Tijdtafel 12/13 mei 1940 van commandopost Commandant IVe Divisie

Tijden waarop verschillende gebeurtenissen op
de commandopost van Commandant IVe Divisie
plaats vonden op 12/13 en 13 Mei 1940.


-----------------------------------

12 Mei
16.00 uur Melding aan Commandant IIe Legerkorps: Noordelijk deel stoplijn houdt stand.
17.00 uur Bericht van IIe Legerkorps: Eerst afgrendelen spoorbaan, dan tegenaanval (onder Kolonel Barbas met 2 bataljons). Alle naar Rhenen oprukkende troepen komen onder IVe Divisie.
17.30 uur Commandant IIe Legerkorps telefoneert dat Commandant IVe Divisie tegenaanval naar eigen inzichten mocht uitvoeren. Commandant 4 R.H. ontvangt mondelinge orders: ondermeer 2 eskadrons sturen naar Kruiponder en Laareind.
18.00 uur Op commandopost kwamen of waren aanwezig: Kapitein der Generalen Staf Dijkstra van Staf IIe Legerkorps, Commandant Brigade B. en diens Chef Staf; iets later Kapitein Fievez en Ritmeester Steenhouwer van Hoofdkwartier Veldleger (H.K.V.); nog later kwam Kapitein adjudant Aanholt van Commandant IIe Divisie. Voorts waren in de bunker commandopost: Divisiecommandant en Chef Staf en, nadat het besluit genomen was, 2 Officieren van de Staf IVe Divisie.
19.00 uur Commandant Brigade B. telefoneert aan Commandant 24 en 29 R.I. te Amerongen: Voorlopig geen verplaatsingen; nadere bevelen volgen.
Stoplijn I en II-8 R.I. handhaven zich; bezetting versterkt met III-11 R.I.
Zuidelijk-Kunstweg wordt eskadron 3-4 R.H. ingezet.
Na sneuvelen van majoor Jacometti; stoplijn 8 R.I. gedeeltelijk ineengestort.
19.15 uur 1e Bezoek van Commandant 3-4 R.H. (Ritmeester Van Pallandt); eskadron komt nu achter spoorbaan; Divisiecommandant waarschijnlijk tijdelijk afwezig.
20.30 uur Commandant 4 R.H. te Elst hoort telefonisch van Commandant IVe Divisie dat 4 R.H. Divisiereserve te Berg en Dal wordt en dat de 2 eskadrons terug kunnen komen.
21.00 uur Besluit is genomen (volgens Divisiecommandant reeds - 19.00 uur!) Commandant II-19 R.I. telefoneert: Opstelling spoorbaan is dicht tot zeer dicht bezet. Voorts per ordonnans een bericht voor Commandant 19 R.I. verzonden.
21.30 uur Kapitein Kamerling telefoneert naar Stafkwartier te Amerongen; bevelen voor verplaatsing 3 bataljons naar Remmersteinsche bosch; Kapitein Aanholt verlaat de commandopost met gegevens voor IIe Divisie en I-20 R.I.
21.45 uur 2e Bezoek van Commandant 3-4 R.H. (Ritmeester Van Pallandt); deelt mede dat zijn eskadron aan de spoorbaan het niet langer kan houden. Krijgt schriftelijk bevel mede voor Commandant 4 R.H.; de Ritmeester moet tevens 4 R.H. naar Rhenen begeleiden.
22.00 uur Bevel tegenaanval in grote trekken gereed; aanvang verzending van telefonische orders naar ondercommandanten; ondermeer aan Commandant II-19 R.I. (4 R.H. zal het bevel in Rhenen overnemen)
22.30 uur Commandant 8 R.I. komt onverwachts aan de telefoon; wordt op de hoogte gebracht van plan tegenaanval.
22.15 (of 22.45) uur Commandant Brigade B. en Chef Staf verlaten de commandopost.
23.00 uur Divisieartilleriecommandant (D.A.C.) wordt ingelicht omtrent tegenaanval; ontwerpt artillerie paragraaf.
23.30 uur Aan Commandant II-19 R.I. nogmaals gevraagd toestand aan de spoorbaan.
Schriftelijke opdracht gereed voor Officier Inlichter bij Overste Land (Kapitein Puffius).
Huzaren-Luitenant van 3-4 R.H. bezoekt de commandopost en licht Divisiecommandant in omtrent toestand bij Viaduct.

13 Mei
1.00 uur Fievez verlaat commandopost, nadat Kapitein Lefèvre werd ingelicht omtrent toestand, genomen maatregelen en gegeven bevelen.
3.00 uur Aankomst Officier Inlichter van Overste Land, met verzoek uur van aanval te verlaten. Divisiecommandant stelt deze van 4.30 op 4.45 uur.
4.30 uur Het voorbereid artillerievuur voor de tegenaanval brandt los.
5.30 uur Herhaling van het artillerievuur; het werd afgegeven om 5.40, 5.54, 6.11 en 6.49 uur.
5.30 uur Luitenant Deen - Commandant Rivierbatterij - ontvangt op de commandopost nadere orders.
6.00 uur Onbetrouwbaar bericht omtrent toestand bij de bataljons van de tegenaanval.
6.30 uur Orders van Legerkorpscommandant (L.K.C.): geen voorposten meer heroveren.
6.45 uur Divisiecommandant ontvangt bericht: aanvallende bataljons hebben de uitgangsstellingen nog niet ingenomen.
7.20 uur Via Divisieartilleriecommandant melding van III-8 R.A.: eigen troepen gaan voorwaarts bij Kampen en Horstbranden.
8.00 uur Legerkorps Artilleriecommandant (L.K.A.C.) vraagt nadere gegevens omtrent tegenaanval; krijgt geen of negatieve gegevens van Divisiecommandant.
8.20 uur Engelsche bommenwerpers zouden pl.m. 11.00 uur komen (bericht van Legerkorpscommandant)
8.30 uur Vraag van Divisiecommandant aan Legerkorpscommandant omtrent mogelijkheid van aflossing IVe Divisie. Legerkorpscommandant kan geen verzekering geven. Antwoord Divisiecommandant: IVe Divisie kan het niet langer houden.
8.40 uur 20 M.C. komt ter beschikking, doch komt niet verder dan Elst.
9.00 uur Legerkorpscommandant gelast: orde stellen bij terugtrekkende troepen. Kapitein Van Buuren lost Kapitein Puffius af, als Officier Inlichter bij Commandant Tegenaanval.
Aankomst van III-24 R.I.
9.15 uur Begin van de geruchten: parachutisten nabij commandopost; Koerheuvel bezet; terugtrekkende onderdelen; beschieting commandopost. 1e Positief bericht omtrent tegenaanval: te 8.00 uur aanval ingezet; II-24 R.I. nog niet aanwezig. III-24 R.I. met auto's nabij kilometerpaal 107 aangekomen, tevens Commandant 24 R.I.
10.00 uur Aankomst 11 G.B. nabij kilometerpaal 107.
10.36 uur Commandant I-8 R.A. verlaat Afdeelingscommandopost en moet op last Chef Staf IVe Divisie, nabij Stokweg, troepen tegenhouden.
10.50 uur Dr. Van Maanen en Divisieartilleriecommandant suggereren Divisiecommandant om commandopost te verlaten en Divisieartilleriecommandant stelt voor de voorwagens aan te trekken.
11.00 uur Kapitein Berlijn van Staf IIe Legerkorps meldt zich op commandopost. Hij heeft 2 secties Infanterie bij zich om ingevolge opdracht Commandant IIe Legerkorps weg af te sluiten en teruggaande troepen op te vangen.
Reserve-Majoor De Kruijff, Commandant III-24 R.I. ontvangt van Divisiecommandant een verkennende opdracht voor stellingname van 2 bataljons plus 2 compagnies M.C. in Oostrand Elst.
20 M.C. telefonische verbinding gezocht met Divisiecommandant: krijgt order stelling te nemen langs Veerweg te Elst.
11.30 uur Bericht van Officier Inlichter Van Buuren: aanvallende bataljons hebben lijn 24,7 - Achterberg te 10.00 uur bereikt.
Overste Land vraagt artilleriesteun voorlinker bataljon? Hierop is door Divisiecommandant of Divisieartilleriecommandant niet gereageerd. Eigen artillerie heeft niet in dat terrein gevuurd.
12.00 uur Kapitein Van Buuren meldde: Kruiponder in handen van Duitschers: zij trekken in Noordwestelijke richting verder.
12.10 uur Geen verbinding meer met Commandant 29 R.I. en met commandopost 19 R.I. Ook geen verbinding meer met Commandant IIe Legerkorps.
12.15 uur Verzonden aan Commandant IIe Legerkorps, te 12.20 uur terechtgekomen bij Commandant Veldleger: "Laatste bericht van Commandant IVe Divisie: geheel ingesloten, ga terug op Elst en zal proberen daar nog een stelling te vormen."
12.20 uur Uit Dagboek Commandant Veldleger: gegevens afkomstig van Divisiecommandant: Harberts seint aan Commandant Veldleger: Bij IVe Divisie toestand zeer critiek, II-19 R.I. nog enigste onderdeel dat aan de spoorbaan zit. Rest weggevloeid. II-11 R.I. van kilometerpaal 25 - Achterberg is weg, dus Noordelijke vleugel open. Toestand III-19 R.I. en I-19 R.I. nog goed. Van tegenaanval wordt door troepen van II-8 R.I. (stoplijn) niets waargenomen.
12.32 uur Van Commandant Brigade A. komt een telefonisch verzoek binnen, de Rhenensche Spoorbrug te laten springen.
pl.m. 12.45 uur Luitenant-Adjudant Van Capelle van II-19 R.I. komt op commandopost en meldt: wegtrekken van de Huzaren en vraagt: wat moet II-19 R.I. nu doen?
13.00 uur Divisiecommandant keurt goed dat 11 G.B. Rhenen binnenrukt.
13.05 uur Commandant IVe Divisie meldt aan Legerkorpscommandant: afdeelingen ter sterkte van een bataljon, die de grendellijn ter hoogte van kilometerpaal 25 bezet hielden, wijken in wanorde terug.
13.15 uur Luitenant Cornelissen, Commandant Politietroepen, kreeg op de hoek van de Stokweg en de Grote Kunstweg order van de vertrekkende Divisiecommandant naar Elst te gaan. Een compagniescommandant van III-24 R.I. hoorde de wegrijdende Divisiecommandant zeggen: "naar Elst terugtrekken".
13.15 à 13.20 uur Commandopost wordt door allen verlaten. Een nieuwe weerstand wordt ingericht Oostrand Elst.

 
Download brondocument in PDF-formaat Brondocument
(PDF, 5.75 MB)