Discussiegroep

Vorige week hebben Hugo en ik in samenwerking met Duitse en Amerikaanse historici een uitgebreid gevechtsrapport met gevechtsanalyse gevonden van II./FJR1, dat bij Moerdijk landde. Daaruit zijn enkele opvallende nieuwe zaken naar voren gekomen. Er worden enkele gebeurtenissen beschreven die klaarheid brengen in een aantal hardnekkige vraagstukken, zoals onder meer de exacte inzet van 5./FJR1 en 6./FJR1 alsmede van het op de eerste twee oorlogsdagen 'vermiste' 12./FJR1. Deze Kompanie blijkt zoals verwacht met de rest van III./FJR1 bij Dordrecht te zijn aangekomen, maar na het verslaan van het bataljon Ravelli onmiddellijk zuidwaarts te zijn gegaan om de noordelijke verdediging van de Moerdijkbruggen op zich te hebben genomen. Daarop werd de 5e Kp ook naar het zuiden gestuurd, waardoor vanaf de middag van 11 mei in feite op enkele kleine Gruppes na, geheel II./FJR1 in de zuidelijke verdediging rond Moerdijk lag. Ze waren daar onderwijl zelfs door een peloton PAK en een peloton met mijnen uitgeruste pioniers van 22.PiKp versterkt, wat overigens al bekend was. Ook bekend was de aanwezigheid van twee stukken Skoda berggeschut van Olt Schram. Een en ander geeft echter een duidelijk beeld van een sterk zuidelijk bruggenhoofd, terwijl altijd de gedachte bestond dat slechts ongeveer twee compagnieën Duitsers aan de zuidzijde van de Moerdijk bruggen lagen.

Bovendien is achterhaald hoe bepaalde historici, zoals Kurowski, erbij kwamen in hun boeken te melden dat de spoorbaanbrug bij Dordrecht door Nederlandse troepen was opgeblazen.

Er wordt voorts duidelijk gesproken van het door de Nederlanders naast de spoorbrug gereed hebben liggen van allerhande vlonders om de spoorbrug voor wieltransport gereed te maken. Dat werd door de Duitsers met enthousiasme gebruikt. Voor ondergetekende nieuws en nooit eerder in Nederlandse verslagen of boeken gelezen. Deze voorbereiding aan Nederlandse kant had vermoedelijk te maken met de anticipatie op de oversteek van de Lichte Divisie en Franse troepen die de Vesting eventueel binnen konden gaan.

Wat bovendien helder wordt is dat de luchtaanval op Zevenbergen en regio, die de Fransen onder andere verjoeg, inderdaad is aangevraagd. Zoals ondergetekende al verwachtte betrof het geen Ju-87 eenheid maar een Ju-88 eenheid. Maar ... niet KG.4 viel aan volgens het verslag, maar een Schlachteinheit van IV.FK, die KG.30 ter beschikking hadden. Die aanval was aangevraagd via Tweede Tol en vermoedelijk daarna via Rijsoord, waar men over lange afstand verbindingen beschikte. Die werkten overigens slecht. De aanval werd door een 'Staffel zweimotoriger Sturzkampfflugzeuge (Ju-88)'. Over de toestellen lijkt wel duidelijkheid te bestaan, maar ten aanzien van IV.FK is enige scepsis. Die wordt nog uitgewerkt. Maar omdat ook gesteld wordt dat diezelfde FK Breda aanviel in de avond, is er sterke aanleiding te denken dat toch KG.4 de aanvallen uitvoerde. Het was namelijk die eenheid die heel nadrukkelijk in zijn gevechtsverslagen aangeeft de luchtaanvallen op Breda en Etten te hebben uitgevoerd op 11 mei.

Ook de ontwikkelingen na 11 mei zijn boeiend. Maar daarbij geen opzienbarende zaken. Hoewel uit andere bronnen inmiddels is vastgesteld dat niet slechts verkenners van 9.PD om 1500 uur Nederlandse tijd reeds contact maakten met de parachutisten, maar dat daarbij eveneens een Kompanie van SR.11 was betrokken. De gemotoriseerde infanterie van 9.PD dus.

Het rapport, met daarin een gevechtsverslag van toenmalig C.8./FJR1 Boehmler, is een zeer betrouwbaar document. Alle voorname verifieerbare zaken en gebeurtenissen lijken te kloppen, waardoor de waarde van het document aanzienlijk kan worden genoemd. Het geeft aanleiding een groot aantal details in de tot op heden gepubliceerde verslagen rond de strijd om de bruggen op de 10e en de Franse actie op de 11e te herzien. Dat zal enige tijd en nadere studie vergen. Maar het betekend wel dat content op http://www.zuidfront-holland1940.nl aangaande die gebeurtenissen een herziening dient te krijgen. Omdat die herziening substantieel zal zijn, zal ervoor worden gekozen tekstueel helder te maken welke passages een gereviseerde inhoud kregen.

Wij zijn in elk geval buitengewoon content met de aanvullende informatie, die nu door internationale samenwerking vrij is gekomen.

» Dit bericht is geplaatst op 5 december 2009 15:07

Ten aanzien van de eenheid die de franse troepen bij Zevenbergen aanviel het volgende. Zo te zien gaat het document waar je het over hebt over de gevechtsverslagen van II./FJR1. De benoeming van luchtmachteenheden is dan waarschijnlijk indirect of na de handelingen gebeurd. De verwarring is vrijwel zeker ontstaan doordat de enige Luftwaffe-eenheid die tijdens de meidagen boven Nederland opereerde en volledig met Ju88's was uitgerust de KG30 was, ingedeeld bij het IV.Fliegerkorps. We kunnen er wel vanuit gaan dat een zichzelf respecterende duitse officier het verschil wist tussen een Ju87 Stuka en de nieuwe Ju88 die ook als duikbommenwerper kon worden gebruikt. De interpretatie was dan logischerwijs dat Zevenbergen werd aangevallen door Ju88's en dat die dus van KG30/IV.FlK moesten zijn geweest.

Echter, op 10 mei was er een tweede eenheid die met Ju88's vloog boven Nederland: KG4. Normaal stond deze eenheid bekend als zijnde uitgerust met He111's. Kort na de operatie Weseruebung in Noorwegen in april was III./KG4 echter begonnen met de conversie van He111's naar Ju88's, en op 10 mei was de Gruppe vrijwel volledig over op dit nieuwe toestel. In totaal waren er 37 beschikbaar, waarvan 21 operationeel. Deze zijn volop gebruikt tijdens de eerste oorlogsdagen. Het feit dat je vermeld dat de KG4 oorlogsverslagen zelf ook de aanvallen op Zevenbergen vermelden is hier helemaal mee in lijn.

Denk dat hiermee de verwarring is verklaard.

Pieter

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2009 00:05

Dank Pieter. De analyse was me bekend, en zoals je kunt zien op de huidige versie van het verslag van 6.GB op 11 mei ook al als zodanig opgenomen in de content. Ik denk dat de verwisseling gelegen heeft in KG.4 en 4.FK. Allebei 4. Toch blijft wat mij betreft de mogelijkheid open staan dat het mogelijk KG.30 betrof. KG.4 was bij mijn weten volledig ingezet op 11 mei in de grote sector tussen Tilburg - Roosendaal - Antwerpen. Het is best mogelijk dat men voor deze speciale missie, die op aanvraag geschiedde, KG.30 aangezocht heeft.

Het KG.4 rapport meldt niets van een aanval op Zevenbergen. Daarom heb ik in mijn verslag van de strijd ook een voorbehoud gemaakt, omdat die aanval namelijk de meest doelgerichte van de dag was. Men meldt namelijk wel de gehele dag met KG.4 in de eerder genoemde sector te hebben geopereerd, III./KG.4 in de sector Breda - Roosendaal. Dat is tamelijk non-specifiek. Daarbij was het contingent Ju-88 van KG.4 enorm geslonken na de eerste oorlogsdag, omdat men vele vliegtuigen verloor (minimaal 8 stuks op 10 mei) door crashes of toestellen met flinke schade (onbekend aantal) terugkeerden. Hoewel wellicht enige toestellen weer werden toegevoegd, is het behalen van een Staffelgrootte Ju-88 op 11 mei hoogst onzeker. Het is daarom nog steeds een zaak van onderzoek welke eenheid Zevenbergen aanviel. De suggestie in het rapport van Pagel en Böhmler is dus het onderzoeken waard.

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2009 01:51

Allert,

Ben het niet helemaal met je eens.
Volgens de dagorder voor 11 mei van Luftflotte 2 en speciaal het FliegerKorps zur besondere Verwendung was de opdracht om zowel het oprukken van het 18e Armee door Noord-Brabant als het Luftlandekorps te ondersteunen. Het zwaartepunt lag welliswaar op de as Moerdijk-Antwerpen, maar het effectieve inzetgebied op deze dag was veel breder.(Zie Molenaar p859)
Ik heb welliswaar niet alle detailrapporten tot mijn beschikking, maar volgens mij zijn de volgende acties op deze dag aan KG4 toe te schrijven:
- de bombardementen op Alblasserdam
- de aanval op de havens van Rotterdam, inclusief de Statendam en Veendam
Daar staat tegenover dat in de sector Moerdijk-Antwerpen meerdere Kampsgeschwadern actief waren, met name I./KGr126.

Desalnietemin ben ik er van overtuigd dat het toch III./KG4 was dat Zevenbergen heeft aangevallen. Zie bijvoorbeeld Molenaar p.864:
"Toen door luchtverkenning tussen Antwerpen en Breda de aanwezigheid werd onderkend van sterke, gemotoriseerde Franse strijdkreachten, had de General z.b.V. onmiddelijk KG4 en jachtvliegtuigen ingezet tegen deze bedreiging van de zuidelijke flank van het luchtlandingsgebied. De bommenwerpers en jachtvliegtuigen brachten de Franse troepen ernstige verliezen toe en generaal Putzier kenschetste na de oorlog dit ingrijpen als "der grösste Erfolg der Fliegerverbände während des Holland-Einsatzes"".

Groeten, Pieter

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2009 19:27

Maar wat ben je nu niet met me eens?

» Deze reactie is geplaatst op 7 december 2009 00:16

Ach, het is maar een zijpad van de discussie.
Maar jij zei
"Toch blijft wat mij betreft de mogelijkheid open staan dat het mogelijk KG.30 betrof. KG.4 was bij mijn weten volledig ingezet op 11 mei in de grote sector tussen Tilburg - Roosendaal - Antwerpen."
Met name de laatst stelling betwijfel ik.
Maar dat helpt verder niet in het beantwoorden van de hoofdvraag.

Pieter

» Deze reactie is geplaatst op 9 december 2009 23:28

Ik blijf erbij dat historie bestuderen betekent dat je geen paradigma's moet bouwen voor jezelf en dus niet iets moet uitsluiten omdat het je onwaarschijnlijk lijkt. Mijn formulering is duidelijk. Ik verwacht dat het toestellen van KG.4 waren, maar sluit niet uit dat het alsnog KG.30 blijkt te zijn. Er is namelijk vooralsnog geen bewijs dat het een aantoont of het ander uitsluit.

» Deze reactie is geplaatst op 9 december 2009 23:41

Pieter, de grote uitdaging is dat van de Luftwaffe over de meidagen bijzonder weinig informatie in de Duitse archieven beschikbaar is. Een voorname (richtinggevende) bron is Speidel zijn naoorlogse studie. Maar voor wat betreft details is die studie onvoldoende gespecificeerd en bovendien lang niet altijd feitelijk juist.

KG.30 behoorde tot IV.FK, en die waren samen met de 3e Luftflotte vooral bedoeld voor strategische inzet. IV.FK had in die zin binnen Luftflotte 2 als enige de opdracht strategische doelen aan te vallen. Daarbij lag de hoofdrichting in zuidwest België, waar men de kustvliegvelden en de C&C centra van de Britten en Fransen moest aanvallen. Spoorweg- en verkeersknooppunten bovendien. KG.30 specifiek kreeg als taak de Britse maritieme acties, en eventuele Franse maritieme acties, langs de kust te bestrijden. Die taak was heel zwaar. Het is overigens niet onlogisch dat men in de eerste fase van de strijd, een afwijkende taak kreeg. De Britten konden immers niet binnen een paar uur maritieme operaties lanceren in Nederland en noord België.

Op 10 mei had een deel van KG.30 opdracht om luchtafweerstellingen in West-Nederland en noordwest-België aan te vallen, in het bijzonder rond vliegvelden. Overige instructies voor de dagen nadien ontbreken (bij mij), maar uit een brief van een officiervlieger van II./KG30 over de inzet kan ik opmaken dat men vanaf 12 mei wel werd ingezet langs onze kust. De inzet op 10 mei is niet consistent met de taken van KG.30 e.g. IV.FK. We weten voorts dat KG.30 de gehele meidagen actief is geweest boven ons land, alleen al uit het feit dat op elke dag een of meerdere toestellen op onze bodem crashte(n).

Qua verliezen in Nederland heb ik nog eens gekeken naar KG.30. Elf toestellen op 10 mei [van alle drie de Gruppen], één op 11 mei (Zeeland), één op 12 mei, één op 13 mei en één op 15 mei. Ze bleven dus actief boven ons land.

Dat alles neemt niet weg dat KG.4 [FKzbV] er was om primair de luchtlandingsoperatie en de sector Brabant te ondersteunen. Het zuidoosten was het operatiegebied van VIII Fliegerkorps. Bovendien meldt het KG.4 KTB dat zij in de sector tussen Tilburg en Roosendaal operationeel actief waren op 11 mei. De specifieke aanval op Zevenbergen ontbreekt echter nadrukkelijk in hun verslagen. Desondanks is het ook mijn uitgangspunt dat het een Staffel (of meer) van III./KG.4 was dat de aanval op de Fransen uitvoerde. Maar omdat vrijwel geen enkel Duitse verband taakgericht bleef conform de uiteengezette operationele planning voor 10 mei 1940, is het bijzonder lastig vertrouwen op de verwachtte patronen. Zelfs Speidel stelt dit een aantal maal in zijn zeer uitgebreide studie, en hij had toch alle ingangen om antwoorden te geven.

Tegen KG.30 - zoals door Böhmler aangedragen middels zijn verwijzing naar IV.FK - pleit, dat IV.FK als ondersteuning voor de luchtlandingen helemaal niet in beeld was. Het is op zich opvallend dat een Fallschirmjäger regiment verwijst naar ondersteuning door IV.FK. Het was immers FKzbV dat hen luchtsteun verleende. Anderzijds, er zijn van allerlei KG's acties boven het westen bekend. Dat maakt het juist zo bezwaarlijk om conclusies te trekken waarbij 'met zekerheid' wordt geconcludeerd.

Kortom, mocht je over een stuk betrouwbare (!) informatie struikelen dat ons antwoorden biedt, dan houd ik me aanbevolen.

» Deze reactie is geplaatst op 11 december 2009 01:10