Rapport van reserve-kapitein N.A. Schumann

III - 19 R.I.
Commandant Mitrailleurcompagnie (M.C.)

Opstelling.
een (1e) Sectie: kazemat 32 en twee nabij gelegen opstellingen.
een (3e) Sectie: bij Achterberg tusschen Friesche Steeg en Hoogesteeg (Sergeant 1e klasse J.J. Smit).
een (4e) Sectie: kazematten 33, 34 en 35 (Vaandrig A.J.H. van Berge van Henegouwen).
een (2e) Sectie: kazemat 36 en 37 en opstelling in de nabijheid (Sergeant W. Schuiling).
een Sectie: van 16 M.C. (Vickers) aan Weteringsteeg Zuid-Oost van Friesche Steeg (Luitenant E. Wevers).

Klik hier voor een uitvergroting
Situatieschets van de rechter sectie van M.C.-III-19 R.I. behorende bij het rapport van reserve Kapitein N.A. Schumann, Commandant M.C.-III-19 R.I.
    12 Mei 13.00 uur. Bevel, dat voorposten van 8 R.I. waren teruggeslagen, dat II-19 R.I. deze voorposten zou hernemen, waaraan het Bataljon van 8 R.I., dat op voorposten was geweest, zou medewerken. Aanval zou 15.00 uur beginnen op vuursein.
M.C.-19 R.I. moet met alle vuurorganen, die dit konden uitvoeren, medewerken.
Vuursein kwam niet. Commandant M.C. neemt verband op met Commandant 2-II-8 R.I. en in overleg met dezen wordt vuur voor Kruiponder afgegeven, waarvan bericht kwam, dat het goed lag (18.00 uur).
18.30 uur. Bericht 2 rechter Sectie onder eigen artillerievuur 200 meter West van knik in Maatsteeg dat is 200 meter West van kazemat 32.
Hoewel alle seinpatronen (eigen artillerievuur hindert serie 5 rood) werden verschoten, bleef de sectie tot 19.00 uur onder eigen artillerievuur, vermoedelijk van artillerie die er bijgekomen was. Geen verliezen, doch moreel bij de Sectie gedaald.
Na de schemering (19.00 uur) kwamen geleidelijk menschen van Kruiponder langs, die in een boomgaard gingen liggen. Geleidelijk komen er meer, gedemoraliseerd, nat en zonder wapens.
Bij III-19 R.I. op den rechter-vleugel tracht men de menschen terug te zenden. Deze beweren, dat het een hel was, en dat verder Zuidelijk de stelling ook was verlaten. Bij III-19 R.I. op den rechter-vleugel had men den indruk, dat Kruiponder niet door de Duitschers bezet was en hernomen kon worden. Commandant 2-II-8 R.I. zegt aanvankelijk geen wapens te hebben. Het was bekend, dat III-19 R.I. met twee zware mitrailleurs onmiddellijk kon steunen. Bij later verband opnemen is deze Commandant niet in zijn commandopost, doch naar zijn Bataljonscommandant (plm. 20.30 uur).
Daarna komt bericht, dat de tusschenverdediging van II-8 R.I. bezweken is.
Dezen avond komt een 1e Luitenant met een tamboer van 20 R.I. om te verkennen voor een tegenaanval.
Na het wegvallen van de tusschenverdediging bij II-8 R.I. laat Commandant M.C. (?) een open grendelstelling, front Zuid innemen, die bezet is gehouden van Zondagavond laat tot Maandag 13 Mei plm. 14.00 uur.
Beloop grendelstelling: viaduct spoorbaan bij kilometerpaal 26 - Dijk - Kruispunt Friesche Steeg / Weteringsteeg.
De Bataljonscommandant had 12/13 Mei ongeveer 24.00 uur opdracht gekregen een stelling front Zuid in te nemen en liet daartoe de rechter Voorcompagnie stelling nemen in de lijn Hoogesteeg - Maatsteeg (dus front Zuid en front Oost), de mitrailleurcompagnie aan de Friesche Steeg, de Noordelijke (linker) compagnie aan de Snijdersteeg.
De tegenaanval van 29 R.I. zou 4.30 uur worden ingezet, doch kwam eerst plm. 6.00 uur.
Bij slagen van den tegenaanval zou Commandant III-19 R.I. bepalen wanneer de oorspronkelijke opstelling weder zou worden ingenomen. Dit bericht kwam te 11.00 uur; het werd uitgevoerd, doch daarna werden de aanvalstroepen teruggeslagen.
Te 10.00 uur stelde Commandant M.C. voor, behalve de rechter sectie, alle Sectiën weder de oude opstelling te doen hernemen; de rechter sectie eerst, wanner de stoplijn van 8 R.I. zou zijn hernomen.
10.45 uur waren behalve de rechter Sectie, alle oude opstellingen door de M.C. weder bezet, terwijl de rechter Sectie ongeveer 11.45 uur (vermoedelijk op bevel van kapitein Buwalda) in de oorspronkelijke opstelling in de omgeving van kazemat 32 is gekomen.
De voorste Afdeelingen van linker voor-Bataljon 29 R.I. schoten goed op, de achterste minder. Commandant M.C.-III-19 R.I. meldt, dat groepen rustig hun brood zaten op te eten aan de Friesche Steeg.
12.00 à 12.30 uur. De compagnieën van rechter voor-Bataljon 29 R.I. wijken terug tot Friesche Steeg en moeten daar op bevel van Commandant 29 R.I. stand houden.
Korten tijd later verder terugwijken, waarbij rechter tirailleurcompagnie van III-19 R.I. wordt medegezogen en waarna de commandopost van Commandant III-19 R.I. naar het Noorden wordt verplaatst.
Rechter Sectie M.C. 5 dooden en 8 gewonden, de rest gevangen genomen.
De Sectie Vickers bleef over de borstwering op den voorwaarts rukkenden vijand schieten, terwijl 29 R.I., vermengd met deelen van III-19 R.I. chaotisch terugweek.
Deze Vickerssectie heeft geschoten tot de munitie op was. Er was toen (tusschen 11.00 en 12.00 uur van 13 Mei) vrij hevig artillerievuur uit Zuid-Oostelijke richting, later uit Oostelijke richting. De mitrailleurs uit kazematten 36 en 37 zijn voor het innemen der grendelstelling bij Poort kilometerpaal 26 o. d. spoorlijn geplaatst voor contact met II-11 R.I.

Klik hier voor een uitvergroting
Situatieschets van de rechter sectie van M.C.-III-19 R.I. behorende bij het rapport van reserve Kapitein N.A. Schumann, Commandant M.C.-III-19 R.I.
    Rechter compagnie III-19 R.I. (3) geen gegevens.
Het schijnt, dat deze compagnie door de terugvloeiende troepen van 29 R.I. is meegezogen.

Midden compagnie (3) geen gegevens.

Linker compagnie III-19 R.I. (2)
Deze compagnie is uit de stelling front Zuid (verlengde Geertesteeg) gegaan, richting Noordrand Meent, toen hij vernam, dat de Bataljonscommandopost omsingeld was en hij vuur uit die richting hoorde. Tevens omdat hij geen schootsveld had.
De Commandant van de rechter voorcompagnie van I-19 R.I. (bestaande uit 1 Sectie Infanterie, 1 Groep Infanterie en 2 Sectiën zware mitrailleurs) heeft, toen 2-III uitweek aan zijn Bataljonscommandant bericht, dat hij nu zijn rugdekking kwijt was en terugweek op Noordelijke rand Meent. Hij liet echter in zijn rechter nevenvak verkennen, ontdekte geen vijand en hernam zijn opstellingen. Ook 1-III-19 R.I. hernam, na dit gehoord te hebben, zijn opstellingen. Tevens hoorde deze van een militaire politieman, dat er 3 of 4 Bataljons in aantocht waren. Hoorde dit later ook van Bataljonscommandant, doch wist niet, dat het om een tegenaanval ging. Commandant 29 R.I. zat in commandopost 2-III-19 R.I. Linker achterste Bataljon (van 24 R.I.) kwam daar te 10.00 uur, doch schoot slecht op en kwam spoedig ongeordend terug. Draadafsluitingen maakten het voor den tegenaanval zeer moeilijk. Heeft artillerie gezien bij Slagsteeg.
Zondagmorgen liep gedurende een paar uur de inundatie leeg, doch daarna weer vol.

(Dit verslag is tot stand gekomen door medewerking van M.F.M. Keizers.)

Download brondocument in PDF-formaat Brondocument 1
(PDF, 1.66 MB)
Download brondocument in PDF-formaat Brondocument 2
(PDF, 2.42 MB)
Download brondocument in PDF-formaat Brondocument 3
(PDF, 2.19 MB)