Vergroting afbeelding

Uitzicht op de Grebbesluis en Nude - zomer 1940

Deze foto is in de zomer van 1940 gemaakt vanaf de zandafgraving op de zuidoostkant van de Grebbeberg. De kijkrichting is oostelijk, in het midden steekt de toren van de Rooms-Katholieke kerk aan de Bergstraat in Wageningen hoog boven het landschap uit. In het midden van de foto de doorgaande straatweg (N225) richting Wageningen en de brug over de Grebbesluis en het riviertje De Grebbe (of Grift). Rechts van de straatweg het zuidelijke gedeelte van het Hoornwerk. Wat opvalt zijn de enorme hoeveelheid bomen die zich zowel in de boomgaarden aan weerszijden van en langs de doorgaande straatweg bevinden. Het mag duidelijk zijn dat de aanwezigheid van deze bomen het zicht- en schootsveld van de Nederlandse verdedigers op het Hoornwerk ernstig moeten hebben gehinderd terwijl het de Duitse aanvaller juist bescherming bood. Waarom waren deze bomen niet al tijdens de mobilisatie gekapt? Uit de militaire rapporten opgesteld na de oorlogsdagen van 1940 blijkt dat hierom vele malen is verzocht, maar om financiële redenen niet is gebeurd "omdat men (de regering) de daarvoor te betalen schadevergoedingen te hoog achtte". Ook valt te lezen: Ik kan begrijpen, dat men er voor huiverde, want daar lagen de proeftuinen en boomgaarden, waarin lange jaren arbeid waren geïnvesteerd, dus wanneer men dat gaat vernielen, is het niet spoedig hersteld. In onze mentaliteit van '40 redeneerde men: "Zouden wij dat wel doen; neem nu eens aan, dat die Duitsers niet komen, dan hebben wij dat allemaal vernield voor niets." Het gevolg was dat pas bij het uitbreken van de oorlog op 10 mei 1940 toestemming werd verleend voor het kappen van bomen. Echter lukte dit maar zeer beperkt, want er moest met man en macht gewerkt worden aan de inrichting van de stellingen voor langdurig verblijf. Een luitenant-adjudant die iets ten oosten van het Hoornwerk in stelling lag beschreef in zijn verslag hoe men die ochtend te werk ging: "Zonder geschoold personeel en met één gevorderde motorzaag, terwijl er eenige hectaren boomgaard en heggen moesten worden gekapt..."