Vergroting afbeelding

Prikkeldraadversperring nabij Ouwehands Dierenpark - 14 mei 1940

Rondom de commandopost van majoor Landzaat (commandant I-8 R.I.) was een prikkeldraadversperring aanwezig met doorgangen op de doorgaande straatweg en Heimersteinselaan. Deze doorgangen konden worden afgesloten met de zgn. Friese Ruiters. De foto is gemaakt op 14 mei 1940 door een zich in westelijke richting verplaatsende Duitse militair van IR.322 en toont een gedeelte van deze versperring en opening aan de noordkant van de straatweg. Rechts van de fotograaf ligt op enkele tientallen meters afstand de ingang naar Ouwehand’s Dierenpark en enkele honderden meters verder ligt de stoplijn. Links in het bos (eveneens niet zichtbaar) de commandopost van majoor Landzaat. Naast een groot aantal achtergelaten Nederlandse helmen en uitrustingsstukken zien we een munitie-caisson behorende bij een stuk 6-Veld dat was toegevoegd aan III-11 R.I. Tenminste 45 manschappen van III-11 R.I. en toegevoegde onderdelen (11e Batterij 6-Veld en M.C.) sneuvelen tijdens de Duitse doorbraak en daarop volgende gevechten in de nacht van 12 op 13 mei 1940.

In de namiddag van 12 mei 1940 trekt het derde bataljon van het 11e Regiment Infanterie (III-11 R.I.) - versterkt met enige zware mitrailleurs en drie stukken 6-Veld-geschut - vanuit Rhenen op naar de Grebbeberg. De opdracht luidt om de bezetting in de stoplijn (8 R.I.) te versterken. Even oostelijk van de ingang naar Ouwehands Dierenpark verzamelt III-11 R.I. zich aan weerszijden van de doorgaande straatweg om vanaf die positie de ligging van de stoplijn te verkennen. Een toevallig passerende korporaal brengt hen in contact met de majoor Landzaat (commandant I-8 R.I.) die vlakbij zijn commandopost heeft en geheel niet op de hoogte is van de komst van III-11 R.I. Snel wordt duidelijk dat achter III-11 R.I. ook nog het eerste bataljon van het 24e Regiment Infanterie (I-24 R.I.) oprukt met de opdracht om langs dezelfde straatweg een tegenstoot uit te voeren. Zowel de bezetting van de stoplijn als de aangevoerde versterkingen hebben van elkaars aanwezigheid geen weet. Volledige duisternis is inmiddels ingetreden en de manschappen zijn gespannen. Wanneer enkele geweerschutters van III-11 R.I. plots en zonder reden het vuur openen, volgt er direct mitrailleurvuur van de achter hen liggende troepen van I-24 R.I. Vanuit de stoplijn komt nog een luitenant van 8 R.I. die verzoekt om “in Godsnaam" niet te vuren. Reserve-kapitein F.R. van der Spek (Staf-III-11 R.I.) schrijft in zijn verslag dat vooruitgaan in het schemerduister door onbekend, bebost terrein op een debacle moest uitlopen en besluit om III-11 R.I. pas in de vroege ochtend de stoplijn te laten versterken. Terwijl III-11 R.I. druk is met het innemen van posities, weerklinken plots vlakbij korte vuurstoten en komen tegelijkertijd onder luid geschreeuw de Duitsers over de straatweg aanstormen. Nederlandse militairen op en nabij de straatweg worden door de Duitsers overvallen. Er volgt een kort handgemeen, waarbij gebruik wordt gemaakt van handgranaten, vuurwapens en steekwapens waarbij een flink aantal Nederlandse militairen krijgsgevangen wordt gemaakt. Een ander deel vlucht in grote paniek vóór de doorbrekende Duitsers uit in de richting van Rhenen.