Discussiegroep

Onderwerp: Ltz. 3e kl. K.M. T.A. Kattouw

» Dit onderwerp is gesloten
Totaal berichten: 3
4.508 keer gelezen
16 reacties
Categorie: Gezocht...
Onlangs hoorde ik van een familielid dat er 2 aangetrouwde familieleden van mij zijn gesneuveld in de Meidagen van 1940 en op de Grebbeberg zijn begraven.
Dit zijn Sgt. K. Gort 8 C. MR. , daarover is er op de site genoeg te vinden waar ik erg blij mee was.
Maar over Ltz. 3e kl. K.M. T.A. Kattouw geboren 18-11-1917 overleden 12-05-1940 is helemaal niks te vinden op de site, ook vind ik hem niet in het Register Nederlandse gevallenen terug.
Ik weet dat hij voor de oorlog in de buurt van Hoogeveen woonde.
Graag zou ik wat meer informatie ontvangen over Ltz. 3e kl. k.m. T.A. Kattouw.
Zat hij bij de Marine of de Marechaussee, aangezien ik niet weet waar Ltz. 3e kl. k.m. voor staat.
Waar was dit onderdeel gelegert in de Meidagen van 1940 ?
Een ieder die mij hiermee kan helpen zou ik erg dankbaar zijn.
» Dit bericht is geplaatst op 16 juli 2005 22:58
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Voorlopig alleen dit: Kattouw kwam om bij de ondergang van de " Friso " op 12 mei bij de Gelderse Hoek.
Ik zal proberen wat meer te achterhalen.
» Deze reactie is geplaatst op 17 juli 2005 02:05
(redactie)
Totaal berichten: 2.294
Als geboorteplaats van A.T Kattouw wordt opgegeven Haren ( Gr. ), als woomplaats in 1940 Leek.
In de laatste plaats is hij na zijn sneuvelen ook begraven om in 1991 te worden overgebracht naar de Erebegaafplaats op de Grebbeberg.

In mei 1940 diende hij als luitenant ter zee 3e klasse op de Friso, een kleine, dertig jaar oude kanonneerboor, die behoorde tot het z.g IJsselmeerflotielje, dat tot taak had Duitse pogingen om het IJsselmeer over te steken te verhinderen.
Op 12 mei kreeg de Friso bevel op te stomen naar Stavoren om daar scheepsruimte te vernietigen die door de Duitsers kon worden gebruikt voor een eventuele oversteekpoging Daarbij werd o.a de veerboot Enkhuizen - Stavoren in de grond geschoten en tevens een voltreffer geplaatst op een daar opgestelde Duitse artillerie - batterij ( 3 Duitse artilleristen kwamen daarbij om ).
Later op de dag werd het schip ontdekt door Duitse vliegtuigen waartegen men wegens het omntbreken van geschikt luchtafweergeschut machteloos bleek.
Bij de ondergang van de Friso kwamen behalve Kattouw nog ( voor zover ik kon nagaan ) 2 marinemensen om.

Ik heb intussen ook een vrij uitgebreid verslag van deze acties aangetroffen, dat ik op een wat later tijdstip voor u zal scannen en opsturen.
Hetzelfde wat betreft enkele foto's van het zinkende schip.
» Deze reactie is geplaatst op 17 juli 2005 09:12
Totaal berichten: 27
Op 1 juli 2005 is het boek "Van Pantserboot tot kannonneerboot, de Brinio-klasse", door Huub Ummels verschenen. Uitgeverij Aprilis te Zaltbommel.ISBN: 90 5994 091 1.
Niet alleen de techniek maar ook het boordleven en de strijd tegen de Duitse invaller krijgen alle aandacht in dit 84 pagina's tellende boek
over de Hr.Ms. Brinio, Hr.Ms. Friso en Hr.Ms. Gruno.

Zoals Hajo Groenman al aangeeft kwam naast Kattouw, zijn lichaam spoelde op 28 mei 1940 aan bij de Roode klif (Gaasterland), ook nog twee andere opvarenden om het leven, t.w. de matroos 1e klasse P. Koppejan en matroos 3e klasse N.C. van Kampen.

Het boek is o.a. verkrijgbaar bij het Marinemuseum te Den Helder.
» Deze reactie is geplaatst op 17 juli 2005 10:10
Totaal berichten: 18
Nog even ter aanvulling :
Commandant van MS "Friso" was :

Ltn tZee1kl J.F. Goedhart van 04.11.1939 tot 21.03.1940
Ltn tZee1kl J.H.P. van Rosevelt van 21.03.1940 tot 12.05.1940

U zult inmiddels wel begrepen hebben dat LtnTZ een Luitenant ter Zee is
- Marine - dus ! Wel opmerkelijk is dat deze onder commando stond van
Commandant Vesting Holland. Marine en Landmacht waren niet zo "afgebakend"
zoals nu en vielen vaak onder elkaars bevelen...
Succes met uw naspeuring.
» Deze reactie is geplaatst op 17 juli 2005 10:55
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Er zijn veel mensen die de rangen van de marine niet goed kennen. Zelfs bij bekende tv programma's zien we het ook vaak slecht vertaald. Wellicht dus als nadere aanvulling de (subalterne en hoofd)officiersrangen vergeleken met de beter bekende landmachtrangen.

Luitenant ter zee (Ltz) 3e klasse: 2e luitenant
Ltz 2e klasse jongste categorie: 1e luitenant
Ltz 2e klasse oudste categorie: kapitein
Ltz 1e klasse: majoor
Kapitein-luitenant ter zee: luitenant-kolonel (overste)
Kapitein ter zee: kolonel
» Deze reactie is geplaatst op 17 juli 2005 17:54
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Het is niet zo opmerkelijk dat de rivier en binnenwater marine-eenheden onder de commando's van landmacht hoofdkwartieren vielen. We hadden in die dagen nog een groot aantal taken bij de marine liggen, en daartoe ook een grote diversiteit aan aangepaste eenheden. Rivierkanonneerboten en overige ondersteunings- en specialistische eenheden hadden uitsluitend haven en binnenwateren als operatiegebied. Hun maritieme taak viel dus vrijwel altijd samen met strategische (defensie)doelen van de landmacht (ofwel: het leger). Zo hadden een aantal rivierkanonneerboten specifieke taken in de verdediging van het Maas-waalkanaal, Waal en Yssel. Het Ysselmeerflottielje had de taak Duitse oversteekpogingen van de oostelijke provincies richting Vesting-Holland te verijdelen. Dit waren dus taken die direct waren gerelateerd aan de defenise van Vesting-Holland. Een landmacht opperbevel in deze gevallen is dus operationeel en organisatorisch gewenst, en als zodanig ingericht. Tegenwoordig kennen wij dergelijke eenheden niet meer.

De marine in de Nederlandse (zee)wateren, voor zover met taakstelling de verdediging van onze kust en inlandse doelen (vanuit zee of zeearmen) viel onder Winkelman (via Furstner). Hier betrof het vooral de verdediging van de marinehavens en de haven van Rotterdam (Nieuwe-Waterweg). Daarnaast kon men een ondersteunende taak krijgen bij Duitse bedreiging van forten en versterkingen (strategische punten), zoals dit in de praktijk van de meidagen vooral geschiedde rond de Afsluitdijk en bij de binnenhavens langs de oostelijke Ysselmeerkust. Dergelijke inzet ten bate van beschieting van Waalhaven mislukte, en ondersteuning langs de Zuid-Hollandse en Zeeuwse kust gebeurde in de praktijk vooral door Britse en Franse oppervlakte eenheden - die overigens nooit onder onze commando's sorteerden.
De marine eenheden buiten Nederlands territoriale wateren of die eenheden die geen taak hadden in ondersteuning van het landfront, en uiteraard (zou ik zeggen), de eenheden in de Oost, vielen niet onder Winkelman. Zodoende zien we bijvoorbeeld op 10 en 11 mei al marine eenheden permanent naar Engeland overvaren.

Op het eerste gezicht lijkt het onlogisch dat een deel van de marine eenheden onder landmacht commando viel, maar als we ons dus in de aard van de taakstelling, operatie en organisatie verdiepen dan is de keuze logisch.
» Deze reactie is geplaatst op 17 juli 2005 18:09
Totaal berichten: 18
Bedankt Allard voor je aanvullende uitleg!
Vooral je laaste zin - over de taakstelling (ik kende die niet) - maakt
het duidelijker.
Ik maakte de opmerking omdat , geografisch gezien (IJsselmeer ) in
combinatie met KM , ik in eerste instantie de "Friso" in den Helder
zocht.
Hiermee is het laatste stukje van de vraag van Sylvan Staub
prima beandwoord.
Gr. Wim
» Deze reactie is geplaatst op 17 juli 2005 18:38
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Wim, het is een complexe structuur geweest die gold. Ik heb het inmiddels even opgezocht (Philip Bosscher - stafwerk voor de KM) omdat ik het niet allemaal uit het hoofd weet, en de informatie wellicht boeiend is om te delen. Samengevat zag het er zo uit.
De OLZ (Winkelman) had (letterlijk volgens het KB) "de Koninklijke Landmacht en het door Ons voor de verdediging van het rechtsgebied van het Rijk in Europa te bestemmen deel der Koninklijke Marine, beide met uitzondering van die gedeelten en die personen, welke door Ons worden aangewezen (onder zich)." Een redelijk rekbare toewijzing wat de Marine betreft dus. De nadere duiding wat nu die werkelijk toegewezen eenheden waren veranderde tussen 1939 en 10 mei 1940 (en de dagen daarna) telkens. Het voert te ver al die eenheden te benoemen. In concreto had dit bevelsmatig de volgende (grove) invulling:

Onder de OLZ ressorteerden zijn kabinet (eigen staf), de afdeling Landmacht en de afdeling zeemacht. Deze afdeling zeemacht was in feite de marinestaf, en de chef marinestaf (Furstner) was de vertegenwoordiger van de OLZ. Deze chef(marine)staf voerde namens de OLZ het commando over de onder de OLZ vallende marine-eenheden. Hij had tevens autoriteit onder landmachtbevelhebbers ressorterende marine eenheden aan hun bevel te onttrekken, mochten omstandigheden dan wenselijk achten (wat in praktijk een aantal maal is gebeurd). De chef(marine)staf gaf voorts direct leiding aan de Marine onderdelen die niet onder onderbevelhebbers van de OLZ vielen, maar wel onder de OLZ. Dit waren de Marine kustwacht, de MLD, het hoofdbureau zeeverkeer en de mijnendienst. Er dient voorts te worden opgemerkt dat de Bevelhebber der Zeemacht ook volledig onder hem – en niet onder OLZ – ressorterende eenheden commandeerde. Over die eenheden diende de chef(marine)staf slechts verantwoording aan de regering af te leggen (nadat de chef-staf in sept 1939 op gelijke hoogte met de OLZ was geplaatst). Dit betrof marine eenheden die niet onder de OLZ en niet onder de Gouverneur Generaal (of Gouverneurs van delen van de West Indische archipel) vielen.

Bijlage 6 van het stafwerk Marine vermeld de volgende indeling van onder de OLZ vallende marine-eenheden (ik noem alleen de indeling op 10 mei 1940):

Rechtstreeks onder OLZ
- Commandant Stelling Den Helder (Jolles) w.o. Terschelling
- Commandant Zeeland (vd Stad)

Indirect OLZ, rechtstreeks hoofd Afdeling Marine AHK
- Chef mijnendienst Nederland (Feteris)
- Chef Marinekustwachtdienst (Hetterschij)
- Commandant eskader vliegtuigen (Backer)

Indirect OLZ, rechtstreeks onder Commandant Vesting Holland (v Andel)
- Positiecommandant Ymuiden (Hellingman)
- Positiecommandant Hoek van Holland (v Leeuwen)
- Commandant maritieme middelen Hellevoetsluis (Veenstra)
- Commandant maritieme middelen Rotterdam (von Frijtag Drabbe)
- Commandant maritieme middelen Amsterdam (Rost v Tonningen)
- Commandant Ysselmeer flottielje (v Strien)

Indirect OLZ, rechtstreeks Territoriaal Bevelhebber Friesland
- Commandant Onderzoekingsdienst/Havenverdediging Delfzijl (Aarents)

Indirect OLZ, rechtstreeks Territoriaal Bevelhebber Overijssel
- Commandant bewakings/onderzoekingsdienst bovenrivieren (Madsen)

Opgemerkt dient te worden dat de competenties van diverse diensten soms zodanig divers waren dat bepaalde taken toch onder een andere commandant vielen. Zo werden aangespoelde zeemijnen op de kust van de Vesting Holland onder bevel van de C.VH opgeruimd door de Mijnendienst, terwijl deze in feite direct onder het AHK viel. Dergelijke uitzonderingen moeten we gemakshalve maar even vergeten.

Op hun beurt hadden marinecommandanten weer landmacht eenheden onder hun bevel. De commandant stelling Den Helder en Commandant Zeeland hadden landmacht eenheden in hun gezaggebied. De laatste zelfs bijzonder veel. Ook de commandanten Maritieme Middelen Ymuiden, Hoek van Holland, Terschelling en Hellevoetsluis hadden landmacht eenheden onder hun bevel.

Overigens is het pikant op te merken dat de Marine Staf en het AHK op gescheiden locaties hoofdkwartier hielden. Een van de redenen waarom de samenwerking beslist niet optimaal verliep. Bekend is voorts dat Furstner een eigengereide marineman was die het niet als prettig heeft ervaren functioneel onder de OLZ te worden geplaatst. Het is bekend dat een aantal autonome beslissingen door hem zijn genomen die – qua bevelsverhouding en verantwoordelijkheid – niet comme-il-faut waren. Daarnaast hadden zowel de OLZ (beiden) als de Chef(marine)staf eigen militair-diplomatieke contacten gelegd met eventueel toekomstig geallieerden die niet wederzijds werden gedeeld. Tenslotte was er de bekende animositeit tussen twee krijgsmachtdelen die heden ten dage ook nog bestaat.
» Deze reactie is geplaatst op 17 juli 2005 23:02
Totaal berichten: 3
Mag ik jullie allereerst allemaal hartelijk bedanken voor alle informatie (en dat is nogal wat).
Mijn zoektocht naar de benodigde informatie is meer dan geslaagd en dat in 1 dag!!!! Mijn complimenten daarvoor.

Er zit mij nog 1 dingetje dwars, hoe kan Rost van Tonningen Commandant maritieme middelen Amsterdam zijn(zie hieronder de duidelijke uitleg van Allert Goossens)als er voor de oorlog besloten was dat er geen ambtenaren en ook geen beroepsmilitairen lid mochten zijn van de N.S.B.
Rost van Tonningen werd nl.een week voor de Duitse inval gearresteerd en beschuldigd van hoogverraad.
Of is hier ook sprake van familie van deze N.S.B.er net zoals de onfortuinlijke broer van Anton Mussert die werd beschuldigd van verraad en door een overspannen Luitenant werd neergeschoten in Dordrecht.
» Deze reactie is geplaatst op 18 juli 2005 00:33
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Deze broer van de beruchte Rost van Tonningen was beslist geen lid van de NSB. Net als de broer van Mussert, werd deze man slachtoffer van de verraad-psychose van de meidagen. Zeer onfortuinlijk werd hij door een paniekerende officier van de landmacht in de meidagen neergeschoten en levensgevaarlijk gewond. Er was echter geen enkele aanleiding om deze Rost van Tonningen te verdenken van verraad.

In zijn algemeenheid kan worden gesteld - wat ook voor overste Mussert gold - dat de aanstelling van personen in hogere commando's met deze familiebanden van een vrij grote naieviteit bij de legerleiding heeft getuigd.
» Deze reactie is geplaatst op 18 juli 2005 00:33
Totaal berichten: 27
Hierbij twee opmerkingen/aanvullingen m.b.t. de reacties van Allert Goossens:

1) M.b.t. Kapitein ter zee N.A. Rost van Tonningen;

“een paniekerende officier van de landmacht”

dit is niet correct, de officier die Ktz. Rost van Tonningen neerschoot was de Kapitein der mariniers P.J. van der Ende.

2) M.b.t. vergelijking rangen Koninklijke Marine – Koninklijke Landmacht

Deze vergelijking is van na de oorlog. In de genoemde periode (1940)
waren er geen rangen met Luitenant ter zee der 2e klasse jongste categorie en/of oudste categorie.
Ook het vergelijk van Luitenant ter zee 1e klasse met Majoor is van na de oorlog.

Hoe dan wel:

Zeeofficieren Officieren der Officieren
mariniers landmacht

Luitenant ter zee 3e klasse 2e Luitenant 2e Luitenant
Luitenant ter zee 2e klasse 1e Luitenant 1e Luitenant
Luitenant ter zee 1e klasse Kapitein Kapitein
Majoor
Kapitein-luitenant ter zee Luitenant-Kolonel Luitenant-Kolonel
Kapitien ter zee Kolonel Kolonel


Bij de Koninklijke Marine waren,in de genoemde periode (1940), de officieren ingedeeld in diverse korpsen, t.w:

Zeeofficieren
Officieren vlieger
Officieren der mariniers
Officieren van gezondheid
Officieren van administratie
Officieren van den marine stoomvaartdienst

Vergelijking van dezelfde rang bij de verschillende korpsen (slechts één voorbeeld genomen)

Korps Zeeofficieren = Luitenant ter zee 1e klasse

Korps Officieren vlieger = Officier vlieger 1e klasse

Korps Officieren der mariniers = Kapitein

Korps Officieren van gezondheid = Officier van gezondheid 1e klasse

Korps Officieren van administratie = Officier van administratie 1e klasse

Korps Officieren van den marine stoomvaartdienst =
Officier van den marine stoomvaartdienst 1e klasse

Met vriendelijke groet,

André Reijniers
» Deze reactie is geplaatst op 18 juli 2005 15:21
Totaal berichten: 27
De tekst van mijn reactie is niet geheel correct overgekomen. Met name de vergelijkende rangen anno 1940. Lees als volgt:

Hoe dan wel:

Zeeofficieren // Officieren der mariniers // Officieren landmacht

Luitenant ter zee 3e klasse // 2e luitenant // 2e luitenant
Luitenant ter zee 2e klasse // 1e luitenant // 1e luitenant
Luitenant ter zee 1e klasse // Kapitein // Kapitein
=========================== // ======== // Majoor
Kapitein-luitenant ter zee // Luitenant-kolonel // Luitenant-kolonel
Kapitein ter zee // Kolonel // Kolonel

André Reijniers
» Deze reactie is geplaatst op 18 juli 2005 16:34
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
In beide gevallen heel juist gecorrigeerd.
Zeker wat betreft de marinerangen was een andere rangen- en standenstelsel dan vandaag de dag van kracht.

En het was inderdaad een marinier en geen landmacht man die Rost van Tonningen aanviel (en twee burgers). De burgers konden het niet navertellen.
» Deze reactie is geplaatst op 18 juli 2005 18:50
Totaal berichten: 3
Hier sta ik van te kijken, een identieke poging om een broer van beruchte NSB-ers te arresteren wat eindigt in een schietpartij.
De zaak van Overste Mussert was mij bekend, maar die van Kapitein ter zee Rost van Tonningen dus niet.
Dat verhaal van die burgers,wat hadden die ermee te maken, als ik zo vrij mag zijn om dit te vragen ?
Een link met het hele verhaal is ook welkom, als die bestaat.
» Deze reactie is geplaatst op 18 juli 2005 19:03
(redactie)
Totaal berichten: 1.340
Kapitein der mariniers begon in Burgerdam op 13 mei 1940 te flippen. Dacht dat de commandant (Maritieme middelen Amsterdam, kapitein ter zee N. Rost van Tonningen) het op hem gemunt had en schoot hem daarom neer. Hij raakte hem enkele keren levensgevaarlijk. Twee burgers overleden even later aan dodelijke wonden nadat ook zij waren beschoten. Hij werd even later gearresteerd. Tijdens de oorlog werd hij berecht en niet toerekeningsvatbaar verklaard. Hij werd daardoor niet veroordeeld, maar wel behandeld.
» Deze reactie is geplaatst op 18 juli 2005 19:09
Totaal berichten: 1
De Ltz 3e klasse Kattouw was officier op Hr.Ms.Kanonneerboot Friso. Dit schip werd in de middag van 12 mei 1940 op het IJsselmeer tot zinken gebracht als gevolg van een Duitse luchtaanval, nadat het schip even daarvoor Duitse stellingen in de haven van stavoren beschoten had met haar batterij van 4 kanons van 10,5 cm. Als gevolg van de bomtreffer die het schip in de midscheeps trof, sloeg de Ltz. Kattouw over boord en spoelde zijn ontzielde lichaam een paar dagen later bij de Roode Klif aan.

U kunt e.e.a. lezen in mijn onlangs verschenen boek "Van Pantserboot tot Kanonneerboot "De brinio-klasse". Uitgegeven bij Aprilis te Zaltbommel

Met vriendelijk groet,

H.A.M.Ummels
Hoog Soeren 19d
7346AB HOOG SOEREN
tel: 055 - 5423513
» Deze reactie is geplaatst op 25 september 2005 17:11
» Dit onderwerp is gesloten
2554