• 
  
  • Algemeen
  • Overzicht op naam

  • ---

  • IIe Legerkorps
  • Stafkwartier IIe Legerkorps
  • Ondersteuningseenheden II L.K.

  • ---

  • IVe Divisie
  • Commandopost IVe Divisie

  • ---

  • 8e Regiment Infanterie (8 R.I.)
  • Staf (St.-8 R.I.)
  • 1e Bataljon (I-8 R.I.)
  • 2e Bataljon (II-8 R.I.)
  • 3e Bataljon (III-8 R.I.)
  • Ondersteuningseenheden 8 R.I.

  • ---

  • 11e Regiment Infanterie (11 R.I.)
  • 2e Bataljon (II-11 R.I.)
  • 3e Bataljon (III-11 R.I.)
  • Ondersteuningseenheden 11 R.I.

  • ---

  • 19e Regiment Infanterie (19 R.I.)
  • Staf (St.-19 R.I.)
  • 1e Bataljon (I-19 R.I.)
  • 2e Bataljon (II-19 R.I.)
  • 3e Bataljon (III-19 R.I.)
  • Ondersteuningseenheden 19 R.I.

  • ---

  • 20e Regiment Infanterie (20 R.I.)
  • 1e Bataljon (I-20 R.I.)
  • Ondersteuningseenheden 20 R.I.

  • ---

  • 24e Regiment Infanterie (24 R.I.)
  • Staf (St.-24 R.I.)
  • 1e Bataljon (I-24 R.I.)
  • 2e Bataljon (II-24 R.I.)
  • 3e Bataljon (III-24 R.I.)
  • Ondersteuningseenheden 24 R.I.

  • ---

  • 29e Regiment Infanterie (29 R.I.)
  • Staf (St.-29 R.I.)
  • 1e Bataljon (I-29 R.I.)
  • 3e Bataljon (III-29 R.I.)
  • Ondersteuningseenheden 29 R.I.

  • ---

  • 8e Regiment Artillerie (8 R.A.)
  • Staf (St.-8 R.A.)
  • 1e Afdeling (I-8 R.A.)
  • 3e Afdeling (III-8 R.A.)

  • ---

  • 19e Regiment Artillerie (19 R.A.)
  • 2e Afdeling (II-19 R.A.)

  • ---

  • Overige legeronderdelen
  • 3e Regiment Huzaren (3 R.H.)
  • 4e Regiment Huzaren (4 R.H.)
  • Luchtdoelmitrailleurs en -artillerie
  • 1-IV Bataljon Pag.
  • 4e Compagnie Pioniers (4 C.P.)
  • 4e Mitrailleurcompagnie (4 M.C.)
  • 4-II Auto Bataljon
  • 11e Grens Bataljon (11 G.B.)
  • 16e Mitrailleurcomp. (16 M.C.)
  • 1e Bataljon (I-46 R.I.)
  • 3-I-10 R.I. inzake kapitein Sluis

  • ---

  • Overige artillerie-onderdelen
  • Rijnbatterij
  • 1e Afdeling (I-15 R.A.)
  • 1e Afdeling (I-16 R.A.)
  • 2e Artillerie Meet Compagnie

  • ---

  • Onderwerp gerelateerd
  • Opblazen spoorbrug bij Rhenen
  • Onderzoek Ouwehand
  • Pfeifpatronen
  • Inspectietochten C.V. 1940

  • ---

Inspectietocht met Commandant Veldleger op 16 mei 1940

afschrift.

A.

INSPECTIETOCHT COMMANDANT VELDLEGER 16 Mei 1940.
-------------------------

1. Militaire colonnes.
   1. Westrand GOUDA: gemotoriseerde eenheden met pantserafweergeschut en luchtdoelmitrailleurs en luchtdoelmitrailleurs (2 cm.) op auto's met rupsbanden.
   2. Zuidelijk van WOERDEN, infanterietrein met 4 korte en 3 lange stukken geschut per batterij, vermoedelijk 10 cm. (met paarden),
   3. Suikerterrein UTRECHT bereden veldartillerie,
   4. in UTRECHT, ZEIST, AMERONGEN, RHENEN veel gemotoriseerde colonnes op terugweg naar Duitschland.
   5. Westrand UTRECHT wr.colonne richting den HAAG, geen automatische wapenen.
2. Zandbergen Huis ter HEIDE
   Hier was kwartier van Generaal Zieckoll ? (wsl. bedoeld Generalmajor Friedrich Zickwolff, commandant Duitse 227ste Infanterie Divisie), deze was echter weder door naar den Haag.
3. FIGI ZEIST.
   Stafkwartier Generaal von Kotze (Generalmajor Hans Gebhard Otto Ludwig Fritz von Kotze; commandant Luftgaustab zur besonderen Verwendung 12), Commandant Luchtmacht in Nederland.
   Chef staf : Oberst PRASTIEN,
   Onderhoud met Commandant Veldleger.
   1. Generaal von KOTZE was thans Commandant in UTRECHT, doch werd in deze functie spoedig vervangen door een armée-generaal (Generaal HAUBOLT, General der Flakartillerie Alfred Haubold)
   2. Eben Emael werd bij het uitbreken der oorlog door "Seegelflieger" genomen.
   3. MOERDIJK door een Generaal van de valschermtroepen (General der Fallschirmtruppe Kurt Student) bezet.
      Een Nederlandsche torpedojager schoot 28 vliegtuigen neer.
   4. Waterlinie was (zonder verraad) niet te nemen, HOLLAND kon alleen door vliegtuigaanvallen worden genomen.
   5. Vliegheide SOESTERBERG was veel te zanderig en zeer slecht voor de motoren. In Duitschland had men op een gelijke grondslag door het aanbrengen van een laag "mohr" van pl.m. 30 cm. een goede grasmat verkregen.
   6. Van ROTTERDAM was hem niets bekend ?
4. Semenarie DRIEBERGEN.
   1. 13 Mei was de geheele Roode Kruis inrichting vertrokken. De zusters bleven alleen achter. De moeder-overste was echter met Oberndorf weggegaan. Instrumentarium en linnengoed was ook medegenomen.
   2. Een Duitsche Kapitein en officier hadden aan den President monsigneur HARTMAN medegedeeld, dat het in POLEN erg was geweest, doch aan de GREBBE veel erger, 40 % was weggerukt, een heele Duitsche divisie weggemaaid.
   3. Een Duitsche moeder-overste aldaar vernam:
      dat door verraad van een Nederlandsche majoor aan de sluizen de Grebbe was gevallen. Men had "ungeheuere Respect" voor ons. "Die Fransozen sind tapfer, die Holländer besser". De Grebbe moest ten allen tijde genomen worden, al was het dan ook over een "Brücke von Leichen".
5. 1. Bij driesprong DRIEBERGEN eenige huizen door bommen vernield.
   2. te ZEIST eenige (pl.m. 10) verbrande Nederlandsche militaire auto's langs den weg.
   3. te AMERONGEN veel uitrusting (gasmaskers, overjassen, helmen, wapens en 2 stukken 7 veld).
   4. Oostrand ELST en in ELST zelf een aantal huizen door artillerievuur vernield.
   5. REMMERDEN gaf een zelfde beeld.
   6. RHENEN. De CUNERATOREN is intact, de huizen langs den kunstweg zijn zonder uitzondering een puinhoop. Van de spoorbrug over den RIJN is de middelste boog in het water gevallen, ook de brug van den kunstweg over den spoorbaan is gesprongen (gat pl.m. 15 meter). Hier is hard gevochten.
   7. Personeel Roode Kruis (1-II-19 R.I.) zocht de omgeving af naar gewonden, waren tot nu toe dien dag niet gevonden. Nog wel 3 Nederlandsche soldaten, die niets wisten van de huidige toestand.
   8. Boven op den berg werden massagraven aangelegd voor Nederlandsche en Duitsche soldaten. Bovendien waren een groot aantal Duitsche gesneuvelden naar Duitschland afgevoerd. In een graf lagen twee Nederlandsche soldaten in blauwe overalls, welke door de Duitschers gebruikt waren voor den troep uit te gaan naar de Nederlandsche linies. De Nederlanders werden begraven door Nederlandsche burgers en doktoren uit ARNHEM (civiel), de Duitschers door andere troepen (vuurpeloton, Duitsche liederen).
   9. Stoplijn GREBBE en KONINGSTAFEL.
      Hier was zeer hard gevochten. De houtopstand was doorzeefd van artillerievuur voor deze lijn, waaruit wel bleek dat de Duitschers deze opstelling niet hadden waargenomen. Alom lag uitrusting der Duitsche gesneuvelden, vele doorboorden Duitsche helmen, mitrailleurgeweren.
   10. in een stelling van 2 schutters tegen de 300 verschoten patronen. De meeste mitrailleurtrommels waren leeg, patroonkisten idem. Hier vocht o.a. P.J. JANS van de 2e sectie 3-I-8 R.I.
       In een opstelling nog de namen gesneden van J.A. van DREUMEL (mogelijk bedoeld de gesneuvelde J.H. van Dreumelen van 3-I-8 R.I.) en L. van ELDIK, onderdeel ?
       Een karbouw in het dierenpark was hier in een loopgraaf verongelukt (door het maskeringsgaas gezakt).
       Een brandbluschapparaat (Nederlandsch) was met benzine gevuld (vlammenspuit).
       Mitrailleursnest (Nederlandsch Hoop 3 L") heeft moedig gestreden.
       Puntdraadversperring niet doorbroken, handgranaten lagen voor de loopgraaf.
       
       De Duitschers waren teruggegaan en hadden zich ingegraven pl.m. 150 meter voor onze opstelling.
       De ingravingen lagen 6 op 6 meter en twee rijen achter elkaar (Schutzlöcher).
       De holle weg naast de Grebbe was door hen ook in gegraven. De boomen aan weerszijden waren kaalgeschoten.
   11. Grebbesluis.
       Wachtmeester BOLOGNE (opzichter van Station RHENEN) was dien morgen aangekomen om de sluis te openen. Hij schatte de inundatiestand nog op 5.80 meter (schaal was weg). De brug was gesprongen, de schotbalken waren naar buiten zoowel boven als onder water gesplinterd, doch de waterkeering was intact.
       Vele granaattrechters vlak om deze sluis.
       De springlading was 10 Mei aangebracht, door personeel uit MAARN.
6. 

   Schets 1: verdediging voormalige bastions, zuidoost Grebbe (17 mei 1940)
   Voormalige BASTIONS. Zuidoost Grebbe.
   1. Deze werden verdedigd door 1-I-8 R.I. Zie schets 1: 50.000
   2. bij linkerbastion hing een witte vlag aan een geweer (geweernummer 6392 E) boven de stelling. Twee artillerievuurtreffers waren op de rechtervleugel ingeslagen.
      (Cadetvaandrig, kleedingnummer 388, vermoedelijk STAPHORST). Vrijwel geen patronen werden hier afgeschoten.
   3. Bij de 2e opstelling een granaat ingeslagen, ook zeer weinig geschoten.
   4. De indruk van ad. b en c is, dat men overhaast gevlucht is, uitrusting, wapens lagen alom verspreid. Eten en drank ! was er in voldoende mate. Namen van lieden der bezetting zijn, volgens bijlage: Sergeant van DUUREN, dienstplichtige G.J. de MAN, W. VERMEULEN, A.J.B. STURRIS, J.G.H. OOSTENDORP, W.B. KRUITWAGEN en sergeant KLAASSEN.
      Kazematten volkomen intact, zeer weinig geweer- of mitrailleurkogelgaten, artillerievuur rondom.
   5. Een Nederlandsche fiets met een bundel op afgeschoten vuurpijlen gelijkende voorwerpen lag tegen een nog voor de aspergeversperring liggende ophooging aan 's vijands zijde.
7. Voormalig HOORNWERK.
   De opstelling rechts bezet door 1-I-8 R.I., links door 2-I-8 R.I. Hier is zeer hard gevochten, er werd zwaar vuur ontvangen, maar ook afgegeven.
   Namen dezer helden van 2-I-8 R.I. o.a. G. van WELIJ, K.R. HASMAN, H. ROEST, J.G. HAMERSON en Fr. van HOUTEN. De kazematten waren ondanks zeer hevig artillerievuur (6 projectielen op 16 vierkante meter) intact.
   Kazemat 13 had twee geweer- of mitrailleurkogels door het schietgat gekregen (geen boldoorvoering), Kazemat 14 geen.
   Ook de pantserafweergeschut-opstellingen links voor en achter de brug hebben veel artillerievuur ontvangen, maar teuggeschoten.
8. Tankversperring bij de PRATTENBURG, zware beukenboomen waren slechts ten deele gesprongen (40 %).
9. VEENENDAAL.
   Noord van de spoorbaan langs rand inundatie tot Ritmeesterfabriek huizen verwoest. Commandopost en Verbandplaats intact voor zoover te zien was.
   Noordrand VEENENDAAL ook huizen verwoest, is mogelijk ook eigen opruiming.
10. BUURTSTEEG.
    Eigen vernielingen voor opruiming.
    Schootsveld zeer goed. Versperringen in orde, spoorbrug opgeblazen. Oogenschijnlijk geen artillerievuur ontvangen.
11. Majoor P. WIJS (Geneeskundige Dienst)
    Men had in Semenarie DRIEBERGEN over de 300 gewonden gehad, 150 operaties.
    Op 13 Mei waren de gewonden naar AMSTERDAM afgevoerd, personeel etc. naar OUDEWATER (aankomst aldaar 23.30 uur).
    Op de Grebbe een massagraf van 400.
    Heden nog 11 dooden gevonden (22 R.I.)
    Den Heer Oberndorf was met de moeder-overste gevlucht. Taal nog teeken achterlatend.
12. VEENENDAALSCHEWEG naar de GREBBE via Berg en Dal, ACHTERBERG, GREBBE.
    Hier en daar eenige verwoestingen, bij LAARSCHENBERG kreeg men niet de indruk van een zwaar gevecht, geen of weinig artillerievuur. Puntdraadversperringen vrijwel intact.
13. Bespreking Commissaris der Koninigin, Provincie UTRECHT BOSCH RIDDER VAN ROZENTHAL.
    Uit het onderhoud kwamen enkele vragen van den Commissaris naar voren:
    1. Orde te scheppen onder de momenteel ongeordende troepen. De Heer BOSCH VAN ROZENTHAL verzocht in dit verband de hekken van de kazernes te sluiten. Deze maatregel zou echter funest gewerkt hebben op het moreel der militairen, buitendien blijkt een dergelijke maatregel volkomen overbodig.
    2. De Commissaris der Koningin ondervond telkenmale groote moeite om telefonisch verband te krijgen met den militaire Commandant. Deze kwestie werd inmiddels afgehandeld.
    3. Geëvacueerden uit BUNSCHOTEN en HOOGLAND kwamen naar hun standplaats terug; eten was in voldoende mate aanwezig.
    4. In het Noorden van de provincie, nabij VREELAND-NIGTEVEGT zouden militairen gedreigd hebben oproerig te worden, indien zij geen geld kregen. Kapitein de FEITER en vaandrig van DEE (betaalmeester) van 3 R.I. zouden toen met een cheque geld gehaald hebben van de Nederlandsche Bank.
       Ook in GORKUM zou het postkantoor bestormd zijn. Bij navraag bleken deze gevallen echter van ondergeschikt belang te zijn geweest.
    5. De Heer BOSCH VAN ROZENTHAL deelde mede dat hij in overleg was getreden met Buitenlandsche Zaken betreffende de uitoefening van volledig burgerlijk gezag. Hij zou het dus zeer op prijs stellen indien de Commandant Veldleger aan den Duitschen troepencommandant zou mededeelen, dat deze zich onverwijld en in de eerste plaats in verbinding zou stellen met den Commissaris der Koningin en niet met den Burgemeester in UTRECHT. Commandant Veldleger heeft onmiddellijk maatregelen getroffen.
    6. Hulp voor de bevolking in RHENEN is onmiddellijk in behandeling genomen.
14. Onderhoud Commandant Groep UTRECHT.
    1. Commandant Duitsche troepen te UTRECHT (een bataljon) Graaf RIETBERG. Diverse posten uit, o.a. aan poorten der stad. Verstandhouding goed. Wel waren dekens afgenomen.
    2. Aangelegenheid Commissaris der Koningin Provincie UTRECHT. Telefoonverbinding kwam slecht door.
    3. Verzoekt om opgave legeringonderdeelen in verband met terugkomers uit gevechtsgebied.
    4. Procedure tegen een majoor en de bemoeienissen van Majoor HEFFENER in deze.
       Arrestant was wel naar DEN HAAG geweest, doch weder teruggestuurd.

De ordonnansofficier.
get. Bosch van Drakenstein.

Brondocument (PDF, 14.38 MB)