ( je zou kunnen zeggen zelfstandig optreden ) een grote ramp heeft voorkomen. Feldt komt er beduidend minder goed van af, hij moest kennelijk eerst worden overtuigd. Maar goed, misschien was Kolczyk wel idolaat van Von Edelsheim en probeerde hij diens rol belangrijker te maken.

De echte vraag was trouwens of er inderdaad 600 Duitsers aan de aanval op de 13e hebben deelgenomen. Heel veel wijst er op dat dat niet het geval is geweest. Er is hoogstens sprake geweest van een peloton. Alleen al daarom kan er dus nooit sprake zijn geweest van grote hoeveelheden gesneuvelden.
Bovendien is het ook nog eens zo dat al die verhalen over dodentransporten en " schoonmaken van de dijk ( van bloed ) " in veruit de meeste gevallen uit de 2e en 3e hand zijn, van horen zeggen dus. En degenen die het uit de eerste hand vertelden hadden het dan zelf weer niet goed kunnen zien of waarnemen. Er zijn ook talloze getuigenissen van mensen, die zeggen ( in dezelfde situatie ) helemaal niets bijzonders te hebben gezien.
Naast al die twijfelachtige getuigenissen heeft ook het rapport van Boers heeft bijgedragen aan de foute taxatie van het aantal doden. Hij schreef in de kantlijn van zijn rapport niet alleen dat " "volgens berichten uit Bolsward het om 600 aanvallers zou zijn gegaan ", maar bovendien ook dat volgens dezelfde berichten " ongeveer de helft daarvan zou zijn gesneuveld." Voeg daar bij de ( althans op emotionele gronden )begrijpelijke Nederlandse wens in en na de oorlog om het aantal Duitse slachtoffers zo hoog mogelijk te willen zien. De zinsnede van Boers is net als bovengenoemde getuigenissen grif en klakkeloos overgenomen. En zo is de mythe, simpel gesteld, geboren.
Kolczyk heeft het over 2 gesneuvelden bij de onderneming, die hij ook met name noemt. Hij zit er vast niet veel naast.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 11:58
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Ik kan me in de laatste bijdrage van de heer Brongers goed vinden. Ik denk echter wel dat we het in het volgende licht zouden moeten zien.

Er zijn voldoende aanwijzingen uit de Duitse bronnen dat een bataljonsgrootte werd gereedgesteld voor de aanval. Vermoedelijk werden - als we even uitgaan van vijf stoottroepen - vier stoottroepen aan de brede basis van de dijk stand-by gehouden en werd een stoottroep naar voren gestuurd. Vermoedelijk werd direct verbinding gehouden met die stoottroep, en zou deze bij positief resultaat onmiddellijk versterking ontvangen van de in afwachting liggende eenheden aan de basis van de dijk. Dat is een afstand van slechts 2 a 3 km. Dat lijkt ook een verstandige wijze van handelen als men een dergelijk object als onze kazematten bij Kornwerderzand offensief moet benaderen. Dat daarbij de artilleriecommandant meegaat kan ik me weer voorstellen in het licht van waarneming van de schade en eventueel direct leiden van vuurondersteuning. Overigens is het in dat licht enigszins merkwaardig te noemen dat het vlakbaangeschut [88'ers] de aanval niet blijvend zijn blijven ondersteunen tot de troepen vlak onder de versperring gekomen waren. De accuratesse van de 88 laat dit in principe makkelijk toe. Het had niet alleen gezorgd voor extra gevaar voor de verdedigers maar tevens voor een prettige rook- en stofdekking voor de aanvallers. Uiteraard waren de vuurplannen aan Nederlandse zijde zodanig dat ook blind vastgestelde vuren konden worden gegeven, maar dat waren dan vooral afsluitingsvuren geweest. Gericht vuren was een stuk lastiger geweest.

Al met al zal het gissen blijven wat er exact is gebeurd. Wel lijkt het mij volkomen kolderiek met vijf stoottroepen tegelijk de aanval in te zetten. De laatste drie kilometer voor de stelling is een rechte kale approach. Daar stel je geen paar honderd man bloot aan als je de sterkte van de stelling niet voldoende kent en deze dus vooralsnog op hoog moet inschatten. Zonder maatregelen van rookgordijnen etc. lijkt me dit volkomen onverantwoord. Feldt stond toch bekend als capabel veldheer en daarbij was er een sterke cohesie in de 1.KD. Men zou niet klakkeloos levens opofferen. Ik denk daarom dat de gedachte van 1+4 de meest voor de hand liggende is.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 12:03
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Ik had de bijdrage van Overste Brongers, toen ik de mijne postte, nog niet gelezen. Waarschijnlijk is die aanvalsmacht dan toch wel iets groter geweest, zij het bij lange na geen 600 man. Hij noemt er goede argumenten voor, die mij niet allemaal bekend waren. De conclusie aan het eind van mijn betoog tav de " bloedbad - mythe " laat ik echter overeind staan.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 12:07
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Vanuit de boerderij Houw ( kop Afsluitdijk ) hebben ooggetuigen rond 17.00 uur 's middags op de 13e ettelijke honderden Duitsers de Dijk op zien gaan.Ze kwamen voor een groot deel uit de schuren van de boerderij zelf. Men heeft ze daarna niet kunnen volgen omdat de gordijnen dicht gingen.
Dit sluit eigenlijk wel mooi aan bij de these van Allert: ettelijke honderden komt toch wel overeen met het genoemde aantal stoottroepen. Daarvan zou er dan een vooruit zijn gestuurd, terwijl de rest voorlopig op afstand bleef.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 12:54
Totaal berichten: 191
Dat niet één maar ook de andere stoottroepen over de dijk oprukten blijkt eveneens uit het verslag van de 1e Cav.divisie. Ik citeer: "Ein weiterkommen ist nicht möglich. Die ersten Verlusten treten ein. Während die Stosstrupps weiter rückwärts kehrt machen können und so den Damm im Feuer zurückfahren, muss der vorderste Trupp auf dem völlig deckungslosen Damm bis zur völligen Dunkelheit liegenbleiben und kann dann erst zurückgehen. Dass bei ihm keine grösseren Verluste eintraten, hatte nur dem Umstand zu verdanken, dass in der Nähe eine ganz flache Mulde sich befand, in die er hinein kriechen konnte."
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 14:37
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Ik denk juist dat deze quote bevestigt wat ik eerder aangaf als logisch vermoeden. Wellicht was ik eerder niet voldoende duidelijk.

Het eerste deel van de dijk was/is breder, en vervolgt na enige afstand na een kleine hoek in rechte lijn naar de voorste versperring bij het sluizencomplex. Hierna maakt de dijk opnieuw een knik die eindigt vlak voor de voorste kazematstelling. Het zou het meest voor de hand hebben gelegen als de achterliggende stoottroepen net voor deze bocht, aan de zuidzijde zijn blijven liggen. Daarmee zouden zij geen tot weinig last hebben gehad van de dieptewerking van de direct vurende Nederlandse vuurorganen en slechts relatief kort achter de voorste versperring blijven. Aan de noordzijde van de dijk zou men wel in vuurlinie liggen omdat twee kazematten in de eerste lijn een dieptewerking hadden die het landhoofd kon bereiken en aangezien door de bocht van de dijk het gehele noordtalud binnen schootsveld van het gros van de noordelijke vuurorganen lag. Vanuit het meest zuidelijke stellingdeel kon men amper tot niet de zuidzijde van het talud beschieten. Daar lag men dus relatief veilig, omdat de Nederlanders geen krombaangeschut hadden.

Om op die positie [voor de curve] te komen moest men dus wel de basis van de dijk op. De quote geeft voorts aan dat de voorste troep tot het donker moest blijven liggen omdat zij op het kale dijkdeel lagen. Dat impliceert opnieuw dat dit voor de overige onderdelen NIET gold. Ik denk dus dat de quote juist onderstreept dat men inderdaad niet met alle stoottroepen tegelijk voorwaarts ging. Dat communiceert dan ook het beste met de logica ...
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 14:50
Totaal berichten: 18
Heren, ik dank u voor uw inzet, maar ik blijf toch zitten met de vraag waarom geen verliesvermelding als alles zo meeviel. Zoals dhr. Brongers nuttig gebruik heeft gemaakt van de Ehrentafel 1.Kavallerie Division heeft men dit van Duitse zijde niet gedaan, sterker nog, er wordt dus in de onderdeels-"Geschichten" totaal niet over verliezen gesproken, terwijl die in Frankrijk en Rusland volop aangehaald worden.

Dit, mede gelet op de slechte propaganda van "vriend" Leo Leixner(er vanuit gaande dat de verliezen inderdaad beperkt waren is de propaganda ronduit slecht geweest) doet bij mij toch het vermoeden sluimeren dat men kennelijk de verliezen van mei '40 in Nederland, laat ik het netjes zeggen, niet wil benoemen. Rest de vraag waarom. Dat zal wel niet zijn omdat het verwaarloosbaar is, want dat zou juist goed zijn voor de propaganda.

Blijft dus de vraag waarom er uitgerekent over de verliezen in Nederland, of all places, kennelijk zo geheimzinnig gedaan wordt.

Daarnaast blijf ik benieuwd naar vriend Heinz Kolzcyk die in de betreffende Stellenbesetszung niet voorkomt in mei '40 maar kennelijk wel behoorde tot de Radfahr-abt. als Zugfuhrer.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2006 17:43
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Dat blijft giswerk. Feit is wel dat 1.KD nou niet echt heeft geëxcelleerd in Nederland. Geen van hun missiedoelen is bereikt. Als je het verloop van zaken bekijkt is de campagne in het noorden van ons land alles behalve om met trots op terug te kijken. De lichte verliezen onderstrepen dat in dit geval dus alleen maar, en daarmee is zowaar een verklaring te vinden waarom men over die vijf dagen maar gauw heen springt.

Op 10 mei wisten ze - met hier en daar flinke vertraging - door de zwakke schermen van verdediging heen te breken en de buitenste verdediging van de Nederlandse eenheden in Drente en Groningen te slechten. In de avond stonden ze ver in Groningen. Vervolgens had de divisie de gehele 11de mei nodig om zich gereed te maken voor de aanval op de Wonsstelling. Die dag was er amper enig vuurcontact, met uitzondering van wat ingehaalde Nederlandse groepjes op de terugtocht. Op 12 mei heeft men vervolgens de gehele dag nodig om te zoeken naar wat scheepsruimte langs de oostkust van het Ysselmeer, wat tevergeefs was. Tevens heeft men nog de gehele ochtend van de 12de nodig om eindelijk tegen de uiterst zwakke Wonsstelling op te trekken. Na een paar uur heeft men deze dan uiteindelijk genomen, en dan treed de rust weer in. Een kleine verkenning naar Kornwerderzand volgt nog in de avond, maar het mag geen naam hebben. Op de 13de wordt tenslotte - pas tegen de avond - de aanval eindelijk ingezet tegen Kornwerderzand. De afloop is bekend. Het gros van de eenheden wordt daarna richting zuid-Friesland verplaatst om een oversteek voor te bereiden. Op 14 mei wordt zelfs nog een tweede aanval op het fort voorbereid, maar Feldt besluit toch te trachten om met het gros van zijn eenheden het Ysselmeer over te steken. Zijn manschappen voelen hier niets voor en traineren de boel. De capitulatie redt hen van natte voeten.

De doelen voor de divisie waren 1) afschermen van de noordelijke flank [gelukt], 2) innemen van het Fort bij Kornwerderzand [mislukt], 3) het verwerven van scheepsruimte voor een maritieme oversteek naar Vesting Holland [mislukt] en 4) het bezetten van Noord-Holland en ageren tegen de Vesting-Holland noord [mislukt]. Kortom - niet(s) om over naar huis te schrijven ...

En dat terwijl alle andere legerkorpsen die op het centrale en zuidelijke (Nederlandse) front waren ingezet - alsmede de luchtlandingsstrijdkrachten - wel een aardige merites hadden opgebouwd in dezelfde vijf dagen tegen relatief veel sterkere tegenstanders. Dat alles zou zomaar de reden kunnen zijn aan de manoeuvres in Nederland heel weinig aandacht te besteden. En 31 doden is natuurlijk ook weer geen verlies dat om al teveel tekst vraagt.

Geheimzinnigheid over de gesneuvelden is mij nooit zo opgevallen bij de 1.KD. Dat het niet van de daken werd geschreeuwd is niet uitzonderlijk. Zeker niet daar men dus niet kon bogen op een goede prestatie.
» Deze reactie is geplaatst op 26 juni 2006 01:43
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Volgens mijn bronnen 21 doden gedurende de hele campagne in het noorden, met name bekend.
Daartegenover 22 doden aan Nederlandse kant ( waarvan niemand van de vesting Kornwerderzand ). Ik heb ook niet het idee dat hier door de Duitse cavaleriedivisie speciaal geheimzinnig is gedaan.
» Deze reactie is geplaatst op 26 juni 2006 09:24
Totaal berichten: 18
Heren, wederom dank voor uw inbreng, ik sluit mij aan bij uw opinie in deze.

= =Feit is wel dat 1.KD nou niet echt heeft geëxcelleerd in Nederland. = =

En toch beroepen ze zich er in "dem Erfahrungsbericht" erop dat "die weigesteckten Angriffsziele erreicht wurden". Het is kennelijk maar net hoe je het bekijkt.

En mocht u nog willen weten wat er met 100 paarden van de Nederlandse Artillerieregiment 1 uit Weesp gebeurd is: Reiter-Regiment 21 heeft deze met toestemming van de Stab/207 Infanterie-Division "übernohmen".

Met vriendelijke groet,
» Deze reactie is geplaatst op 26 juni 2006 10:51
Totaal berichten: 5
Even een reactie hierop,

Ik heb(mbv combat mission)de dijk(zo goed mogelijk)gereconstrueerd en er vervolgens wat testen op gedaan.
Op 800 meter het vuur openen op de infanterie heeft inderdaad niet veel effect.
Deze kan tijdig dekking vinden achter de knik van de dijk.
Helaas kon ik in de database niet exact hetzelfde geschut vinden maar toch.
Op een afstand van 300 a 400 meter is het vuur wel dodelijk.
Zeker daar je op die afstand ook doeltreffend mitrailleurvuur kunt afgeven.
Feit is dat de Duitse aanvallers aan de andere zijde van de dijk dekking konden vinden tegen het vuren van het geschut.

Dezelfde test gaf aan dat als er mortieren waren gebruikt(en helaas waren die er niet)de duitsers wel zwaardere verliezen hadden moeten hebben.
Al met al hadden de verdedigers nog even moeten wachten met vuren .
» Deze reactie is geplaatst op 27 juni 2006 16:43
Totaal berichten: 191
Om enkele kennelijk bestaande misverstanden op te lossen het volgende. De Duitsers vonden aan de noordzijde van de dijk geenszins dekking. Aanvaller die dit trachtten werden door kanonvuur verdreven, zoals vermeld in het stafwerk "De Stelling van Den Helder Mei 1940", pag 67 en tevens in (onder meer) "Afsluitdijk 1940",pag 38 7e dr.
Voorts bedroeg het aantal doden van de Duitse 1e Kav.Division als gevolg van de acties in Noord Nederland -voor zover thans bekend- 34: 1.Abraham, Ernst; 2.Balschuss, Alfred; 3.Bannat, Otto; 4.Buntin, Helmut; 5.Debuschinski, Eduard; 6.Ebelt; 7.Fehlhaber, Walter; 8.Föbus, Karl-Anton; 9. Friehl; 10.Frohme; 11.Fuchs; 12.Grave, Ernst; 13.Griebenow, Rudolf; 14.Ilschner, Kurt; 15. Keller, Ernst; 16.Kessler, Franz; 17.Köckritz, Alfred von (LT); 18.Kreilinger, Max; 19.Mange, Karl-Werner; 20.Masurat, Kurt; 21.Melhorn, Fritz; 22.Memmel, Karl; 23.Meyer, Heinrich; 24.Neumann (LT); 25.Onbekende militair; 26.Otto, Johannes (OLT); 27.Schmitt, Ernst; 28.Schulz, Walter (RITTM); 29.Schütt, Hermann; 30.Seela, Willy; 31.Stranghöner, Heinrich; 32.Uhlen, August; 33.Valley, Franz; 34.Weigel, Wilhelm.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2006 18:59
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Tja, het is vermoedelijk niet zinvol alhier een welles-nietes spel op te voeren, maar de heer Brongers kan toch alleen maar met ons eens zijn dat hoge aantallen aanvallers en (kennelijk) accurate beschieting vanuit Kornwerderzand enerzijds niet te verenigen zijn met een handvol slachtoffers anderzijds.

Er is maar een van deze factoren thans nog vast te stellen; er was een redelijke dekking aan de zuidzijde van de dijk voor [oost van] de bocht. Daar kon GEEN Nederlands vuur op worden gelegd, daar geen krombaangeschut voorhanden was. Daar konden de Duitsers zich redelijk dekken tegen het vuur, en langzaam ingraven tegen scherfwerking.

Overigens verwijst de heer Brongers naar de noordzijde, en wij spraken eerder van efficiente dekking aan de zuidzijde. De noordzijde geeft inderdaad geen dekking.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2006 20:06
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Als het Stafwerk - Den Helder stelt dat het kanon van kazemat II in actie is gekomen op bevel van kapitein Boers om de Duitsers aan de Waddenkant van de Dijk weg te vagen, dan stoelt die mededeling in elk geval niet op het dagboek van kapitein Boers zelf. Dat maakt daar namelijk geen melding van, terwijl wel andere zaken worden aangehaald zoals het inzetten van het kanon in kazemat VI en het feit dat de mitrailleurs van VIII en XI niet konden vuren omdat de buitenopstellingen door artillerievuur waren vernietigd. Volgens ooggetuige ( en vooral oorgetuige!! ) Coster uit kazemat VI schoten laatstgenoemde mitrailleurs nu juist weer wel.

Luitenant Ham daarentegen meldt, om terug te komen op kazemat II, dat er wel degelijk met het kanon uit deze kazemat een aantal schoten is gelost Maar vreemd genoeg is volgens soldaat Landman, die persoonlijk in kazemat II aanwezig was, geen enkel schot gelost en " had hij geen Duitser aan de Waddenkant van de Dijk waargenomen".

Kortom: kazemat II kan best zijn ingezet, maar de bronnen zijn niet allemaal eensluidend.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2006 22:40
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Hajo, dat is een aardige aanvulling, maar waar het in feite om draait is dat vanuit de kazematten die - in eerste lijn [die oostwaarts vuur konden uitbrengen] - op de beide strekdammen en het sluiscomplex zelf stonden GEEN vuur konden leggen ten zuidoosten van de bocht in de dijk. De kazematten op de uiterste zijden [VIII, IX zuid, I noord] hadden een schootsveld gericht op de fortstelling zelf, en waren bedoeld voor nabij bestrijding na infiltratie. De kazematten VI, V, IV, III en II waren geen van allen in staat direct vuur te geven aan de zuidzijde ten oosten van de bocht. Om dit nader te illustreren een tweetal illustraties [bronnen: C. Weber, J. de Zee] zodat het ook voor minder ingevoerden duidelijk wordt dat zonder krombaangeschut aanvallers aan de zuidzijde vrij veilig waren voor Nederlands vuur vanuit de fort-kazematten.

Het is overigens het meest aannemelijk dat de mitrailleurs uit VIII en IX inderdaad niet gevuurd hebben daar zij alleen over de dijk vuur konden uitbrengen in de buitenopstelling. De kazematten zelf hadden alleen schietgaten die [pal] zuidelijk c.q. [pal] noordelijk waren gericht.



De onderste foto is genomen vanuit het westen. De Friese kust is op de achtergrond te zien. De eerste illustratie geeft de schootsvelden weer van de kazematten. De dunnen stippellijnen de (vaste) mitrailleur-schootsvelden en de dikkere lijnen de schootsvelden van de kanonnen van 5. De afstand van de kazematten op de dijk tot de bocht bedraagt zo'n 750 meter. Dus precies de afstand dat Boers het vuur liet openen. Laat u niet misleiden door de geringe afstand die de foto schijnbaar aangeeft. De foto is "en-oblique" genomen en vertekent daardoor sterk.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2006 23:03
Totaal berichten: 18
Dhr. Brongers, dank voor uw reactie.

Als ik het goed heb komen dus op het "Militaire Ereveld" alhier Ernst Abraham, Ernst Schmidt en Ernst Keller niet voor onder C01 als je de zoekslag onder legeronderdeel maakt.

Bij zoeken op naam kwam ik alleen Abraham tegen. Mischien dat iemand wat meer kan vertellen over de Ernsten Schmidt en Keller.
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2006 07:57
Totaal berichten: 191
Ernst Abraham ligt op het Duitse ereveld Ysselsteyn in graf AR-248.
Ernst Schmitt (geen Schmidt) en Ernst Keller werden aanvankelijk op de Noorder Begraafplaats te Leeuwarden begraven en zijn daarna in Duitsland herbegraven. Abraham en Schmitt worden op de site genoemd bij het register Duitse gevallenen, waarbij de code CO1 is gegeven. Keller vindt U daar niet; de lijst zal echter binnen afzienbare tijd via Rutger Bol worden aangevuld. Gefreiter Ernst Keller werd geboren te Zirke op 20 oktober 1918 en sneuvelde op 13 mei 1940 op of bij de Afsluitdijk door een granaatscherf die hem tegen het hoofd dodelijk trof. Hij behoorde, evenals de beide andere genoemden,tot de staf van I/A.R. 1 (1e Afdeling Artillerie Regiment 1)
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2006 11:54
Totaal berichten: 1
ik ben heel erg dankbaar voor al deze informatie al was het niet wat ik zocht, ik zocht naar de grebbeberg in 1940 wat lucht foto`s,

deze info die jullie toegepast hebben gaan veel dieper in de details.
bijvoorbeeld hoe en wanneer de kogels dodelijk waren.
maar succes verder met deze site.

groeten van henk
» Deze reactie is geplaatst op 30 januari 2007 13:33
Totaal berichten: 12
Heren,

Ik ben nieuw op dit forum en lees met interesse dit artikel.

V.w.b. de afsluitdijk ben ik aardig op de hoogte van wat er daar gebeurt is.
Ik ben vrijwilliger bij het kazemattenmuseum Kornwerderzand, waar ik al sinds midden jaren 90 deel van uitmaak. Mijn hoofdinteresse is het Duitse optreden. Hier heb ik onderzoek naar gedaan, en alle feiten m.b.t. het Duitse optreden en de foto,s van de Duitsers wat u in het boek `Blitzkrieg, halte Kornwerderzand` leest zijn van mij afkomstig. Ik ben persoonlijk bij de heer Kolczyk thuis geweest, en heb tevens contact gehad met de heer Neufeld. Juist, de beide mannen die de afsluitdijk zijn opgegaan.
Oberwachtmeister Neufeld is tevens als een van de eersten betrokken geweest bij de aanval op de Wonsstelling.
Na uitvoerige research, en veldonderzoeken middels oude stafkaarten, en militair inzicht kunnen we er niet meer van maken dan 2 man omgekomen bij de aanval op de Wonsstelling, en 2 man omgekomen bij activiteiten op of rond de afsluitdijk.
Ik heb alle namen geverifieerd bij het Wast in Berlijn, tot aan de verwondingen aan toe.
Wel moet ik toevoegen dat er waarschijnlijk best een groot aantal gewonden is gevallen aan Duitse zijde bij de aanval op de Wonsstelling. Kolczyk kon zich dit trouwens nog wel voor de geest halen, daar hij tijdens de aanval als ordonnans een keer naar voren is gegaan om contact te leggen met de 3.RADF.1 die de hoofdaanval uitvoerde op de stelling. Hij ging naar voren, en kwam veel gewonden tegen die naar achteren werden afgevoerd.

Voor mijn onderzoek heb ik tevens veel contact gehad met de traditionsverein
van de 24e pz.div, dus de voormalige 1e kav.div.
Bezoeken heb ik gebracht aan Ijsselstein, en de gesneuvelde Duitse militairen liggen daar keurig op rij. Zo ook de 4 heren die bij de acties rondom de afsluitdijk zijn gesneuveld.

Leo Leixner heeft vanuit propaganda oogpunt, natuurlijk zeer gewichtig gedaan over de aanval op Kornwerderzand. Maar de daadwerkelijke actie is uitgevoerd met om en nabij de 50 man. Pelotons optreden dus.Kolczyk heeft op 13 mei deze aufklarung geleid.
Kolczyk vertelde mij dat ze in een puntformatie zijn opgetrokken.
Spitsgroep voorop, en iets daar achter op beide flanken een groep. Met Kolczyk in het midden van deze 3 groepen.Toen ze een paar honderd meter voor de versperring waren werden ze zwaar bevuurd, Kolczyk heeft rook laten afsteken en aansluitend zijn ze onder rook terug getrokken.
Oberstleutnant von Edelsheim heeft het hele optreden van Kolczyk gevolgd vanaf de kop van de afsluitdijk.

Feit is wel dat de Duitsers Kornwerderzand nooit hebben ingenomen middels vechten. Door de capitulatie is ook Kornwerderzand op de knieen gedwongen.
Kolczyk wist mij ook te vertellen dat ze na de capitulatie de stelling Kornwerderzand hebben bekeken. Ze waren onder de indruk van de moderne vestingwerken. Ze waren blij dat het zo gelopen was, want met een rechtstreekse aanval waren ze volgens hem nooit succesvol geweest.

Ik zal eens kijken of ik wat scans kan maken om e.e.a. te staven.
We moeten niet vergeten dat de 1e kavallerie division in 1939 ook al actie heeft gezien in Polen. Kolczyk bevestigde ook dat er professioneel werd gehandeld. In 1940 waren de meeste soldaten natuurlijk prima opgeleid, en vooral de kaderleden hebben een grondige opleiding gehad.
Zowel Kolczyk als Neufeld zijn later in de oorlog onderscheiden met het Deutsches kreuz im gold, en hebben beide het ritterkreuz des eisernes kreuz gekregen. Kolczyk is als major geeindigd en Neufeld als leutnant.

Tot slot, de bewoonster van de boerderij HOUW was relatief jong, totaal onbekend met militair optreden en heeft zeker niet het hele plaatje meegekregen. Dus daar zou ik niet teveel op blindstaren.
Men kan nagaan dat het druk geweest is met Duitse militairen nabij deze boerderij. Zo wie zo de radfahrabteilung die in de directe omgeving was weg gelegd. 4 Stukken FLAK 8,8 CM die op de kop van de afsluitdijk werden opgesteld, en in de weilanden om de boerderij HOUW werden 4 stukken 7,5 CM geschut gepositioneerd. Kradmelders die komen en gaan. Stafleden komen en gaan.Kolczyk vertelde dat boerderij HOUW dienst deed als verbandplatz, verder wist hij nog dat er enorm veel NEDERLANDSE voorraden lagen in de boerderij. Dat was natuurlijk mooi meegenomen.

Dit was alweer een stuk. Ik hoop zo wat helderheid te hebben gegeven, en zal deze post zeker volgen.

Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2007 10:41
Totaal berichten: 191
De mythe van een ‘pelotonsaanval” op de Stelling Kornwerderzand blijft hardnekkig. Kennelijk veroorzaakt door het zonder nader onderzoek als waar aangenomen verhaal van twee z.g. “ooggetuigen”: Leutnant Kolczyk en Oberwachtmeister Neufeld, die zich als belangrijk hebben mogen presenteren. Bovendien negeert dit het officiële gevechtsverslag van de 1e Cavaleriedivisie. Dit nuchtere verslag van de gebeurtenissen zou, als we Kolczyk mochten geloven- min of meer uit de duim zijn gezogen. Wat zegt dit verslag? Allereerst dat de aanval op 13 mei door de divisiecommandant persoonlijk werd geleid. Het prestige van de divisie stond dan ook op het spel. Geen militair deskundige zou ooit durven beweren dat zoiets voor een pelotonsaanval zou geschieden. Ik citeer uit het gevechtsverslag (pag 17):
“DIE DIVISIONSKOMMANDEUR FÄHRT GEGEN MITTAG AN DEN DAMM UM DEN ANGRIFF ZU LEITEN” Wat verder wordt gesteld dat die aanval door“5 STOSSTRUPPS DER RADFAHRABTEILUNG” werd uitgevoerd. Ook dat is moeilijk te rijmen met een peloton. Nu wordt de sterkte van een stoottroep per operatie vastgesteld en varieert doorgaans tussen en peloton en een compagnie. Leixner noemt overigens voor een nieuwe, later afgelaste aanval de sterkte van zo’n stoottroep; in dit geval 150 man. Dat de commandant van het artillerieregiment en zijn adjudant (beiden werden zwaar gewond), licht geschut plus genisten mee naar voren gingen; dit alles is Kolczyc kennelijk ontgaan. Dat het geen (gewelddadige) verkenning doch aan aanval betrof blijkt uit de Duitse opdracht om de kazematten te veroveren en voorts uit het telegram dat de divisie na afloop verzond en waarin wordt vermeld:“ANGRIFF ÜBER ABSCHLUSZDEICH WURDE ABGESCHLAGEN”.
Mogelijk heeft Kolczyk de voorste troep geleid, maar dan is hij niet onder een rookgordijn (wat overigens in geen Nederlands verslag wordt gemeld) teruggetrokken:
“DIE ERSTE VERLUSTE TRETEN EIN, WÄHREND DIE STOSSTRUPPS WEITER ZURÜCKWÄRTS KEHRT MACHEN KÖNNEN UND SO DEM VÖLLIG DECKUNGSLOSEN DAMM BIS ZUR VÖLLIGEN DUNKELHEIT LIEGENBLEIBEN UND KONNTE DANN ERST ZURÜCKEHREN. DASS BEI IHM KEINE GRÖSSEREN VERLUSTE EINTRETEN, HATTE ER NUR DEM UMSTAND ZU VERDANKEN, DASS IN DER NÄHE EINE GANZ FLACHE MULDE SICH BEFAND, IN DIE ER HINEIN KRICHEN KONNTE.
Het aantal Duitse gesneuvelden is zeer beperkt gebleven. Zie in dit verband AFSLUITDIJK 1940, 7e dr.-2005) Op het aantal en de gegevens van de Duitse gesneuvelden kom ik later nog terug.
Mogelijk is voor in de krijgshistorie geïnteresseerden de volgende vertaling van een citaat uit het dagboek van de Legergroep B (Bad Godesberg), gedateerd 28 december 1939, nog interessant:
Over de aanvalsmogelijkheden tegen de Vesting Holland wordt door de Legergroep de mogelijkheid onderzocht van een verrassende overrompeling van de sluiscomplexen op het noordoostelijke deel van de Afsluitdijk van de Zuiderzee, in aansluiting op de offensieve stoot naar Harlingen.
De staf van het 10e Legerkorps houdt een dergelijke operatie met de ter beschikking staande krachten op zichzelf mogelijk, maar gelooft een verhoging van het verrassingsmoment te moeten bereiken. Hiervoor zou de toevoeging van een klein gemotoriseerd verband nodig zijn, ongeveer in de sterkte van een compagnie pantserwagens, een gemotoriseerde infanteriecompagnie, een gemotoriseerde geniecompagnie en een afdeling zware artillerie.
Aan het opperbevel van het leger wordt om bericht gevraagd, of op de toewijzing van een dergelijk verband kan worden gerekend, omdat in de brief van het opperbevel wordt gezinspeeld op de toevoer van geringere krachten.
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2007 18:06
Totaal berichten: 191
Mijn welgemeende verontschuldiging voor een verkeerd gedicteerd citaat uit het Duitse gevechtsbericht in mijn laatste bericht. De juiste tekst luidt als volgt:

“DIE ERSTEN VERLUSTE TRETEN EIN. WÄHREND DIE STOSSTRUPPS WEITER RÜCKWÄRTS KEHRT MACHEN KÖNNEN UND SO DEN DAMM IM FEUER ZURÜCKFAHREN, MUSS DER VORDERSTE TRUPP AUF DEN VÖLLIG DECKUNGSLOSEN DAMM BIS ZUR VÖLLIGEN DUNKELHEIT LIEGENBLEIBEN UND KANN DANN ERST ZURÜCKGEHEN. DASS BEI IHM KEINE GRÖSSEREN VERLUSTE EINTRETEN, HATTE ER NUR DEM UMSTAND ZU VERDANKEN, DASS IN DER NÄHE EINE GANZ FLACHE MULDE SICH BEFAND, IN DIE ER HINEIN KRICHEN KONNTE."
» Deze reactie is geplaatst op 25 juni 2007 21:42
Totaal berichten: 12
Het lijkt toch echt of heeft Leo Leixner de enige en echte waarheid geschreven over de aanval op Kornwerderzand en mag daar niet aan getornt worden.

Wel heren:

Eerst een stukje structuur van de Radfahr Abteilung 1. (RF.1)
Abteilungskommandeur was Reichsfreiherr Maximilan von Edelsheim

Stab + Nachrichtenzug

Verder bestond de Radfahr Abteilung uit een 4 tal schwadrone,
(3 radfahrschwadrone, en 1 schweres schwadron)
1.RF.1 onder bevel van Rittmeister Willemer
2.RF.1 onder bevel van Rittmeister Jordan
3.RF.1 onder bevel van Oberleutnant Naujoks

4.RF.1 onder bevel van Rittmeister Späht
4e schwadron was het zgn. schwere schwadron

Elk schwadron was weer onderverdeeld in 4 zuge, te weten:
3 x schutzenzug en 1 x Smg zug. (vertaald: 3 infanteriepelotons en een mitrailleur peloton)
Leutnant Kolczyk was zugfuhrer bij het eerste schwadron onder Rittmeister Willemer. Leutnant Kolczyk zijn stellvertreter(plaatstvervanger) was unteroffizier Walenski.

De Zuge waren weer onderverdeeld in gruppen.Veelal 3 a 4 gruppen per zug.
De opbouw van een gruppe was:
1x unteroffizier
4x MG schutze
7x schutze
1x pionier

Sterkte van de Radfahr Abteilung 1 was in mei 1940:
Radfahrabteilung 1 bestond uit ca. 1000-1200 man, dit was inclusief nachschub
Een schwadron met 230 man kriegsstark
Een zug ca. 50 man

De divisie heeft voor de vuursteun een batterie 7,5 CM geschut van de REITENDE ARTILLERIE-ABTEILUNG 1 toegevoegd, en een batterij 8,8 CM FLAK van de luftwaffe.
De FLAK kanonnen werden opgesteld nabij de verharde weg, en de 4 stukken 7,5 CM geschut werden nabij boerderij HOUW gepositioneerd.
(De naam van Oberstleutnant Holst wordt genoemd als commandant van de R.A.A1)

Voor de liefhebbers:
De gebruikte 7,5 CM kanonnen waren van het type:
Leichten feldkanone 18 (l.FK.18), maximale bereik was 9425 meter.
Verdeling van de artillerie was als volgt ten tijde van de inval in mei 1940:

HetRAR.1 was ingedeeld bij gruppe Süd (minus 1 batterij)
1./RAR.1 was ingedeeld bij gruppe Mitte
2./RAR.1 was onder bevel bij de Radfahr abteilung 1, en is dus ingezet bij de Wonsstelling en tegen Kornwerderzand. Dit is de batterij die gruppe süd moest afstaan.



12 mei 1940:

De aanval op de Wonsstelling is uitgevoerd door het 2e en 3e schwadron. Deze hebben 2 doden en meerdere gewonden te betreuren.
De doden waren:

Ilschner, Kurt
Geboren op 06-01-1915 in Castrop-Rauxel
Letzter truppenteil: Kradmeldezug 40,der 1e kavallerie-division
Letzter dienstgrad: Gefreiter
Gefallen: 12.05.1940 Pingjum
Aard van de verwonding: Kopfschuss

Kreilinger, Max
Geboren op 21-07-1915 in Köln
Letzter truppenteil: 2./Radfahr-Abteilung 1
Letzter dienstgrad: Oberschütze
Gefallen: 12.05.1940 Pingjum
Aard van de verwonding: onbekend

Kolczyk:
"Eingesetzt waren 2.und 3./Rfabt 1, während die 1e Schwadron in reserve stand. Diese erste phase des einsatzes habe ich als zugführer in der 1.schwadron (Willemer) erlebt. Bei verbindungsaufnahme zur 2. schwadron konnte ich dieses geschehen auf dem schwadron-gefechtsstand von oberleutnant Naujoks mit erleben."

Toen de Wonsstelling was ingenomen, lag Kornwerderzand in de eerste lijn.
Nog op dezelfde avond van de 12e mei werd een aufkärung uitgevoerd door de oberwachtmeister Neufeld.

Neufeld:
"Natürlich musste aufgeklärt werden, ob diese festung besetz sei. Und wieder war ich auserkoren, dies aufzuklären. Mit ein verstärkten stosstrupp ging es nun an beiden seiten des dammes vor, dicht am wasser im toten winkel entlang. Einige hundert meter vor der festung setzte ein massives feuer aus allen rohren auf uns ein. Vorausahnend hatte ich jede menge nebelkerzen mitnehmen lassen. Ich liess sofort die nebelkerzen zünden, so dass wir volkommen unsichtbar waren. Näturlich waren alle waffen genau eingestellt. Der beschuss ging ohne unterbrechen weiter. Ein MG trupp erhielt ein volltreffer, wobei ein kamerad ums leben kamm.
(Dit is het beruchte mijn ongeval geweest, wat ook van Nederlandse zijde is waargenomen) Die aufgabe war zwar erfüllt, aber nicht nür der verluste einer soldat war schmerzlich, sondern auch die erkenntnis brachte uns nichts weiter."

De dode was:
Seela, Willy
Geboren op 21-04-1917 in Grabow
Letzter truppenteil: 3./Radfahr-abteilung 1
Letzter dienstgrad: Gefreiter
Gefallen: 12.05.1940 Kornwerderzand
Aard van de verwonding: mine

13 mei 1940

In de loop van de middag wordt Kornwerderzand beschoten door 7,5 CM en 8,8 CM geschut wat op de kop van de afsluitdijk staat opgesteld. Schussentfernung 4200 meter
De 1e zug van het 1e schwadron onder bevel van leutenant Kolczyk gaat naar voren. Eerst een groot stuk lopend, later ook gebukt en kruipend in de richting van Kornwerderzand.
Kolczyk zijn stosstrupp is ca.50 man
Op ongeveer een afstand van 200 meter van de draadversperring wordt de stosstrupp onder vuur genomen.
Onder dekking van nebelkerzen en de eigen artillerie (7,5 cm en 8,8 cm) breekt de stosstrupp het contact af. En keert terug naar de eigen troepen.
Kolczyk hoefde geen melding te doen aan oberstleutnant von Edelsheim, omdat deze de gehele actie heeft gevolgd met een verrekijker vanaf de kop afsluitdijk.

Niet meer en niet minder heren.
Wat verdere aanvullingen:

Leo Leixner spreekt over:
"Stosstrupps auf rädern schieben sich jetzt lautlos die dammstrasse hinauf richtung Kornwerderzand"

Neufeld en Kolczyk zijn beide met hun stosstrupp te voet naar voren gegaan, niks op een fiets.

Leo Leixner spreekt over:
"Ganz dicht vor uns liegen die einschläge"
Kolczyk vertelde mij hierover:
"In meinen stosstrupp hab ich kein kriegsberichter bemerkt, die Neufeld in seinen auch nicht"

Leo Leixner verderop in zijn verhaal: "Die erste verwundeten werden in krädern eilends zuruckgeschafft"
Kolczyk vertelde mij hierover:
"Verwundeten kanten nicht mit krafträder zuruck geschafft sein, weil er kein vorhanden war auf den damm"

Kolczyk over Leixner:
"Naturlich waren kriegsberichter in die damalige zeit, durch die damaligen regierung angewiesen um günstige details zu bringen. Etwas journalistisch waren sie auserdem angebraucht" cynisch door Kolczyk: Der gute Leixner wird seine pflicht getan habben"

Generaal Feldt:
Deze heeft geen aanval geleid op Kornwerderzand, vanaf de kop van de afsluitdijk.
De enige keer dat generaal Feldt zich op de kop van de afsluitdijk bevond was in de middag van 14 mei, om de overgave te gaan regelen van de stelling Den Helder. Hier was ook de oberstleutnant Von Edelsheim bij aanwezig. Dit vond plaats in een klein huisje achter de ijsselmeerdijk. In de omgeving van boerderij HOUW.
Aangezien kapitein Boers niet kon beslissen voor de stelling den Helder werd hij terug gestuurd, om de schout bij nacht Jolles, commandant stelling den Helder te waarschuwen zodat deze de onderhandeling kon voortzetten.

Ernst Abraham,
De Duitse gesneuvelde die nabij boerderij HOUW begraven is.

Abraham, Ernst
Geboren op 26-10-1916 in Zirke
Letzter truppenteil: 2./Reiter-Artillerie-Regiment.1
Letzter dienstgrad: Gefreiter
Gefallen: 13.05.1940 Kornwerderzand
Aard van de verwonding: Artilleriegeschoss in kopf

Tot slot de Nederlandse kant van het verhaal.
12 mei wordt door de Nederlanders gemeld dat er een man nabij de versperring op een mijn loopt. Dat stukje is dus waterdicht met de Duitse vertelling.
13 mei wordt door kapitein Boers, commandant van de stelling Kornwerderzand het volgende geschreven in zijn dagboek:
"In den namiddag artillerie-beschieting, van 1530 tot ongeveer 1800. Uitwerking bleek geringer te zijn dan uit geluid der inslaande projectielen verwacht werd. Het bleek dat het kaliber 7,5 CM is. Er is vlak-en krombaangeschut, op te maken uit de gemaakte gaten.
Art.beschieting werd gevolgd door aanval van infcie. over afsluitdijk van ongeveer 70 man. Deze wordt door art.vuur uit 6 teruggejaagd. Mitrs. van 8 en 9 konden niet vuren daar de buitenopstellingen door artillerievuur zijn vernield."

Vanuit de kazemat 4 (commandopost van Kapitein Boers) tot aan de draadversperring is de afstand ongeveer 800 meter. Het getal van de stosstrupp ca. 50 man en de schatting van kapitein Boers 70 man liggen aardig dicht bij elkaar.

Tot zover,

Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 27 juni 2007 19:38
Totaal berichten: 103
Opvallend blijft echter wel dat in de Duitse literatuur betreffende 1. Kav.Div.(en ook de veteranen-uitgaven) er nagenoeg niets gerelateerd is in detail over deze aanval.

In de overige literatuur ziet je datzelfde terug, dan wel relateerd men in ieder geval gelijk aan hetgeen dhr. Brongers bekend heeft gemaakt. En dan zie je vervolgens dus weer terug dat er met regelmaat nog gesproken wordt over "etwa die Hälfte der Angreifer waren in dem dichten Feuer gefallen, oder wurde verwundet."

Het blijft intrigeren, kennelijk blijft er onduidelijkheid bestaan.
» Deze reactie is geplaatst op 27 juni 2007 21:22
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Over het aantal gevallenen lijkt me weinig discussie. De heer Brongers zit zo goed als op een lijn met de heer Eekma. Het is meer de aard en omvang van de manoevre die aanleiding is tot speculatie.

Het nadeel van een of twee bronnen is het feit dat men nauwelijks van echte betrouwbaarheid kan spreken. Herman Amersfoort heeft daar in de Armband een aardig hoofdstuk over geschreven en ik heb hem daarin grotendeels gelijk gegeven. Ook mijn - ik moet zeggen onze - ervaring is dat menig 'betrouwbare' bron soms echt geen goede reproductie van 'de ervaringen' meer kan geven. Zeker voor Duitse militairen is dat begrijpelijk omdat ze nog vijf jaar oorlog en intense belevenis voor zich hadden. Zo ben ik in bezit van tientallen Duitse FJR verslagen en rapporten over Dordt en het zuidfront, tot en met een brief van Hubicki over de 9.PD. In veel van deze geschriften staat (deels) klinklare nonsense. Nederlandse verslagen kennen we ook te over met onzuiverheden en kletskoek. Als historici en geinteresseerden is het dan soms echt puzzelen om zaken te reconstrueren. En speculatie, vermoeden of hypothese blijft dus te allen tijde onderdeel van onze reconstructies.

Als we naar de aannemelijkheid van de reconstructies kijken, en even details over Kräfträder laten voor wat ze zijn, dan gaat de discussie in hoofdzaak om de omvang van de Duitse actie. Ook ik ben geneigd - zie ook eerdere posters - de eigenlijke actie toe te schrijven aan een geringe groep Duitsers. Tactisch gezien is dat ook alleen maar het meest logisch. Onlogisch zou ik het vinden als deze actie, die toch het karakter lijkt te hebben gedragen van een aftastende aanvalspoging, slechts door een versterkte 'zug' zou zijn uitgevoerd. Met slechts een 'zug' zou men nooit een eventueel succes tegen een deel van de stelling hebben kunnen uitbuiten. Het zou mij dan ook onlogisch voorkomen als de Duitsers geen tweede groep achter de knik in de dijk zouden hebben gehad. Immers, een moment van zwakte in de verdediging kon men met 50 man nauwelijks uitbuiten. En een eventuele Nederlandse tegenaanval vanuit de stelling - waar de Duitsers eventueel best rekening mee zullen hebben gehouden - zou bijzonder kwalijk zijn geweest voor de kleine Duitse groep van 50 man zonder ondersteuning op korte afstand. En een gevecht op korte afstand is nauwelijks of niet met krombaangeschut te ondersteunen. Ik denk daarom dat er vrijwel zeker een Duitse groep in tweede echelon mee de dijk op is gegaan.

Overigens komt me de mededeling dat men van de kop van de dijk de hele actie heeft kunnen volgen onwerkelijk over. Van de kop van de dijk kon men hetgeen dat aan de zuidzijde van de dijk voorbij de knik afspeelde nooit hebben waargenomen. Men kon hoogstens het resultaat afleiden uit het terugtrekken van de stoottroepen.

Het is op zich een boeiende kwestie wat er nu exact afspeelde. We moeten niet vergeten dat de Duitsers er baat bij hebben en hadden de actie te minimaliseren. Het was immers geen succes, en 1.KD scoorde eigenlijk sowieso geen punten tijdens de meidagen. De flinterdunne weerstanden aan de oostgrenzen van Groningen en Drente werden doorbroken, de molshopen van de Wonsstelling werden (pas op 12 mei) genomen, en dat was het dan. Uit vele, heel vele, Duitse verslagen en persoonlijke scripten kunnen we opmaken dat men bepaald kon overdrijven als er succes was, en evenzo kon minimaliseren als succes uitbleef. Dan waren opeens de Nederlanders oppermachtig. Die sentimenten - die ook onze soldaten bepaald niet vreemd waren - moeten altijd meewegen in onze perceptie van de reconstructies die we (trachten te) maken.

Overigens vind ik de bijdragen van de heer Eekma waardevol, en ik hoop dat hij zijn informatie met ons blijft delen.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 01:29
Totaal berichten: 12
Goed om te lezen dat mijn inbreng gewaardeerd wordt.

Het Duitse optreden nabij de Wonsstelling en op de afsluitdijk is altijd onderbelicht geweest. Maar zeker erg interessant.
Ik heb gedurende 2000-2005 erg intensief contact gehad met de heer Kolczyk, de heer Neufeld, het Wast in Berlijn, en de traditionsverein van de 24e panzer division. ehemaligen 1.kavallerie division.

Vaak heb ik dezelfde vragen gesteld aan de heren Kolczyk en Neufeld, maar bewust steeds in een ander jasje. Altijd kwamen er gelijkende antwoorden uit. (een controle op eerdere uitspraken)
Ik heb met Kolczyk gesproken bij hem thuis. Hij is niet een type man wat onzin verteld, danwel verzinsels bedenkt. Hij was ten tijde van mijn bezoek 90 jaar oud, maar had nog niks afgedaan qua geheugen.
Woont nog zelfstandig met zijn vrouw, sport elke dag, en heeft met een officiers insteek gekeken naar mijn vragen / en kaarten die ik hem toestuurde en die wij bij hem thuis besproken hebben.
Hij is geboren in 20-11-1912, en in mei 1940 was hij dus 27 jaar oud. Hij wist mij nog details te vertellen na 60 jaar, die klopten.
Voorbeeld:

Ein bauernhof (boerderij HOUW), ein kleines haus in die nähe de bauernhof,(dit huisje staat er nog steeds, en ligt aan de weg naar Makkum, hier zijn ook de gesprekken geweest na de capitulatie met kapitein Boers, en fungeerde als CP van oberstleutnant von Edelsheim)
Hij wist nog te vertellen dat de boerderij was volgestouwd met, bonen, verbandmiddelen, en overige proviand. Dit is ook correct want toen het Nederlandse leger vanaf de grens terugtrok zijn er enorme voorraden achtergelaten in boerderij HOUW. De Duitsers hebben hier dankbaar gebruik van gemaakt.
De aanwezigheid van een batterie 7,5 CM geschut, en een batterie FLAK 8,8 CM wist hij nog.

Verder had hij de versperring op de dijk nog helder voor de geest.
Zijn stosstrupp is bevuurd toen ze ca. 200 meter voor de versperring waren aan hun eigen zijde.
Ze hebben in de knik van de dijk het contact afgebroken, en dus zijn ze niet uit het zicht geweest van de eigen troepen op de ijsselmeerdijk nabij HOUW.

Wat mij nog goed bijstaat van wat Kolczyk zei:
"Als er zoveel zou zijn gebeurd, dan hadden wij als officieren dat toch zeker wel gehoord / meegekregen."

De actie op 12 mei is natuurlijk een doorzetting geweest van de verovering van de Wonsstelling eerder die dag.(kort gezegd, het meters willen maken)
Alleen werd dit geblokt door de stelling Kornwerderzand.
Neufeld:
"Natürlich musste aufgeklärt werden, ob diese festung besetz sei. Und wieder war ich auserkoren, dies aufzuklären. Mit ein verstärkten stosstrupp ging es nun an beiden seiten des dammes vor, dicht am wasser im toten winkel entlang."
Neufeld geeft al aan "wieder war ich auserkoren", zijn schwadron de 3./Rfabt.1 had natuurlijk die dag al eerder aan de hevige gevechten in de Wonsstelling deelgenomen.

Toen bleek dat het om en nabij de versperring op de afsluitdijk stopte, en er vuur werd gegeven vanaf Kornwerderzand. Ja toen moest er wel kritisch naar gekeken worden.

Oberstleutnant Von Edelsheim
Zoals Kolczyk vertelde was "der alte" iemand die begaan was met zijn mensen, en met zijn abteilung. Middels een zgn. stosstrupp unternehmen welke door Kolczyk werd uitgevoerd wilde de oberstleutnant naar boven toe laten zien, van "we zijn er mee bezig"
Toen de actie van Kolczyk 200 meter voor de versperring stuk liep door de artillerie beschieting vanaf Kornwerderzand, en ze het contact afbraken, was het voor Von Edelsheim duidelijk dat het waanzin zou zijn, om een aanval te lanceren op KWZ.
Bovendien Oberstleutnant Von Edelsheim, zal toch geen honderden mensen de dijk op hebben gestuurd als kanonnenvoer als hij wist dat dit op een slachting zou uitlopen!!

En verder, waar begint een operatie vaak mee? Juist ja, een verkenning.

Hiermee kunnen we stellen wat de overste Brongers op dit forum ook al schrijft, dat de divisie voornemens was om op 14 mei Kornwerderzand middels een zwaardere actie in te nemen.
Dit is er niet meer van gekomen, door de capitulatie.

Leuk detail is nog:
De beschieting van de kop afsluitdijk door de kanonneerboot Johan Maurits van Nassau, daarvan dachten de Duitsers dat het werd uitgevoerd door een Engels schip.
Verder bleken er van de honderd afgevuurde 15cm granaten er maar tussen de 15-25 daadwerkelijk te zijn geexplodeerd.
Kolczyk vertelde dat de granaten verdwenen in de drassige grond rondom de boerderij, de granaten die wel klapten hebben geen schade aangericht.
Wel waren er 23 grote kraters rondom de boerderij HOUW door deze beschieting.

Tot slot denk ik ook dat we de Duitsers iets serieuser moeten nemen.
De reden dat een kavallerie Divisie in noord-Nederland is ingezet moeten we zoeken in een stukje mobiliteit.
Met gemechanisseerde eenheden kom je moeilijk weg in Groningen, Friesland, Drenthe. Smalle bruggetjes, veel waterloopjes, en erg drassige grond.
Vandaar dat de Duitsers voor deze inzet hebben gekozen.

Honderden doden afvoeren aan vleeshaken etc etc. is ook al zo,n spookverhaal. Ik durf wel te stellen dat de Duitsers vooral in de beginjaren netjes en met respect hun doden begroeven.
Tijdens de opmars een veldgraf, en later na de strijd begraven op een ehrenfriedhof.
Denk aan de graven van de artilleristen bij Stavoren , en het graf van Ernst Abraham nabij HOUW.



Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 11:23
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Voor zover ik het me herinner en begrepen heb wordt in het zeer leesbare boek " Halte Korwerderzand " (waaraan de heer Eekma dus heeft meegewerkt ) het volgende gesuggereerd:

Von Edelsheim zou overtuigd geweest zijn van het mislukken van een (grotere ) aanval en verwachtte daarbij zeer grote verliezen. Daarom zou een kleinere actie ( hoe klein? ) zijn opgezet om Feldt aan de ene kant toch duidelijk te maken dat zijn bevel een ramp ten gevolge zou hebben en aan de andere kant tegelijk de verliezen bij die " try - out " zo klein mogelijk te houden. Een soort proef op de som - actie dus. Met een stukje ingecalculeerde bewuste ongehoorzaamheid dus. Ik heb hier verder geen uitgesproken mening over, maar misschien kan de heer Eekma hier nog even op reageren.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 11:32
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Wat u stelt over het optreden en denken van Obslt v Edelsheim klinkt aannemelijk, en wellicht ging men dus inderdaad alleen met die ene zug de lange dijk op. Ik heb geen informatie voorhanden zulks te ontkrachten.

Toch ontwaar ik wat onzuiverheid. Allereerst kon het Nederlandse vuur de zuidzijde van de dijk voorbij de knik niet beschieten. De paar stukken 5 lang 50 waren vlakbaangeschut, en mortieren ontbraken. De Duitsers hadden dus alle mogelijkheid aan deze 'blinde' zijde op te trekken en troepen buiten schootsveld neer te leggen. Overigens is het ook zuiverder om het vuur van de 5 lang 50 niet als artillerievuur te melden maar als geschutsvuur. Het lichte geschut werd immers niet tot de artillerie gerekend. Maar dat is slechts een schoonheidsfoutje. Daarnaast blijf ik het merkwaardig vinden dat een zeer langdurig bombardement vooraf ging aan zo'n beperkte actie. Het is bepaald niet onmogelijk, want men kan immers gewoon bewezen willen hebben dat de voorhanden zijnde artillerie ongeschikt was. Merkwaardig is het bijvoorbeeld dat 1.KD geen batterij Mörsers meekreeg die de beruchte Röchling granaten, betongranaten van 115 kg, konden verschieten en die speciaal ontwikkeld waren voor het slechten van zware versterkingen.

De Duitsers MOETEN voorbij de knik zijn geweest omdat anders de Nederlandse vuurorganen ze niet konden bereiken. Bovendien was de versperring ruim voorbij de knik. Dus dat aspect in uw verhaal kan ik niet goed plaatsen.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 11:47
Totaal berichten: 12
Ik denk wat de heer Groenman stelt, de spijker op zijn kop is.
13 mei was een try-out, puur het kijken van tot hoever kunnen we komen, wat gebeurt er etc. etc.
Het zou gekkenwerk zijn om bewust op een kale dijk mensen de dood in te jagen. Persoonlijk heb ik de Duitsers wel wat hoger qua tactisch inzicht.

V.w.b het Nederlandse geschut wat was opgesteld in kazemat 6 aan de zuid-zijde en in kazemat 2 aan de noord-zijde.
Kazemat 6 kon vuur leggen op de versperring, en dat naar achteren toe verleggen. Dus aan de zuid-zijde.
Kazemat 2 kon vuur geven op de N-zijde van de knik.

Het Duitse artillerie vuur van 13 mei was waarschijnlijk bedoeld om kazematten buiten gevecht te stellen.
Dit had op sommige punten succes zoals we kunnen lezen in de melding van
kapitein Boers, dat er buitenopstellingen vernield zijn.
Kazemat 6 wordt getroffen, en een maskeringsluik valt voor de schietopening. (deze is door de dpl.Pronk nog verwijderd onder vuur)
2,5 uur artillerie vuur, daar zal vooral in beginsel veel corrigeer werk bij hebben gezeten om het vuur op het doel te krijgen.

Kolczyk vertelde ook nog dat het met stormrijp schieten niks te maken had, omdat het totaal geen uitwerking had op de kazematten.
Vaak na stormrijp schieten volgt een infanterie aanval, deze is er niet geweest.

Tijdens de laatste fase van de beschieting is Kolczyk voorwaarts gegaan, tot ca.800 meter voor de versperring. Het Duitse vuur stopte om en nabij 1800 uur.

Toen ze op ruime afstand stonden van de versperring, opende kazemat 6 het vuur. Ook kazemat 2 heeft gevuurd, omdat een van de flank groepen dekking wilde zoeken achter de zeedijk. (kazemat 2 had zicht op de N-zijde van de dijk)
Er is dekkingsvuur gegeven door de Duitse artillerie, en er zijn nebelkerzen ontstoken.Het contact werd afgebroken.
Wat Kolczyk ook aanhaalt, dat als er doden of gewonden zouden zijn gevallen in zijn zug. Hij dat als zugfuhrer toch wel zou moeten weten / merken.

Hier volgen nog wat interessante stukken uit mijn briefwisseling met de heer Kolczyk:

"Wer, wie ich die festungsanlage kennt, kann sich leicht vorstellen, dass die beiden Stosstrupps scheitern mussten.
Meines wissen hat sich unseren kommandeur der RF1, Reichsfreiherr Von Edelsheim gegen ein angriff im wehr gesetzt,weil er mit den verfügung stehenden schweren waffen der division kein erfolg sah. Die division,general FELDT, bestand jedoch auf ausführung.
Immerhin hatten die beiden misserfolge,die einwände unseres Kdrs zu der überzeugung geführt das andere, schweren kampfmittel notwendig seien".

Dus daar is het weer:
Feldt wil een aanval op Kornwerderzand, Edelsheim ziet in dat het waanzin is om de dijk op te gaan, en camoufleert dit af met 2 stosstruppunternehmens (Neufeld op 12 mei, en Kolczyk op 13 mei) om zo de divisie te laten zien: Kijk jongens we zijn er mee bezig, een soort zoethoudertje.
Bovendien heeft FELDT geen smoel op het terrein, en Von Edelsheim als commandant te velde wel.
Het is dan ook logisch dat de divisie zich een beeld vormde door meldingen uit het veld.
Edelsheim was de tactisch commandant, en de enige keer dat FELDT op de kop van de afsluitdijk was, was ten tijde van de capitulatie onderhandelingen.

En zowel Kolczyk als Neufeld spreken over Von Edelsheim niets dan lof, want het was een commandant die voor "de mannen" was. Hij zou ze geen onnodig risico laten lopen. En al helemaal niet een kale dijk opsturen!

Als ik de briefwisseling erbij pak:

Een vraag van mij aan Kolczyk:
"Wie ging die angriff von 13-05-1940 von beginn zum ende?"

Kolczyk:
"Im laufe des vormittags unter Art. und FLAK unterstutzung. Diese festung konte man mit zur verfugung stehenden Art. nicht sturmreif schiessen!
Und noch 1x: Es war lediglich aufklärung!!!
Alle stosstrupps konten nur zur fuss agieren! (dus geen fahrader zoals Leixner schrijft)
Pioniere waren mit leichten sprenggerat und mit nebelkerzen zur ruckzugszwecken ausgerustet. Wir kamen bis kurz zur sperre, und musten uns unter einsatz von nebel zuruck ziehen"

Een andere vraag van mij aan Kolczyk is dat hij het moment kan beschrijven waarop ze beschoten worden:
Kolczyk:
"Der beschuss von der festung began als wir ca.800 meter vor der sperre waren. Der beschuss wurde unterbrochen wenn unseren FLAK + Art. feuerten."
Nach direkt-beschuss aus der festung (kleines kaliber) war keinen moglichkeit gegeben, auf dieser deckungslosen gelande weiter zu komen. Deshalb nebelkerzen und ruckzug!

Over de eventuele verliezen:
"Meinen wissens hatte meinen zug keinerlei verluste, da wurde ja auch fruhzeitig abgebrochen."

Zijn positie tijdens de aufklärung:
"Mein standort war hinter den ersten gruppe, die 2 andere gruppen links und rechts dahinten."

Had u verbindingsmiddelen op de dijk:
"Keine funkverbindung. Die sicht war gut und verbindung zur Art.und Abteilung sicher."

Ik vraag Kolczyk of hij ook onderbevelstellingen in zijn peloton had.
"Auser den 3 pionieren, kein unterstellungen"

Wat deed u bij terugkomst op de kop van de afsluitdijk:
"Meldung an Kommandeur von Edelsheim die selbst von dammaufgang alles selbst beobachtet hat"

Waar was generaal FELDT:
"General Feldt war nicht in die nähe, Oberstleutnant Von Edelsheim stand am kopf des deiches und beobachte durch fernglas"

Zijn er gewonden gevallen en hoe kan het dat de divisiearts van gewonden spreekt:
"Unseren verwundeten (RF1.) nur beim angriffen an die erdstellungen fur den deich" Am 12 mai war beim einsatz Neufelds ein mann verwundet durch ein mine."

Zur bauernhof waren ausern meinen zug, ca.50 man noch die raste der 1.RF.1 untergebracht, ca. 150 man.
Wir schliefen in schurne im hoi.
Der kommandeur Von Edelsheim hatte seinen gefechtsstand in nähe des bauernhofs.

In unseren abteilung RF1 ist von einen "Tottendamm" nie gesprochen worden.

Ik durf wel te stellen dat Leo Leixner er een "spannend" verhaal van gemaakt heeft (propaganda), en dat het tot heden ten dage nog steeds als de enige waarheid wordt gezien.
Je vind het terug in het boek Dodendam, in het boek van overste Brongers, bij het kazemattenmuseum is het de jarenlange de waarheid geweest. Terwijl ik denk dat het allemaal niet zo spannend is geweest. Er is zat gebeurt,en feit is dat Kornwerderzand nooit vechtender wijs is ingenomen door de wehrmacht.

Net als de verhalen over honderden dode Duitse soldaten die aan vleeshaken worden afgevoerd.
Nee, dat gaat er bij mij niet.

Wel moet ik mijzelf even corrigeren, in een eerder artikel sprak ik over de afstand van 200 meter voor de versperring dat Kolczyk werd bevuurd. Dit moet dus 800 meter voor de versperring zijn. Dat wordt meerdere malen aangedragen in de briefwisseling. Per abuis heb ik steeds 200 meter vermeld. Excuus!

Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 14:13
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Als ze tot 800 meter voor de versperring kwamen, dan zijn ze de knik nooit voorbij geweest. Dat verklaart het ontbreken van slachtoffers omdat geen enkel Nederlands vuurorgaan de zuidzijde van de dijk oost van de knik effectief kon beschieten.

U stelt dat kazemat 6 het vuur aan de zuidzijde kon leggen. Dat kan echt alleen maar opgaan voor de zuidzijde west van de knik, want oost daarvan kon men nauwelijks gericht schieten door het aflopende talud. Men bedenke dat het vlakbaangeschut betrof. Men kon hoogstens wat strooien met indirecte richting op hoop van zegen, maar gericht vuur lijkt me volkomen onmogelijk.

Een beschieting van twee-en-een-half uur is geen kwestie van corrigeren en een beetje uitwerkingsvuur geven. Dan kan Kolczyk wel stellen dat het geen stormrijp schieten was [effectief], maar zo was het wel bedoeld. En er was wellicht in het begin sprake van wat correcties, maar de volkomen vlak schietende 88 had nauwelijks correctie nodig. Dat was een kwestie van inschieten en dan uitwerkingsvuur geven. De omstandigheden alsmede de afstand van ruim 4 km zorgden voor de afwijkingen zodat schietgaten nauwelijks werden geraakt. Met 75 mm houwitsers kun je alleen maar effectief op veldstellingen schieten, en dus zullen die wel degelijk de bedoeling hebben gehad om de buitenopstellingen stormrijp te schieten. Effectief was het langdurige vuur dus allerminst. En als je doel is kazematten uit te schakelen, wat alleen maar kon door schietgattreffers, is het uitschakelen van de buitenopstellingen dus geen succes. Overigens was dat natuurlijk wel een beperkt succes, maar zal dat door de houwitsers zijn gebeurd.

Voor het overige denk ik trouwens dat het verhaal plausibel klinkt. Ik heb dan ook geen sterk afwijkende mening bij het een en ander. Wel vind ik dat de verklaringen van de beide heren op sommige punten wat vergoeilijkend overkomen. Achteraf zeggen dat de actie alleen bedoeld was aan te tonen dat een stormloop zinloos zou zijn gaat er bij mij niet in. Ik denk dat Feldt ook bepaald niet achterlijk was, te meer niet daar de specifieke kracht en sterkte van de kazematten genoegzaam bij de Duitsers bekend was. Niet bekend was in welke mate de 88'ers in staat zouden zijn effectief de schietgaten te raken. Dat dit dus door een actie als onderhavig moest worden vastgesteld komt me als geloofwaardig over. Dat de resultaten dik tegenvielen verklaren de beide heren op hun wijze. Ik denk dat het door Feldt weldegelijk ingecalculeerd was.

Daarbij ging het Führerprinzip - en daarmee gepaard gaande vrijheid van uitvoering - volgens mij bepaald niet zover dat een tactisch bevelvoerder zomaar een opdracht kon saboteren. Als wat de heren zeggen waar zou zijn, was dit toch wel opvallend aan de orde. Ik denk eerder dat de Oberstleutnant zijn versie van het verhaal aan zijn subalternen vertelde om hen duidelijk te maken dat hij over hen waakte. Of zijn versie van het verhaal strookt met de werkelijkheid betwijfel ik ten zeerste. Maar echt belangrijk is dat niet.

In ieder geval denk ik dat we wel kunnen stellen dat de versie van de heroiek van vroeger - en de slachting op de dam - voorgoed tot het verleden behoren. Overigens waren Hajo en ik daarvan allang overtuigd. En menig ander - w.o. de heer Brongers - ook. Het is immers ook allang in officiele literatuur en publicaties gecorrigeerd. Wat er precies aan ten grondslag lag, is me nog steeds een raadsel. Zulke groteske verschillen in verslaggeving geven alleen maar eens te meer aan dat betrouwbare reproducties van gebeurtenissen bijzonder lastig zijn. Het geeft ook aan dat de twee bronnen van de heer Eekma ook kritisch beschouwd moeten blijven. Ondanks het feit dat ze plausibele verklaringen geven.

Overigens, heer Eekma, zegt de helderheid van een veteraan lang niet alles over zijn werkelijkheidsgehalte. Er zijn voorbeelden te over van veteranen die achteraf in andere werkelijkheden zijn gaan geloven. Aan Nederlandse kant evenzo. Ik heb daarvan inmiddels zo'n overweldigend bewijs gezien, dat ik a-priori sceptisch sta tegenover iedere bron. Slechts vele bronnen met een redelijk betrouwbaar karakter nopen tot verregaande conclusies. Vooral als twee partijen richting eenzelfde werkelijkheid beschrijven.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 15:09
Totaal berichten: 12
Dat ben ik met je eens Allert, dat veteranen stukken kunnen missen in hun geheugen. Helemaal Duitse veteranen, want er is nog veel meer op hun bordje gekomen na de inval van Nederland.
Middels vraagstellingen (zelfde vragen,ander jasje) verdeeld over verschillende periodes. Heb ik getracht de beide heren te controleren op eerder gedane uitspraken.
Wat verder een voordeel was,is dat ik beide heren zover heb gekregen met elkaar over deze dagen te spreken. Zodoende zijn we een aardig eindje gekomen.
Het is jammer dat Von Edelsheim niet meer in leven is. Of bij leven, hier iets over heeft geschreven.

Ik denk wel dat wij nu aardig in de richting zitten,

Heb ik nog een punt:

Ernst Abraham - Ik denk dat deze in de wonsstelling gewond is geraakt, in de verbandplatz (boerderij HOUW) verzorgd is. Maar overleden aan zijn verwonding. Zijn verwonding was een Artilleriegeschoss in kopf.
We moeten denken aan een scherf dus.
Sterfplaats was houw, dus voor de Duitsers al snel Kornwerder-Zand zoals in het Wast bekend is.

Het blijft boeien deze geschiedenis.
Misschien kan overste Brongers met wat toelichtingen komen. Vooral het divisie nivo en de rol van de artillerie in gruppe Nord is interessant.
Waar zijn ze bijvoorbeeld ingezet in de Wonsstelling?

Het is trouwens mooi dat er gereageerd wordt op stukken, zodoende kunnen we van elkaar leren. Er is mijn inziens een hoop kennis op allerlei gebieden actief op dit forum.
Zeker goed!
Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 16:20
Totaal berichten: 191
Nog eenmaal wil ik een poging wagen om tot een meer zinnig begrip te komen, voor de eisen waaraan een historisch onderzoek moet voldoen. Het gaat hier uitsluitend om de aanval op Kornwerderzand op 13 mei. In dit geval verklaren twee zeer bejaarde mensen iets dat in strijd is met officiële documenten en wat door de heer Eekma zonder meer als juist wordt aangenomen. Gedocumenteerde weerlegging schijnt daarbij niet welkom te zijn. Bij gebrek aan bewijs wordt in dit verband bijna altijd en onveranderlijk verklaard dat de betreffende man uiterst betrouwbaar en nog zéér helder van geest is. De heer Goossens heeft hier al enige verstandige woorden aan gewijd. Mr.G.A. Bontekoe (bekend om zijn verhalen over de afvoer van honderden Duitse doden; zie zijn brochure “Rondom de Slag om de Afsluitdijk”) bedient zich ook van de betrouwbaarheid en helderheid van geest van zijn getuigen. Voorts zegt hij dat meerdere ooggetuigen, onafhankelijk van elkaar, allen hetzelfde hebben gezien en verklaard over die talrijke doden. Daarbij ook een dominee – en die zou volgens hem toch niet liegen. Uit de correspondentie die ik met de heer Bontekoe voerde, blijkt dat hij geheel overtuigd was en van geen tegenspraak wilde weten.
Maar ter zake: Een dagboek van een militair onderdeel is normaliter een hoog geclassificeerd (doorgaans ‘geheim’) document, mede bestemd voor een hoger echelon en zeker geen propagandastuk. Het wordt samengesteld uit met elkaar vergeleken verslagen en verhoren van de bij een operatie betrokkenen. Het garandeert geen onfeilbaarheid. Onjuistheden komen echter in hoofdzaak voor m.b.t. de sterkte, bewapening, plannen enz. van de tegenstander. Niet van de eigen troepen; dat zou niet pleiten voor het betreffende onderdeel. Fantasie werd niet op prijs gesteld en de commandant zou daar later zeker op worden aangesproken. Generaal Feldt verhult niet dat hij de leiding bij de aanval op zich had genomen. I.v.m. de mislukking daarvan had hij dat naderhand waarschijnlijk liever niet in het verslag gezien. Kolczyk, een pelotonscommandant met de laagste officiersrang) schijnt het allemaal beter te weten. Hij heeft Feldt niet gezien en dus was de generaal er niet. Een man met een waarlijk brede blik! Dat bij de aanval op de dijk onder meer de artilleriecommandant Holste en Oberleutnant Bagge af Boo zwaar gewond werden zou volgens Kolckzyk niet waar zijn, want ook die heeft hij niet gezien. Of vond men gewonden goede propaganda? Ook het meevoeren van onder meer licht geschut op de dijk ontkent hij kennelijk. Een foto die dit aantoont (zie o.m. pag 139, 7e druk van “Afsluitdijk 1940”) zou dan een geslaagde vervalsing zijn? Von Edelsheim zou tegen de aanval zijn geweest, tenminste “meines wissen”. Maar de tweede luitenant Kolckyk wordt duidelijk als alwetend beschouwd, ook v.w.b. het brein van Von Edelsheim. Op de wat vreemde opmerking m.b.t. het al dan niet stormrijp schieten heeft de heer Goossens reeds een van meer militair inzicht getuigend antwoord gegeven.
Een serieus onderzoeker had Kolckzyk stuk voor stuk met al deze zaken moeten confronteren. Vervolgens duidelijke en verantwoorde antwoorden moeten eisen op de genoemde tegenstellingen met de officiële documenten, telegrammen enz.. Om tenslotte, mede aan de hand van alle beschikbare documenten, met verantwoorde, meer gedocumenteerde conclusies te komen. Slechts op die wijze is onderzoek serieus te nemen en niet gebaseerd op geloof in de helderheid van geest van een of twee hoog bejaarde personen die toen een ondergeschikte positie bekleedden
Duidelijk is dat het gevechtsverslag van de 1e Cavaleriedivisie niet is gelezen. Voorts is kennelijk de laatste druk van Afsluitdijk 1940 (2005) niet geraadpleegd. Bij een onderzoek is wel vereist, dat men zich van de laatste ontwikkelingen op de hoogte stelt. Mogelijk klinkt het bovenstaande hier en daar wat sarcastisch. V.w.b. de heer Eekma, is dat zeker niet zo bedoeld.
Als hij, evenals destijds Bontekoe, e.e.a. niet wil aannemen, wil ik het gaarne hierbij laten.
Gelukkig en terecht mogen wij in dit land geloven wat wij willen.
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 18:05
Totaal berichten: 12
Overste,

Ik voel mijzelf zeker geen Mr.Bontekoe, en sta ook zeker open voor uw kant van het verhaal.

Ziet u kans om bepaalde stukken van de divisie in deze threat te verwerken?
Waarin bijvoorbeeld wordt gemeld welke eenheden op de kop van de dijk waren, het stukje dat generaal FELDT persoonlijk de aanval leidt. etc etc.
Ik weet niet of het mogelijk is, bepaalde documenten in te scannen.
Het is en blijft een interessante geschiedenis, waarvan ik denk dat we dankzij dit forum, en op een nette manier, nog heel veel te weten kunnen komen, middels voorhanden zijnde informatie en open discussie.

Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 28 juni 2007 19:27
Totaal berichten: 103
Met betrekking tot artilleriecommandant Holste en Oberleutnant Bagge af Boo is het mij overigens opgevallen dat in geen van de na-oorlogse literatuur betreffende 1 Kav.(Althans die ik heb weten te bbemachtigen) ik gelezen heb dat zij zwaargewond zijn geraakt, terwijl dit mbt andere officieren wel gemeld wordt. In werken over andere eenheden kom je overal het gewond raken(of sneuvelen) van Regimentscommandanten tegen.

Zelfs in het door de veteranen uitgegeven "Erinnerungs-Blätter r.AR 1 / Pz.AR 89" staat het niet vermeld. Met betrekking over de inzet tegen Kornwederzand staat slechts een kleine alinea(ik citeer):
"Die I. Abteilung des Reitenden Artillerie-Regiment 1, verstärkt durch eine 8,8 cm-Flakbatterie, beschoss auf 4.200 m das Sperrfort auf dem Abschlussdeich, erzeilte aber gegen diese ausserordentliche starke Befestigung keinerlei Wirkung. Der gesamte Angriff in dieser Region kam auf dem 35 m breiten, deckungslosen Deich nicht vorwärts und wurde zunächst aufgegeben. Bei diesem Kämpfen fiel der Adjutant der I. Abteilung, Oberleutnant Johannes Otto." Wel een gesneuvelde officier maar geen gewonde Holste of Bagge af Boo.

Overigens komen we in dit werk Holste wel tegen omdat hij kennelijk op 18 mei 1940 tekent voor de overname van geschut, munitie en aanverwante artikelen van I-9 R.A.( waar kennelijk Majoor S.E. Schoevers ook voor tekende). Nu kan ik mij herinneren dat zich bij het NIMH in Den Haag een verslag van 1. Kav bevindt waarin ditzelfde schrijven voorkomt. Het betreft het verslag Aufstellung der 7. (mot.) Batterie.

Rest dus de vraag hoe zwaar Holste gewond raakte, zeker als je leest dat het verslag begint met: "Als ich an diesem Tage (gemeint ist der Tag nach der Kapitulation der holländischen Armee) gegen 24 Uhr in unser Quartier kam, um endlicht etwas zu essen und um zu schlafen, erwartete mich der Regimentskommandeur(Holste)."
Vervolgens lezen we enkele pagina's verder ook dat: Am 18.6.1940 wird die Verfolgung des geschlagenen Gegners fortgesetzt. Unter dem Befehl des Regimentskommandeurs wird eine Vorausabteilung gebildet, die sich aus einer Radfahrabteilung, einer 15 cm-Batterie, der 7.(mot) Batterie und einem Zuge der 6.(r.) Batterie (angehängt an Lastkraftwagen) zusammensetzt.
Overigens komt dit terug in "Erinnerungen, Ritter Reiter Russen" van Hans-Ludwig von Stockhausen, die op pagina 96 spreekt van Vorausabteilung Holste.
Last but not least: Uit de in "Erinnerungs-Blätter r.AR 1 / Pz.AR 89" opgegeven Offizier-Stellenbesetzung blijkt dat Oberstleutnant Holste Regimentskommandeur was, maar niet dat hij vervangen werd. Oberleutnant Baron Bagge af Boo was Chef 3.(r.) Batterie. Ook weer geen vermelding dat hij als Chef vervangen werd. Als adjutant van Holste staat een Oberleutnant Von Schak genoemd.
Kijken we dan naar de Adjutant I. Abteilung: Oberleutnant Otto werd vervangen door Leutnant von Amsberg.
Er vanuitgaande dat beiden zwaar gewond waren geraakt verwacht je dus wel dat de vervangers vermeld worden. Dat gebeurd echter niet. Bovendien blijkt Holste dus kennelijk op 18 mei 1940(en daarvoor, daags na de capitulatie) gewoon in zijn functie aktief te zijn, en later in Frankrijk ook nog.

Zou het dan niet zo kunnen zijn dat we het hier hebben over de Adjutant Otto en de kommandant (van de I. Abteilung) Major Stubbendorf??
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2007 11:17
Totaal berichten: 12
De heer Goossens stelt:
"Slechts vele bronnen met een redelijk betrouwbaar karakter nopen tot verregaande conclusies. Vooral als twee partijen richting eenzelfde werkelijkheid beschrijven."

Is het niet zo dat vanaf de Duitse zijde (Kolczyk) wordt aangegeven, dat hij met een zug voorwaarts ging. ca.50 man. En dat kapitein Boers vanuit zijn observatie noteert in zijn gevechtsverslag:
"Art.beschieting werd gevolgd door aanval van infcie. over afsluitdijk van ongeveer 70 man. Deze wordt door art.vuur uit 6 teruggejaagd. Mitrs. van 8 en 9 konden niet vuren daar de buitenopstellingen door artillerievuur zijn vernield."

Afstand van kazemat 4 tot aan de versperring is ca. 800 meter, Kolczyk zijn eerste contact kreeg hij op ca. 800 meter voor de versperring aan de oost-zijde. Dus een globale afstand van ca. 1600 meter waar kapitein Boers zijn schatting over moet doen.
In mijn ogen klopt die schatting van ca.70 man wel met een peloton (zug 50 man) wat op 1600 meter afstand in opmars is.
Bovendien bevestigen veel KWZ veteranen dat kapitein Boers een no-nonsens man was. Dus zijn schatting neem ik wel aan als betrouwbaar.

Wat de heer Goossens stelt is natuurlijk mogelijk, en lijkt mij ook niet meer dan logisch dat er een zekere back-up eenheid gereed ligt om de spits te steunen. Wellicht hebben er op de kop van de afsluitdijk (HOUW) pelotons in bereitschaft gelegen.

Een pelotonscommandant van 27 jaar, die zo,n opdracht krijgt en uitvoert zal toch nog wel weten of dat hij bij terugkomst een melding doet aan oberstleutnant Von Edelsheim, of aan "zijn" divisiekommandeur generaal FELDT.

In Leixner zijn boek komt dit ook helemaal niet aan bod, terwijl zoiets juist nieuws was mocht een division kommandeur persoonlijk de touwtjes in handen nemen bij een operatie.


Leo Leixner schrijft:
"18.45 uhr, Die Beschiessung hat begonnen."

Kapitein Boers hierover:
""In den namiddag artillerie-beschieting, van 1530 tot ongeveer 1800. Uitwerking bleek geringer te zijn dan uit geluid der inslaande projectielen verwacht werd. "

Verder lijkt het mij dat je als pelotonscommandant wel weet of dat je een PK kriegsberichter onder bevel krijgt die met jou mee de dijk opgaat.
Of dat deze er niet was.
Leo Leixner spreekt over:
"Ganz dicht vor uns liegen die einschläge"
Kolczyk vertelde mij hierover:
"In meinen stosstrupp hab ich kein kriegsberichter bemerkt,die Neufeld in seinen auch nicht"



De heer Brongers:
"Ook het meevoeren van onder meer licht geschut op de dijk ontkent hij kennelijk. Een foto die dit aantoont (zie o.m. pag 139, 7e druk van “Afsluitdijk 1940”) zou dan een geslaagde vervalsing zijn?"

Een vervalsing wil ik het niet noemen, maar het is zeker niet in het heetst van de strijd.
Het betreft hier luftwaffe FLAK mannen (decal op de helm) met stukken, 2CM FLAK.
De achterste man ligt met een schuitje op, een man bij het eerste stuk ligt aardig ontspannen. De stukken zijn niet aangekoppeld aan een trekkend voertuig.
En op de achtergrond zien we 2 rechthoeken. Het is jammer dat dit met een loep niet beter is te zien wat het is.Maar het zouden wel eens de spuisluizen van of Kornwerderzand, of van Den oever kunnen zijn.

Aangezien deze stukken 2 cm FLAK aan de divisie waren opgehangen komt deze tekst van Leixner mijn inziens met een verklaring over de activiteiten op 16 mei:
"Gleich nach der fertigstellung der behelfsbrucke uber die schleuse der festung Kornwerderzand- die brucke wurde von pionieren auf den namen "GENERAL MAJOR FELDT" getauft- fuhr noch am abend des 15 mai eine radfahreinheit uber den deich um das andere ufer, vor allem den bruckenkopf bei Den Oever zu besetzen. Heute morgen FOLGEN DIE ANDERE EINHEITEN DER DIVISION"
Lijkt mij niet onlogisch dat de 2 CM FLAK met de divisie staf mee trekt tijdens de opmars.

Verder zegt Leixner op de 14e mei:
"Jetzt soll ein stosstrupp von 125 mann eingesetzt werden: Eine pioniergruppe, ein gasspürtrupp, ein nebeltrupp, ein sprengtrupp und so fort.-Drei weiteren stosstrupps dieser art stehen bereit"

Het komt op mij over dat na de ervaring van de verkenning op 13 mei, er meer mensen zullen worden ingezet.Vertaald: "Nu zal een stoottroep van 125 man ingezet worden"
Het lijkt dus ook dat de dag daarvoor minder mensen zijn ingezet, want VANDAAG gaan we met 125 man voorwaarts. Dan zou het dus gaan om 2 pelotons van ca. 50 man sterk, met een aantal onderbevelstellingen. Gaan we richting de 125 man.
Er liggen 3 van zulke stosstruppen in reserve volgens Leixner, en dat kunnen dan best eenheden zijn geweest van het 2e en het 3e schwadron, die waren in de buurt van Zurich en in de buurt van Kornwerd weg gelegd.
Het 1e schwadron waar toe Kolczyk behoorde was rond en in boerderij HOUW weggelegd.

Verder mist LEIXNER schijnbaar de beschieting door de Johan Maurits van Nassau. Die ook op de 14e plaatsvond. Hier kunnen we van stellen dat er tussen de

Tot zover weer een stukje mijnerzijds.
Laat duidelijk zijn, dat ik probeer een verklaring te zoeken. Dit heeft niks met eigenwijsheid te maken. Danwel het met oogkleppen bekijken van zaken.

Ik hoop op reactie,s want daar kunnen we wat mee.
Hopelijk kan de heer Brongers bepaalde stukken uit het divisie gevechtsverslag inscannen.

Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2007 11:38
Totaal berichten: 12
Hugo, interessant stukje wat je geschreven hebt.
De gegevens die ik heb over oberleutnant Otto zijn als volgt:

Otto, Johannes
Geboren op 30-10-1915 in Klaukendorf
Letzter truppenteil: Stab 1.Abteilung Reiter Artillerie Regiment 1
Letzter dienstgrad: Oberleutnant
Gefallen: 14.05.1940 im feldlazarett Leeuwarden 630
Aard van de verwonding: Granatsplitter

Een andere artillerist die wij dan nog hebben is:

Abraham, Ernst
Geboren op 26-10-1916 in Zirke
Letzter truppenteil: 2./Reiter-Artillerie-Regiment.1
Letzter dienstgrad: Gefreiter
Gefallen: 13.05.1940 Kornwerderzand
Aard van de verwonding: Artilleriegeschoss kopf

Het is dus aan te nemen, dat Oblt.Otto ergens gewond is geraakt, afgevoerd naar het lazarett en hier aan zijn verwondingen overleden.

Abraham is of direct gedood, of ook bezweken aan zijn verwonding.
Wel staat vast dat Abraham in de buurt van HOUW iets heeft opgelopen!
Of hij was ter plaatse dood, of hij is nog in de verbandplatz Houw behandeld en hier bezweken. Mede omdat zijn veldgraf voor boerderij Houw lag.

Kan je je afvragen, als beide heren tegelijk gewond zijn geraakt waarom is alleen OTTO dan afgevoerd naar Leeuwarden en ABRAHAM niet.
Verder lijkt mij ook niet dat een kommandeur van het artillerie regiment iets op de dijk te zoeken had. Deze moest zijn staf aansturen lijkt mij.

Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2007 13:33
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Heer Eekma, uw beschouwingen komen mij over het algemeen als zeer plausibel over, dus mijn toevoeging was zeker niet bedoeld aan uw beschouwingen een etiket van twijfel op te hangen. Laat dat gezegd zijn. Het gaat er alleen om dat we bepaalde details onvoldoende zeker weten, zoals de exacte omvang van de stoottroep en eventuele tactische aanvulling, eventueel licht geschut dat werd meegevoerd [wat me volmaakt logisch lijkt voor een dergelijke aanval omdat de PAK-36 uiterst geschikt was voor kazemat bestrijding], de gewonden en doden.

Overigens komt het mij het meest logisch voor als we aannemen dat de artillerist Abraham tijdens de beschieting door de JMN dodelijk gewond is geraakt. Als de man niet op 13 mei op de Afsluitdijk was, dan kan alleen die beschieting aanleiding zijn geweest voor zijn dood als locatie Kornwerderzand wordt gegeven. Andere artilleristische inzet alhier was immers onmogelijk.

Ik acht de kans levensgroot dat Leixner helemaal niet mee is gegaan op de expeditie richting het fort. De meeste van de PK mannen gingen in deze fase van de oorlog niet mee met de voorste groepen, alleen bij de FJR, wat uit de aard der zaak logisch was [immers - men moet mee geparachuteerd worden]. En dat de PK mannen het niet te nauw met de werkelijkheid namen behoeft inderdaad geen nader betoog.

Hugo zijn aanvulling is inderdaad curieus. Zwaar gewond betekent uitgeschakeld voor langere tijd. Hier lijkt dus inderdaad een discrepantie te bestaan tussen de informatie van de heer Brongers en overige data.

Een commandant van een artillerie eenheid kan natuurlijk best zelf mede waarnemen bij een voorname actie. Zeker in geval van een uiterst preciese beschieting van een lastig doel zoals de fortkazematten. Ik zie dat niet als onlogisch, te meer niet daar de commandant de tactiek bepaalt. Daarmee wil ik overigens nadrukkelijk niet met stelligheid beweren dat dit ook aan de orde was.

We kunnen wel vaststellen dat er enkele opmerkelijke discrepanties lijken te bestaan tussen de verklaringen uit Duitse bronnen. Ik vind het bijzonder interessant dat deze discussie zich zo ontwikkelt, omdat het alleen maar kan leiden tot verheldering. En maar al te vaak blijkt - zo merk ik zelf ook regelmatig - dat waarheden die 65 jaar overleefd hebben eigenlijk na nadere studie anders lijken te liggen. Dat is het gevaar van het gebruik van indirecte bronnen. Ik hoop dus met de heer Eekma dat e.e.a. leidt tot een herijking van de 'werkelijkheid' omtrent de actie op 13 mei bij Kornwerderzand.
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2007 13:59
Totaal berichten: 143
De bijdrage van de Heer Eekma lezende, komt er een stukje in voor dat ik eigenaardig vind.

Leuk detail is nog:
De beschieting van de kop afsluitdijk door de kanonneerboot Johan Maurits van Nassau, daarvan dachten de Duitsers dat het werd uitgevoerd door een Engels schip.
Verder bleken er van de honderd afgevuurde 15cm granaten er maar tussen de 15-25 daadwerkelijk te zijn geexplodeerd.
Kolczyk vertelde dat de granaten verdwenen in de drassige grond rondom de boerderij, de granaten die wel klapten hebben geen schade aangericht.
Wel waren er 23 grote kraters rondom de boerderij HOUW door.

Op bevel van de Commandant Marine Willemsoord ( ook commandant Stelling Den Helder) SBN Jolles is de Johan Maurits van Nassau op 13 Mei de Dove Balg ingevaren en heeft 's avonds 3 proefschoten gelost om indirect vuur af te geven op de dijk. De resultaten van die proefschoten zijn niet doorgegaven aan de commandant.
Op 14 Mei, om 9.00 uur 's morgens heeft de JMvN 98 schoten afgegeven. De inslagen werden telefonisch doorgegeven naar Den Helder en vandaar per radio doorgegeven aan Lt tz 2 Reeser, de Artillerie officier.
Het komt mij uitermate onwaarschijnlijk voor dat wanneer er 98 schoten zijn gelost en er maar 15-25 gexplodeerd zijn, dat niet gemeld is aan de JMvN. Als je de inslagen kunt waarnemen vanaf Kornwerderzand, en er worden correcties gegeven aan Den Helder, dan moeten er dus dik 70 schoten zijn die niet gemeld zijn. Vooral de eerste zeg maar 20 schoten die worden afgegeven, zijn nodig om in te schieten. Je zult dus een correctie krijgen na elk schot, vooral omdat er geen resultaten waren doorgegeven na de proefschoten de avond ervoor.

Erg vreemd vind ik het dat nergens vermeld wordt, aan Nederlands kant, dat er zo weinig granaten ontploft zijn terwijl Kolczyk zegt dat er maar 15-20 ontploft zijn. Je zou dat toch moeten merken wanneer een dikke 70 granaten in de modder vallen zonder te ontploffen.

Overigens heeft de Lt. tz Reeser een rapport opgemaakt in 1940 in Engeland waarin staat dat de schiet resultaten van het schip zeer onvoldoende waren door de vele overplaatsingen.
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2007 17:47
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
De schoten die de JMN afgaf vielen het eerste kwartier allemaal tekort. De waarnemingen werden vanuit Kornwerderzand naar Den Oever doorgegeven, en vandaar naar Den Helder. Vervolgens getelegrafeerd naar de LMN. Dit traject duurde tien minuten. Dat verklaart waarom een goed deel van de schoten tekort lag.

In een normale situatie wordt overigens niet pas dekkend vuur verwacht na twintig schoten. Dat is een volmaakt onacceptabele score.

Daarnaast schoot het kanon op maximale dracht. Dat bevordert de accuratesse bepaald niet. Op zo'n moment komen alle beinvloedende factoren [deining, munitie, kruitlading en kwaliteit, wind, etc] maximaal tot uiting in de uitwerking. Aangezien slechts met een van de drie kanons geschoten kon worden, mocht op die maximale dracht dan ook weinig effectieve uitwerking worden verwacht.

Mij lijkt overigens de detonatiescore ook wat overdreven laag, maar dat is ook niet zo heel boeiend. Wel verhoudt zich de vermeende verwaarloosbaarheid van deze beschieting zich slecht tot de Duitse interesse na de capitulatie in de oorsprong van de schoten.
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2007 18:44
Totaal berichten: 12
Een stukje uit het boekje van Mr.Bontekoe:
"Rondom de boerderij werden 23 granaattrechters geteld. Een zelfs in de "jister" waar de beide paarden liepen. Wonderbaarlijkerwijze werd geen enkel dier gewond!"
Van de 100 dus 23 granaten die geexplodeerd zijn.

Nu wat anders:

Ernst Abraham heeft de sterfdatum 13-05-1940, dus hij is zeer zeker niet door toedoen van de JHM gedood.
Allert wat denk jij als "artillerie" deskundige, zouden de 5 cm kanonnen ondanks hun kleine kaliber. Voor veel scherfwerking hebben kunnen zorgen, en zou het kunnen dat er schoten terecht zijn gekomen, aan het begin van de dijk. Het is natuurlijk vlakbaanvuur geweest.
Zou het niet kunnen dat er granaten achter,dus over de stosstrupp van Kolczyk zijn gevlogen die gewonden hebben veroorzaakt aan het begin van de dijk? Duitse artillerie was op het verharde deel van de weg opgesteld, waar men van Bolsward en Harlingen af de afsluitdijk op ging.
Lijkt mij ook een logische plek voor een artillerie officier, om in de waarneming te zitten.

Nu ben ik even aan het brainstormen: Het zou dus kunnen dat er een treffer achter de stosstrupp van Kolczyk is geweest, en dat de scherven van een exploderende 5cm granaat daar meerdere gewonden heeft veroorzaakt:
Oblt. Otto, deze wordt getroffen door een scherf, Gefreiter Ernst Abraham, wordt in zijn hoofd getroffen door een scherf. En wellicht nog een aantal gewonden. Die er goed voor weg zijn gekomen.
De gewonden worden a.s.a.p naar de boerderij HOUW gebracht, de verbandplatz. Gefr. Abraham sterft, of is reeds gestorven. Oblt. Otto wordt wellicht met meer gewonden naar achteren afgevoerd, lees lazarett 630 in Leeuwarden.

Otto, Johannes
Geboren op 30-10-1915 in Klaukendorf
Letzter truppenteil: Stab 1.Abteilung Reiter Artillerie Regiment 1
Letzter dienstgrad: Oberleutnant
Gefallen: 14.05.1940 im feldlazarett Leeuwarden 630
Aard van de verwonding: Granatsplitter

Abraham, Ernst
Geboren op 26-10-1916 in Zirke
Letzter truppenteil: 2./Reiter-Artillerie-Regiment.1
Letzter dienstgrad: Gefreiter
Gefallen: 13.05.1940 Kornwerderzand
Aard van de verwonding: Artilleriegeschoss kopf

Interessant is tevens dat op de divisie verlieslijst Gefreiter ABRAHAM staat ingedeeld bij, jawel: ST.1/AR.1 en dat is dezelfde eenheid als waar Oblt. OTTO toebehoorde.
Bij de Deutsche dienststelle staat ABRAHAM ingedeeld bij: 2./Reiter-Artillerie-Regiment.1, dit is zijn stamonderdeel. Het is dus niet ondenkelijk dat hij gedurende zijn diensttijd bij een staf is terecht gekomen. Hij blijft binnen het A.R 1. werkzaam.
Als ik het zo bekijk, moeten beide heren waarschijnlijk bij het zelfde "event" gewond zijn geraakt. En dat zou bovenstaande kunnen verklaren.

Kolczyk die met zijn zug op de dijk was, op ca. 1600 meter van het NL geschut verwijderd, breekt het contact af. In zijn zug vallen geen doden, en ook geen gewonden. Maar wat er achter hem gebeurde nabij de eigen linies kan hij niet geweten hebben omdat hij op de dijk zat en bezig was terug te komen bij eigen troepen.

Dit lijkt mij een heel "goed" scenario, ook om met het dagboek van de Duitse divisiearts uit te komen, ik vertaal:

13-05-1940
"De afvoer van de bij de aanval op Kornwerderzand gevallen gewonden loopt vlot en zonder problemen"

Bij 17-05-1940 schrijft de arts:
"In het veldhospitaal Leeuwarden bevinden zich 60 gewonden, waarvan er 6 niet getransporteerd kunnen worden. Het hospitaal gaat zich verplaatsen."

Het is dus aan te nemen dat een aantal gewonden bij de aanval op de Wonsstelling zijn gevallen. (dit bevestigd KOLCZYK ook als hij als ordonnans contact moest leggen met de de 3./Rfabt.1 die samen met 2./Rfabt.1 het gevecht voerde.) Hij ging naar voren en veel gewonden werden naar achteren gebracht. Logisch is dat lazarett 630 in Leeuwarden de gewonden binnen kreeg. Er zijn natuurlijk gewonden gevallen bij de artillerie in Stavoren, en de verschillende reiter regimenten zullen hun portie gewonden ook wel hebben gehad. Dat kwam natuurlijk voor een groot deel in Leeuwarden binnen. Of via verbandplatzen, omwegen etc. in Leeuwarden aan.

Bontekoe geeft in zijn boekje bij "de slotsom" aan dat volgens het WAST in Berlijn. Dat er bij de afsluitdijk 7 man zijn omgekomen.
Een optel som heren:
1. Gefreiter Willy Seela 12-05-1940 Kornwerderzand
2. Gefreiter Ernst Abraham 13-05-1940 Kornwerderzand
3. Oberschutze Max kreilinger 12-05-1940 Pingjum
4. Gefreiter Kurt Ilschner 12-05-1940 Pingjum
5. Gefreiter Franz Valley 12-05-1940 Stavoren
6. Gefreiter August Uhlen 12-05-1940 Stavoren
7. Unteroffizier Rudolf Griebenow 12-05-1940 Stavoren

Kom ik op 7 man die in de omgeving "abschlussdeich" zijn omgekomen.
Door verwondingen zijn later alsnog bezweken:

8. Oberleutnant Johannes Otto 14-05-1940 in Leeuwarden (lazarett 630)

Tot slot staat er nog een man op de lijst die ook op 14-05-1940 is gestorven en wel:
Masurat,Kurt
Geboren op 24-09-1916 in Urhselksenen
Letzter truppenteil: 1./Radfahr-Abteilung.1
Letzter dienstgrad: Oberschutze
Gefallen: 14.05.1940 im feldlazarett Leeuwarden 630
Aard van de verwonding: Infanteriegeschoss lunge

Wellicht is deze in de Wonsstelling gewond geraakt, en in het lazerett bezweken aan een longschot.

Ik ben maar een simpele genie onderofficier en geen overste of Mr. maar toch denk ik dat wij zoals we hier nu over bezig zijn steeds meer in de richting komen van wat er daadwerkelijk gebeurt is, voor, op en in de omgeving van de afsluitdijk.

mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 29 juni 2007 22:38
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Is het wel logisch om ( eventueel ) al brainstormend te veronderstellen dat zo'n 5 cm - treffer zo ver achter de stoottroep van Kolczyk zal zijn gevallen?
Die rijdende Duitse artillerie stond op de kop van de Afsluitdijk, dus op ongeveer 4 (?) km van Kornwerderzand. Er was dus op het moment dat het vuur werd geopend minimaal een afstand van zo'n 2 km tussen de stoottroep van Kolczyk ( die zou dan immers tot op 1600 meter zijn gekomen ) en de plaats waar de Duitse artillerie stond opgesteld. Zo snel zal de terugtocht van Kolczyk bovendien niet zijn verlopen.
Als je er van uitgaat dat aan Nederlandse kant vuurplannen en voorbereide vuren al maanden gereed lagen lijkt zo'n ( grote ) uitloper toch minder waarschijnlijk. Vuur kon immers direct worden afgegeven met vrij grote precisie. Maar ik laat mij natuurlijk, als in dit opzicht niet deskundige leek, graag corrigeren.
» Deze reactie is geplaatst op 30 juni 2007 12:39
Totaal berichten: 12
Ik weet dat het rechterkanon in kazemat 6 zicht heeft op de kop van de afsluitdijk.
Afstand van KWZ tot aan begin afsluitdijk is 4 KM, en als ik mij niet vergis was de effectieve dracht van een 5 CM siderius kanon 2500 meter.
Een granaat stopt natuurlijk niet abrupt op 2500 meter maar zet zijn baan door de diepte in. Ook helemaal omdat het hier vlakbaan geschut betrof.

Het is natuurlijk een hersenspinsel dat zoiets als wat ik in een eerdere post vermeld zou kunnen zijn gebeurt.
Maar onwaarschijnlijk is het aan de andere kant ook weer niet.

Ik ben benieuwd naar Allert zijn menig over het e.e.a. omdat deze mijn inziens aardig kundig is waar het artillerie en geschut inzet betreft.

Ben benieuwd wat andere forumlezers van het e.e.a. vinden.

Mvg Arnold Eekma
» Deze reactie is geplaatst op 30 juni 2007 13:45
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Op zich heb ik inmiddels geleerd dat de overlijdensdatum van Duitsers bepaald niet altijd klopt, dus in die zin zijn datums niet altijd bindend. Vandaar dat ik dacht aan een marinegeschut slachtoffer. Desalniettemin - met het geringe aantal slachtoffers alhier - is een vergissing niet erg voor de hand liggend. Dus 13 mei zal wel de sterfdatum zijn.

Het lijkt me uitstekend mogelijk dat een granaat tussen de Duitsers aan de kop van de dijk is ontploft. De effectieve dracht is vooral ook ingegeven voor de pantserdoorborende granaten. Aangezien de 5 lang 50 no.1 [HIH Siderius] met een hoge mondingssnelheid vuurde, ook voor brisantgranaten, acht ik het bepaald niet uitgesloten dat op 4,200 meter een granaat nog met enige accurate richting kan zijn afgevuurd. Ik verwacht niet dat dit een afzwaaier was, want dan zou men wel erg slecht geschoten hebben en bovendien is de vuurlijn tussen vuurorgaan en de doelen op de dijk geen rechte lijn met de kop van de dijk. Het zal dan dus een gericht en bewust schot op de kop van de dijk zijn geweest, vermoed ik.

Ik laat me soms ook misleiden door terminologie. Als men het heeft over artillerievuur denk ik onmiddelijk aan zwaarder geschut, en niet aan PAG en licht geschut. Daarom achtte ik het op 13 mei niet mogelijk dat Abraham door 'artillerievuur' gedood werd. Maar als we inderdaad de sprong maken naar de 5L50 dan zie ik daarin zeker een mogelijkheid.
» Deze reactie is geplaatst op 30 juni 2007 14:34
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Zeker is dat Duitse slachtoffers op 13 mei aan de kop van de Afsluitdijk natuurlijk vrijwel alleen op de beschreven manier gevallen kunnen zijn. Mitrailleurvuur en/of vliegtuigbommen kun je b.v helemaal uitsluiten.Dat pleit in elk geval al voor de theorie ( hersenspinsel ) van Eekma.

Nu ga IK even brainstormen.
In het Duitse Divisieverslag staat inderdaad dat het op 13 mei een AANVAL betrof die door 5 z.g stoottroepen werd uitgevoerd.
Hoever zouden die laatste 4 eigenlijk gekomen zijn bij hun opmars over de dijk, als je er van uit mag gaan dat de voorste al niet dichter bij Kornwerderzand is gekomen dan op zo ongeveer 1600 meter?
De enige aanwijzing die het verslag geeft is dat de achterop komende stoottroepen nadat het vuur vanuit de Vesting was geopend konden terugkeren, terwijl de voorste gedwongen was te wachten tot het volledig donker was. Maar dat zegt natuurlijk helemaal niets over de afgelegde afstand. Misschien was die maar heel klein.
Deze zaak is in zoverre van belang dat het iets kan zeggen tav de vraag of het werkelijk om een groter opgezette aanval ging of alleen om de indruk te wekken dat men werkelijk alles had geprobeerd. Dat het Divisieverslag die laatste indruk geeft of wil geven is niet zo verwonderlijk. Zeker lijkt me dat Von Edelsheim geen bevel kan hebben gegeven ( zoals Kolczyk meldt ) het feitelijk met maar een enkele stoottroep te doen, als Feldt, wat intussen absoluut vaststaat, zelf aanwezig was bij het uitvoeren van de actie en dat pertinent niet wilde. Tenzij de laatste het met hem eens was en de rest eigenlijk bewust zou zijn teruggehouden. Toch een " gewapende " verkenning dus, maar waarbij eigenlijk meer werd gesuggereerd. Eigenlijk probeer ik hier dus het Divisieverslag enigszins te verzoenen en in overeenstemming te brengen met de Von Edelsheim - variant.

Ik kan me ook niet voorstellen dat Feldt ooit serieus heeft gedacht dat hij Kornwerderzand via een opmars over de volkomen kale dijk zou kunnen nemen.
Zeker zonder b.v spoorweggeschut of iets anders waarmee hij de kazematten had kunnen neutraliseren. De kans op een verrassing was ook vrijwel nihil met al die te verwachten gesprongen bruggen. Weinig tot geen kans dus.

Of hij moet al een bepaalde negatieve perceptie hebben gehad van het Nederlandse moreel, gevoed door de makkelijke opgave van de Wonsstelling.
Ik kan me dat echter niet voorstellen, Kornwerderzand was van een heel ander kaliber dan de Wonsstelling, die in feite vooral een opvangstelling was voor terugtrekkende troepen uit Groningen en Drente. Er schijnt voor de oorlog ook wel eens te zijn gebrainstormd ( weer dat woord ) om vandaaruit in een mogelijke oorlogssituatie een tegenaanval te doen, maar dat was natuurlijk alleen maar bij wijze van spreken. Al weet je dat bij b.v J.J.G van Voorst tot Voorst natuurlijk niet zeker.

Dat hij aan de andere kant niet onder het doen van althans een poging uitkwam is even duidelijk.

Ook bovenstaande is dus een hersenspinsel.
Schiet er msar op.
Ik kan er tegen.
» Deze reactie is geplaatst op 30 juni 2007 17:40
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Zo gek is dat hersenspinsel niet, Hajo. Ik kan me wel voorstellen dat er op twee gedachten is gehinkt: een vuurverkenning of een aanval. Een pure simpele verkenning was het beslist niet. Daarvoor was geen aanleiding, zeker niet na de verkenning van de 12de. Een vuurverkenning is wel aannemelijk, namelijk ter proeving van de uitwerking van het directe artillerievuur op de kazematten. Wellicht inderdaad in de veronderstelling dat de Nederlanders zich niet zouden verdedigen. Op zich is dat laatste inderdaad hoogstens een latent vermoeden van Feldt geweest, want wie verlaat er nu een zo sterk verdedigingspunt. Het was immers eerder een moraalopkikker, het weerstaan van die beschieting.

Wat me in het verhaal van Kolzcyk bijvoorbeeld wat onwerkelijk voorkomt is dat deze man beweert al bij voorbaat te hebben geweten dat het vuur niets had uitgehaald. Dat lijkt me persoonlijk meer een conclusie die hij later trok. Ik denk dat er wel degelijk hoop was dat enkele schietgattreffers waren geplaatst. Immers door alle inslagen is ongetwijfeld waarneming lang niet altijd goed geweest tijdens de beschieting. Het is helemaal niet onwerkelijk te denken dat de Duitsers de sterkte van Kornwerderzand onderschat hebben. Het is immers uiterst merkwaardig dat anders geen van de circa 250 stukken Mörsers die beschikbaar waren voor de Wehrmacht meegestuurd waren, terwijl die wel waren ingedeeld bij 10.AK voor de veel lichtere veldversterkingen en kazematten van de Grebbelinie. Daarentegen waren wel de 88'ers speciaal ingedeeld voor de beschieting van Kornwerderzand. Is het dus geen redelijke hypothese te denken dat de Duitsers de weerstand van de kazematten bij Kornwerderzand simpelweg onderschat hebben? Past in die onderschattingstheorie wellicht ook een theorie om niet de gehele waarheid op papier te zetten? Het is lastig dat nog vast te stellen.

Overigens duid ik er nog even op dat van de 101 granaten die op de artillerie werden afgeschoten op 14 mei een groot deel te kort viel. Er is dan ook geen sprake van 23 detonaties op 101 schoten. Dat aantal schoten op en rond de boerderij zal beduidend lager hebben gelegen.
» Deze reactie is geplaatst op 30 juni 2007 18:34
Totaal berichten: 191
In de laatste druk van Afsluitdijk-1940 heb ik mij zo veel mogelijk beperkt tot zaken die vast stonden, gesteund door officiële documentatie. Geen al dan niet veronderstelde mogelijkheden. Het dagboek van de 1.Kav.Division is in mijn bezit. In meen dat ik dat lang geleden heb gekopieerd bij de toenmalige Sectie Krijgsgeschiedenis in Den Haag. Het zal in het huidige Instituut wel aanwezig zijn, evenals in Freiburg. Het omvat 48 pagina’s en is vrij uitvoerig over de gevechten en schermutselingen in Groningen, Drenthe en Friesland. Over de aanval op Kornwerderzand is men daarentegen zeer kort. Het sub-hoofdstuk “De Duitse verliezen en de geruchten”, te vinden op de pags 140-149 van Afsluitdijk 1940, 7dr, is nagenoeg geheel uit de tot op heden beschikbare Duitse documentatie samengesteld. Ook de letterlijke vertaling van het stuk uit het dagboek, dat de aanval op Kornwerderzand beschrijft en waarin mede is gemeld dat de divisiecommandant de leiding had. Uiteraard vindt men er ook het verhaal van Leixner (pags 140-142) . Het genoemde dagboek meldt dat de actie is mislukt en helaas enige verliezen heeft gekost, ook aan officieren. Volgens de propagandist Leixner werden ook de commandant van de rijdende artillerie en zijn adjudant zwaar gewond afgevoerd. Dat is niet iets om propaganda of grapjes mee te maken. Dat waren volgens de papieren Oberst Holste en zijn Regimentsadjudant von Bagge af Boo.. De genoemde functies zijn o.m. vermeld in de “Stellenbesetzungen” van 10 mei 1940 op de pag 306 van het boek van Dietrich Kuehn (zie Bronnen en bibliografie in Afsluitdijk 1940) Na de Westfeldzug werd de divisie in 1941 in Rusland ingezet. In de Stellenbesetzung van 22 juni 1941 ontbreken deze beide officieren. Holste is vervangen door Oberstleutnant von Nostitz-Wallwitz. Von Bagge af Boo wordt ook niet meer genoemd. Meer gegevens heb ik niet. Als men mij gedocumenteerd kan aantonen dat hier een naamsverwarring heeft plaatsgevonden, zal ik dit onmiddellijk wijzigen. Dat de door mij genoemde foto op pag 139 na de capitulatie is genomen is te zot om te beantwoorden. Men wil er kennelijk maar niet aan en gelijk hebben. Na de capitulatie spoken zien en angstvallig, zo laag mogelijk dekking zoeken in de greppel langs de dijk?
Over de uitwerking van beschieting door Hr.Ms.Johan Maurits van Nassau kan ik niets met zekerheid stellen. De al eerder genoemde dagboek meldt slechts: “Am Morgen dieses Tages hatte ein feindliches Kanonenboot van See her das Dammende unter Feuer genommen, das zwar gut in den Batteriestellungen lag, aber erfreulicher Weise keine Verluste verursachte”.
Over de aan de aanval op 13 mei voorafgaande verkenning schrijft Von Senger und Etterlin (zie bibliografie), dat op 12 mei de voorste mensen tot op enkele honderden meters konden naderen. Een verder opdringen was toen onmogelijk daar ( MG und kleinkalibrige Festungsgeschútze ein Beseitigen des stark verminten Drahthindernisses verhinderten.
Volgens het divisiedagboek betrof het hier een stoottroep van het 3e Schwadron onder leiding van Wachtmeister Neufeld die op 12 mei met “holländischen Beutefahrräder” trachtte achter de vluchtende Nederlanders het fort Kornwerderzand binnen te dringen…”gerät aber in M.G.-Feuer und in eine Sperre, wobei ein Mann zerrissen wird”.
Ik betreur het, dat in het overigens keurig uitgevoerde boek “Blitzkrieg”, althans m.b.t. de z.g. pelotonsaanval zo’n historisch onjuist onderzoek is gepleegd. Als lid van de Vereniging Kornwerderzand en het feit dat ik daar vele malen lezingen heb gehouden had ik de schrijvers gaarne en uiteraard belangeloos bij willen staan. Dat had voor de hand gelegen, zeker i.v.m. de tegenstelling met de officiële Duitse gegevens.
» Deze reactie is geplaatst op 2 juli 2007 17:42
Totaal berichten: 103
Naar aanleiding van het schrijven van dhr. Brongers het navolgende betreffende r.AR 1:
In het door mij aangehaalde "Erinnerungs-Blätter r.AR 1 / Pz.AR 89" staat op pagina 28 het Offizier-Stellenbesetzung van aanvang 1940. Na de Polen-veldtocht werd r.AR. 1 namelijk opgericht vanuit r. Art.Abt.1.
Op deze Offizier-Stellenbesetzung zien we als Regimentskommandeur: Oberstleutnant Holste.
Adjutany: Oberleutnant v. Schack

I.Abteilung:
Kommandeur: Major Stubbendorff
Adjutant: Oberleutnent Otto; Leutnant v. Amsberg

3. (r.) Batterie:
Chef: Oberleutnant Baron Bagge af Boo

Op pagina 42 lezen we vervolgens dat midden augustus 1940 het 1. Cav.Div. verlegt wordt naar de "podlaskischen Wälder" in Polen, alwaar men eem III. Abteilung opsteld.
Vervolgens een halve pagina tekst over de veranderingen binnen r.AR1 en dan:
"An die Stelle von Oberstleutnant HOLSTE als Regimentskommandeur trat, von allen freudig begrüsst, Oberstleutnant v. Nolstitz-Wallwitz, der von 1934 bis 1936 Chef der 1.(r.) Batterie in Insterburg gewesen war."

Vervolgens de nieuwe Offizier-Stellenbesetzung:
Regimentskommandeur: Oberstleutnant v. Nostitz-Wallwitz
Adjutant: Oberleutnant v. Schack

I. Abteilung
Abteilungskommandeur: Major Stubbendorff
Adjutant: Oberleutnant Frhr. v. Imhoff

4.(r.) Batterie:
Chef: Oberleutnant Baron Bagge af Boo

Een speurtochtje op o.a. het internet levert dan vervolgens weer op dat Stubbendorff de Olympisch-goudwinnaar van 1936 is. Rudolf dus, gesneuveld 1941 in Rusland, blijkens "Erinnerungs-Blätter r.AR 1 / Pz.AR 89" pagina 50 op 17.7.1941 gesneuveld te Timoschenko tijdens hevige man-tegen-man gevechten(en zo ook terug te vinden in de Volksbund data-base). Nergens echter de vermelding dat hij eerder gewond raakte.

Eenzelfde speurtochtje naar HOLSTE levert ook veel info op. Het meest uitgebreide alhier: http://www.geocities.com/orion47.geo/WEHRMACHT/HEER/Generalleutnant/HOLSTE_RUDOLF.html
De enige vermelding mbt tot verwonding dateert van zijn diensttijd in WWI.
Nog een bijzonderheid: zijn functie van 11-02-1940 tot 10-03-1941. Deze vermelding kom je overal tegen en is dus strijdig met de ons bekende bronnen.

Over Baron Bagge af Boo wordt op pagina 49 van "Erinnerungs-Blätter r.AR 1 / Pz.AR 89" nog vermeld dat hij op 15 juli 1941 zwaar gewond werd en vervangen door(de tevens in de Offizier-Stellenbesetzung vermelde)Lt. Nesslinger.

Op pagina 57 dan de Offizier-Stellenbesetzung van 1942. En dan zien we geen van de heren met wie we begonnen terug.

Gelet op het feit dat in "Erinnerungs-Blätter r.AR 1 / Pz.AR 89" netjes de uitvallen en oorzaken daarvan van officieren vermeld wordt, lijkt mij geen reden aanwezig hieraan te twijfelen.

Naar aanleiding van bovenstaande en hetgeen al vermeld is trek ik de conclussie, maar dat is puur persoonlijk, mede gelet op het feit dat Leixner vermeld dat "de commandant van de rijdende artillerie en zijn adjudant zwaar gewond afgevoerd werden", dat met deze commandant de Abteilungskommandeur bedoeld werd en niet de Regimentskommandeur. Feit blijft echter dat, met naam/rang/functie aantoonbaar, uit bronnen de adjutant van de I. Abteilung zwaar gewond werd en uiteindelijk stierf.

De reden voor het vermelden van de artilleriekommandeur blijft dan giswerk, laat ik me daar maar niet aan wagen.
Ik zal Dhr. Brongers in ieder geval afschriften van de door mij genoemde pagina's doormailen, zodat hij zich persoonlijk hiervan een beeld kan vormen.
» Deze reactie is geplaatst op 3 juli 2007 23:06
Totaal berichten: 103
In aanvulling op mijn eerdere schrijven dient, volledigheidshalve, met betrekking tot HOLSTE vermeld te worden dat, blijkens de herdruk van de "Gliederung, Standorte, Stellenbesetzung und Verzeichnis sämtlicher Offiziere am 3.1.1939" er slecht i officier met de naam HOLSTE in het Deutsche Heer aanwezig was, te weten: Major Holste, kommandeur Reitende Artillerieabteilung 1. (Pagina 548). In 1940 dus een tweede officier met die naam en zo'n hoge rang lijkt mij dus nagenoeg uitgesloten.

Een persoonsverwisseling (gelet op de vreemde data 11-02-1940 tot 10-03-1943, genoemd in de link die ik gaf) lijkt mij dus uitgesloten.
» Deze reactie is geplaatst op 3 juli 2007 23:16
Totaal berichten: 103
En niet onbelangrijk mbt de aanval lijkt mij het navolgende dat vermeld staat in :"Geschichte des Reiter-Regiments 21" von Hauptmann a.D. G.W. Jeffke, herausgeber: Kameradschaft 8. Reiter 1973.

Daarin staat vermeld met betrekking tot de 12e mei 1940(pagina 13):
"Um 19.00 Uhr erhált das Regiment den Befehl, den Angriff der Radfahrerabteilung 1 (Oberstleutnant Reichsfreiherr von Edelsheim) gegen den Abschlussdamm, der aus der gegend Makkum flankiert wird, durch angriff auf Makkum zu unterstützen........Gegen 22.00 Uhr ist die Verbindung mit der Radfahrabteilung 1 am Anfang des Zuidersee-Dammes hergestellt. Das Artilleriefeuer von Kornwederzand wird Vermisst.

14e mei 1940:
.....Um 17:00 Uhr soll der Angriff der Radfahrabteilung 1 mit Sturzkampffliegerunterstützung aus Kornwederzand beginnen. Die Radfahrer kommen bis an das Tankhindernis. Stukas werfen zwei Bomben, bei der Dunkelheid wird die Angriff eingestellt.

Tot zover.
» Deze reactie is geplaatst op 4 juli 2007 02:54
Totaal berichten: 4
Zoals jullie weten ben ik absoluut geen kenner van de krijgsverrichtingen mei 1940.
Ik volg, in pricipe, alle postings, en vooral deze vind ik persoonlijk mateloos boeiend. Alle inbreng en de mate van detail, niets meer dan hulde.

Echter! Ik wil hier duidelijk stellen dat wanneer er gebruik wordt gemaakt van bronnen en materiaal dit alles met de grootste zorgvuldigheid moet worden genomen.

Zelfs indien het de (veelal"geheime") gevechtsverslagen betreft van onderdelen. Er zijn talloze voorbeelden te benoemen waarbij log-, dag-, (en dus gevechtsverslagen) -boeken op divisie en bataljon niveau zijn gemanipuleerd.

Wat geldt voor ooggetuigen geldt ook voor deze documenten. Het officiele document over een bepaalde gebeurtenis is dus per definitie NIET absoluut bepalend.

Voorbeelden: Uit de diverse officiele verslagen en divisie dagboeken van het AfrikaKorps onder Rommel (sorry daar is ie weer) blijkt: pagina's verdwenen en aantoonbaar HERSCHREVEN, van correcties achteraf, uitgescheurde pagina's welke niet herschreven zijn en derhalve niets officieels bepalen over een bepaalde actie, tot en met officiele verslagen die elkaar letterlijk tegenspreken. Sterker nog: Rommel zelf maakt zich er schuldig aan.

Ten aanzien van de kwalificatie geheim, het volgende: m.n. ook voor verdere onderstreping van bovenstaande zijn er vele gevallen bekend waarbij de "geheime" verslagen door belanghebbende maanden achteraf gecorrigeerd worden! Zelfs zijn er gevallen bekend dat afschriften voorgelegd werden aan militaire gerechtshoven om te corrigeren. Dit geeft een mate van openbaar aan vs. geheim.

Wanneer dit achteraf aantoonbaar is, kun je daardoor toch een redelijk goed beeld vormen. Echter de Duitse actie(s) bij KWZ zijn juist zeer slecht gedocumenteerd.

Wat ik absoluut NIET wil stellen is dat de Duitse documentatie over KWZ dus NIET de waarheid is, ik wil alleen de stelligheid dat het de waarheid is vs. het strookt niet met de ooggetuigen aan de orde stellen.

De ooggetuige die erbij was zal veel vertellen, ook over zaken die er niet (zo) toe doen, vervolgens wordt de verklaring samengevat, gefilterd, deze wordt vervolgens samengevat totdat er slechts op hoofdlijnen de rapportage officieel wordt gemaakt. Deze laatste stap is de versie die de divisie comandant krijgt en vervolgens ook het officiele afschrift wordt. M.a.w. details gaan verloren daar die niet van belang zijn voor de hogere officier. Wanneer hij meer info wil, vraagt hij ernaar, en dat gebeurt nu net mondeling, echter zal dat door Feldt (let op: is aanname) aan Kolczyk nooit gevraagd zijn daar er nog te veel schijven tussen zitten.

Aanname: daardoor is het heel goed mogelijk dat laatstgenoemde niet op de hoogte was dat Feldt de aanval leide.

Aanname: Dat Feldt tegen de middag naar de dam rijdt om de aanval te leiden zegt niets over het feit dat hij dat ook deed, persoonlijk, en daar wordt wel op gezinspeeld. Ik heb te veel verslagen gelezen waarin door verschillende divisies en dus verschillende schrijvers de volgende passage wordt gehanteerd indien een hoge officier ter plekke de leiding nam: ...und ubernimmt persoenlich gefechtsleitung; of woorden van gelijke strekking. Echter dat de commandant iets PERSOONLIJKS doet, dat is het vermelden waard.
Aanname is dus dat Feldt nog ruimschoots uit de buurt was, echter dicht genoeg bij de actie.

Wat wel blijft boeien is dat er 1 detail benoemd wordt waar de heren Kolczyk en Neufeld geen verklaring voor geven, of ik moet er overheen gelezen hebben, en dat is dat volgens het officiele document manschappen, in ieder geval een deel, voor de stelling tot en met Volledige duisterinis doorgebracht hebben alvorens konden worden teruggenomen.

Inderdaad zou hier interessant zijn: vraag is aan de heer Kolczyk hoe het mogelijk is dat het verslag spreekt over terugtrekken de volgende ochtend, terwijl hij m.i. direct terugtrok, en niet spreekt over dat een deel van de troepen achter moest blijven?
» Deze reactie is geplaatst op 4 juli 2007 10:09
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Wat Hugo zegt tav de 14e mei wordt bevestigd door het Stafwerk " Den Helder ". De aanval, die om 15.35 ( Nederlandse tijd ) was begonnen werd afgebroken. Als reden wordt opgegeven dat de Stuka-aanval, die er aan vooraf zou gaan, maar slechts met 2 vliegtuigen werd uitgevoerd, te weinig resultaat had gehad. De reeds opgerukte stoottroep, die inmiddels was aangehouden, kreeg bevel zich in te graven. Tot een nieuwe luchtaanval kon het wegens slechte weersomstadigheden ( een geheel bewolkte lucht ) op de 14e niet meer komen. Daardoor werd de hele onderneming uitgesteld tot de volgende dag. Tot uitvoering daarvan is het door de inmiddels gevolgde capitulatie natuurlijk niet meer gekomen.
» Deze reactie is geplaatst op 4 juli 2007 10:39
Totaal berichten: 191
Voor het bericht van Hugo ben ik zeer erkentelijk. De door hem toegezegde pagina’s van de Errinerungsblätter zie ik gaarne tegemoet. Na de door hem genoemde Stellenbezetzung van aanvang 1940 blijkt die van 10 mei 1940 weer enigszins te zijn gewijzigd. Dietrich Kuehn schrijft onder het hoofd “1.Kavallerie-Division am 10.5.1940” onder meer:
Reit.Art.Rgt 1
Rgt.Kdr. Oberst Holste
Rgt.Adj. Olt v.Bagge af Boo
Kdr.I.Abt. Major Stubbendorff
Kdr.II.Abt. Major Dr.Rudelsdorff

Medio augustus 1940 volgen dan wederom de wijzigingen die Hugo aangeeft. De Volksbund had destijds onvoldoende gegevens en kon slechts verwijzen naar een Heinrich HOLSTE, rang en onderdeel onbekend, geboren op 13.2.1913, die op 25.6.1940 aan zijn verwondingen overleed en in Hessisch-Oldendorf-Bensen is begraven. Dit heeft, met de vermelding van Leixner, mede aan het kennelijke misverstand bijgedragen. Met Hugo ben ik thans ook van mening dat Leixner niet de “Der Kommandeur der bespannten Artillerie” had moeten schrijven, maar de commandant van de 1e Afdeling Afdeling, dus Major Stubbendorff. Mogelijk heeft hij dat te ingewikkeld gevonden of als een detail beschouwd. Wat Hugo schrijft is ook in overeenstemming met het gegeven, dat zijn adjudant, de gesneuvelde Oberleutnant Otto, tot de staf van de 1e Afdeling behoorde. Merkwaardig is wel dat de dan “schwer verwundete” Stubbendorff zo snel herstelde, dat hij spoedig het commando van zijn zijn afdelings weer kon opnemen.
De namen Holste en Bagge af Boo zijn uitsluitend in een korte voetnoot op pag 142 van de 7e druk van ‘Afsluitdijk 1940’ genoemd. In een volgende druk zal ik dit zeker wijzigen. Ik ben ook benieuwd naar de verschijningsdatum van het betreffende Errinerungsblatt (mede voor mijn verantwoording in mijn bibliografie). Temeer omdat men mij (echter vele jaren geleden) in Freiburg heeft verzekerd dat de in de bibliografie opgenomen Duitse documentatie alles noemde wat op dit gebied beschikbaar was. Rest mij nog Hugo te danken voor zijn waardevol commentaar.
V.w.b. de afgelaste aanval op 14 mei: Tevoren zag men er al niets meer in, getuige het uitgebreide, op 14 mei uitgegeven bevel voor de overtocht over het IJsselmeer. Dit bevel moet - gezien de vele regelingen (vaak tot in details) eerder zijn gemaakt. Nagenoeg de gehele divisie is er bij betrokken. De Radf.Abt. dient op bevel ook naar Lemmer of Stavoren te gaan na aflossing door het slechts uit één afdeling bestaande Cav.Rgt. 21 (paarden). Bij de Afsluitdijk blijft “zur Sicherung” één batterij van de 1e Afd.Art. en de 8,8 cm Flak Bttr achter. Voor de overtocht gaat als luchtafweer mee Flak-Art.Rgt 3/61.
» Deze reactie is geplaatst op 4 juli 2007 13:02
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Hmm, Hajo, nu stink je volgens mij in Duitse propaganda. Zwaar bewolkt was het niet op 14 mei, alles behalve. Er heerste een hogedrukgebied [1012 mBar], het was licht bewolkt met een lichte tot matige wind [3/4 Bft]. Relatieve zonneschijn was 89% [Den Helder]. Niets mis mee, hoewel de vochtigheid hoog was [wat slecht voor het zicht is]. Echter, op 14 mei waren geen JU-87 Stuka's voorhanden, en die achtte men wel nodig. In de loop van de 14e was men namelijk geslaagd in het breekpunt te bereiken bij Sedan en werden vrijwel alle aanvalsvliegtuigen naar het zuiden gedirigeerd. De kans is bijzonder groot dat de beide Stuka's die wel kwamen in feite achterblijvers of herstelde kisten waren. Het vliegweer was prima, wat ook wel blijkt uit het feit dat de Luftwaffe 's avonds gewoon Den Helder bombardeerde en ook een nieuwe vloot richting Rotterdam stuurde.

Opvallend is voorts dat Feldt zich 's middags juist weer op de oversteek van het IJsselmeer concentreerde. Het lijkt dus eerder een tactische afweging te zijn geweest. Men gaf het op aan Kornwerderzand omdat zonder aanvalsvliegtuigen het een mission impossible was. Anders is e.e.a. wel erg lastig verklaarbaar.
» Deze reactie is geplaatst op 4 juli 2007 14:01
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Ik neem meteen aan dat het op de 14e wel goed vliegweer was. Ik heb misschien te makkelijk aangenomen dat het Nederlandse Stafwerk wel een voetnoot zou hebben gebruikt als de Duitse informatie niet klopte. Uiteindelijk was het weerrapport van de 14e ook aan Nederlandse kant bekend.

Ik begrijp alleen niet waarom men aan Duitse kant klaarblijkelijk toch een zeker begin heeft gemaakt ( men had zelfs als je het geloven mag, de tankversprerring al bereikt ) met het uitvoeren van een nieuwe aanval OVER de dijk in de middag van de 14e. De Duitsers zagen het ( volkomen terecht m.i ) eigenlijk al niet meer zitten en waren intussen al uitgebreid bezig met hun alternatieve plan voor een oversteek van het IJsselmeer.
Is hier gewoon een spelletje gespeeld voor de buitenwacht?
Moest de " eer " naar buiten nog enigszins worden gered of speelde het bevel van de commandant van het 18e leger om Kornwerderzand te nemen op de achtergrond nog mee? Hoewel ik me dat laatste eigenlijk niet goed kan voorstellen.
» Deze reactie is geplaatst op 4 juli 2007 14:59
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Hajo, ik vermoed dat de troep naar voren was gestuurd in afwachting van de luchtaanval. Niets beter dan het ijzer smeden als het heet is. Men wilde er natuurlijk direct opklappen nadat de luchtaanval zou zijn afgerond. Toen de luchtaanval dus niet kwam - werd men teruggeroepen. Het lijkt me allemaal begrijpelijk en volmaakt logisch.

Het verwachtingspatroon van de aanval zal laag zijn geweest, en Feldt zal zich bepaald oncomfortabel hebben gevoeld bij zijn gebrek aan resultaat. Ik heb het vaker gezegd; 1.KD was de dissonant in de meioorlog aan Duitse kant. Men bereikte feitelijk niets. Dat terwijl de dagrapporten hen natuurlijk meldden dat elders wel progressie werd geboekt. Onderscheidelijk als men wilde zijn zal Feldt zich hebben gerealiseerd dat op twee paarden wedden beter was. Overigens is het frappant dat ook de zuiderzee oversteek zogenaamd door slecht weer werd bezwaard, volgens 1.KD. Ook daar dus de weergoden die de cavaleristen parten speelden. Een ieder die het IJsselmeer kent weet dat het daar lokaal wel kan spoken, maar bij 4 Bft roepen dat het weer zwaar was is kolderiek. Het zal een zeer plaatselijke depressie zijn geweest in het overigens hoge drukgebied dat Nederland bezocht ...

Het weerrapport is vrij opvraagbaar op de KNMI site. Bovendien heb je van mij de weerrapporten van 10-15 mei al eens gekregen per locatie. Dat is vastgelegde geschiedenis, en zal wel niet gemanipuleerd zijn. Dat de schrijvers van het Stafwerk de moeite niet namen het te verifiëren is treurig, maar zoals we weten staan wel meer verifieerbare onjuistheden in de diverse stafwerken. Het is nu eenmaal mensenwerk.
» Deze reactie is geplaatst op 4 juli 2007 15:27
Totaal berichten: 103
Overigens wordt met betrekking tot de Zuiderzee oversteek in het "Erinnerungs-Blätter r.AR 1 / Pz.AR 89" op pagina 30 het navolgende vermeld:
"Dem ursprünglichen Plane entsprechend sollte die Division durch Übersetzen über die Zuidersee die Festung Holland von Norden her angreifen. Hierzu wurde die I./Reiterregiment 22 mit der II.Abteilung (r.)AR1 als erste Angriffsgruppe vorgesehen. Die Vorbereitungen zu diesem Unternehmen, das in der Art seiner Durchführung völlig neuartig war, wurden am 14. und 15.5.1940 in fieberhafter Eile betrieben. Während Marineteile die hierfür vorgesehenen Fischerboote instandsetzten, Segelmasten kappten und, soweit notwendig, Verstärkung der Schiffsaufbauten für einen sicheren Stand der Geschütze aufführten, wurden die geschütze je eins auf solch ein Fischerboot auf den vorderen Teil an Bord gebracht. Die ersten Zweifel, selbst von Fachleuten, wurden bald zerstreut, als durchgeführte übungsfahrten und auch übungsschiessen die Möglichkeit einer derartigen Verwendung zeigten. Auch die Mitnahme von mehreren Geschützen und einer beschränkten Anzahl von Zugpferden auf grösseren Schiffen wurde ausprobiert.

In die nacht van 14. zum 15.5.1940 sind die Vorbereitungen beendet, das heisst, die Geschütze der 4.(r.) Batterie, als Feuerschutz für die ersten Landetrupps gedacht, auf den einzelnen Fahrzeugen vertäut und feuerbereit, die 6.(r.) Batterie mit Pferden auf einen grösseren Frachter verladen, um den ersten Feuerschutz von der Insel Urk aus zu übernehmen, und die 5.(r.) Batterie mit ähnlichem Auftrag in Hafen von Stavoren einsatzbereit. Da trifft am Morgen des 15.5.1940 die Meldung ein, dass Holland kapituliert hat. Damit waren alle Vorbereitungen gegenstandslos geworden."

In het eerder genoemde "Erinnerungen, Ritter Reiter Russen" van Hans-Ludwig von Stockhausen, destijds Fahnenjunker-Gefreiter bij Reiterregiment 22 geeft daar een toch iets afwijkende verslag van(pagina 88):
"Am 13. und 14.5 beginnen wir mit umfassenden Vorbereitungen zun übersetzen mit kleinen Schiffen über den Zuidersee. Der nortwestliche Teil von Holland soll besetzt werden. Es kommt zu mancherlei Schwierigkeiten, da auf derartige Aufgaben wir reiter nicht vorbereitet sind. Doch die Erfindungsgabe des Oberstleutnants Baade trägt zur geplanten Aufgabe durch nützliche Anweisungen bei. Wir steigen auf Fahrräder um. Da nur wenigen Schwimmwesten vorhanden sind, bereiten wir uns für das Unternehmen mit ungehängten Motorrad- oder Autoschläuchen vor.

Der nächtliche übersetzversuch der 1. Welle endete mit dem Untergang des Kutters in der mit versenkten Schiffen gesperrten Hafenausfahrt Stavoren. Mit einem anderen Rettungsschwimmer tauchte ich in früher Morgenstunde im eiskalten Wasser, um das Tornister-Funkgerät zu bergen. Nur mühsam gelang es, dieses unter Wasser leichte, an der Wasseroberfläche aber recht schwere, für das weitere Unternehmen wichtige Gerát an die Oberfläche zu bringen.
Am 16. Mai morgens wurden alle bereits eingeleiteten Bewegungen zum übersetzen angehalten, da das holländische Oberkommando einen Waffenstilstand angeboten hatte."


Er blijkt in ieder geval uit dat er zeer serieuse plannen waren voor de oversteek en dat men al op 13 mei begonnen was met de benodigde voorberijdingen. De redenen van het afblazen, tja, die verschillen nogal van "schlechtes Wetter".
» Deze reactie is geplaatst op 5 juli 2007 00:48
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Tuurlijk verschillen die nogal van slecht weer! Maar de Duitsers presteren het in een gevechtsrapport zelfs te spreken van een echte storm op 14 mei. Overigens was natuurlijk het Marinecommando Stein bij 1.KD ingedeeld. Het feit dat kanonnetjes dansen met de boot was dus bepaald geen nieuws. Bovendien waren de Duitsers bang voor de oversteek. Nederlandse marineschepen, te weinig zwemvesten, versperde en mogelijkerwijs met mijnen versperde haveningangen en onwetend wat aan de overkant te treffen. Best begrijpelijk dat het weer dan maar een rol toegedicht krijgt. ;-)
» Deze reactie is geplaatst op 5 juli 2007 12:44
Totaal berichten: 1
Ik moest vandaag denken aan de slag bij thermopylai. (Wie is dan onze hollandse leodidas?)
» Deze reactie is geplaatst op 7 augustus 2009 18:49
Totaal berichten: 103
Ik denk dat het vergelijken van de slag bij Thermopylai met de "geweldadige verkenning" tegen de Afsluitdijk goed is om ons geschonden zelfrespect enigzins op te vijzelen echter houdt het daar dan ook meteen mee op. Als u omlaag scrolled en de foto en kaart van onze moderne (ja, ook voor die tijd) bunkerstelling afzet tegen de lokatie waar de Spartanen met hun bondgenoten ten onder gingen, dan lijkt mij elke vergelijking een overbodige luxe, krijgshistorisch gezien.

Elk beetje kommandant wist vooraf al dat een bestorming van de Afsluitdijk met de middelen die 1. Kav.Div. had onbegonnen werk was en alleen een slachting onder de Duitsers tot gevolg zou hebben. Dat werd de Duitsers tijdens de verkenning dus ook al snel duidelijk.


Die aanval is er dus ook niet geweest, dus van een slag is er ook al geen sprake.

De vergelijking ontgaat mij dus ten ene male.
» Deze reactie is geplaatst op 7 augustus 2009 20:10
Totaal berichten: 103
Vanmorgen ontving ik het boekje "Reiter vorwärts" van K.G. von Stackelenberg. Dit Duitse werkje uit de oorlog (Schützen-Verlag 1942) betreft "Ein Tatsachenbericht vom Kampf und den Taten einer Reiterdivision während des Krieges gegen Frankreich".

Voor 9,50 euries (+ 4.50 verzendkosten) niet echt iets waar je je hoofd mee stoot voor een nagenoeg ongeschonden exemplaar.(Dan te bedenken dat een landgenoot op Markplaats dit "meesterwerk" aanbied voor 30,00 of 35,00 en daar komen verzendkosten nog eens bij). Geschiedkundig geen meesterwerk dus met zijn 64 pagina's, en dat zal het ook nooit worden, maar interessant is het wel dat de auteur niet gekozen heeft voor de Afsluitdijk als verhaal uit Nederland, maar voor het heldhaftig gevecht bij het "Hoogeveen-Kanal".

Als dat gevecht verkozen wordt als voorbeeld van de inzet in Holland, dan lijkt mij dat een duidelijke aanwijzing betreffende de Afsluitdijk, want laten we eerlijk zijn: (zeker destijds)"de verovering van de Totendamm" klinkt toch een stuk beter dan "gevecht bij het Hoogeveen-kanaal".
» Deze reactie is geplaatst op 11 augustus 2009 08:25
Totaal berichten: 191
Het gevecht aan de Hoogenveensevaart zuid van Oosterhesselen heeft bij de Duitsers kennelijk veel indruk gemaakt. Behalve in het op deze site genoemde, in oorlogstijd uitgegeven boek, is dit in meerdere andere Duitse geschriften beschreven. Het meest nauwkeurig in het uitvoerige verslag van Oberleutnant Rautenstrauch, voorkomend in het Gevechtsverslag van de 1e Kavallerie Division op de pags 33 t/m 36. In de 7e druk van AFSLUITDIJK 1940 is een groot deel van dit verslag geciteerd op de pags 74-77. Een meer beknopte beschrijving leest men in “Geschichte des Reiter Regiments 1”(Meppen/Ems 1965), pag 113/114.
Nog steeds schijnt er verwarring te bestaan of de actie tegen Kornwerderzand op 13 mei nu een geweldadige verkenning of een werkelijk aanval was. Ik de Duitse propagandageschriften die in de oorlog verschenen, wordt inderdaad de eerste benaming gebruikt. Dit diende uiteraard om de mislukking wat te verzachten. Zo ook in de Nazi-uitgave van Leo Leixner “Von Lemberg bis Bordeaux”. In tegenstelling daarmee zegt hij zelf even later dat de “Auftrag für alle”onder meer het “Niederkämpfen der Bunker” was. Een wel zeer merkwaardige opdracht voor slechts een verkenning.
In de officiële Duitse documentatie lezen we dan ook iets anders. Bijvoorbeeld in het genoemde gevechtsverslag van de Divisie (pag 47):
“So bleibt denn auch nichts anderes übrig, als nach Feuervorbereitung durch einen Angriff vom Damm her zu versuchen, dass Fort zu nehmen.” En wat verder:
“Der Divisionskommandeur fährt gegen Mittag an den Damm, um den Angriff zu leiten”.
Ook in het bewaard gebleven telegram van de divisie aan het 18e Leger (afgebeeld op pag. 143 van AFSLUITDIJK 1940) kan men o..m. lezen: “Angriff über Abschluszdeich wurde abgeschlagen”.Het behoeft geen betoog dat een “Angriff” iets anders is als een “Aufklärung”.
Dat het een niet zo slimme, al vlug tot mislukking gedoemde actie was is duidelijk.
» Deze reactie is geplaatst op 11 augustus 2009 21:49
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Het verwordt allemaal een beetje tot een semantische kwestie over militair jargon. Dat alles geëntameerd door de passages over deze gevechten in mei 1940, onder eindredactie van Piet Kamphuis die als schrijver van hoofdstuk 9 optrad. Het was Kamphuis die de keuze maakte voor het begrip "gewelddadige verkenning". En die keuze was weloverwogen, zoals blijkt uit de keuze voor de benaming van het beschreven gebeuren op blz 324.

De discussie sleept zich inmiddels alhier maar voort en vooral gericht op welk jargon men aanvoert. Dat Kamphuis - al dan niet gesouffleerd door meelezers - het begrip 'gewelddadige verkenning' introduceerde (in relatie met Kornwerderzand), vind ik wel te begrijpen. In wezen was de voorste Duitse formatie die werkelijk de knik in de Afsluitdijk omging, ook geen aanvalsformatie van groot formaat. Deze kopgroep diende naar alle waarschijnlijkheid te toetsen hoe de effecten van de artillerie op de kazematten waren geweest. Dat aan de voet van de dijk nog meer gevechtstroepen gereed lagen om eventueel geconstateerd succes direct te kunnen uitbuiten, is een gegeven dat uit Duitse bronnen spreekt en zal niet gelogen zijn. Althans, de aanleiding voor een Duitse leugen terzake zou mij geheel ontgaan. Een gegeven overigens dat Kamphuis weliswaar niet beschrijft, maar vast niet zal ontkennen.

Als er sec gekeken wordt naar het onderscheid tussen een aanval en een geweldadige verkenning en dat wordt afgezet tegen de factor ruimte (de smalle dijk, omzoomd door water), dan wordt daarbij al spoedig duidelijk dat qua formatiegrootte er zelfs bij een volwaardige aanval niet veel meer manschappen dan een 150 man in die ruimte zouden kunnen worden ontplooid. Een aanval die ook als zodanig door Kamphuis zou zijn omschreven zou zich dus vermoedelijk ook niet snel voordoen. Hij lijkt het begrip immers vooral aan de sterkte van de Duitse kopgroep op te hangen. Daarom heeft het er wel een beetje de schijn van dat Kamphuis opzettelijk de kwestie zodanig heeft aangeduid, om de evenzo grote overdrijving van Brongers in eerdere drukken van zijn werk over de Afsluitdijk nog iets meer te benadrukken. We zullen maar zeggen dat het "Totendamm" versus "gewelddadige verkenning" is geworden. Ergens daartussen ligt denk ik de waarheid.

Overigens wordt het Duitse begrip "Angriff" veel sneller gebezigd dan het Nederlandse "aanval". Mei 1940 van de heren Amersfoort en Kamphuis is geschreven met hedendaags jargon. Daarvoor kan wel een reden bestaan (meelezers met name), maar het schept hier en daar verwarring. Tevens is bekend dat co-auteur Herman Amersfoort van mening is dat de Slag om de Grebbeberg in feite ook geen" slag" was. Dat het daarvoor te kleinschalig was. Daar kan men net zo'n boom over op zetten als over de actie op de Afsluitdijk, maar voor mijn gevoel draagt dat bijzonder weinig bij aan de geschiedkundige beschrijving van de gebeurtenis. En die is wat mij betreft aangaande het gevecht bij de Afsluitdijk volkomen uitgemolken.

Wat het ook was, het was uiteindelijk een weinig terzake doende gevecht, zeker geprojecteerd op het grotere plaatje. Het haalde zelfs de meeste Duitse geschiedenisboekjes niet en dat geldt in wezen voor de hele slappe campagne van de 1e Kavalleriedivision, die niemand aan Duitse kant ook maar een fractie onder de indruk bracht. Die campagne was namelijk een grote dissonant in een overigens voor de Duitsers zeer geslaagde campagne in Nederland. Deze laatste Duitse traditionele cavaleriedivisie behaalde namelijk geen enkel van haar toebedachte doelstellingen, anders dan het oprollen van de Nederlandse verdediging in de noordelijke provincies. Ze liep zich in een bijzonder traag tempo volkomen vast tegen de oevers van het IJsselmeer. En dat was dat. Geen daadkracht en geen overtuiging. Daar moeten we dus naar mijn idee verder maar geen woorden meer aan vuil maken, nu de discussie volkomen verzand is in semantische details.

Ik ben er eerlijk gezegd van overtuigd dat vrijwel geen lezer zich druk maakt om begrippen in deze kwestie. Het is dus meer een duel onder professoren geworden, een stoeipartij voor de bühne, dan een werkelijk voor de krijgsgeschiedenis relevante discussie.
» Deze reactie is geplaatst op 12 augustus 2009 01:27
Totaal berichten: 191
Voor de duidelijkheid wil ik er op wijzen dat “Gewaltsame Aufklärung” niet door Kamphuis, doch door de Duitse propagandist Leo Leixner is geïntroduceerd in zijn eerder genoemde boek. Op pag 149 begint een hoofdstuk dat hij “Gewaltsame Aufklärung-Stoszrichtung Kornwerderzand” noemt. Aan het slot schrijft hij: “Die Gewaltsame Aufklärung hat ihren Auftrag erfüllt.” Dit is door dhr Kamphuis overgenomen.Voor het overige onthoud ik mij hier liever van commentaar.
» Deze reactie is geplaatst op 12 augustus 2009 10:36
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Een waardevolle aanvulling. Des te meer reden de semantische discussie dus maar te beëindigen over dit onderwerp. Aanval of geweldadige verkenning, de gebeurtenissen die plaatsvonden moet ieder voor zich maar van de voor hem of haar juist voelende titelatuur voorzien.
» Deze reactie is geplaatst op 12 augustus 2009 13:34
Totaal berichten: 94
Mijn vader stelde me laatst wat vragen over de Duitse opmars door Friesland (de provincie waar ik geboren ben, en waar hij nog steeds woont). Hij vraagt zich af of er in de meidagen van 1940 enige vorm van activiteit is geweest (hoe onbeduidend ook) in zijn twee Friese thuisplaatsen Heerenveen (vroeger) en Joure (nu).

Van Heerenveen weet ik dat de Duitsers er in elk geval doorheen zijn getrokken (staat ook een foto van in het stafwerk: troepen te paard die door de centrale winkelstraat trekken) en dat er ter hoogte van de rotonde in Heerenveen-Noord een incidentje is geweest waarbij één Nederlander sneuvelde (klopt dat?). Ik heb begrepen dat die Nederlander daar min of meer per ongeluk tegenover een pantserwagen kwam te staan.

Voor zover ik heb kunnen zien, zijn de Duitsers niet door Joure getrokken en is daar helemaal geen enkele vorm van activiteit geweest.

Klopt dit alles? Alle aanvullingen en zelfs de kleinste details welkom (het gaat er hier niet om of Heerenveen en Joure belangrijk waren in mei 1940 - dat waren ze niet - maar om specifieke belangstelling van iemand die geïnteresseerd is in deze twee plaatsen).

Het lijkt me wel iets voor de heer Groenman, deze vraag.
» Deze reactie is geplaatst op 4 januari 2010 15:17
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Mij is zo uit mijn hoofd geen noemenswaardig feit bekend wat betreft Heerenveen en Joure.
Afgezien van de al door jou genoemde Duitse opmars door Heerenveen, inderdaad te zien op die foto gemaakt ter hoogte van Crackstate.
Ik had ooit een ( oud ) leerling die op die foto zijn ( toen nog jeugdige ) opa herkende. Moet een van de weinige echte hoogtepunten in zijn schoolloopbaan zijn geweest.

Ook het "rotonde - incident" doet op dit moment geen bel bij mij rinkelen.

Er is overigens in Deel 3 van De Jong nog een 2e foto, waarop Duitse officieren staan afgebeeld tijdens een Stafbespreking bij " Paul Kruger."
» Deze reactie is geplaatst op 4 januari 2010 23:38
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Er is volgens de database gesneuvelden van E.H. Brongers geen Nederlander omgekomen in Heerenveen. Die lijst is betrouwbaar, dus we mogen aannemen dat er inderdaad in Heerenveen geen Nederlanders omkwam tijdens de meidagen.
» Deze reactie is geplaatst op 5 januari 2010 14:21
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Er zijn wel 4 Heerenveense militairen gesneuveld tijdens de meidagen, te weten:
Van Oosten van 1 RI ( oegstgeest ), Van Staveren van III RW ( Dubbeldam ), Portijk van 9 GB ( Heerde, als gevolg van een auto-ongeluk ) en Welles van de Vaartuigendienst Hollands Diep (Willemsdorp ).
» Deze reactie is geplaatst op 5 januari 2010 15:23
Totaal berichten: 103
Menno,

Heerenveen lag op de opmarsroute van Reiter-Regiment 1. De Regiments-Geschichte van deze eenheid vermeld dat de Panzer-Späh-Trupp (bestaande uit 3 Panzerwagens) ten Noord-Westen van Akkrum op Nederlandse soldaten in bussen stuit. Dit is het enige contact met de Nederlanders die men in die omgeving vermeld, althans in het boek. Joure komt in het geheel niet ter sprake.

Ik was dit jaar 2 keer in het archief in Freiburg, Duitsland, maar kon daar geen relevante berichten van RR1 over de inzet in Nederland vinden. Voorals heb ik dus geen informatie over de door jou genoemde incidenten voorhanden.
» Deze reactie is geplaatst op 6 januari 2010 02:06
Totaal berichten: 94
Heren Goossens en Groenman, en in het bijzonder ook Hugo: bedankt!

Ik ga - summier - verslag uitbrengen.
» Deze reactie is geplaatst op 6 januari 2010 14:20
Totaal berichten: 12
Na enige afwezigheid, de topic over Kornwerderzand maar weer eens bekeken.
V.w.b de vraag van Menno, Heerenveen was een sleutelpunt waar o.a een tijdelijke CP is ingericht.


In het boek "Von Lemberg bis Bordeaux" staat de tekst op blz 137:

"In Heerenveen wird in einem café an der marschstrasse die besprechung abgehalten. Der Billiardtisch eines cafes wird zum Kartentisch, um dem die befehlsempfanger stehen. In wenigen minuten sind lage und auftrag klargemacht. Sneek und Bolsward müssen noch vom gros der einheit erreicht werden. Die pferde werden marschieren müssen bis zur ausersten kraftanstrengung- nicht ohne sorge misst der regimenstkommandeur die marschstrecke aus.Es muss geschaft werden. Omnibusse sollen beschleunigt reiter nach vor an die kuste bringen. Der panzerspähtrupp wird zur aufklärung richtung Akkrum-Leeuwarden vorausgeschickt. Eben meldet ein meldefahrer dem kommandeur: "Panzerspähtrupp ortsausgang Akkrum auf feind gestossen"

Aangezien R.R 1 via Coevorden de weg vervolgd heeft en o.a. via Heerenveen is getrokken, ben ik er aardig van overtuigd dat de kommandeur die we op de foto zien is:
Kommandeur Oberstleutnant Wachsen (kommandeur R.R.1) , en rechts achter hem met adjudantenkoord de Adjutant Oberleutnant Bechtold Graf von Bernstorff


Verderop in de tekst staat nadat 2 door de Nederlandse troepen gebruikte bussen nabij Akkrum zijn doorzocht:
"Ein feindliches soldbuch finden wir in dem einen omnibus - das 12e IR aus der Garnisonstad Leeuwarden hat also den vergeblichen versuch gemacht unsern vormarsch zu sperren"

Dit zou dus van een lid van de op de Wonsstelling terugtrekkende meute geweest kunnen zijn:
12e reserve grenscompagnie
12 grens bataljon

Tot zover!
» Deze reactie is geplaatst op 1 mei 2010 18:16
Totaal berichten: 12
Most likely:

Spitspeloton o.l.v leutnant Kolczyk ligt voor de versperringen op de dijk,(+/- 800 a' 1000 M verwijderd van Kornwerderzand)wordt onderkend en daarop bevuurd. De hoofdmacht bevind zich nog in de nabijheid van de "kop afsluitdijk" (+/- 2,5 tot 3 KM vanaf Kornwerderzand) En staat gereed om na de doorbraak van het spitspeloton voorwaarts te gaan.
Het 5cm geschut (siderius kanonnen) van Kornwerderzand konden de hoofdmacht dus bereiken qua dracht. De 5 cm granaten hadden veel scherfwerking.

Door de ligging van het spitspeloton zijn de meeste granaten vermoedelijk overgevlogen. En zijn in de "afwachtende" hoofdmacht treffers geboekt.
Gezien de verwonding van onderstaande militairen valt dit bovenstaande aardig op zijn plek.
Het is dus aannemelijk dat er meerdere gewonden waren te betreuren in de hoofdmacht als gevolg van de scherfwerking.


Feit is:

Dat op 13-05-1940 raken 3 Duitse artilleristen gewond op de Afsluitdijk (Hauptmann Stubbendorff,Oberleutnant Otto en Gefreiter Abraham), waarvan 2 dodelijk: Oberleutnant Johannes Otto sterft vlak voor de aankomst bij het lazarett 630 in Leeuwarden, en Gefreiter Ernst Abraham is vermoedelijk direct gedood, of heel snel bezweken aan zijn verwonding.
Wellicht is hij nog in de verbandplatz Boerderij Houw behandeld en hier bezweken. Mede omdat zijn veldgraf voor boerderij Houw lag, hier zijn foto's van.)

Otto, Johannes
Geboren op 30-10-1915 in Klaukendorf
Letzter truppenteil: Stab 1.Abteilung Reiter Artillerie Regiment 1
Letzter dienstgrad: Oberleutnant
Gefallen: 14.05.1940 im feldlazarett Leeuwarden 630
Aard van de verwonding: Granatsplitter

Abraham, Ernst
Geboren op 26-10-1916 in Zirke
Letzter truppenteil: 2./Reiter-Artillerie-Regiment.1
Letzter dienstgrad: Gefreiter
Gefallen: 13.05.1940 Kornwerderzand
Aard van de verwonding: Artilleriegeschoss kopf

Leixner vermeld in " Von Lemberg bis Bordeaux" dat "de commandant van de rijdende artillerie en zijn adjudant zwaar gewond afgevoerd werden".
De commandant van de 1e Abteilung, was de Hauptmann Stubbendorff, zijn adjudant de Leutnant Otto.

Merkwaardig is wel dat de dan “schwer verwundete” Stubbendorff zo snel herstelde, dat hij spoedig het commando van zijn afdeling weer kon opnemen.

Structuur in mei 1940 bij r.a.R.1:
Reit.Art.Rgt 1
Rgt.Kdr. Oberst Holste
Rgt.Adj. Olt v.Bagge af Boo
Kdr.I.Abt. Hauptmann Stubbendorff
Kdr.II.Abt. Major Dr.Rudelsdorff

Extra:
Hauptmann Ludwig Stubbendorf ist am 17. Juli 1941 als Abteilungskommandeur der Verdener I./Artillerie-Regiment 1 an der Ostfront gefallen.
» Deze reactie is geplaatst op 1 mei 2010 18:45
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Er is inderdaad, zoals Arnold schrijft, een tijdelijke CP in Heerenveen geweest en wel in het nog bestaande cafe Paul Kruger. Zie verder mijn bijdrage van 4 januari j.l.
» Deze reactie is geplaatst op 1 mei 2010 21:09
Totaal berichten: 1
Beste mensen,

Jullie discussie is al lang beëindigd, maar blijft toch de vraag naar het aantal doden en gewonden bezig houden.
Mijn ouders woonden in mei 1940 aan de Rijksstraatweg tussen Noordhorn en Zuidhorn ongeveer ter hoogte van de brug over het Van Starckenborgkanaal.
De Duitse militaire voertuigen trokken op 11 mei voor langs onze woning richting Leeuwarden en keerden ten dele ook terug. Hierna volgde de opmars van troepen, voornamelijk wielrijders over de brug om onmiddellijk langs het kanaal richting Gaarkeuken af te slaan.
In de ochtend van 15 mei (vanaf het ontbijt tot ongeveer 11.00 - 12.00 uur) trokken voortdurend colonnes Duitse voertuigen komend van Leeuwarden in de richting van Groningen. Aan een groot aantal van deze voertuigen waren zwarte linten bevestigd. Dit gebeuren bracht hen toentertijd erg in verwarring, enerzijds werd via de radio bericht dat Nederland had gecapituleerd en hier werden zij geconfronteerd met terugtrekkende Duitse troepen.De voertuigen met zwarte linten hebben zij steeds geassocieerd met gevallen Duitse militairen op de Afsluitdijk die direct afgevoerd werden naar Duitsland. Immers elders in Friesland heeft nauwelijks militair treffen plaatsgevonden. Kunnen jullie opheldering verschaffen over deze transporten?
» Deze reactie is geplaatst op 26 mei 2020 17:16

Plaats hier uw reactie

Opgelet: We behouden ons nadrukkelijk het recht voor om nieuwe berichten of reacties die voor de thematiek van onze websites en de discussiegroep irrelevant zijn, onbetamelijk of onbegrijpelijk geformuleerd zijn, ongewenste politieke of commerciële lading hebben of inbreuk maken op de privacy van nog levende personen niet te plaatsen. Uw reactie zal pas na goedkeuring door de beheerders zichtbaar zijn in de discussiegroep.

De inhoud van berichten - en daarin vermeldde gegevens en personalia - wordt na publicatie niet gewijzigd en/of verwijderd, tenzij daarvoor een dwingende aanleiding is. Berichtenschrijvers zijn zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de inhoud van hun berichten voordat deze worden gepost.

Zie voor meer informatie de Gebruiksvoorwaarden. Tevens verzoeken wij u om kennis te nemen van de FAQ (veelgestelde vragen), wellicht dat uw vraag daar al beantwoord wordt.

Wenst u een gescande foto of ander beeldmateriaal op te nemen bij uw bericht, e-mail deze naar info@grebbeberg.nl en wij verzorgen de plaatsing (meestal nog dezelfde dag).

Bericht:   * 
Uw naam:   * 
 
E-mailadres:     * 
Om ongewenste (spam)berichten op onze website te beperken vragen wij u hieronder een eenvoudige controlevraag te beantwoorden. Berichten worden alleen geaccepteerd indien deze vraag correct is beantwoord.
1 + 1 =     * 
*) = verplicht veld  

2554