Discussiegroep

Bij uitgeverij Waanders in Zwolle is een nieuw boek verschenen aangaande de relatie tussen Oster en Sas.
Wij weten welke rol majoor Sas gespeeld heeft t.a.v. de Duitse inval in Nederland. Uit een interview van de auteur (Tichelaar)blijkt dat er tussen de publicatie aangaande de enquetecommissie en de werkelijkheid een behoorlijke discrepantie bestond.
Fall Gelb is meerdere malen uitgesteld. Een van de redenen van uitstel was onder andere de weersgesteldheid in Nederland. De Luftwaffe kon door mist of andere weersomstandigheden geen operaties uitvoeren. Sas heeft meerdere malen de Nederlandse generale staf ingelicht omtrent de invalsdatum. Van het uitstel op het laatste moment was Oster en daarmee Sas niet op de hoogte. Sas verloor hiermee zijn geloofwaardigheid bij de Generale staf.
Er zijn stenografische verslagen gevonden inzake de verhoren tussen Sas en de commissie. Uit deze verslagen is gebleken dat in opdracht van excellentie van Kleffens de berichten van Sas getoetst moesten worden. Een ambtenaar van Buitenlandse Zaken is, in opdracht van van Kleffens, naar Berlijn gestuurd om de informatie die Sas gaf te toetsen aan de werkelijkheid. Hij had de opdracht om te informeren bij Goering of Duitsland werkelijk van plan was Nederland binnen te vallen. (stenografisch verslag majoor Sas enquete commissie). Het bovenstaande is niet weergegeven in de publicatie. Daarnaast is de Nederlandse ambtenaar onverichter zake teruggekeerd naar Nederland.
Dit is natuurlijk de waanzin ten top.
Uitgaande van het bovenstaande (de stenografische verslagen zijn terug te vinden bij het rijksarchief)waaruit blijkt dat de werkelijke verhoren verschillen bij de schriftelijke officiele publicatie, welk oordeel of welke conclusie kunnen wij dan hangen aan de officiele publicatie van het verhoor van bijvoorbeeld generaal majoor Harberts en/of anderen. Met andere woorden: wat is waarheid?

» Dit bericht is geplaatst op 14 maart 2004 01:29

Heer Kippers - dit is bekende informatie. Het is bekend dat er een extra mannetje naar Berlijn is gestuurd om te verifieren wat de positie en geloofwaardigheid van Sas was. Ik denk dat het weinig afdoet aan de verslagen van de Enquete Commssie. Daarnaast zijn de verhoren natuurlijk uberhaupt weinig waard - ze barsten van de leugens, onwaarheden, feitelijke fouten en politieke correctheid. Maar ze zijn wel fascinerend.

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 02:27

Er is zelfs gebeld naar Sas om over de telefoon te vragen of het werkelijk waar was en dat terwijl de lijn waarschijnlijk afgeluisterd en Sas in gevaar gebracht werd ondanks het feit dat het (de inval) niet met name genoemd mocht worden in het telfoon gesprek. 9mei was wel duidelijk ook zonder Sas en dat niet het hele land toen in fase 3 is overgegaan compleet met alle brugbewaking en de vliegtuigen de lucht in rond de schemering vind ik nog steeds raar.

Ik ben benieuwd naar dat boek is er een ISBN nummer?

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 07:00

hele goede vraag ,ik kan alleen het eerste gedeelte van uw vraag beantwoorden ,de rest blijft speculeren ,en gissen
er waren plannen om nederland gedeeltelijk tebezetten ,ook luchtlandings troepen bij amsterdam ,dit zou gespeeld hebben op de 5-6 nov 1939 ,duitse divisie kwamen al in beweging ,maar het weer was te ongunstig ,in totaal 18 keer uit gesteld ,uit eindelijk toch maar besloten om nederland in zijn geheel te bezetten ,daarom werdt die sas natuurlijk niet meer geloofd ,trouwens die sas is met de hitler aanslag in 1944 ook vast genommen ,in verband dus met de aanslag van stauffen berg op hitler !!!!!
(

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 10:45

Het beteffende boek:
auteur: Bert Tichelaar. Titel: De gemiste kans. Uitgeverij Waanders, Zwolle. ISBN: 90 400 89345.
264 Blz. 19,95 Euro.

In 1944 zat Sas in Canada.

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 11:03

Auteur moet zijn: Bert Tigchelaar

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 11:07

SAS is natuurlijk helemaal NIET opgepakt in de nasleep van de aanslag op Hitler door Stauffenberg op 20 Juli 1944. Gewoon even contrleren voor je wat opschrijft, Rob.

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 11:20

Inderdaad Rob - het was Sas zijn vriend en Abwehrinformant Oster die opgepakt werd (en ge-executeerd). Een geval van "de mitrailleur horen schieten, maar niet weten waar ie staat?"

Epi - ik denk dat de heer Kippers vooral doelt op de periode voor 9 mei. Op 9 mei was het Sas zelf die - na een heel opgewonden Oster te hebben gesproken - een gewone lijn gebruikte in plaats van een gecodeerde boodschap. Hierop besloot men hem te bellen en te verifieren. Nee - er werd op een gegeven moment getwijfeld aan de betrouwbaarheid van Sas zijn Abwehrcontacten waarop verificatie plaats vond. Dit twijfelen aan Sas werd vooral ingegeven door diens eigen - soms wat erg opgewonden - houding. Reynders geloofde eigenlijk niets van Sas zijn contacten, en mocht Sas persoonlijk ook niet. Hierdoor werd GS III bevolen de boel te verifieren.

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 12:16

inderdaad dat was oster klopt ,trouwens in duitsland draait die film momenteel over van von stauffenberg wel boeiend ,inderdaad juist allert (1944-2004)

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 16:45

ik wil er verder nog aan toe voegen ,dat de verhoren van harberts ,mits je ze 3 keer leest en vooral de laatste 10 zinnen van zijn betoog ,hij een afkeer kreeg van het nederlandse leger hij vond het helemaal niks ...

» Deze reactie is geplaatst op 14 maart 2004 23:34

Harberts was een narcist die inmiddels zover van de werkelijkheid afstond dat een objectieve (lees: zo objectief mogelijke) visie hem amper voor ogen stond. Hij maakt bizarre opmerkingen in zijn verhoren, waarbij hij pretendeerd de wijsheid volledig in pacht te hebben gehad. Vraag die de voorzitter hem had moeten stellen is waarom vrijwel alles fout liep onder zijn bevel - ik was benieuwd geweest naar DAT antwoord!

Kijk - we hoeven Harberts echt niet te veel te verwijten. Zonder de kwestie Meyer was hij amper in het nieuws geweest. De slag om de Grebbeberg was deels een tactische draak, door het mijns inziens zeer slechte artilleriebeleid en de wijze waarop men speelde met de reserves van IILK. Hierin is zelfs het AHK verwijtbaar, maar ook commandant veldleger. Desondanks is een groot deel van de fouten vooral te vinden bij de lokale commandanten, waarbij eigenlijk alleen Hennink, Landzaat en , in mindere mate, Jacometti er positief uitspringen. Van de subalterne officieren waren er enkele positieve uitzonderingen, maar ook hier faalde het gros of voldeed slechts aan het minimum aan verwachtingen. Deels is dat verwijtbaar aan de middelen en de training - deels ook aan een mentaliteitskwestie.

Dat laatste punt blijft me fascineren. Wij Nederlanders zijn in tegenstelling tot de Duitsers (Das Herrenvolk - het heersende volk, letterlijk) beslist geen "geboren soldaten". We hebben op dat punt weinig traditie. Behalve onze maritieme overwinningen kennen wij geen militaire huzarenstukjes. Ook onze bijdrage aan Waterloo wordt vaak schromelijk overdreven. We stonden op het punt van vluchten, toen de kansen draaiden, maar overwinnaars hebben vaak het hoogste woord. Kijk - Wellington zette de Nederlanders niet voor niets vooraan. Vooraan staat het kanonnenvlees, in de middenlinie de elite. Wij stonden vooraan. En met uitzondering van de slag bij Quatre Bras, waar we overmacht hadden op de Fransen, hebben wij geen enkel militaire traditie hoog te houden. Die non-militairistische houding zat in ons volk, en niet alleen dat, ook een massaal autoriteitsprobleem - althans daar waar we het gevoel hebben dat de autoriteit te overwinnen is. Dat resulteerde niet in de beste soldaten en zeker niet in de beste soldatenmentaliteit. Ook onze verzetsdaden spreken geenszins tot de verbeelding, en onze collaboratie en vooral onze economische collaboratie waren in verhouding tot de rest van Europa bijzonder groot.

Vreemd is dat op sommige punten tijdens de meidagen uitzonderlijk goed is gevochten. Als we zien wat voor staaltjes moed en leiderschap bij Ypenburg, Valkenburg en Overschie zijn betoond, of de acties rondom Mill, aan de Maaslinie of in Dordrecht - dan verbaast dat. Het is verbazend omdat ik het gevoel heb dat bij de Grebbeberg wel door erg veel officieren hopeloos is gefaald, met name de compagniecommandanten. Ik heb het gevoel dat er wel erg veel commandanten bijzonder minimaal aan de eisen hebben voldaan. Het saillante is dat toen Harberts zei dat 8RI het regiment der lafhartigen hij een denkfout maakte. Want niet de (voornamelijk) Twentse soldaten faalden, nee, hun leiders die vooral uit het westen des lands kwamen - de officieren en onderofficieren. 8RI staat eigenlijk voor de Twentse garde, zij faalden niet. Bewezen is dat daar waar een charismatisch leider de troep aanvoerde, soms zelfs een soldaat of korporaal, de troep veel beter functioneerde. Bij de Grebbe zien we een bijzonder verzet in de voorposten, niet in de laatste plaats door de groep van smi Blom. De frontlinie en het Hoornwerk falen hopeloos, en de stoplinie faalde veel erger dan de resultaten tonen - omdat de Duitsers er geen gebruik van maakten. Maar gesteld dat de stoplinie in de nacht van 12 op 13 mei beslissend doorbroken was (en die kans was er!) dan had deze linie, zonder echt getest te zijn, hopeloos gefaald. Vooral door het dramatische commando van de 3-I-8RI (Brittijn), en de opvolging door 11RI (vd Ploeg). Ook de inzichten van Landzaat waren hier overigens maar zo, zo. Zijn bevel tot een offensieve actie vanuit het zuidelijk deel van de stoplijn zet je toch aan het denken. Hetzelfde blijft voor mij gelden voor Jacometti zijn onverschronken maar ook onbezonnen actie in het vak van 2-III. Was de stoplijn dus op die nacht van 12 op 13 gevallen, dan had de Grebbelinie beslist een veel minder heroisch karakter gehad dan heden. Vergelijken we de troepenconcentratie, opstelling en artillerieondersteuning met willekeurig ieder ander front in die meidagen in Nederland, dan moet je bijna zeggen dat de resultaten inderdaad heel matig waren.

Zit Harberts er dus wel zoveel naast? Maar wat Harberts van zijn eigen bijzondere acties vond laat hij tactisch in het midden. Hij intervenieert wellicht terecht in de tegenaanval onder commando van de 2e divisie; regelt ook een geslaagde afgrendeling van het viaduct, maar zijn reis naar Zeist, zijn bezoek aan Hennink, zijn actie Meyer, zijn interventies in de tegenmaatregelen vanaf 11 mei, zijn artilleriebeleid en zijn interventies in de stellingbouw (overigens niet besproken in de verhoren) waren stuk voor stuk minder geslaagd. Daarnaast speelt hij wel heel erg de Pontius Pilatus kaart daar waar het betreft de politieke en militaire prelude van de meidagen. Hij is zogenaamd nergens verantwoordelijk voor, zelfs niet voor schootsveldruimingen in zijn functie van Veldleger artilleriecommandant. Dat is te betreuren. Ik kan me zijn teleurstelling wel indenken ten aanzien van de prestaties van onze troepen op de Grebbeberg, zeker met de beperkte kennis van toen, maar zoals een voetbalelftal wat verliest ook zijn coach kan verwijten, zo is Harberts even verantwoordelijk voor de verdediging van de Grebbeberg als 8RI. En gezien de zeer matige kwaliteit van het kader, heeft 8RI buitengewoon gepresteerd. Dat laatste heeft de verbitterde Harberts nooit willen erkennen, en dat is zeer treurig. Maar zijn verbittering spreekt me in die zin aan, dat de man er alles aan deed wat hem goeddunkte om niet te verliezen. En dat is prijzenswaardig aan hem.

» Deze reactie is geplaatst op 15 maart 2004 01:07

harberts wilde het perfect hebben ,maar hij wilde te veel ,zijn manschappen had hij slecht opgeleid ,geen respect ,de sfeer met jan soldaat en hoger geplaatste was rond uit slecht te noemen ,verder ben ik het met allert eens ,al had hij zijn energie niet teveel in de meyers moeten steken er waren meer meyers te veel .en de onbezonnen aan val van jaccomettie had wel zin gehad als de juiste sterkte van de duitsers was door gegeven ,wat de blunder was ,maar je hebt het niet verloren in die 3 dagen grebbeberg ,ik blijf van mening dat de ijssel linie troepen ,alleen wegversperringen hebben op gelegd en nooit gevochten hebben ,en dat je het daar uit eindelijk verloren heb en dat de duitsers rustig zich konden hergroeperen

» Deze reactie is geplaatst op 15 maart 2004 01:32

Rob - sorry - maar je kletst weer. Hoe kun je zulke dingen zeggen over de troepen aan de Yssellinie. Je bent ook zo inconseuqnet als ik weet niet wat. Enerzijds dweep je met Vinke, en anderzijds schuif je alle troepen in de Yssellinie even op een hoop. Onzin! Verdiep je nu eerst eens in de materie voor je zulke stellingen aangaat. Je stoort daar mensen mee, alhoewel ik me afvraag hoeveel mensen jou inmiddels nog serieus nemen ...

» Deze reactie is geplaatst op 15 maart 2004 01:40

vinke ...dat boek zou verfilmd moeten worden .meen ik perfect ,gewoon boek sturen naar paul verhoeven dan komt het goed weet ik zeker ,allert goossens als adviseur en rutgerbol als man van de lokatie ,nou een dream team , ,,allert ,heel veel grens troepen hadden wij ,ik zal je het aantal besparen ,maar het nadeel is van nederland we onze grens was te lang om een goed te verdedeging op te bouwen ,wat ik al zeg de nederlandse soldaat ging te snel terug .zie huzaren ,de inval was 4.45 10 mei ,op 11 mei 15.oo werdt er gevuurd was dat het eerste vuur trouwens,op greb ????
ps ..met te snel terug bedoel ik ,niet anders kunnen ,dus geen lafheid etc

» Deze reactie is geplaatst op 15 maart 2004 02:08

Rob, zouden de militairen bij de Ijssellinie niet allereerst de taak hebben gehad om de overtocht over deze rivier te beletten en niet zozeer om wegversperringen te stellen? Dat laatste was meer iets voor het gebied tussen grens en IJssel en tussen IJssel en Grebbelinie. Daar waren weer anderen voor.
Bovendien: dat "overtocht beletten "is zeker ten Noorden van Zutfen goed gelukt, een reden waarom de Duitse 227e divisie pas enkele dagen (!) later voor de Grebbelinie stond dan de 207e. Zo slecht hebben ze het niet gedaan.
Advies: lees Grebbelinie 1940 van Brongers eens goed. Dat is echt voor iedereen begrijpelijk.

» Deze reactie is geplaatst op 15 maart 2004 10:20

Geachte heer Kippers en Goossens en anderen,


Er is niet alleen een ambtenaar ( mr Visser) naar Berlijn gestuurd om de berichten van Sas na te gaan, in opdracht dus van minister Van Kleffens, hetgeen niet in het enqueteverslag staat, maar wel in stuk A-12 C geheim, waar Sas gehoord wordt door Generaal Majoor D.A. van Hilten, Lt kolonel F.A.J. de Klerck en kaptein mr A.Telders. De opdracht van mr Visser betrof de waarschuwing in november 1939. Het stuk A-12 C bevindt zich in niet in het Rijksarchief, maar bij de sectie militaire geschiedenis in Den Haag.
De andere controleur van Sas, die in Berlijn de bron probeerde te achterhalen, was niemand minder dan J.G.M Van de Plassche, hoofd GS III buitenland, die zelfs met Canaris een onderhoud heeft gehad in Berlijn. Wellicht heeft Van de Plassche daar ook Oster wel gezien, maar hij heeft nooit geweten dat deze majoor Hans Oster, de rechterhand van Canaris, ook de geheimzinnige informant van Sas was. Deze twee, Oster en Sas, waren namelijk boezemvrienden, al ver voor de oorlog.

Groet
Bert Tigchelaar

» Deze reactie is geplaatst op 25 maart 2004 11:16

Mooie bijdrage Bert.

Wat je je als oplettend lezer onmiddellijk afvraagt is wat vd Plassche in vredesnaam (letterlijk) bij Canaris ging doen. Welke missie had hij daar? Werkelijk om te verifieren of de contacten van Sas wel in orde waren, of om te kijken of hij iets concreets kon opvangen? Ik vraag het me oprecht af. De Duitse contraspionagedienst (Abwehr) zou toch zeker niet onze directeur GS III buitenland even voorzien van de nodige contra-expertise? En de mol in de dienst van Canaris (zelf trouwens ook al geen felle nazi) zou toch niet zomaar opduiken als vd Plassche daar aankwam, of dacht men bij GS III werkelijk dat de hele Duitse inlichtingendienst pro-Nederland zou zijn? Feit is dat de Abwehr (typisch genoeg) veel mollen kende, en dat er weinig fanatieke nazi's in dit toch zo voorname instrument zitting hadden. Dit is wel een opvallend gegeven.

Wat ik voorts begrijp is dat een verificatie van een bron werd gezocht. Logisch, immers op een been kan je niet staan. Maar dat daarvoor dezelfde kanalen worden gebruikt is niet begrijpelijk. Immers - een contraspionage set-up wordt door een bron opgezet. Als je vervolgens die bron van alle kanten benadert kom je telkens op dezelfde informatie uit, dat is logisch (zie het Venlo-incident en zie het Engelandspiel - in welke hoedanigheid ook - enkel of dubbelspionage). Dus - wil je verificatie dan zoek je een andere bron, niet een andere ingang bij dezelfde bron! Het lijkt dus allemaal wat amateuristisch gedaan van Nederlandse zijde. Bovendien doet alles wat ambivalent aan, aan Nederlandse zijde. Sas was immers bepaald geen geliefd mens, niet bij zijn meerderen en niet bij de OLZ (toen Reynders). Men vond hem niet uitgebalanceerd, zenuwachtig en agressief. Typisch is vervolgens dat men hem wel laat zitten, al die tijd. Ambivalent - omdat men hem alleen maar kon laten zitten omdat zijn contacten zo goed waren met de Duitse bronnen. Maar - de berichten van Sas werden door vrijwel niemand serieus genomen. Kortom, ergens bepaalde iemand dat hij daar bleef zitten, maar de sleutelfiguren leken hem niet te geloven of althans onvoldoende. Dat is heel typisch - en geeft duidelijk aan dat de waarde die onze legertop gaf aan spionage en inlichtingendienst zeer laag was.

Kolonel Oster (die later werd ge-executeerd na de aanslag op H) was inderdaad een goede vriend van Sas. Lou de Jong beschrijft ook nog enkele andere voorname spionnen die de Duitse plannen vanuit de Abwehr verraden. Paul Thummel die de Tsjechen waarschuwde, Joseph Muller die het Vaticaan waarschuwde (die daarop Belgie en Nederland informeerden).

» Deze reactie is geplaatst op 25 maart 2004 12:09

Ik merk door het schrijven van de heer Tigchelaar dat er meer mensen naar Berlijn gezonden zijn om Sas te controleren. In het boek "DE GEHEIME INFORMANT Berlijn 1939 - 10 mei 1940", van J.G. de Beus, wordt de gepensioneerde Lt. Kol G. Hodenpijl ten tonele gevoerd.
De schrijver:

- Er kwam een storende element in die dagen uit den Haag. Op een goede, of beter gezegd kwade, dag verscheen in Berlijn de gepensioneerde lt. kol. G. Hodenpijl, die in de eerste Wereldoorlog Militair Attaché in Berlijn geweest was, en die nu, zo zei hij, eens een paar oude kennissen kwam opzoeken. Al spoedig bleek echter via een omweg over Den Haag, dat de overste tot opdracht had na te gaan hoe serieus de waarschuwingen van Sas moesten worden geacht. Het was een keurige en sympathieke oude heer, officier van de oude stempel, die echter geen flauw idee had van de doortrapte en keiharde gewetenloosheid van het regime. Dit bleek wel het duidelijkste uit wat hij
ons vertelde over de manier waarop hij zijn inlichtingen inwon. De beste methode, aldus de overste, was gewoon op de man af te vragen: "Ik hoor allerlei verhalen dat jullie ons gaan aanvallen. Is dat zo?"
Deze vraag had hij aan een paar Duitse oud-officieren, goede vrienden van vroeger, gesteld, Zijn vrienden hadden hem verzekerd dat zij daar niets van gehoord hadden. "En als er zulke plannen waren, dan zouden zij het me heus wel verteld hebben, aldus de overste, daarvoor ken ik ze goed genoeg." Eerst glimlachten wij wat schamper over de goedgelovige naïviteit van de overste - totdat bleek dat hij op grond van zijn aldus verkregen inlichtingen aan de overste van der Plassche van GS III (militaire inlichtingendienst) schreef, dat de berichtgeving van Sas niet au sérieux genomen moest worden, dat deze overspanning was e.d. -

Met vriendelijke groet,
F.N. Oorschot.

» Deze reactie is geplaatst op 25 maart 2004 23:05

Tja - heel herkenbaar toch? Zoals ik al zei, wij hadden het niet zo op met moderne spionage!

Op zich is het niet zo erg dat veel militairen (vooral ook onze hoogste) niet bij de tijd waren. Alleen is het zo triest dat ze na de oorlog tijdens de enquete verhoren allemaal de wijsheid in pacht hadden en alleen de politiek of elkaar aanwezen als medeschuldig of verantwoordelijk. Dat is aandoenlijk.

» Deze reactie is geplaatst op 26 maart 2004 02:08

nog even voor de volledig heid ,er was een code spink milk of zo iets bij de inval ..maar hij was de code vergeten ,dus hij refereerde naar zijn kinderen ,die met elkaar speelde ,charlotte of zoiets .(zie doc meyer wordt het nagespeeld ) dan herhaald hij ,het is zover ,het is zo ver !!!

» Deze reactie is geplaatst op 26 maart 2004 09:52

Geachte geinteresseerden van deze website!

Het doet mij als ver familielid van Majoor Bert Sas een groot genoegen dat er momenteel zoveel rondom Sas en Oster gediscussieerd wordt. Het bestaan van het dikke boek met zwarte kaft "Morgen bij het aanbreken van de dag" was mij reeds bekend. Interessant vond ik het om via deze website te vernemen dat er nu een recenter boek, anno 2004, is uitgekomen omtrent mijn ver familielid. Ik ga het zeker aanschaffen!!







Met vriendelijke groeten,

Anoniem ver familielid Majoor Bert Sas

» Deze reactie is geplaatst op 11 april 2004 23:28

hr kippers ik kan aan uw verzoek geen gehoor geven ,nietom u maar ik ben van mening dat zoiets in een groter geheel veel leuker is !! en dat heeft niks met u te maken verder aller respect ,wat natuurlijk een heel mooi boek is van bert tichelaar het geeft het hoe waarom nederland is aangevallen ,daar engeland de oorlog verklaarde aan duitsland ,kwam ook nederland op hitlers kaart te staan ,en ook de operatie noorwegen ,gaf de oppositie in duitsland weinig kans ,von weizacker ,oud bondspresident heeft daar ook eens wat overgezegd ,over de tijd in hitler duitsland ,ook heel boeiend !!
mooiste boek van de laatste tijd van die bert ,ik geef een zwaar koop advies ,als de redactie dit mij toestaat !!!!

» Deze reactie is geplaatst op 17 april 2004 21:45