Discussiegroep

Onderwerp: Jan Pruijsten

» Dit onderwerp is gesloten
Totaal berichten: 3
2.696 keer gelezen
12 reacties
Categorie: Zuidfront Vesting-Holland en Rotterdam / Familie- en veteranenzaken
Op 10 mei 1940 reed zijn onderdeel, het Regiment Wielrijders, van Blerick naar vlakbij Gorinchem, om op 11 mei op het Eiland van Dordrecht ingezet te worden. In de ochtend van 13 mei werden Jan Pruijsten en twee van zijn maten door mitraillleurvuur van de via de Zeedijk/Schenkeldijk oprukkende Duitse tanks neergeschoten en zeer zwaar gewond. Jan werd door Duitse soldaten naar het Zuiderziekenhuis in Rotterdam gebracht. Hij heeft zijn familie nog gezien en gesproken voordat hij op 31 mei 1940 toch nog aan zijn te zware verwondingen overleed. Op 4 juni 1940 werd Jan met militaire eer begraven in zijn geboorteplaats Geertruidenberg: "Gevallen voor den plicht dien hij jegens het vaderland heeft betracht". In 1948 werd hem posthuum het Oorlogsherinneringskruis 'Nederland Mei 1940 verleend.
» Dit bericht is geplaatst op 11 april 2007 19:56
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Pruijsten ( behorend tot 3 - III - 2 RW ) is inderdaad in eerste instantie gewond geraakt bij de ( oude ) Rijksstraatweg in Dubbeldam tijdens de opmars van de z.g oostelijke aanvalsgroep in de morgen van de 13e mei 1940.
Volgens onze informatie is dit echter niet door Duitse tanks veroorzaakt, maar door mitrailleurkogels, afgevuurd door een Duits vliegtuig. Deze kogels troffen hem in voet, arm en rug.
De oostelijke aanvalsgroep is namelijk in de vroege morgen ( rond 4.30 uur ) van de 13e zwaar gebombardeerd door Duitse vliegtuigen, nog voordat men contact kreeg met de oprukkende tanks van de 9e pantserdivisie. Deze vliegtuigen probeerden de Nederlandse opmars vanaf het kruispunt Schenkeldijk - Zeedijk te verhinderen.
» Deze reactie is geplaatst op 11 april 2007 23:31
Totaal berichten: 3
Heel leuk dat er al zo snel een reactie op mijn bericht kwam. Ik stel dat zeer op prijs. Uw reactie heb ik ook zo gelezen in, naar ik meen, het boek "Hou dat voor oogen" van Hans Kleingeld, waarin de strijd op en rond het eiland Dordt wordt beschreven. In het boek "De strijd om de vergeten brug", staat echter een beschrijving zoals wij deze destijds uit de eigen mond van Wielrijder Jan Pruijsten hebben mogen horen; Op het eiland van Dordt hadden de Wielrijders getracht om 's morgens de aanval in de richting van de Moerdijkbruggen te hervatten. Over de verkeersbrug zagen zij voor hen onbekende gevechtsvoertuigen rijden, die voor Fransen werden aangezien, maar uiteindelijk van de Duitsers bleken te zijn. Ze hoopten immers nog steeds op de beloofde Franse pantseraanval. De vergissing werd nog meer in de hand gewerkt door het feit dat de gevechtsvoertuigen van oranje - gele herkenningslappen waren voorzien. Maar dat was tbv hun eigen Duitse vliegtuigen, die inderdaad in dat gebied ook actief waren. Vanuit de greppel is de voorste groep juichend de voertuigen tegemoet gelopen. Groot was dan ook toen de vijand het vuur opende. Hierna zijn de Wielrijders gevlucht en waren genoodzaakt hun doden en gewonden achter te laten. 's Avonds, en ik citeer nu nog steeds Jan Pruijsten, zijn de Duitsers langs gekomen en hij is toen door hen naar het Zuiderziekenhuis aan de Groene Hilledijk te Rotterdam gebracht. De door u genoemde verwondingen kloppen inderdaad. Na korte tijd is een arm geamputeerd. Hij is uiteindelijk overleden doordat ook zijn longen door de schoten waren beschadigd. Ondanks dat verkeerde hij in de veronderstelling na genezing terug naar het front te mogen en kunnen.
» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2007 13:38
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Ik neem meteen aan dat Pruijsten gewond is geraakt op de wijze waarop u het in uw jongste bericht beschrijft. Daarbij sneuvelden kornet Offringa en nog 4 anderen (waaronder voor zover ik kon nagaan de Huzaren Vos, De Coster en Haverman ), terwijl ook enkele militairen gewond raakten. Bij de vliegaanvallen die ik noemde zijn maar betrekkelijk weinig slachtoffers gevallen en, voorzover ik nu kon nagaan, ook geen militairen van het onderdeel van Jan Pruijsten. Kennelijk vertoont het bronmateriaal, waaruit ik mijn gegevens putte, wat onjuistheden. Na de meidagen was het trouwens vaak ook niet allemaal zo precies vast te stellen, daar hebben we meer voorbeelden van gezien.
Aardige details over Jan Pruijsten als prive-persoon staan overigens in het boek " De militaire wielrijders " van Leo Knoops. Hij was musicus ( citer ) en had ook talent als schilder. Beroepsmatig was hij werkzaam als decorateur van aardewerk.
De mooie foto's, die u stuurde, zullen op enige termijn zeker een plaats krijgen bij Dordt Open Stad.
Het aan hem posthuum uitgereikte Oorlogsherinneringskruis met gesp duidt erop dat hij in daadwerkelijk gevechtscontact met de vijand is geweest ( bijzondere krijgsverrichting ).

Tenslotte: het door u genoemde boek van Hans Kleingeld ken ik ( met de schrijver zelf hebben we geregeld contact ), maar ik heb er niet aan bijgedragen. Het ook door u even aangehaalde boek " De strijd om de vergeten brug "
gaat over de brug bij Alblasserdam ( dit even voor eventuele andere lezers ).
» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2007 14:36
Totaal berichten: 3
Volgens mij zijn we het met elkaar eens. Ik had inderdaad vernomen dat er 4 of 5 gedood waren en 2 zwaar gewond, waaronder wielrijder Jan Pruijsten. Het heeft in onze familie, die relatief klein is, altijd een grote impact gehad. Op http://leger19391940.photosite.com/wielrijderpruijsten/ staan 20 foto's van hem. In Geertruidenberg, zijn woonplaats, waren in de meidagen 2 doden; Jan en zijn oom Janus (Adrianus), de broer van zijn en mijn vader. De vrachtauto's van zijn transportbedrijf waren door het Nederlandse leger gevorderd om daarmee de Keizersveersebrug te blokkeren voor de oprukkende Duitsers (je moest kennelijk wat) Betrokken om zijn materieel is hij daar, ondanks uitdrukkelijke waarschuwingen van zijn familie, gaan kijken en door een overvliegend Duits gevechtsvliegtuig doodgeschoten (Hij wel dus door een Duits vliegtuig)
Ik heb overigens desgewenst nog meer foto's
» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2007 19:03
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Hmm, dat komt mij wat curieus over. De brug bij Keizersveer was immers voorzien van stalen deuren, en voorbereid voor vernieling. Bovendien rivierkazematten en een relatief zware bezetting. Ik kan me niet onmiddellijk een voorstelling maken bij barricade van deze brug met vrachtwagens. Wordt wellicht een andere brug bedoeld?
» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2007 19:24
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Het wordt wel bevestigd door de Lijst - De Leeuw.
Ook daar is sprake van de Keizersveerse brug.
Er staat niet bij HOE de heer Pruijsten om het leven kwam.
Hij wordt aangeduid als vrachtwagenchauffeur en is geboren op 4 augustus 1892.
» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2007 19:31
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Bovendien is er in het Stafwerk Veldleger sprake van EN pantserdeuren EN omgevallen vrachtauto's. Het detachement uit Geertruidenberg, dat over de brug werd gestuurd om het front zuid van de brug te verlengen maakte, aldus het Stafwerk, dankbaar gebruik van deze dekkingsmogelijkheden.
We kunnen dus rustig aannemen dat het verhaal klopt.
» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2007 20:08
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Interessant. Toch weer wat nieuws inderdaad. Ik vind het wel merkwaardig dat de brug met vrachtwagens werd gebarricadeerd, terwijl er al stalen deuren waren aangelegd. Je verwacht het niet.

En ja, hij staat ook in de verlieslijst, wat dan toch weer opvallend is, want ik begrijp dat hij geen gemilitariseerde burgerchauffeur was.
» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2007 20:15
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Ik vind die barricadering helemaal niet zo verrassend. De stalen deuren hielpen alleen tegen frontaal vuur en frontale waarneming, de vrachtauto's maskeerden de bewegingen op de brug tegen " blikken " van de zijkanten en gaven ook enigszins dekking tegen mogelijk flankerend vuur vanaf punten waar men een redelijke " dwarskijk " had op de brug.
Misschien moet je ook niet denken aan een normale ( samengebalde ) barricadering, maar eerder aan vrij langgerekte opstelling van deze vrachtauto's. Uit het verhaal krijg je ook de indruk dat men er nogal wat heeft gebruikt. Voor een dergelijke opstelling pleit mogelijk ook het feit dat er ruimte moest overblijven om A) vanaf de brug acties uit te voeren, zoals de verkenningsactie van de Huzaren ( waarbij toch stukken pag. moesten worden meegevoerd ) en B) een aantal onderdelen uit Brabant ( zoals b.v III - 14 RI en II - 29 RI, al dan niet gedeeltelijk ) de bruggen te laten passeren. Daarbij zullen ook auto's zijn geweest.
Feit is natuurlijk weer wel dat we niet weten wanneer deze vrachtauto's exact op de brug zijn geplaatst.
» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2007 23:00
Totaal berichten: 191
De vrachtauto's voor de brug bij Keizersveer waren daar niet met opzet als barricade neergezet. Zij waren het gevolg van een Duitse luchtaanval, waarna ze niet meer verplaatst konden worden. E.e.a. is beschreven in 'Opmars naar Rotterdam', Deel2 (3e dr), pag 284-285 (het later volgend gevecht in Deel 3 pag.154-161). In de oude drukken (beknopter) uitsluitend in Deel 3. pag.148 (het gevecht op de volgende pags t/m 156)
» Deze reactie is geplaatst op 13 april 2007 07:09
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Het Stafwerk is in dit geval niet 100% helder.
Het stelt dat ( omdat de Duitsers zich voor de brug naar het oosten uitbreidden ) de detachmentscommandant het detachement uit Geertruidenberg naar de zuidoever stuurde om als antwoord daarop de opstellingen naar het oosten te verlengen. Dit slaagde erin , om gedekt door de pantserdeuren en omgevallen vrachtauto's, zonder bevuurd te zijn, de zuidoever te bereiken en stelling te nemen.
Dat suggereert enigszins dat de vrachtauto's OP de brug stonden ( hoe kom je immers op de zuidoever ), maar je kunt inderdaad ook zo interpreteren dat deze vrachtauto's dekking gaven NADAT men door de smalle opening in de pantserdeuren de zuidoever had bereikt en daar stellingen ging innemen.
Dat laatste is dus kennelijk het geval geweest.

De vrachtauto's voor de brug waren, zoals ik nu begrijp, eigendom van Philips - Eindhoven. Vraag is dus waar de vrachtauto's van Janus Pruijsten zijn gebleven en met welk doel ze zijn gerequireerd. Mogelijk toch voor vervoersdoeleinden?
» Deze reactie is geplaatst op 13 april 2007 09:09
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Ik ben gelukkig met de aanvulling van Eppo Brongers. Ik was al verrast door het feit dat die vrachtwagens als barricade zouden zijn gebruikt. In principe gebeurde dat alleen bij omissie van permanente versperringen, en ter voorkoming van luchtlandingen binnen VH op langere wegen. Vandaar dat ik ook verrast was door dit verhaal.

Daar komt bij dat het barricaderen van de brug met vrachtwagens voor het schootsveld van de rivierkazemat aan de brug/dijk bepaald niet positief was geweest. En dan druk ik me voorzichtig uit.

Vraag blijft dan echter waar de vrachtwagens wel gebleven zijn van Pruijsten. Het zou natuurlijk kunnen dat zijn wagens waren gevorderd voor militair gebruik, en dat hij zelf een van de chauffeurs was. Al dan niet gemilitariseerd. Gaan kijken naar de strijd is vrijwel uitgesloten als optie denk ik. Allereerst werden burgers vrijwel zeker geweerd door de Nederlandse bewaking van de brug. Was hij later op de 13de gekomen, dan was hij er vrijwel zeker al langere tijd geweest, want nadat de verkennende huzaren uit Raamsdonkveer waren gevlucht [na contact met de SSLAH], was de weg onder Duitse controle. Spoedig daarna volgde de SSLAH aanval op de zuidelijke versterkingen bij de brug, met het gevolg dat de Nederlanders zich uiteindelijk vechtend terugtrokken achter de pantserdeuren, de brug overstaken en deze opbliezen.
» Deze reactie is geplaatst op 13 april 2007 11:56
» Dit onderwerp is gesloten
2554