Veel belangstelling voor 'Slag om Grebbeberg'
Ook in Rhenen videobanden voor scholen
Door Martin Brink
De aanwezigen in de raadzaal - bijeen voor de officiële presentatie van de videoproductie 'De Slag om de Grebbeberg' - waren allemaal onder de indruk. De herinneringen van toen kwamen weer tot leven. "Ik vind dit eigenlijk een vreselijke band. Alles komt weeer naar boven. Hoe ouder je wordt, hoe meer je er aan denkt," vatte Edenaar G. Ossenkoppele zijn gevoelens samen. Ossenkoppele diende destijds bij het 8ste Regiment Infanterie en leverde strijd op de Grebbeberg.
Landelijke vertoning
Op de video is hij uitvoerig aan het woord. Het zijn slechts flitsen van lange gesprekken die op band zijn vastgelegd. Ook andere veteranen vertellen hun verhaal. Het zijn vaak gruwelijke details die onbewogen worden verteld. Zo heeft veteraan W. Jagtenberg uit Wageningen het over een zwaargewonde Duitser wiens bloed over hem heen gutste en hoe hij even later oog in oog kwam te staan met een andere SS'er. "Ik dacht toen dat mijn aardse leven voorbij was," aldus Jagtenberg. Een andere oudstrijder vertelt over de chaos van de tegenaanval. In Achterberg bracht hij twee aanvallers om zeep. Dat gebeurde met een houw van zijn klewang...
Ossenkoppele was blij met de toezegging van de gemeenten Wageningen en Rhenen om de banden aan de scholen ter beschikking te stellen maar tegelijkertijd wilde hij dat de video ook door landelijke omroepen zou worden uitgezonden. Vervolgens overhandigde hij de banden aan de vertegenwoordigers van de gemeenten Rhenen en Wageningen. Dat gebeurde in bijzijn van samensteller Bernier Corniele en filmer Leon van Raaij van het productiebedrijf dat een jaar lang met de initiatiefnemer optrok om getuigenissen te registreren en om de documentaire in de studio af te maken.
Ossenkoppele nam de plaats in van W. Landzaat, zoon van de legendarische majoor W.P. Landzaat, commandant van I-8 R.I., die in het heetst van de strijd op de Grebbeberg sneuvelde. Hij was vorige week in New York en kon vanwege de gebeurtenissen in Amerika niet op tijd aanwezig zijn.
Cornielje noemde de documentaire een document voor allen die in de meidagen van 1940 een verloren strijd vochten en in het bijzonder de strijders op de Grebbeberg die zich plotseling gesteld zagen voor een enorme Duitse overmacht.
Op de Grebbeberg sneuvelden ruim 380 Nederlandse militairen. Cornielje vindt het geen zinloze slag, hoewel die ondanks een betere soldatenopleiding en materieel toch nooit gewonnen zou zijn, omdat het Derde Rijk stukje bij beetje in de jaren erna moest worden afgebrokkeld. In de meidagen van 1940 is op de Grebbeberg en in het westen van ons land daar een begin mee gemaakt. De documentaire beschrijft nauwgezet het verloop van de slag. Hoe de Duitsrs vanaf de Duitse grens bij Elten, via Zevenaar, Westervoort, Renkum en Wageningen optrekken richting Rhenen.
Cornielje herinnerde de aanwezigen nog eens aan de voor hem onbegrijpelijke laksheid van de Nederlandse regering tijdens de mobilisatie van 1939-1940. Ouwehands Dierenpark lag toen midden in het stellinggebied. De toren was populair onder toeristen. Ook Duitsers namen een kijkje en fotografeerden uitvoerig de omgeving.
Daardoor kwam men al snel tot de conclusie om de Grebbelinie niet bij Veenendaal aan te vallen, omdat daar de verdediging te sterk was, maar om het via de straatweg Wageningen-Rhenen te proberen. Hier waren verschillende defensieve werkzaamheden nog niet gereed. Maanden later kwamen dezelfde Duitsers terug, maar nu zwaarbewapend en in uniform. Tijdens de mobilisatie was al bij het Nederlandse opperbevel aangedrongen op sluiting van de toren. Minister De Geer legde dat besluit naast zich neer omdat dit een toeristische trekpleister was die nogal wat geld in het laatje bracht.
Legendarisch is ook het verhaal van de boomgaarden in het voorterrein. Die werden niet gekapt omdat de regering bang was voor de schadeclaims van de eigenaren. Door de bomen hadden de Nederlanders geen vrij uitzicht op de aanvallers maar met die mogelijkheid hield het opperbevel geen rekening.
De documentairemakers hebben het menselijke aspect niet vergeten want er is ruimte voor hier en daar een kwinkslag. Onbekende foto's en getuigenissen van veteranen worden afgewisseld met historische beelden en nagespeelde scène's.
Kazematten
Stichting De Greb werkt zonder winstoogmerk. Met de opbrengst van een eerder uitgebracht CD-rom heeft men de productie kunnen bekostigen. De revenuen van deze band worden aangewend voor het opknappen van twee kazematten onder aan de Grebbeberg. Daarmee is een bedrag van zo'n achtduizend gulden gemoeid. Ook plaatsing van informatiepanelen waarop de betekenis wordt uitgelegd, is een wens van de stichting.
(De videoband en de cd-rom kosten 35 gulden per stuk en zijn verkrijgbaar bij de VVV in Rhenen, in Wageningen in museum De Casteelse Poort en bij boekhandel Kniphorst en bij de regiokantoren van deze krant in Wageningen (Markt), Ede (Molenstraat), Veenendaal (Hoogstraat) of via deze website).
Bron: de Veluwepost van woensdag 19 september 2001, pagina 1
|
