Discussiegroep

Hallo,

Mijn overgrootvader heeft als onderofficier bij het Korps Pontonniers en Torpedisten te Dordrecht gelegerd gezeten voor en tijdens de Meidagen 1940. Hijzelf was ook woonachtig in Dordrecht aan de Borneostraat nr 3. Heeft iemand meer informatie omtrent zijn inzet tijdens de oorlogshandelingen van mei 1940? Hij heeft als onderscheiding de bronzen leeuw mogen ontvangen hiervoor.

Het gaat om:
Lambert Koops
rang: opperschipper pontonniers 1e klas
geboren: 27-02-1881 te Gorinchem
overleden: 22-09-1954 te Dordrecht

met vriendelijke groeten,
Matthijs de Koning

» Dit bericht is geplaatst op 8 september 2008 20:44

Opperschipper 1e klas [= Adjudant onderofficier] Lambert Koops was ingedeeld bij de 3e Compagnie Pontonniers (onder de res. kapitein H.B. Driessen).

Opperschipper Koops was hoofdinstructeur voor bediening van de vaartuigen van het depot pontonniers en torpedisten.

Hij is door zijn compagniescommandant voorgedragen voor een onderscheiding wegens zeer verdienstelijke inzet van hemzelf en zijn schippers. Koops leidde een klein verband pontonniersbootjes dat de wateren rondom Dordrecht vrijhield van Duitse oversteekpogingen, Duitse posities beschoot en een grote hoeveelheid explosieven van het depot in het water dumpte.

Opperschipper Koops is in de morgen van 10 mei met KPT.4 (pontonniersbootje) Duitse binnenvaartschepen op de Noord en Merwede gaan controleren op aanwezigheid van Duitse militairen en voorraden. Duitse civiele bemanning werd gearresteerd, verzameld en te Dordrecht opgebracht.

Nadien begaf hij zich naar de Kil waar een Duitse oversteekpoging werd gedaan. Daarbij raakte hij tussen twee vuren, omdat zowel te Zwijndrecht als te Dordrecht inmiddels parachutisten aan de waterkant posities hadden ingenomen. Nadien is hij beter bewapend [2 li.mi.] met enkele manschappen teruggegaan en heeft wederom het vuurgevecht met de Duitsers gaande gehouden.

Koops heeft zich drie dagen lang, telkens met de KPT.4 en enkele getrouwen, teweer gesteld met beperkte bewapening op het water. Op de derde dag werd een deel van de totale voorraad van 20 ton trotyl van het depot middels twee gevaarlijke boottochten overboord gezet. Na de tweede tocht (er 4 ton trotyl gedumpt) moest deze operatie wegens hevig Duits vuur worden gestaakt.

Op 14 mei werd Koops bij overste Mussert ontboden en ontving opdracht de slsuis te Oostendam te vernielen, zodat daarmee IJsselmonde onder water kon worden gezet. Die opdracht kwam niet meer tot uitvoer. Te Papendrecht werd de capitulatie meegemaakt.

» Deze reactie is geplaatst op 9 september 2008 11:20

Ontzettend bedankt voor de snelle reactie en het samenstellen van deze informatie! Is deze bovenstaande informatie te vinden in openbare archieven? Ik ben zeer geinteresseerd in originele stukken als die er zijn. Verder heb ik uw collega de heer Groenman een aantal foto's toegestuurd van het Korps Pontonniers die een exercitie hielden te Gorinchem op 22-08-1912. Op de 4 foto's is te zien hoe een brug wordt aangelegd en een kanon erop wordt vervoerd.

» Deze reactie is geplaatst op 9 september 2008 11:52

Ik zal je later vandaag de gescande verslagen van/over Opper Koops toesturen in pdf format. Je mag er vanuit gaan dat dit alles is wat er over hem te vinden is in verslagen. Wellicht is er bij het NIMH nog een dienststaat van Koops, maar ik verwacht dat niet. Dat is in de regel alleen voor bijzondere officieren het geval.

» Deze reactie is geplaatst op 9 september 2008 11:58

Geweldig! Hier ben ik erg blij mee! Als ik meer informatie kan vinden zal ik deze hier posten.

» Deze reactie is geplaatst op 9 september 2008 12:04

Op de reactie van Allert Goossens las ik dat overste Mussert de opdracht gaf om de sluis bij Oosterdam te verniellen om zo het eiland IJsselmonde onder water te zetten.
Daar overste Mussert een omstreden reputatie heeft bevreemd mij deze toch wel tactische opdracht.
Echter op 14 mei waren de Duitse grondtroepen al in Rotterdam zuid. Had hij deze opdracht eerder ontvangen(van uit Den Haag) en opzettelijk te laat doorgegeven.
Of heeft hij om iets van zijn reputatie te redden deze opdracht zelf gegeven.

» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2008 00:24

Beste heer de Koning,

De opdracht van overste Mussert was geen bijzondere of curieuze opdracht, in tegendeel. In veel inundeerbare gebieden lagen deze instructies gereed, meestal al in de draaiboeken die door de diverse inundatiestations [vanuit Den Haag gecommandeerd] waren voorbereid vooroorlogs. Het was een goed Nederlands gebruik laag land onder water te zetten en de vijand daarmee afbreuk te doen of tenminste zijn veroveringen te beschadigen. Om bij het zuidfront te blijven, ook te Moerdijk en te Willemstad werden sluizen en keringen open gezet om de lage gebieden te doen onderlopen.

Overigens moet u maar niet al te veel waarde hechten aan mogelijk verraad door overste Mussert. Deze overste heeft beslist geen recht op een positieve beoordeling als het gaat om zijn beleid, maar deze officier is vrijwel zeker te goeder trouw geweest, ondanks zijn bezoedelde blazoen. Een van de redenen waarom men niet aan zijn trouw jegens Nederland hoeft te twijfelen is het feit dat hij nog opdracht gaf tot deze vernieling. Een vernieling die, overal waar deze in opdracht werd gegeven, slechts bedoeld was om de vijand afbreuk te doen en te hinderen. Een weinig logisch bevel echter als men het met die vijand juist goed voor zou hebben.

Ter zijner tijd zal ik - veel beter onderbouwd - op mijn website http://www.zuidfront-holland1940.nl duidelijk omkleden dat overste Mussert weliswaar in zijn beleid weinig gelukkig was, maar dat de verraadtheorie van deze officier altijd slechts ondersteund is gebleven door louter suggestie en vooroordeel. Hoe beschadigend een dergelijke reputatie kan zijn voor de krijgsgeschiedenis blijkt alleen al uit de suggestie die (overigens heel begrijpelijk - daar het verraad van overste Mussert breed gepropagandeerd wordt) van uw vraag uitgaat.

Ik hoop u met dit antwoord gerust gesteld te hebben.

» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2008 01:08

Beste Allert,

Dit nieuws over Oostendam is voor mij een nieuw maar wel interessant feit. Was dit overigens de sluis die de inlaat naar de rivier De Noord regelt (ik neem aan van wel)?

Wat ik me hierbij eveneens afvraag is of dit bevel op de 14e nog wel enige realiteitszin had en zo ja waarom het dan nog gegeven is? Uiteraard was het zo dat de Duitsers deze kant van IJsselmonde (Zwijndrecht, H.I.A. (inclusief brugoprit west) en Rijsoord) al enige tijd vast in handen hadden hetgeen al bleek op het moment dat de Lichte Divisie probeerde over te steken vanuit Alblasserdam. Ik ben daarom ook nadrukkelijk benieuwd waarom dit bevel pas op de 14e werd gegeven terwijl men nooit meer ter plaatse had kunnen geraken om dit ten uitvoer te brengen.

P.S. De matige inzet om IJsselmonde te hernemen is iets wat me al enige tijd bezighoudt zeker gelet op de snel aanwezige omvangrijke Duitse bezetting in Rotterdam Zuid maar op dat punt ben ik onvoldoende onderlegd ten aanzien van de ideeën van het opperbevel. Ik ben van mening dat een aanval/oversteek vanuit de Hoekse Waard naar Heerjansdam/Groote Lindt een snelle opmars naar Dordrecht had kunnen leiden op druk op Rotterdam Zuid waarbij een oversteek in de buurt van Slikkerveer vanuit de Krimpenerwaard de druk op Duitse posities had kunnen opvoeren en het lek in de vesting Holland had kunnen afgrendelen. Uiterst speculatief maar toch.

Dank voor alle bijdragen,

» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2008 14:25

Je draagt een aantal interessante vragen en opmerkingen aan, Frank. Ik zal proberen ze duidelijk te beantwoorden.

Het openzetten van de sluis zou uiteraard niet direct tot onderwater zetting leiden, maar wel tot het verhogen van de waterpeilen in de polders doordat het Waaltje in waterniveau gelijk zou worden gebracht aan de Noord. Als de boezems en het Waaltje daardoor op hoger niveau zouden zijn gekomen, zou inundatie van de lage polders eenvoudig tot stand kunnen komen, in en voor zover het Waaltje zelf al niet buiten de oevers zou treden.

Op de 14e mei was de toestand natuurlijk ernstig, maar voor het bombardement van Rotterdam was er nog geen sprake van capitulatie. Overigens ben ik er (nog) niet achter of het bevel van Mussert van bovenaf was gegeven, een draaiboek kwestie was of dat dit zuiver eigen initiatief was. Dat zal ik terzijnertijd beslist op Zuidfront wel bekend maken, na onderzoek in deze.

Ten tijde van de oversteekpoging van de LD bij Alblasserdam was er zeer zeker geen sprake van een sterke Duitse bezetting van de noordoostzijde van IJsselmonde. In Ridderkerk [bij het veer] was slechts een zeer klein contingent troepen, en in de nacht van 10 op 11 mei was een bescheiden taakgerichte eenheid naar Alblasserdam gestuurd om de brugovergang te verdedigen. Dat die verdediging zich eenvoudig staande hield tegenover de zwakke pogingen de Noord over te steken door de LD, lijkt geen wonder.

In wezen was de herneming van IJsselmonde reeds in de ochtend van 11 mei - als direct doel - van de baan. De acties van 3.GB hadden toen gefaald en de actie van de LD bij Alblasserdam ook. Men constateerde in Den Haag op basis van de informatie uit het veld dat de oevers van IJsselmonde te sterk in Duitse handen waren. In feite was dit beslist niet zo. De overgangspunten waren op 11 mei goed bezet [bruggen en veren], maar de tussengebieden zouden slechts met patrouillegang en luchtverkenning worden bewaakt door de Duitsers. Het was vrij simpel. Student had nauwelijks troepen om al zijn tactische doelen te bereiken, en schraapte telkens het onderste uit de kan voor iedere nieuwe opdracht. Typerend is dat al vroeg tijdens de slag Oberstleutnant von Choltitz - commandant van het bruggenhoofd op het Noordereiland - permissie kreeg eventueel dit bruggenhoofd te ontruimen. Student zag immers vooral prioriteit in het vasthouden van de bruggen bij Moerdijk en Zwijndrecht. En aangezien de tegenstand op het Eiland van Dordt als zeer bedreigend werd ervaren werd de hoofdmacht van de Duitsers daar geconcentreerd. Voor alle overige taken bleven nauwelijks troepen over.

De herneming van IJsselmonde, vooral van Waalhaven, bleef natuurlijk wel prominent hoofddoel van het AHK. Men dacht echter dat de LD via de Kil wel kon oversteken en daarna over de Oude Maas het eiland IJsselmonde kon betreden. Dat was de missie, maar zoals we weten strandde die al in en rond Dordrecht.

De suggestie dat een Nederlandse oversteek vanuit de Hoekse Waard richting Groote Lindt [gebied tussen Heerjansdam en Zwijndrecht] succesvol had kunnen zijn, deel ik volkomen. Ook tot mijn grote verbazing heeft Groep Kil daar niets ondernomen. Chef-staf Calmeijer - die in wezen de Groep Kil operationeel geleid heeft gedurende de gevechtsdagen - heeft in zijn memoires, verslagen en in het door hem grotendeels zelf geschreven Stafwerk Zuidfront daar niets over gezegd. In de nacht van 10 op 11 mei slaagde een compagnie van 3GB erin zonder enig probleem over te steken. De uiterst zwakke commandant van deze compagnie trok echter terug toen burgers hem vertelden dat de brug over het Waaltje in Heerjansdam door de Duitsers bezet was, hetgeen overigens niet zo was. Tijdens de strijd zou dit gebied op geen enkel moment een permanente Duitse bezetting krijgen. Het was echter het sleutelgebied voor de Duitse logistiek. Dat heeft Calmeyer merkwaardigerwijs nooit ingezien.

Overigens heeft zijn operationeel handelen nooit enige werkelijke toets der kritiek gekregen. Als spin in het web, en naoorlogs de een-na-hoogste man bij defensie en vooral als schrijver van zijn eigen geschiedenis, is Calmeijer opvallend gespaard.

Deze officier was mogelijk het best geoutilleerd voor een hoge staffunctie. Hij had niet alleen de HKS gedaan, maar was daar zelfs docent geweest, en was getalenteerd wat ook wel bleek uit zijn publicaties in de Spectator. Daarin gaf hij blijk van een vrij accurate kijk op het moderne militaire bedrijf. Als enige Nederlandse generale stafofficier studeerde hij bovendien aan de Duitse HKS in Berlijn, vlak voor de mobilisatie. Hij kreeg daar heel goed onderricht in het moderne Duitse (tactische) denken, dat sterk afweek van het Nederlandse tactische denken. Dat heeft hem echter niet geholpen, want hoewel energiek leidend, heeft hij geen enkele keer blijk gegeven boven (goed presterende) medeofficieren elders uit te kunnen stijgen. Naast verdiensten is er voldoende af te dingen op zijn coordinatieve werkzaamheden, maar vooral ook op zijn tactisch handelen. Dat komt namelijk ook sterk in beeld als de coordinatie tussen de Groep Kil en de LD op 12 en 13 mei volkomen faalt.

Een landing in de Grote Lindt had overigens 'slechts' tot doel kunnen hebben de Duitse logistiek af te snijden. Herneming van Zwijndrecht, althans de bruggen, stuitte op dezelfde bezwaren als in Dordrecht. Ook in Zwijndrecht was de nadering van de bruggen zelf een loodzware klus wegens de lange viaducten. Maar als Nederland de sector tussen Heerjansdam, Rijsoord en Zwijndrecht had kunnen innemen, dan was dit uitstekend verdedigbaar geweest. Het werd immers omzoomd door het Waaltje en kende slechts twee overgangen: bij Heerjansdam en Rijsoord. Aan de zijde Zwijndrecht had men de Duitsers prima kunnen beteugelen rond de bruggen, want de gevaren die aan het bestormen van de bruggen zouden kleven, waren identiek aan het van de brugviaducten ageren tegen eventuele belagers.

Een inname van deze sector had voor Student een gigantisch probleem opgeleverd. Het zou zijn bruggenhoofd hebben gesplitst. Het was ook geen denkbeeldige opportuniteit, maar een zeer tastbare en in wezen voor de hand liggende handeling geweest. Helaas is het nooit overwogen, althans niet traceerbaar.

Optrekken vanuit deze sector naar Waalhaven, was vrijwel zeker tot mislukken gedoemd geweest. Groep Kil was in wezen zwak. Ze hadden na 10 mei nauwelijks eenheden beschikbaar voor grote manoeuvres en bovendien waren alle eenheden m.u.v. 3.GB [voor de helft jonge dienstplichtigen] van de meest laagwaardige klasse, zowel qua bezetting als qua uitrusting. Wel had een krachtdadige inzet van de LD richting Kil tot een oversteek kunnen leiden en daarna tot een verplaatsing naar eventueel veroverd gebied in de Groote Lindt. Daarbij was echter veel tijd verloren gegaan. Tijd die de Duitsers niet zouden hebben verspild. Verdediging van de sector tussen Heerjansdam en Zwijndrecht lijkt mij dan ook - met de middelen voorhanden - het maximaal haalbare. Maar we zijn het dus absoluut eens dat er opvallend grote kansen zijn gemist door Groep Kil.

» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2008 15:14

Beste Allert,

Ik heb nog even nagedacht over je opmerkingen betreffende het gebied rondom Heerjansdam (overigens mijn woonplaats) en de oversteek die het AHK met de LD voorhad via het Eiland van Dordrecht. Ik heb dit vaker gelezen maar altijd een vreemde en lange route gevonden. Als de LD al in staat was geweest de Duitsers van het Eiland terug te drijven naar de Moerdijk lijkt een oversteek naar Zwijndrecht van daaruit verstandiger en direct gericht op Duitse bezetting in Zuid. Feit blijft dat de manoeuvre van de LD de oversteek van twee rivieren (uiteindelijk drie) zou hebben ingehouden alvorens Waalhaven had kunnen worden aangevallen, onmogelijk onder de omstandigheden. Ik laat daarbij nog onvermeld hoe de zuidflank (vanaf de Moerdijk) verdedigd had moeten worden want zoals jij als eens hebt aangegeven is het Eiland van Dordrecht vlak en weinig beschut en had een colonne nooit succesvol naar Moerdijk kunnen oprukken zonder risico's vanuit de lucht.

Een gecombineerde oversteek op diverse plaatsen door de Groep Kil en de LD (opnieuw) was wijzer en mogelijk succesvoller geweest (resp. rivieren Noord en Oude Maas). De Duitsers hadden dan inderdaad de druk op Rotterdam moeten verlichten en waren gedwongen geweest hun effort op Dordrecht/Zwijndrecht en regio H.I.A. te richten hetgeen lastig was geworden gelet op de omvang van het gebied en zijn matige verbindingen (denk aan onze discussie rondom route 9. PD).

Ik denk overigens niet dat dit nooit tot een verdrijving van de Duitse aanwezigheid had kunnen leiden maar hoogstens tot een verlenging van de strijd. M.i. is de LD in strategische zin matig benut in deze dagen en is de mogelijkheid om de Groep Kil in te zetten onbenut gelaten. Mijn gevoel blijft dat men het nogmaals over de Noord en de Oude Maas had kunnen proberen maar de aanwezigheid van de Luftwaffe is hierin een niet te onderschatten factor.

Dank voor alle bijdragen,

» Deze reactie is geplaatst op 24 september 2008 14:55

Beste Frank,

De Lichte Divisie kreeg - op melding dat het er onmogelijk in zou kunnen slagen bij Alblasserdam de Noord over te steken - een aangepaste marsorde. Het diende met iets meer dan de halve sterkte het Eiland van Dordt te zuiveren, en nadien bij Wieldrecht de Kil over te steken. Vervolgens op twee locaties ('s Gravendeel en Barendrecht) de Oude Maas oversteken en Waalhaven hernemen.

Er is er wel iets te zeggen voor de omweg die de Lichte Divisie kreeg toegewezen. Men was ervan overtuigd - en dat was juist - dat de Duitse aanwezigheid op het Eiland van Dordrecht niet overweldigend sterk was. Hoewel op 11 mei aldaar al aanmerkelijke versterkingen waren aangekomen, was er een behoorlijk Nederlands overwicht in mensen en materieel nadat de helft van de Lichte Divisie op het Eiland was gearriveerd. Het was verstandig geweest als direct bij aankomst van de Lichte Divisie een coordinatie met Groep Kil had plaatsgevonden. Daartoe werden wel pogingen gedaan (van beide zijden), maar die waren weinig overtuigend en hebben in wezen tot niets geleid. Als Groep Kil en de Lichte Divisie een gecombineerde aanval hadden opgezet (waartoe op 13 mei in de ochtend een zwakke poging werd ondernomen), en de manoeuvres in het veld waren kundig uitgevoerd, dan hadden de Duitsers een vette kluif gehad om een dergelijke actie te kunnen weerstaan. Helaas concentreerde men zich niet, versnipperde men de eenheden en ging men vooral in en rondom Dordrecht ad hoc aan de slag. Dit leidde tot chaos en nauwelijks tot resultaat.

Het had in de reden gelegen op twee locaties een sterke flankdefensie te bouwen en daar tussendoor richting Wieldrecht door te stoten met de hoofdmacht. De linkerflank had Duitse actie vanuit het zuiden moeten afweren, de rechterflank de omgeving van de afrit van de Dordtse brug moeten afsluiten. Men had dan tussendoor via Amstelwijk de hoofdmacht naar Wieldrecht kunnen laten doorstoten, desnoods met massieve artilleristische steun vanuit 's Gravendeel en van de batterijen van de LD zelf. Vanuit Kil had men de oversteek moeten veilig stellen door Wieldrecht in te nemen en sterk te bezetten (zoals in feite op 13 mei gebeurde). Helaas was noch onze (lokale) legerleiding, noch het officierenkorps geschikt voor een dergelijke 'logische' edoch gewichtige manoeuvre. Bezwaren die wel eens worden aangedragen dat de verbindingen beroerd waren, zijn niet erg valide. Er kon tot en met de ochtend van 13 mei vaak zonder belemmering vanuit Dordrecht met Kil worden gebeld. Ook vanaf andere locaties kon, middels doorschakelingen, contact worden gemaakt met de Groep Kil. Slechts de verbindingen van troepen in het veld (onderling en met de staf) waren bezwaarlijk. Maar een vrij eenparige manoeuvre zoals voornoemde zou in wezen niet op onoverkomelijke bezwaren moeten hebben gestuit als de instructies duidelijk waren gegeven.

De Groep Kil had overigens geen overdaad aan strijdende eenheden. Vergis je niet in het feit dat het gros van de Groep taken verrichte ter beveiliging van de buitenranden van de Hoekse Waard en die taken niet aanmerkelijk kon verlichten; althans niet zonder dat daarbij operationeel grote risico's zouden worden genomen. De Duitsers waren immers aan de oost- en noordzijde prominent aanwezig en op de zuidzijde konden ze worden verwacht. De mobiele reserves waren vrijwel geheel ingezet. Daarbij was bijvoorbeeld het bataljon Ravelli al op de 11e verloren gegaan en andere onderdelen waren nodig voor extra bezetting van de noord- en oostzijde van de Waard. Door ontbreken van een lokaal en integraal Commando Zuidfront, dat in april 1940 was opgeheven en helaas door Van Andel en zijn staf werd waargenomen vanuit Den Haag, werden er ook nauwelijks vanuit de Groep Spui contingenten vrij gemaakt voor de Groep Kil. Dat terwijl de Groep Spui nauwelijks enige beslommeringen had. Dat is teleurstellend, maar een kwestie die vooral bij de staf C-VH lag.

Groep Kil had in wezen ook niet moeten bijdragen aan een oversteek richting Waalhaven, anders dan in haar taakgebied faciliteer optreden. De Groep was zwak, had slechts matige tot slechte kwaliteit eenheden en ontbeerde vrijwel ieder infanterie ondersteuningswapen. Daarbij mocht aan het zuidfront de primaire verdedigingstaak niet worden verzwakt. Het was dus aan de veldleger troepen van de Lichte Divisie geweest om de offensieve taken op zich te nemen. Helaas bleek deze eenheid - uiterst zwak geleid overigens - daartoe niet in staat. Zelfs niet met de extra zware staf (separate gevechtsstaf) die het onderdeel had.

Hoewel ik niet zo van koffiedik kijken houd - vanwege de risico's van zo'n analyse - had het hernemen van Waalhaven ongetwijfeld wel enig effect gesorteerd, maar slechts van duurzame werking gehad als men de bruggen bij Moerdijk of Zwijndrecht had kunnen hernemen én vernielen. Waalhaven hernemen zonder dat de bruggen zouden worden hernomen, had ook naar mijn idee een Phyrrus overwinning opgeleverd, omdat de tanks met ondersteuning van vliegtuigen vrijwel zeker iedere duurzame verdediging hadden opgeruimd.

We moeten ons echter het volgende goed realiseren. De focus op Waalhaven was gesteld in combinatie met het vertrouwen van de OLZ en zijn chef-staf dat de Fransen Moerdijk zouden (helpen) hernemen. Winkelman meende dat vertrouwen te kunnen baseren op zijn gesprek met Gamelin op de 10e. Toen op 11 mei de berichten van arriverende Franse eenheden aankwamen in Den Haag, zal Winkelman gesterkt zijn in zijn vertrouwen. Vanuit dat vertrouwen - het vertrouwen dus dat het machtige Franse 7e Leger Moerdijk wel van enkele honderden parachutisten zou kunnen afnemen - is de strategie voor de inzet van de Lichte Divisie niet zomaar laakbaar. In de gegeven situatie (Noord niet te overschrijden, bruggen Zwijndrecht vast in Duitse handen) in wezen de enige voor de hand liggende. Dat men er voorts op vertrouwde dat samen met de RAF de Nederlandse artillerie Waalhaven voor een belangrijk deel als operationeel bruikbare landingsplaats zou kunnen uitschakelen is in wezen ook begrijpelijk.

Als je dus het gehele strategische plaatje op de plottafel uitzet, zie je dat in de context van de Franse hulp bij Moerdijk en de Anglo/Nederlandse inspanning Waalhaven goeddeels operationeel buiten bedrijf te stellen, een inspanning van de Lichte Divisie om via zuivering en doortrekken van het Eiland van Dordt richting noordoosten helemaal niet zo onlogisch overkomt. Nog voornamer is wellicht dat van Andel c.s. in feite geen andere optie hadden. De andere optie was geweest om via Rotterdam Noord [Capelse zijde] naar IJsselmonde over te steken. Dan was echter het Eiland van Dordt kwetsbaar geworden. Nog los van de vraag of een oversteek van de Nieuwe Maas gelukt was natuurlijk.

De enige zaak die ik werkelijk als een gemiste kans zie, is de niet ondernomen landing in Groote Lindt vanuit de Hoekse Waard, zoals we eerder bespraken. Als de Groep Kil in samenhang met Spui anderhalf of twee bataljons vrij had kunnen maken voor zo'n actie, dan had die naar mijn idee een aanzienlijke slagingskans gehad. Daarmee had men bovendien de Lichte Divisie het werk op het Eiland van Dordt een veelvoud lichter gemaakt, doordat de Duitsers hun belangen rond Zwijndrecht veilig hadden moeten stellen en voorname versterkingen, zoals de Gruppe de Boer, niet op het Eiland zouden zijn aangekomen. Ik besef dat dit net zo goed koffiedik kijken is, maar ik durf de stelling aan dat een goed en met accurate voorwaarden opgezet krijgsspel de kansen op succes voor de Nederlanders zou uitwijzen. Wellicht een gedachte om ooit nog eens tot uitvoering te brengen i.s.m. de KMA of zo.

» Deze reactie is geplaatst op 24 september 2008 18:08

Beste Allert,

Je brengt nu goede argumenten in welke ik eveneens terugherken in het werk van Middelkoop over Winkelman wat ik afgelopen winter met interesse heb gelezen. De verwachtingen welke het AHK van de Franse steun had waren uiteraard gebaseerd op weinig concreets maar hebben de richting die men insloeg beïnvloed. Ik ben het eveneens met je eens dat men meer succes verwachtte in en rond Dordrecht, het blijft een raadsel waarom men niet gecoördineerder is opgetreden want een gesloten verband had van Noord naar West schuivend meer succes gehad door de nieuwe delen van de stad heengaande dan een drie blokken die uiteindelijk ingezet zijn.

Wat eveneens jammer is maar dat geldt evenzeer voor het front in Rotterdam is dat de strategische reserve in de VH vooral in en rond Den Haag actief is gebleven waardoor er geen troepen onttrokken zijn om bijvoorbeeld richting Capelle a/d IJssel te trekken en van daaruit IJsselmonde op. Hiermee had het werk voor de Duitsers op en rond Dordrecht en IJsselmonde buitengewoon bemoeilijkt.

Ik geloof dat we elkaar wel vinden in de zuidkant van IJsselmonde waar mogelijkheden gelegen hadden. Ik denk ook wel dat daar een verdediging gevoerd had kunnen in een soort pocket of resistance omdat de binnenrivieren dat mogelijk maken. Wat we hierin nog niet bespraken is dat dan mogelijk de verbindingsas tussen Zwijndrecht en Rotterdam Zuid afgesneden had kunnen worden maar misschien is dat een te ambitieuze assumptie. Grappig idee trouwens dat van de KMA!

Ik blijf overigens vinden dat bij deze speculaties de inzet van de Luftwaffe niet onderbelicht mag blijven, met inzet van tactische luchtsteun waren veel van de NL sowieso al tot mislukken gedoemd, denk aan het optreden in Alblasserdam en op de Grebbe op de 13 mei.

» Deze reactie is geplaatst op 25 september 2008 16:00

Beste Frank,

In mijn bijdrage van 15 september noemde ik dat juist de Duitse communicatie tussen IJsselmonde en Zwijndrecht doorbreken als voornaamste hoofddoel zou gelden voor een aanval en een bezetting van de sector tussen het Waaltje en Zwijndrecht.

Dat de strategische reserve - de hoofdmacht van 1.LK - niet werd vrijgegeven is inderdaad buitengewoon belemmerend geweest, hoewel strikt genomen begrijpelijk. Men verwachtte immers een hernieuwde inzet van luchtlandingstroepen rond Den Haag. Anderzijds was wellicht nog kwalijker dat Van Andel de troepen van 1.LK opdracht had gegeven slechts tot compagniesniveau tegenmaatregelen te nemen tegen de Duitse 'pockets'. Die onverklaarbare opdracht [het excuus dat men de eenheden manoeuvre gereed wilde houden in geval van een nieuwe luchtlanding was panisch en contraproductief] leidde er namelijk toe dat de troepen van ons 1e Legerkorps (en vele depots) oneigenlijk lang in strijd bleven met de Duitse 'pockets'. Die hadden met doortastend optreden in wezen allen op 11 mei moeten zijn opgeruimd. Daarmee had men dan de handen vrij gekregen enige bataljons naar Rotterdam te sturen. Ik denk echter dat dit niet zou zijn gebeurd. Men had liever nog enige vorm van operationele reserve beschikbaar [strategische reserves hadden wij in wezen niet meer na de luchtlandingen op 10 mei; ze waren prompt tot operationele reserve gedegradeerd].

Overigens moeten we niet vergeten dat de wezenlijke Duitse plannen om met sterke gepantserde krachten Vesting Holland binnen te dringen, niet als zodanig geland waren in Den Haag. Dat vind ik tamelijk onverklaarbaar, maar het is een feit dat meldingen op 12 mei van tanks in Brabant op ongeloof stuiten op het AHK. Waarom men die meldingen niet geloofde is mij nog altijd een raadsel. Dat men geloof en waarde hechtte aan een sterke Franse afweer t.h.v. Tilburg of Breda, kan ik met een contemporaine bril wel begrijpen, maar dat men ongeloof hechtte aan de opmars van Duitse tanks ten oosten van die regio, vind ik onverklaarbaar en kan je wellicht ook verwijtbaar noemen.

Ik denk dat de Luftwaffe zeker een woordje had meegesproken, maar tot en met de 13e niet overdreven veel. Na 10 mei was het gros der tactische eenheden ingedeeld in het zuiden. Op 12 en 13 mei zelfs vrijwel alle eenheden, te meer omdat 3.PD en 4.PD toen in een tankslag geraakten en langs de Maas veel tactische luchtsteun werd geëist. Zelfs het voor Nederland bedoelde IV./LG1 (Stuka's) was in België ingezet die dagen.

In de avond van 12 mei werd op speciaal verzoek een deel van StG.77 beschikbaar gesteld voor het Nederlandse front. Dat betrof twee Gruppen Stuka's. Zij werden op 13 mei ingezet, onder andere bij de Grebbeberg. Een bezetting van Groote Lindt had echter idealiter op 11 mei of hoogstens 12 mei al plaatsgevonden. Ik denk dat de Duitsers op dat moment niet zomaar een aanzienlijk contingent vliegtuigen vrij hadden kunnen maken. Als voorbeeld mag dienen de Duitse luchtaanval bij Zevenbergschen Hoek. Er werd door de Fransen vele uren gedraald voordat men tot inzet zou komen. Pas vlak voor die inzet verscheen de uren daarvoor al opgeroepen Luftwaffe. Er was aan Duitse kant in wezen een groot tekort aan tactische eenheden voor alle doelen die er waren.

Daarbij maak ik me desondanks weinig illusies over de impact van zware vliegeraanvallen, zeker als die met een bepaalde duurzaamheid zouden zijn uitgevoerd. Desondanks was de RAF vrij actief bij Rotterdam, en hadden we ook onze eigen vliegtuigen nog extra kunnen inzetten aldaar. Op 13 mei werden van een Staffel Ju-87 zomaar vier Stuka's afgeschoten die bij Alblasserdam bombardeerden. Die toestellen waren zeer kwetsbaar. Daarmee onderschat ik de Luftwaffe bepaald niet, maar het is niet zomaar gezegd dat zij direct beslissend een grote sector hadden kunnen doen opgeven. Dat bleek ook wel aan de Peel-Raamstelling bij Mill. Daar gingen nauwelijks militairen op de loop voor het 45 minuten durende bombardement op de stelling.

We kunnen echter ervan uit gaan dat de grote baas van de Luftwaffe zijn speeltje niet in de steek zou hebben gelaten. Hoewel das Heer graag anders had gezien, was de Luftwaffe autonoom. Göring zou vermoedelijk een substantieel succes van Nederlandse verbanden in de strijd tegen Student en zijn companen hebben beantwoord met een susbtantiële Luftwaffe inzet, ook als die ten koste van vliegersteun in België was gegaan. Het is koffiedik kijken, maar we mogen inderdaad aannemen dat de Luftwaffe mogelijk met zware middelen was ingezet.

» Deze reactie is geplaatst op 25 september 2008 16:38