Discussiegroep

Onderwerp: Geoefendheid - instelling - Grebbeberg

» Dit onderwerp is gesloten
(redactie)
Totaal berichten: 629
3.575 keer gelezen
15 reacties
Categorie: Slag om de Grebbeberg en Betuwestelling / Bewapening en legerzaken
Geoefendheid – instelling – Grebbeberg

Dat het met de geoefendheid van het Nederlandse leger niet zo goed was gesteld , is natuurlijk algemeen bekend.
Ik geef een aantal redenen daarvoor, die ik ontleen aan “ Beknopt Overzicht van de Krijgsverrichtingen van de Koninklijke Landmacht “ ( verschenen niet lang na de 2e WO ).

1. de onvoldoende practische scholing van beroeps – en reservekader
2. gebrek aan oefenterreinen, schietbanen en munitie
3. verlies van veel oefentijd door het moeten uitvoeren van andere taken, zoals het aanleggen van versterkingen ( later werden daar steeds vaker burgeraannemers bij betrokken ) en het ijshakken in de inundaties in de zeer strenge winter van 1939 – 1940.
4. Het relatief grote aantal verleende studie -, landbouw – en zakenverloven.
5. De verspreide legering , die het houden van oefeningen in groter verband bemoeilijkte ( iets dat zich in de meidagen zou wreken, denk aan de tegenval van Achterberg, de operaties op het Eiland van Dordrecht en die tegen geisoleerde, grotere Duitse afdelingen in de Vesting Holland, zoals bij Valkenburg ).

Alle genoemde redenen hebben natuurlijk te maken met gebrek aan geld of liever met de onwil om dat in de defensie te steken.

Het volgende stukje ( ontleend aan “ Ochten, 1939 – 1945” ) geeft een goed voorbeeld van de gevolgen van die bezuinigingen tav de geoefendheid van het Nederlandse leger.

“ Bij de wekelijkse oefeningen op de hei moest men de lege hulzen weer inleveren, anders kostte dat 7 cent per huls. Na elk schot werd naarstig gezocht, zodat het elan van de oefening verliep. Meer dan 10 losse paronen werden zelden uitgereikt. En de stelling, waartegen men optrok, werd aangegeven door markeringsvlaggen, een mitrailleur was een rood lapje tussen 2 stukjes met een schuine streep. Werd er mee gezwaaid, dan vuurde de mitrailleur zogenaamd, maar heerste er doodse stilte en was er veel fantasie nodig om in de naderende, lachende fietser, die met een groene vlag zwaaide, een vijandelijke tank te zien. “
Vergelijk dit eens met de harde, realistische Duitse oefeningen, waar geregeld met ‘ scherp “ werd geschoten ( en waarvan Mussolini tijdens een bezoek aan Duitsland danig geschrokken moet zijn ).
Er was meer 9 alweer volgens “ Beknopt Overzicht ‘ ) dat de geoefendheid nadelig beinvloedde. De jarenlange ontwapeningscampagne, de omstreeks 100 jarige vredesperiode ( althans in het moederland ), de steeds weer gehoorde stelling dat ons leger vooral een preventieve taak had, hadden hun sporen nauurlijk nagelaten en er toe bijgedragen dat men niet of nauwelijks was ingesteld op de mogelijkheid opgeroepen te kunnen worden en daadwerkelijk te moeten vechten. Daardoor ontbraken bij oefeningen en stelingbouw geregeld de nodige ernst en de echte wil. Johan Veenhof geeft daarvan in zijn boeken allerlei ( op zichzelf vaak komische) voorbeelden.

De instelling had natuurlijk ook gevolgen voor de militaire tucht. Niet dat die superslecht was, maar het moeten uitvoeren van een bevel, desnoods ten koste van het eigen leven, was iets dat tot de meesten niet echt doordrong. Eigenlijk stelt “ Beknopt Overzicht “ hier dat de bereidheid en de instelling om echt tot het uiterste te gaan ( i.c het nabij – gevecht zoeken ) bij veruit de meeste militairen niet sterk was ontwikkeld ( om een euphemisme te gebruiken ) en dat we ons niet over behoren te verbazen. Nierstrasz en De Klerck onderstrepen dit nog door te benadrukken ( in een rapport over het functionneren van kapitein Hakkert van 3 -–2 – 8 RI ) dat de Nederlandse soldaat ( nog? ) niet geschikt was voor dit soort strijd. Geneaal Harberts constateert dit ook, maar de pure, persoonlijke frustratie druipt er in zijn geval van af.

Ik heb, voor zover mogelijk, bovenstaande geprojecteerd op de Grebbeslag ( daar gaat het in principe toch over op deze site ).
Tav de strijd om de voorposten ( misschien zou je daar trouwens deze projectie niet moeten maken ) en in de frontlijn klopt het opvallend goed. Er is daar door de Nederlanders veel gevuurd ( en geregeld ook raak ), maar zodra de Duitsers ‘ op de stoep “ stonden, was het ook over. In geen enkel (!) van de mij bekende verslagen uit deze sectoren komt ook maar iets voor, dat op een handgemeen lijkt. Dat is van mijn kant een constatering, geen beoordeling en al helemaal geen veroordeling. Ik denk bovendien dat Belgen, Fransen, Noren enz. het in 1940 niet beter deden. De strijd in de stoplijn verliep inderdaad iets anders, maar ook dit type strijd slechts plaatselijk voor. Dat komt ook naar voren in een aantal slachtoffers in en bij de stoplijnloopgraaf op 13 mei. Relatief gezien
( Allert zei het al in een eerdere bijdrage ) is het aantal niet hoog, hoe afschuwelijk op zichzelf ook.
Het verloop van de strijd om de ruglijn / spoorwegstelling maakt het moeilijk om ook daar een conclusie te trekken.
» Dit bericht is geplaatst op 8 januari 2004 18:58
Totaal berichten: 698
heer groenman deze discussie is aardig en leuk ,in de jaren 30 zat de nederlandse regering in de tang ,wat moest het doen ,ik denk dat de fout is geweest dat ze telang de neutraliteit hebben gekoestert ,en dat straalt uit naaar de manschappen ,ook de bewapening was afschuwelijk slecht ,er is wel eens naar gezocht naar een schuldvraag .ik blijf er bij dat je die toemalige regering colijn moet aan rekenen ,die als een oudboekhouder ,en regent geen gulden voor defensie overhad ,,,heeft niet zo veel temaken met de manschapen etc ..ook de bomen op de grebbeberg mochten niet gekapt worden etc ,(later zullen ze hier nog een prijs voor betalen)ik vind dat u verder niet moet kijken naar de instelling van de soldaten ,er zat niet meer in
» Deze reactie is geplaatst op 8 januari 2004 20:38
(redactie)
Totaal berichten: 629
Ik heb geprobeerd de bij de meeste militairen bestaande duidelijke onwil of onmacht om echt tot het uiterste te gaan te verklaren (voor zover dat ooit kan ) vanuit een aantal door mij genoemde factoren. Dat die verklaring lang niet " af " is en dat je dus veel meer zaken zou kunnen aanslepen, begrijp ik ook wel.
Het is daarom hoogstens een aanzet. Ik beperk me daarbij bewust wel tot een gevechtsterrein: de Grebbeberg en omstreken. Ook al omdat we daarover vrij veel informatie hebben.
Dat je, goed nadenkend, niet veel meer kon verwachten, is ongetwijfeld juist. Daarin ben ik het je eens.
» Deze reactie is geplaatst op 8 januari 2004 23:43
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Hajo, weet je wat het grappige (cynisch bedoeld) is - de Nederlandse militair was juist redelijk goed getraind in het nabij-gevecht. Er werd veel aandacht besteed aan het bajonetgevecht en het vechten met de pioniersschop. Dat kostte ook geen kogels en paste prima in de WOI doctrine van de vijand uit de loopgraaf schoppen. Ik moet eerlijk zeggen dat ik een beetje twijfel aan wat je zegt over het falen van de Nederlandse militair in het nabij-gevecht. Ik denk dat dit wel meevalt - zeker ook in vergelijking tot de aanvaller. De meeste rapporten en verslagen melden dat stellingen voornamelijk in omsingeling werden genomen - dit geldt voor voorposten, frontlijn (in mindere mate) en stoplijn. Het is volkomen zinloos een nabijgevecht aan te gaan in omsingeling. Bij een puur frontale aanval, bij een gelimiteerd aantal aanvallers kan het nuttig zijn (zoals in WOI vaak voorkwam met frontale aanvallen op linies)een man-tot-man gevecht aan te gaan. In het geval van de Grebbeberg kwamen de Duitsers in grote getalen, zwaar bewapend en onverschrokken van twee of drie richtingen op een dun bezette loopgraaf af.

We weten dat vrijwel alle loopgraven dusdanig waren geformeerd dat slechts een dunne lineaire bezetting mogelijk was. Bovendien kenden de loopgraven een hoge rug, en waren ze vaak (niet altijd gelukkig) in langere stukken van rechte lengtes gegraven. Dit houdt eenvoudigweg in dat als de vijand niet uit het front komt, je als een rat in de val zit. Je schootsveld is of beperkt door een onoverzichtelijke hoge rug, of je maten staan naast je in het schootsveld richting in/uitgangen. Als je de rug wilt verdedigen geef je je in front bloot, als je de ingangen wilt verdedigen moet je aan de buitenkant van de loopgraaf staan (anders schiet je maten overhoop). Een vijand kan echter over de rug eenvoudig een granaat gooien en in een recht stuk smalle loopgraaf kan dat enorme effecten hebben. Of een machinepistool over de lengte van een loopgraaf afvuren - wat ook zeer effectief is. Daarnaast was de Grebbelinie in feite opgebouwd uit vier kordonstellingen: de voorpostenstrook - de frontlinie - de stoplinie en de ruglinie. Alleen tussen de frontlinie en de stoplinie was een soort tussenbezetting, waarvan we echter weten dat die voornamelijk snel werd verlaten (m.u.v. de Heimersteinse Laan). De stoplinie werd alleen hier en daar in de rug "gedekt" door bezette commandoposten. Kortom, het omtrekken van de linie was relatief eenvoudig. Immers een doorbraak op een punt betekende dat er haaks op de linie of van achteren kon worden aangevallen. De meeste verslagen over de stoplijn illustreren dit goed. Je verzetten tegen een overmachtige tegenstander die je van twee, drie zijden aanvalt, vaak zonder verdedigingshandgranaten in je bezit en met louter een grendelgeweer nodigt niet uit tot een hand-tot-hand gevecht. Dit is compleet suicidaal en - m.i. terecht - zelden uitgevoerd door de Nederlandse soldaat op de Grebbeberg.

Waren de Duitsers zoveel meer genegen hand-tot-hand gevechten aan te gaan in de situaties waarin zij zich in de verdediging bevonden - en aan het begin van de oorlog? Ik denk het niet. In de Slag om de Residentie van overste Brongers zien we talloze verslagen van in het nauw gedreven Duitsers die zich spoedig overgaven aan driest optredende Nederlandse militairen. Deze Duitse luchtlandingstroepen en parachutisten worden echter wel tot de betere Duitse soldaten gerekend. Als we zien hoeveel van hen zich overgaven, voornamelijk op 10 mei, terwijl ze bepaald niet in de minderheid waren, niet minder bewapend en zeker niet minder opgeleid dan zien we dat de Nederlander zich minstens kan meten aan de Duitser in vergelijkbare situaties - uitzonderingen daar gelaten. Sterker - ik denk dat als de nabij-gevechten echt zo slecht tot matig waren geweest, de SS geen halve dag nodig had gehad die paar secties uit de voorposten te schoppen. Pas toen omsingeling een feit was werd vaak tot overgave overgegaan - en dan nog (zie de sectie van Blom / Migchelbrink / verzet van Landzaat c.s.)- werd soms verbeten stand gehouden.

Op echte bajonetgevechten kwam het niet vaak aan - maar de stoplijn leende zich daarvoor ook niet echt. De kordonstellingen zoals gezegd typeren zich door een front naar een enkele richting, en waren vaak weinig gedekt door flankerende stellingen of kazematten. Door de isolatie taktiek van de Duitsers - in combinatie met dekkend vuur en handgranaat werpende stormtroepers kon een bezetting zich alleen maar gedekt houden wil het overleven. Hierdoor kan een stormtroep naderen en een tangbeweging uitvoeren. Deze tangbeweging werd niet gehinderd door flankerend vuur. Als de stoplijn een linie was geweest met diepte, of met belangrijke saillanten met korte tussenafstand dan had deze taktiek niet kunnen werken. Dan was veel meer flankerend vuur mogelijk geweest door de Nederlanders en was de bezetting per meter linie hoger geweest. Daarbij was men langer beveiligd geweest tegen aanvallen in de rug. Het was niet zo en daarom denk ik dat de conclusie dat de Nederlanders in het nabijgevecht minder succesvol of actief waren denk ik niet terecht. Daarbij heeft ongetwijfeld meegespeeld dat op de 12e en 13e mei de meeste soldaten "op" waren van vermoeidheid, overdonderd door de chaos, herrie, dood en verderf en de enorme overmachtige vijand. Na drie nachten niet te hebben geslapen, geconfronteerd wordende met een enorm intensief artillerievuur en een spookvijand die uit het niets in je loopgraaf schiet is het bijzonder goed voor te stellen dat het ultieme offer niet het eerste is wat opkomt in de militair die wordt geconfronteerd in wild gekleden en zich gedragende vijanden die driest en schreeuwend op je af komen gerend. De SS was tot in het uiterste getraind in het uitvoeren van aanvallen en het gedrag als stormtroeper. Daarbij was men emotieloos gemaakt ten aanzien van verliezen en overtuigd van een ideologie die doet denken aan het martelaarschap dat de huidige Islamitische zelfmoordenaar wordt aangepraat. Factoren die de Nederlander volkomen vreemd waren. Al die factoren bij mekaar opgeteld kan ik niet tot de zelfde conclusie komen en stellen dat de Nederlander niet in staat was of onvoldoende getraind was voor de man-tegen-man gevechten. Ze kregen de kans niet of waren intussen murw geslagen. Alleen op het aspect van de uiterste offer denk ik dat de SS "boven de Nederlander uitstak", maar, zoals ik probeerde te omschrijven, denk ik dat vooral de toestand van de linie de doorslag gaf - niet het mentaliteitsverschil van de Nederlandse soldaat met de Duitser.

Ik denk dat dit ook onrecht zou doen aan de geuzennaam "Teufelsberg".
» Deze reactie is geplaatst op 9 januari 2004 02:59
(redactie)
Totaal berichten: 629
Er steekt natuurlijk veel waars in de interessante technische details die je geeft.
Als je echter nog eens goed kijkt is veel van wat ik aanvoer niet mijn eigen verhaal.
Ik heb vooral conclusies die naar voren zijn gebracht door " Beknopt Overzicht ", Nierstrasz en anderen, eens willen toepassen op de Slag om de Grebbeberg. En die worden dan inderdaad zeker wat betreft de strijd in de frontlijn grotendeels bevestigd.
Je hebt pas geleden op de site zelf nog aangevoerd dat Nederlanders snel de indruk hebben het uiterste te hebben gegeven.En dat is hier gewoon niet gebeurd. Wel op kleine schaal, maar zeker niet op grote. Lees je de verslagen door dan valt op hoe vaak er al in een zeer vroeg stadium wordt gepraat over terugtrekken en overgave. Hoe vaak men achteruit gaat, omdat " iedereen " het doet. Hoe vaak lees je niet dat men op het moment van terugtrekken absoluut niemand anders meer zag? Iedereen schijnt de laatste te zijn geweest.En dat kan dus niet. Hoe menselijk en begrijpelijk allemaal ook was.
» Deze reactie is geplaatst op 9 januari 2004 10:29
Totaal berichten: 698
de duitse verliezen op de grebbeberg waren best hoog ,maar de bewapening en communnicatiie gaven de doorslag ..ook weg lopende nederlandse troepen bij hevige atterlerie beschieting was voor het moraal zeer slecht ,of de nederlandse soldaat zo goed getraind is en was ik betwijfel dat ,het merendeel hakte hout in het bos ,of was bezig met stelling bouw ,of maakte uren lange voet tocht,zeker er zijn man tegen man gevechten geweest ,maar de uit eindelijke overmacht was te veel ...over landzaat dat heb ik nooit begrepen dat hij zich niet terug liet zakken tot de waterlinie ?,wat was het belang van zijn blijven zitten??
» Deze reactie is geplaatst op 9 januari 2004 13:15
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Hajo je hebt natuurlijk gelijk als je stelt dat er op een gegeven moment een groot aantal soldaten terugtrokken. Maar ik ging van het standpunt uit dat als ze eenmaal dat kritische punt voorbij waren en de strijd zich ging vertalen in nabij-gevechten - of dan de Nederlandse soldaat onder deed voor de Duitser. Ik wil met mijn reactie niet zeggen dat opeens iedere Nederlandse militair standvastig in zijn loopgraaf bleef. Maar ik oordeelde over de troepen die bleven. En dat waren er toch heel veel.
» Deze reactie is geplaatst op 9 januari 2004 14:01
(redactie)
Totaal berichten: 629
Daar heb jij dan weer gelijk in.
Natuurlijk is het ook zo dat het ( toch opvallend snelle ) wegvallen van het Hoornwerk voor een behoorlijk deel te verklaren is uit het feit dat de ( onervaren ) soldaten urenlang murw waren gebeukt door een niet-aflatend 9 uur(?) durend artilleriebombardement. En dat de steunpunten Noordelijker ( en Zuidelijk ) langs de Grift geleidelijk in de namiddag en avond van de 12e leegliepen ( evenals de tussenverdediging tusen de Grift en de Cuneraweg ) was weer een logisch gevolg van de doorstoot van de Duitsers bij het sluisje, men kwam immers in de " lucht " te hangen.
Aan de andere kant kwam later het Paviljoen ook in de lucht te hangen, maar Landzaat maakte er een golfbreker van en gaf wel het uiterste. Verreweg de meesten hadden die instelling dus niet, wat natuurlijk heel begrijpelijk is. Landzaat legde de lat wel heel hoog, ook al omdat hij immers eerder hetzelfde van anderen had geeist
Het geeft aan de ene kant wel aan dat de door mij genoemde bronnen gelijk hadden met hun bewering dat de gemiddelde Nederlandse soldaat geen ' over - mijn - lijk - mentaliteit " had. Zeker voor de de Grebbeslag gaat dat wel op. Aan de andere moeten we ons daar natuurlijk niet over verbazen en inderdaad, vele Duitsers ( vooral diegenen, die niet tot de SS behoorden, hadden die mentaliteit natuurlijk evenmin. Iedereen heeft zijn eigen grens. Eigenlijk trappen we hiermee trouwens open deuren in. Geen nieuws dus eigenlijk.
» Deze reactie is geplaatst op 9 januari 2004 21:04
(redactie)
Totaal berichten: 629
En Rob, je kunt zeggen dat Landzaat bleef zitten om waar te maken wat hij van anderen had geeist: standhouden achter de puinhopen. Hij heeft zich willens en wetens opgeofferd. Verder ( ik zei het in het vorige stukje al ) vormden het Paviljoen, Hotel de Grebbeberg en Villa Ouwehand golfbrekers, die de Duitse opmars moesten afremmen en uitputten, zodat die vast zou lopen op de laatste stelling ( de ruglijn/spoorwegsteling ).
» Deze reactie is geplaatst op 9 januari 2004 21:10
Totaal berichten: 698
ja ok ...landzaat wilde natuurlijk overzijnlijk mentaliteit tonen .maar oudstijders gaven wel eens antwoord we wilde wel vechten ,maar waar mee.op een gegeven moment was er ook een munitie tekort ook zo punt wat nooit te spraken is gekomen ,zie dat verhaal met die brisant granaten..er was na 2 dagen al een tekort aan alles ,allert geeft wel eens aan dat weg lopen desertie is ...als iemand geen middelen heeft zich te verdedigen wat te doen ...ik denk je moet terug ...anders ...maar hr groenman ik begrijp u
» Deze reactie is geplaatst op 9 januari 2004 23:46
Totaal berichten: 33
Naar mijn mening is het zo dat wanneer je in een militair onderdeel een goeie leiding hebt, dit een groot voordeel kan zijn.
Dit voordeel gaat verloren wanneer communicatielijnen worden doorbroken. Deze communicatielijnen dienen dan te worden verkort. Een goede leider laat zich vaak in de voorste linie zien. Deze zal nooit zeggen "ik weet het niet". Alleen de aanwezigheid van zo iemand geeft moed.
Persoonlijk denk ik dat de majoor Landzaat deze rol voortreffelijk heeft gespeeld. De strijd is daar positief door beinvloed.
Het uitblijven van goede radioverbindingen in het land van Philips. Telefoonlijnen die bovengronds liepen en continue door artillerie werden vernield, stof en lawaai, onervaren.
Ondanks dit alles hield men 3dagen lang elitesoldaten op een afstand.
De duitser heeft hier veel tijd verloren. Het schema gaf 1 dag aan voor de bezetting van Nederland, daarna door richting Belgie en Frankrijk. De duitsers hebben af en toe weerstand gekregen die ze niet hadden verwacht. Bruggen zijn opgeblazen, vernielingsploegen onderschept. Allemaal vertraging. De eerste dag moest men al in Renkum zijn, men was de IJssel nog niet fatsoenlijk over op 10 mei.
5 dagen van strijd op vele fronten werden beeindigd door het bombardement van Rotterdam en de bedreiging hetzelfde te doen met andere steden. Dat was het besluit tot capitulatie. Als dat niet was gebeurt hoe lang had de strijd en daarmee het verdere tijdverlies voor de duitsers dan nog voortgesleept?
» Deze reactie is geplaatst op 10 januari 2004 02:17
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Hajo, het Hoornwerk viel inderdaad snel, maar is dit niet goed verklaarbaar? Een handvol secties, verdeeld over een in drie segmenten opgedeelde saillant - het ene segment kan het ander niet of nauwelijks dekken en staat niet in contact met mekaar en er is geen bolwerkcommandant. Daarnaast was het - ik zei dit al vaker - het toppunt dat het Hoornwerk (of de Hoornwerken) zo slecht voor verdediging was/waren ingericht. Het was een 100% WOI stelling, met allemaal aarde wallen welke ook nog eens schril afstaken tegen de achtergrond. Kortom een feest voor een goed ondersteunde vijand. Wij daarentegen hadden niet alleen een schandalig slechte passieve verdediging (versterkingen) maar ook een schandalig slechte tactiek ten aanzien van dit bolwerk (zie mijn eerdere kritiek op de "hogere leger en onderdeel commandanten"). Vrijwel geen handgranaten, munitiedepot in de stoplijn (!), geen bolwerkcommandant, geen verbindingen met de frontlinie - stoplijn, bezetting samengesteld uit onderdelen van twee compagnie-en, gescheiden van mekaar door de wegen - welke logischerwijs tijdens de strijd vrijwel niet over te steken waren, onvoldoende gestaffelde verdedigingspunten achter het Hoornwerk en vooral een complete omissie van direct ondersteunend vuur (anders dan stormvuur en afsluitingsvuur zo'n 300 meter in het front van het Hoornwerk - in een beperkte strook en omtrekbaar). Kortom - geen schijn van kans! Nadat het Hoornwerk valt (een ieder had het kunnen bedenken) blijven er aan de voet van de Grebbeberg in theorie een drietal kazematten over: De PAG kazemat net over het sluisje, S-15 (die al was uitgevallen overigens) en G-7 (die geen vuur aan de voet van de Berg kan afgeven). De overige kazematten kunnen geen vuur op of voorbij het sluisje geven. Doordat G-15 al was uitgevallen en G-7 niet aan de voet van de Berg kan vuren wordt het opvangen van de SS stormtroepers overgelaten aan de secties net over het sluisje. 2-I-8RI was zo ingegraven dat ze gewoon door de Duitsers "links" gelaten werden. De Duitsers trokken er omheen en verdreven de weinig gedreven leidende lt Timmermans en zijn troepen. Kapitein Van Rangelrooij van 1-I-8RI bezette de andere kant van de Bergopgang met zijn troepen - ook hij gaf weinig drieste leiding aan zijn mannen en hun weerstand was dan ook gauw gebroken. De mannen van de MC I-8RI - bij koepel G-7 - waren inmiddels ook al vertrokken. Kortom de hele toegang van de Berg lag open. Wat was het mooi geweest als we een veldcommandant en (stellingen) bouwmeester hadden gehad met visie - dan had de toegang tot de Berg - de achilleshiel van de Grebbelinie aldaar - een onneembare stelling geworden. Dat had echt niet zoveel moeite hoeven kosten. Enkele mekaar dekkende / flankerende sterke kazematten hadden de Griftoversteek aldaar dodelijk kunnen maken. Nu hadden we eigenlijk alleen de PAG kazemat bij het sluisje over - volkomen ongeschikt voor het afslaan van infanterie aanvallen en eigenlijk bedoeld om pantserwagens van de dijk af te houden - niet infanterie tegen te houden die de Berg wilden betreden.

Erik noemt een paar belangrijke zaken. Commandanten horen kort bij de troepen te zitten. Dit gebeurde natuurlijk te weinig. Ook Landzaat zat tijdens de strijd veel in zijn commandopost, maar daar was niets mis mee - de verbindingen ontbraken echter om vanuit de commandopost te kunnen aansturen en mobiliteit tijdens de gevechten was levensgevaarlijk. De bataljonscommandanten konden niet anders dan in hun commandopost zitten. Vervelend is dat de strategie van de opstelling der troepen zodanig was dat de eerste bataljonscommandant in de voorpostenstrook zat en hoe dan ook grote kans liep te worden gevangen genomen (of te sneuvelen). Zijn 2e compagnie zat dan technisch zonder commandant. Deze 2e compagnie van het 3e bataljon viel echter al onder Landzaat (die zijn cp daar net achter had). Het Hoornwerk werd verdedigd door twee compagnie-en, of althans onderdelen daarvan, die onder Landzaat vielen. Landzaat zat echter achter de stoplijn. Jacometti had zijn troepen (van het 2e bataljon) nog het dichtstbij zijn CP, alleen deze officier besloot zelf een tegenaanval te leiden en sneuvelde. Kortom, de veldleiding van alle drie de bataljons door hun BC's stelde niets voor - deels door omstandigheden, deels door onfortuinlijke beslissingen voor en tijdens de strijd. De compagnie commandanten (kapiteins - hier en daar een 1ste luit) faalden opzichtig bij 8RI. De een blonk nog meer uit door passiviteit dan de ander, enkele uitzonderingen daargelaten. Maar in de voorste lijn en de stoplijn zat vrijwel geen CC die opviel door leidinggevend sterk gedrag. Een deel van dat verhaal ligt hem in de verbindingen. Ons leger bezat 225 draadloze radiotoestellen, waarvan er welgeteld 2 op de Grebbeberg waren (zender en een ontvanger). Deze combinatie stond (zender) deels in de voorposten - maar de batterij was leeg! Daarbij leende het glooiende gebied zich niet voor verzending van berichten over de berg heen. De verbindingen over de berg en voor de berg waren allen bovengronds - soms hingen ze in bomen of over afrasteringen. Na een paar uur oorlog was iedereen doof en blind qua verbindingen. Erik zegt dan terecht dat de communicatielijnen dan dienen te worden verkort. Maar daarvoor leende en de samenstelling van de Nederlandse troepen zich niet en de opstelling (alsmede de inrichting van de stellingen). De troepen waren op een ijle lijn gezet en daardoor had een commandant moeite troepen als verzameling te leiden. De officieren en staven waren in te kleine aantallen aanwezig. Het gebrek aan informatie van Jan Soldaat (en alle onderofficieren - ja zelfs officieren) over de linie, zijn onderdeel en de strategie was vrijwel nul en daardoor kon ook weinig initiatief worden ontplooit. Hier en daar gebeurde dat wel - maar meer uit inventiviteit van individuen dan dat men daartoe was gefaciliteerd of opgeleid.

Tja, heel even over de andere zaken die Erik noemt. De Duitsers werden inderdaad drie dagen opgehouden - maar - we zeiden het al eerder - dat lag meer aan hun omzichtig optreden dan aan de hechte verdediging. Met enig doorzettingsvermogen hadden de Duitsers de linie op 12 mei doorbroken. Dat deden ze deels wel, maar buiten dit niet uit (nacht van 12 op 13 mei). Verder was de aanval op de Grebbelinie in de Duitse strategie natuurlijk een nevenstoot van ondergeschikt belang. Allereerst was het een troepenbinder (troepen van twee legerkorpsen konden elders niet worden ingezet) en een alternatief scenario voor een mogelijk vastlopende of mislukkende zuidelijke aanval via Brabant en Rotterdam. Het was een soort luxe scenario dat men door de linie heen brak, en feitelijk van weinig importantie voor de latere capitulatie.

Het fabeltje dat de Duitsers Nederland in 1 dag zouden oprollen kwam meer uit de koker van Hitler en Goering dan uit die van de legercommandanten. Het was een vorm van "wishful thinking" en had niets met realiteit te maken. Deze ene dag werd dan ook gerelateerd aan het slagen van de opzet tot een regeringscapitulatie door gevangenneming van staf, kabinet en Koningin. De legercommandanten die niets verwachten van de luchtlandingen bij Den Haag rekenden op tenminste drie dagen, maar hadden voldoende scenarios die aangaven dat het langer kon worden - dit werd met oorlogsspellen vastgesteld. Daarom ook is lang gesleuteld aan met name de tactiek van de zuidelijke stoot en de inneming van de bruggen bij Rotterdam - kijk maar eens naar de beschikbaarheid van de Luftwaffe voor dit gebied (een van de redenen waarom de Grebbeberg zo weinig luchtaanvallen kreeg te verduren was de prioriteitstelling bij de Luftwaffe voor de driehoek in en zuidelijk van Rotterdam).
» Deze reactie is geplaatst op 10 januari 2004 09:55
(redactie)
Totaal berichten: 629
Mijn complimenten voor de heldere manier waarop je de zaken op een rijtje zet. Natuurlijk was de hele verdedigingsopzet dramatisch, we hebben daar eerder hele discussies aan gewijd. Ik ben vanzelfsprekend bekend met ( vrijwel ) alle punten die je noemt. Ze hebben allemaal een grotere of kleinere rol gespeeld. Maar toch heb ik nog steeds de indruk dat de weerstand in deze sector groter had kunnen zijn. Je kunt er alleen over redetwisten of dat zinvol zou zijn geweest. De einduitslag was hetzelfde gebleven.
» Deze reactie is geplaatst op 10 januari 2004 11:30
Totaal berichten: 698
hr groenman wat vele vergeten ,de slag om de grebbeberg is verloren bij de voorposten en niet niet bij de stop lijn ,daar er geen communicatie was ..ik denk zelfs ook dat er de meeste slachtoffers verbindings soldaten zijn gevallen dan normaal ,ook bij die tegen -aaval wisten ze zeker geen duitse sterkte ,ik blijf hiervoor de hetnederlands hoofd kwartier deciel in doorn verantwoordelijk ,wie uit eindelijk de beslissing heeft genommen om doe tegen aan te beginnen is mijn een raadsel ...ok ....gr ROBL
» Deze reactie is geplaatst op 11 januari 2004 03:36
Totaal berichten: 698
ceciel in doorn is correct !
» Deze reactie is geplaatst op 11 januari 2004 03:44
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Rob, probeer het eens in het Nederlands - misschien dat we het dan begrijpen.

Enne ... de slag om de Grebbeberg werd verloren in de voorposten? Vertel! De voorposten waren geen linie he, niet meer dan een eerste weerstand met vooral vertragende werking. Ben benieuwd naar je ongetwijfeld curieuze uitleg!
» Deze reactie is geplaatst op 11 januari 2004 04:39
» Dit onderwerp is gesloten
2554