Vergroting afbeelding

Gesneuvelde Nederlandse militairen in voortuin Grebbeweg nr. 71 - 14-15 mei 1940

Deze foto, gemaakt op 14 of 15 mei 1940 door een passerende Duitse militair, toont een groep gesneuvelde Nederlandse militairen in de voortuin van Huize Wilhelmina langs de Grebbeweg (nr. 71) in Rhenen. Allen behoorden tot de 8e Compagnie Mortieren van 8 en zijn in de namiddag van 13 mei 1940 het slachtoffer geworden van een standrechtelijke executie door SS’ers van het 3e bataljon van het SS-Regiment Der Führer. Zoals in de eerdere posts aangehaald was er vermoedelijk slechts één overlevende van deze oorlogsmisdaad: de dienstplichtig soldaat Cornelis Marinus van Zand, geboren op 8 januari 1917 te Breda en woonachtig in Arnhem. Volgens de gewondenlijst heeft hij verwondingen opgelopen door vier pistoolschoten, twee in de buikstreek, één in de rechter- en één in de linkeronderarm. Ook had hij een fragment van een granaatscherf in zijn nek. Met en ondanks alle opgelopen verwondingen heeft Van Zand zich voor dood weten te houden en daarmee het bloedbad overleefd. In het boekje ‘ZIJ, die voor U paraat stonden’ van de auteur Ch. Szerkowski komt op pagina 24/25 Van Zand (onder de naam v.d. S.) ter sprake, het betreffende fragment volgt hieronder. Cor van Zand verbleef langere tijd in het ziekenhuis en revalidatiecentrum om te herstellen van zijn verwondingen. Van Zand overleed op 75-jarige leeftijd, twee dagen vóór zijn verjaardag en ligt begraven op begraafplaats Moscowa bij Arnhem.

Fragment uit het boekje ‘ZIJ, die voor U paraat stonden’ van de auteur Ch. Szerkowski, 14 mei 1940] “Er werden [in het St. Elisabeth's Gasthuis te Arnhem] zoowel Hollanders als Duitschers geholpen; de daar aanwezige leden van het Roode Kruis hebben zoowel de Duitsche als de Hollandsche chirurgen in hun moeilijke taak bijgestaan. Onze laatste patiënt was een Arnhemmer. Voordat hij onder narcose gebracht werd, verzocht hij ons een boodschap bij zijn ouders af te geven: zijn ouders woonden in de St. Antonielaan. Mijn plan was nog dien zelfden dag de boodschap over te brengen. Ik [Szerkowski] was echter erg vermoeid en besloot daarom eerst even naar huis te gaan (ik woon dicht bij het St. - Elisabeth's Gasthuis) om wat te rusten. Geheel gekleed ging ik even op de divan liggen, sliep in en... ontwaakte tot mijn schrik eerst des morgens 7 uur. Dadelijk frischte ik mij wat op en spoedde mij naar de St. Antonielaan. Van verre bespeurde ik een drukte bij het mij opgegeven adres. Toen ik informeerde wat er gaande was, kreeg ik te hooren, dat de familie bericht gekregen had, dat hun zoon gesneuveld was. Ik belde bij de menschen aan en bracht hun de boodschap van hun zoon over. De Heer v. d. S. vertelde mij, dat zij gisteravond om 6 uur bericht hadden ontvangen, dat zijn zoon aan de Grebbeberg gesneuveld was: zakboekje, naamplaatje en andere eigendommen waren thuis bezorgd. Ik begreep, dat hier een vergissing in het spel was, en vroeg daarom, of zij dit bericht van het Roode Kruis ontvangen hadden. Hierop werd ontkennend geantwoord. Een moment dacht ik nog, dat de jongeman misschien aan de verwondingen overleden was, doch toen herinnerde ik mij, dat om 6 uur, dus toen de familie v. d. S. de treurige tijding kreeg, hun zoon nog geholpen moest worden. Dr. van der Does, die de gewonde geholpen had, zeide mij nog, dat, ondanks de vele er ernstig uitziende verwondingen, hij er nog goed was afgekomen. Om hem te bewijzen, dat dit een verschrikkelijke vergissing was, vroeg ik den Heer v. d. S. zijn fiets te pakken en met mij mee te fietsen naar het St. Elisabeth's Gasthuis. Toen wij daar aankwamen, gelukte het mij van den daar dienstdoenden Duitschen arts, Dr. N., toestemming te verkrijgen, dat de vader zijn zoon 2 minuten mocht zien. Het was niet gemakkelijk deze toestemming te verkrijgen: eerst heb ik den dokter het geheele verhaal verteld, daarna heeft de dokter zich zelf overtuigd, of deze persoon werkelijk nog in leven was en aldaar verpleegd werd, daarna moest ik met den Heer v. d. S. meegaan en er voor zorgen, dat de bezoektijd van twee minuten niet overschreden werd. Het weerzien van vader en zoon was een ontroerend moment. Toen de tijd verstreken was en ik den Heer v. d. S. tot aan de buitendeur begeleidde, zag ik, dat reeds de overige familieleden buiten stonden te wachten. Een ieder kan zich de vreugde en blijde gezichten bij het hooren van deze goede tijding indenken.”