Rapport over reserve-officier van gezondheid 2e klasse J.H. Hokse

Afschrift.

Onderzoek naar de verrichtingen van den Reserve Officier van Gezondheid tweede klasse J.H. Hokse van I-24 R.I., dd. 12 en 13 Mei 1940 in de omgeving van Rhenen.

In tegenwoordigheid van:
1. de Reserve Kapitein der Jagers J.J. van Heyst van I-24 R.I.
2. de Reserve 1e Luitenant M.G.J. Beets van 3-I-24 R.I.
heeft verklaard:

I. de Reserve Officier van Gezondheid J.H. Hokse:
"12 Mei 1940 om 18.00 uur ontving ik te Rhenen van den Commandant I-24 R.I. de navolgende mondelinge opdracht:
Troepenverbandwagen met geneeskundig personeel doen aansluiten aan de staart van de gevechtstrein van I-24 R.I., trachten contact te verkrijgen met hulpverbandplaats (H.P.V.) van de in het vak van het bataljon vechtende troepen.
De gevechtstrein bleef staan ten westen van het viaduct over den spoorweg te Rhenen. Oorzaak: terugtrekkende en aarzelende huzaren-wielrijders, waardoor een deel van 1-I-24 R.I. en de geheele Mitrailleur Compagnie van I-24 R.I. niet voorwaarts kon gaan.
Daarop de manschappen die aarzelden, toegesproken.
Toen zulks niet hielp, heb ik om een voorbeeld te geven de troepenverbandwagen met het geneeskundig personeel onder vuur van den vijand voorwaarts laten gaan, waarop de troepen voorwaarts gingen en het viaduct te Rhenen overschreden.
Door het goede voorbeeld van mijn geneeskundig personeel, speciaal de rijder van de troepenverbandwagen Groenheide van Staf I-24 R.I., passeerde de rest van 1-I-24 R.I. en M.C.-I-24 R.I. onder vijandelijk vuur het viaduct en marcheerden naar de hun aangewezen plaatsen, te weten oost van den spoorweg te Rhenen en noord van den weg Rhenen - Arnhem. Toen de troepenverbandwagen het viaduct was gepasseerd, begaf zij zich naar den weg Rhenen - Arnhem tot de splitsing van wegen in v.t. 168.80 - 440.85, vervolgens een boschpad in zuidelijke richting inslaande, bereikte zij het terrein van de aangewezen hulpverbandplaats. Op het gemelde boschpad werd het geneeskundig personeel voortdurend onder vijandelijk mitrailleurvuur genomen.
Toen ik op de gemelde hulpverbandplaats kwam, was de Reserve Officier van Gezondheid 2e klasse v.d. Koppel van I-24 R.I. verdwenen, van deze verdwijning kon het geneeskundig personeel geen opheldering geven (opmerking in de kantlijn: "Dr. v.d. Koppel heeft nota bene gedurende 20 uren geneeskundige hulp verleend in de hulpverbandplaats en blijkt er dus niet te zijn aangekomen").
Door het voortdurend vijandelijk mitrailleurvuur ter plaatse, de duisternis en het beboschte terrein, was verkenning van de gemelde hulpverbandplaats en verbinding opnemen met het personeel dier hulpverbandplaats onmogelijk.
Vervolgens verscheen een Roode Kruis auto voor afvoer van gewonden van de gemelde hulpverbandplaats. De chauffeur dier auto kon evenmin als ik contact krijgen met het personeel dier hulpverbandplaats.
Ik gaf daarom order om gewonden van I-24 R.I. van de raderbrancards te nemen en per auto naar de hoofdverbandplaats (H.d.V.) te vervoeren.
Volgens mededeeling van den chauffeur der Roode Kruis auto zouden zich gewonden in Café de Grebbeberg bevinden. Mijn onderzoek in Café de Grebbeberg leverde geen resultaat op.
Daarop werd ik door een handgranaatoverval afgesneden van mijn hulppost. De Reserve 1e Luitenant Mr. Van der Hoeven van M.C.-I-24 R.I. probeerde met een zware mitrailleur de met handgranaten bewapende aanvallers terug te dringen; echter zonder resultaat.
Ik werd gedwongen om via het viaduct bij den spoorweg te Rhenen terug te trekken, waar ik door eigen mitrailleur onder vuur werd genomen.
Ik heb daarop een hulppost ingericht bij het kruispunt van den spoorweg en straatweg Elst - Arnhem, waar ik den geheelen nacht gewonden van diverse onderdeelen heb behandeld en twee vrachtwagens met gewonden heb afgevoerd naar hulpverbandplaats op de Koerheuvel.
Hier heeft zich vooral onderscheiden de ziekendrager Den Ouden van 3-I-24 R.I."

II. de Reserve 1e Luitenant der Jagers N.H.E. van Helten:
"Toen mijn verbindingsafdeeling het viaduct te Rhenen had overschreden ben ik in opdracht van den Bataljonscommandant I-24 R.I. teruggegaan om de achtergebleven onderdeelen van I-24 R.I., te weten een gedeelte van 1-I, M.C.-I, de gevechtstrein en het geneeskundig personeel te zoeken en te geleiden naar de hun aangewezen plaatsen.
Ik trof oostelijk van den spoorweg Kesteren - Amersfoort in den straatweg Elst - Arnhem een groep aan tusschen de huizen. Deze groep lag onder vuur van den vijand. Deze groep heb ik naar hun plaats geleid.
Daarna kwam een peloton huzaren wielrijders onder den Ritmeester Baron van Pallandt in wanorde terug rijden.
Met een Kapitein der Marechaussee heb ik onder bedreiging met de pistool dit peloton teruggezonden en heb mij daarna naar het viaduct begeven.
Ten westen van het viaduct trof ik aan: een deel van 1-I-24 R.I., M.C.-I-24 R.I., gevechtstrein en troepenverbandwagen I-24 R.I. Door de wanordelijke terugtocht van de huzaren wielrijders aarzelden de gemelde onderdeelen.
Plotseling zag ik in volle vaart de troepenverbandwagen van I-24 R.I. met geneeskundig personeel per rijwiel het viaduct in oostelijke richting overschrijden. De rijder van de troepenverbandwagen de dienstplichtige H. Groenheide lag plat op de bok van zijn wagen en mende zijn paarden in liggende houding.
Toen de rest van I-24 R.I. had gezien het voorbeeld van het geneeskundig personeel van I-24 R.I. volgde zij den weg Elst - Arnhem in goede orde."

Barakkenkamp aan de Groeneweg
Tull en 't Waal
De Reserve Kapitein der Jagers,

(get.) J.J. van Heyst.

De Reserve 2e Luitenant der Jagers,

(get.) M.G.J. Beets.

Download brondocument in PDF-formaat Brondocument
(PDF, 3.72 MB)