Discussiegroep

Toen de frontlijn was doorbroken hebben naast de actie van de groep Jacometti vanuit de stoplijn meerdere tegenaanvallen plaatsgevonden. Dit is te lezen in de ooggetuigenverslagen op jullie site. Wie heeft deze tegenstoten verordoneerd en in welke samenstelling/sterkte werden deze uitgevoerd? het komt mij voor dat bijna de gehele bezetting van de stoplijn bij deze acties betrokken was. Klopt dat?

» Dit bericht is geplaatst op 24 december 2008 21:13

Er was slechts sprake van tegenstoten. Tegenaanval wordt als begrip slechts gebruikt voor operaties met meer dan een bataljonssterkte. Geen enkele tegenmaatregel op 12 mei ging boven compagniessterkte uit. Zelfs beduidend daaronder.

De eerste tegenstoot was die welke door majoor Jacometti zelf werd geinitieerd. Die tegenstoot vond plaats met een pelotonsgrootte, een samenraapsel van manschappen van de bataljonsstaf en enkele andere groepen.

Ten zuiden van de weg werd ook een tegenstoot gedaan. Deze was in opdracht gegeven door majoor Landzaat aan de desbetreffende compagnie in de stoplijn. Deze tegenstoot, een uur later uitgevoerd dan die van Jacometti, werd met drie pelotons (secties) uitgevoerd. Zij werden spoedig teruggedrongen door goed liggend Duits vuur.

De 1e compagnie van 19RI, een reserve eenheid, werd op 12 mei naar de stoplijn gestuurd met de instructie een tegenstoot langs de Heimersteinse Laan uit te voeren en de frontlijn tot aan Heimerstein te bereiken. Die opdracht kwam van majoor Landzaat, nadat II-19RI via C-4e Divisie gehoord had dat zij de compagnie aan Landzaat moest afstaan. De tegenstoot liep in de bosrand volkomen vast en werd afgebroken.

Tenslotte werd door een sterkte van ongeveer twee (kleine) compagnieën van III-11.RI een tegenstoot opgezet langs de Grebbeweg. Deze eenheid kwam uit Rhenen en was divisiereserve. Aan beide zijden van de weg werd opgetrokken. Bij de stoplijn liep men vast op vijandelijk vuur waarop beide compagnieën zich aan de zuidzijde van weg concentreerden bij de stoplijn. Zo kwam men in de vrijwel verlaten loopgraaf terecht van de compagnie die zojuist de loopgraaf had verlaten voor de tegenstoot langs de zuidzijde van de Grebbeweg. Die compagnie kreeg bij terugkomst eerst Nederlandse kogels om de oren voordat duidelijk werd dat men op elkaar schoot. De tegenstoot kwam totaal niet van de grond.

Van de vier tegenstoten op de 12e mei werden er slechts twee met troepen uit de stoplijn ondernomen. Dat waren de kleinste acties. Er was dus beslist geen sprake van dat de gehele bezetting van de stoplijn was betrokken bij dergelijke acties. Slechts een volledige compagniessterkte in totaal.

» Deze reactie is geplaatst op 28 december 2008 01:47

Het verzwakte III - 11 RI had officieel NIET de opdracht een tegenstoot te plaatsen, maar slechts om de stoplijn te versterken. Het is wel waar dat sommige van de officieren door allerlei miscommunicatie meenden dat het om een tegenstoot ging.

Over I - 24 RI, dat in de namiddag van de 12e mei op de Grebbeberg aankwam, valt hetzelfde te vermelden.
Het boek van Jaap Kip over I - 24 RI heet dan weliswaar " De tegenstoot ", maar hier was de opdracht het opnieuw bezetten van de frontlijn, NADAT die door andere eenheden zou zijn heroverd. Die andere eenheden waren dan de al door Allert genoemde 1e compagnie van II -- 19 RI en het 3e eskadron van 4 RH.

Dit laatste onderdeel kreeg bij aankomst op de Grebbeberg ( in de middag van de 12e mei ) de opdracht vanuit de stoplijn op de Grebbeberg zuid van de Grebbeweg een tegenstoot te doen op de doorgedrongen Duitsers en dezen terug te dringen naar de frontlijn INDIEN men zou constateren dat die stoplijnsector nog in eigen handen was. Zo niet, dan luidde de opdracht het bezetten van die stoplijn. De stoplijn bleek nog in eigen handen, maar door allerlei getreuzel en miscommunicatie bleef deze inderdaad geplande tegenstoot uit. Het eskadron trok tenslotte terug richting Viaduct.
Hoe het met de tegenstoot van 1 - II - 19 RI afliep was al te lezen in de bijdrage van Allert.

Ook I - 46 RI ( aangetrokken uit de Betuwe ) zou nog een rol hebben moeten spelen in het kader van deze tegenacties. Het zou achter I - 24 RI ( dit bataljon had dus de frontlijn opnieuw moeten bezetten ) hebben moeten oprukken en uiteindelijk de voorposten bij Wageningen hebben moeten (her)bezetten. Deze opdracht is spoedig weer ingetrokken en uiteindelijk kreeg dit bataljon de taak toegewezen om de divisiereserve ( 2 en 3 - II - 19 RI ) langs de spoorlijn te versterken.
Een en ander laat trouwens zien hoe weinig de legerleiding op de hoogte was van de feitelijke ontwikkelingen op en rond de Grebbeberg.

Tegenstoten zijn verder gepland geweest in de avond van de 12e mei bij Kruiponder en ten zuiden van Kruiponder, uit voeren door resp. 2 - 3 RH en 6 - 4 RH. Deze acties zij niet tot uitvoering gekomen, omdat deze eenheden weer zijn teruggehaald in verband met andere taken.

» Deze reactie is geplaatst op 28 december 2008 13:08

Mooie aanvulling Hajo.

Ik heb me overigens geconcentreerd op de vraag. Tegenstoten op de Grebbeberg vanuit de stoplijn. Maar je overzicht biedt een beter inzicht in alle gebeurtenissen op dit vlak op de 12e mei.

» Deze reactie is geplaatst op 28 december 2008 13:27

Het was myn ervaring in Mei 1940 dat de Nederlandse Opperbevelhebber de opdracht had gegeven dat alle soldaten en andere manschappen het Nederlandse leeuwtje dat op de zykant van hun helm was aangebracht, onmiddelyk deze te verwyderen door het af te vylen. Enkele soldaten waren gedood doordat kogels van de duitse troepen onder een hoek niet afketste maar door het leeuwtje de helm binnendrongen en dus fataal was. Ik heb echter nergens dit in de verhalen of documentatie gezien.
De verhalen in die week in vesting Holland waren talloos en ik kan me nog goed herinneren de stem van de omroeper van Hilversum I , die in een sombere stem de ene oproep na de andere gaf van het oproepen en het aanmelden van de verschillende reserve troepen zich op eigen initiatief te begeven naar hun standplaats.

» Deze reactie is geplaatst op 11 februari 2009 21:23

Heer van Schreven. Het spijt me te moeten mededelen dat de OLZ nooit opdracht heeft gegeven de leeuw van de helm te halen.

De leeuw op de voorzijde is uitgebreid getest en heeft nooit geleid tot enige aanwijzing van een zwakkere helm.

Het fabeltje zal ontstaan zijn door kogels die pal aan de voorzijde de helm binnendrongen. Helaas was de bescherming van de helm zeer beperkt en een 7,92 mm kogel drong eenvoudig door de helm heen als deze in een rechte hoek op de helm kwam. Zo ontstond hoogstwaarschijnlijk de bekende fabel.

» Deze reactie is geplaatst op 11 februari 2009 21:34

Geen enkele helm was in die tijd bestand tegen een directe treffer, zelfs niet bij scherfwerking van bijv. een granaat. De Duitsers kenden in de eerste wereldoorlog een zgn. grabenpantser wat op de voorkant van de helm geplaatst kon worden. Ik heb in musea in Belgie ook daarvan doorboorde exemplaren gezien...

Bij mijn weten zijn de huidige generaties helmen ook niet bestand tegen directe, haakse treffers.

» Deze reactie is geplaatst op 12 februari 2009 15:38

Edwin, helms waren en zijn wel degelijk bestand tegen treffers, zo lang die maar van aanzienlijke afstand worden/werden geboekt.

Maar het is inderdaad een feit dat de helms anno 1940 op een afstand van 300 m zeker niet bestand waren tegen een haakse treffer door een 7,92 mm kogel. De helm was dan ook bedoeld voor bescherming tegen vallend puin - in oorlogstijd ook consequent aan de orde - en kartetsen of scherven van granaten. Ook daar was sprake van een bepaald percentage dat door de helm zou slaan bij korte afstand van de detonatie. Maar tegen bijvoorbeeld scherven van de aluminium handgranaten van de Duitsers waren ze prima bestand.

Tegenwoordig zijn de helms een vier tot vijfvoud sterker, met name vanwege buitegewoon taaie kunststoffen die worden toegepast.

» Deze reactie is geplaatst op 12 februari 2009 17:30