Vrije meningsuiting of eerherstel
Geding veteranen om rectificatie boek
Door Fred Soeteman
DEN HAAG, woensdag - De oorlogsveteranen die vechten voor rectificatie van passages in het boek 'Mei 1940, de strijd op Nederlands grondgebied', vragen de rechter in feite de vrijheid van meningsuiting van de auteurs en hun vrijheid van wetenschappelijk onderzoek in te perken.
"Zij maken bezwaar tegen onafhankelijke, onpartijdige, wetenschappelijke geschiedschrijving, omdat het resultaat niet overeenstemt met hun opvattingen", aldus landsadvocaat mr. H. Boukema gisteren.
Het kort geding in Den Haag is aangespannen door o.a. Grebbeberg-veteraan W. Jagtenberg (84) en 27 andere eisers, waaronder organisaties van (oud-)militairen die samen zo'n 40.000 leden vertegenwoordigen.
In een afgeladen rechtszaal voerde mr. Boukema aan dat de oud-strijders al jarenlang hun mening over het boek in de media hebben kwijt gekund, dat het boek al zeven jaar is uitverkocht en dat de volgende druk, waarvan de tekst nog niet gereed is, niet vóór 1 juli 2001 in de winkels zal liggen.
Misverstand
Er is voor de rechter dan ook geen ruimte om in te grijpen, rekening houdend met de normen die het Europese Hof voor de Mensenrechten heeft ontwikkeld, aldus de landsadvocaat: "Er is bijvoorbeeld geen sprake van dringende maatschappelijke noodzaak." Als advocaat van de veteranen onderstreepte dr.mr. G.G.J. Knoops dat in het omstreden boekwerk ten onrechte wordt gesuggereerd dat Nederlandse soldaten in de meidagen van 1940 op en bij de Grebbeberg zich in dezelfde mate zouden hebben schuldig gemaakt aan schendingen van het oorlogsrecht, als de SS-troepen die daar in de aanval waren.
Volgens de landsadvocaat is hierover echter al jaren geleden een hardnekkig misverstand ontstaan, dat eenvoudigweg berust op verkeerd lezen. "Wat eisers zeggen dat in het boek staat, staat er niet", zei hij, eraan toevoegend dat de wetenschappelijke kritiek op het boek juist alleen maar lovend is geweest.
Op 22 december doet de Haagse rechtbankpresident, mr. A.H. van Delden, uitspraak. Of hij daadwerkelijk zal ingrijpen hangt onder andere af van het antwoord op de vraag die hij gisteren zelf al opwierp: "Hoe zou ik er op voorhand iets aan kunnen doen, als men de tekst voor de volgende druk nog drastisch kan wijzigen?"
Op deze suggestie dat de veteranen mogelijk te vroeg naar de rechter zijn gestapt, reageerde initiatiefnemer Jagtenberg met: "Dat is in elk geval beter dat te laat."
De landsadvocaat wees op een pikant aspect van het geding: een grondrecht zoals vrijheid van meningsuiting is van oorsprong bedoeld om de burger te beschermen tegen een al te opdringerige overheid. Maar in dit geval beroept juist de staat zich erop om zich tegen burgers te verweren.
Bron: de Telegraaf van woensdag 13 december 2000, pagina 7
201