Discussiegroep

Onderwerp: Duitse artillerie bij Wageningen

Totaal berichten: 431
3.620 keer gelezen
5 reacties
Categorie: Slag om de Grebbeberg en Betuwestelling / Gevechten en gevechtsomstandigheden
Bij het BA-MA te Freiburg had ik vorig jaar enkele kopieën besteld van kaarten met Duitse posities op 10 tm 14 mei 1940 (Bestand RH 24-10-48). Vooral de posities van Duitse artillerie, en de genoemde eenheden, zijn voor mij interessant. Hierbij een afdruk van het kaartje voor 13.5 avond 23.00 tot 14.5 ochtend 6.30.

Klik hier voor de kaart (6,33 MB)

Tot mijn verbazing hierop s Art Abt 735 (2 batterijen, van elk 3 st 21 cM Mörser 18) veel dichterbij ingetekend dan op eerdere kaartjes. Eerder werd een stelling richting Heelsum aangegeven aan de Telefoonweg. Nu misschien toch "Nol in 't Bosch" en "Oranje Nassau Oord". Over "Nol in 't Bosch" was een waarneming bekend uit een gevechtsbericht (NIMH 505/1, Verslag Kapitein Puffius). Die heb ik tot dusver geïnterpreteerd als een waarneming van geparkeerde stukken, zeker geen vurende stukken.

Nu is op zich wel duidelijk, dat de stellingen niet helemaal precies zijn ingetekend. Ook komt een enkele keer een duidelijke fout voor. Op één van de kaartjes wordt als achtervolgende groep SS "AH" inplaats van SS "DF" aangegeven. Dat moet toch een vergissing zijn van de tekenaar. Op die datum en in dat divisievak.

Niet helemaal verrassend is, dat het lijkt alsof II/AR 207 (!) aangeduid is op (?) en bij de Grebbeberg. Al eerder kwam een mogelijke positie op de Grebbeberg in de avond van 13.5 ter sprake. Inderdaad van een batterij van II/AR 207 (4/AR 207).

Tenslotte is de ingetekende stelling van III/AR 311 wel geheel conform eerdere berichten, en mijn daarop gebaseerde verwachtingen. Z van de Straatweg, bij de Plasserwaard.
» Dit bericht is geplaatst op 12 januari 2011 10:12
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Kaart komt eraan Kees. Wordt waarschijnlijk vanavond.

Mooi werk in elk geval. Ik zie niet zoveel verrassends, met uitzondering van II./AR.207 dat ook op deze kaart op de Grebbeberg staat getekend. Anderzijds, de posities van de infanterie geven die van de avond van 13 mei aan. Het zegt dus niet zo heel veel over de posities tijdens de dag.

Je hebt het over een achtervolgende groep van SSLAH dat op een der kaartjes abusievelijk zou zijn aangegeven. Het is echter zo dat tot en met de 11e een bataljon van SSLAH in het marsgebied van 207.ID optrok; de volgende dag een bataljon via die route juist terugtrok. Ik neem dus aan dat het een kaartje van 13 mei betreft als jij zegt dat dit een fout van de tekenaar moet zijn geweest.

Wel foutief op de kaart aangegeven is de SS ontplooiing. Daar staat namelijk III./SSDF en II./SS aan het front bij Achterberg en I./SS erachter. III./SS bestond echter op 13 mei niet meer. Dat was op de Grebbeberg uiteengeslagen, de restanten op 13 mei ingezet rond de Heimersteinselaan. I./ en II./SS kwamen ten noorden van de berg tot ontplooiing, ondersteund door regimentstroepen. Kaartje is dus voor micro details niet erg betrouwbaar te noemen helaas.
» Deze reactie is geplaatst op 12 januari 2011 10:52
Totaal berichten: 1
Allert,

Het kaartje is gemaakt bij X AK (omvat de vakken van ID 227 en van ID 207) en dus ver van het strijdtoneel ingetekend, aan de hand van de ontvangen meldingen.
Daarmee zijn de verschrijvingen/vertekeningen (vooral die van SS "AH") wel te verklaren. Ook het niet tot in detail betrouwbaar zijn.

Interessant is trouwens nog, dat de ondergrond waarschijnlijk de in de Aufmarschanweisung Fall Gelb genoemde "Holländische Befestigungskarte", ook bij jullie aanwezig als "Spionagekaart" is, met nummers van objecten. Die nummers worden ook genoemd in de KTB's als doelen. O.a. die bij de Grebbesluis.
» Deze reactie is geplaatst op 12 januari 2011 12:29
Totaal berichten: 431
Wat wel spectaculair is, is dat ik nu, na veel puzzelen, een oplossing heb, die veel, zo niet alle, redelijk betrouwbare gegevens dekt. De sleutel zit in de interpretatie van de gegevens van Rechlin en Weidinger voor 12.5. 14.20 uur (16.00 uur Duitse tijd).
Een kopie van dat kaartje hier. Voor mij was opvallend, dat er drie bespannen afdelingen waren ingetekend. Twee van 10 cm en een van 15 cm.
II/AR SS paste daar niet in, terwijl die afdeling volgens foto's toch op de Wageningse Berg, in de wijk Sahara, heeft gestaan.
Verder is een recent gepubliceerd artikel in het blad van de Historische Vereniging "Oud Wageningen" van belang geweest. In de nummers 2 en 3/2010 van dit blad stond een uittreksel uit het dagboek van Elt L.D. Broekema, officier-verkenner bij III-8 RA. Hij zat op w.p. Groene Bank. Zijn vader was hoogleraar aan de toenmalige LH te Wageningen.
Mijn conclusie is nu, dat er op 12.5.40 inderdaad 5 afdelingen artillerie zijn ingezet, iets wat ik tot voor kort betwijfelde, omdat er maar vier afdelingen in de KTB's met afdelingsnummer genoemd werden. Maar er was wel een vuurbevel voor 5 Afdelingen.
De Afdelingen waren:

II/AR SS, nog in Renkum (volgens KTB IV/AR 256, en enkele getuigen)
II/AR 207, (twee batterijen) aan de Diedenweg
III/AR 207, op de Wageningse Berg, bij de LH
III/AR 311, op de Eng, N van de Dolderstraat, achter het ouderlijk huis van de heer Van Tricht
IV/AR 256, (twee batterijen) in de Bosrand, mogelijk de tweede bij Kortenburg

De heer Van Tricht heeft alleen bespannen afdelingen waargenomen. Als eerste kwam een afdeling in de ZW-hoek van de Eng. Dat klopt, III/AR 207 was de eerst aangekomen Afdeling.
Hierna werd een tweede Afdeling in de avond van 11 op 12 geplaatst. Ook dat spoort, dat was III/AR 311, die in de ochtend gereed tot vuren was.
De derde Afdeling, II/AR 207 was ook bespannen. Dus het is begrijpelijk, dat de heer Van Tricht alleen bespannen afdelingen zag. In de ochtend van 13 moest hij evacueren. Blijkbaar heeft hij de aankomst van II/AR SS dan gemist. Die stond op 12.5. nog in Renkum, maar zal toch in de middag of avond op de Berg (Sahara) aangekomen moeten zijn.

Elt Broekema heeft dit geschut niet zien staan. Dat is te verklaren, doordat hij in de ochtend van 13.5 druk bezig was met twee gewonden.
Op 12.5 hoorde hij nog drie batterijen achter de Wageningse berg. Dat moet II/AR SS geweest zijn, toen nog in Renkum.

In de avond van 12.5/vroege ochtend van 13.5 kwamen de twee batterijen van s Art Abt 735 aan. Deze werden in de achterrand van de Wageningse Berg geplaatst.

Daarmee is mijn plaatje rond.
13.5 is bekend uit de eerder geplaatste Lagekarte van X.AK
» Deze reactie is geplaatst op 27 januari 2011 06:52
Totaal berichten: 431
Vliegtuigaanval 13 mei 1940

Bij het schrijven van mijn concept-boek ben ik nu gevorderd tm het vijfde hoofdstuk. Daarin worden de vermoede Duitse artillerie-stellingen aangegeven. Om al het mij nu bekende materiaal zo goed mogelijk in te passen, heb ik eerdere visies, ook die van mijzelf, moeten herzien. Eén punt alvast, de vliegtuigaanval.

Mijn hypothese is nu, dat in de ochtend, rond 4.30 uur, de elf Nederlandse vliegtuigen in eerste instantie niet aanvielen op de Bosrand, maar op stellingen van Duitse artillerie in de vork Grindweg - Diedenweg. Volgens het KTB van IV/AR 256 kreeg 10/AR 256 hiermee te maken. Stellingen worden dan niet genoemd. De stellingen van 10 en 11/AR 256 zijn ook niet ingetekend op de Lagekarten van X AK.

Er is ook een verhaal van een Duitse oud-strijder, veteraan van Beob Abt 30, die die aanval juist wel in de Bosrand, maar dan op Mörsers plaatst. Zie http://forum.axishistory.com/viewtopic.php?t=121237

De Nederlandse vliegtuigen hadden opdracht Duitse artillerie-stellingen aan te vallen in de Westelijke Bosrand bij Wageningen (foutief in een telexbericht aangegeven als in vt 36 - 38, m.z. vt 36 - 68). Dat is bij Dorskamp, anders gezegd bij de eerste O van Oranje Nassau Oord . Deze aanduidingen zijn alleen correct in de daarbij passende verschillende kaartversies.

Ik ga ervanuit, dat de bommen voor de Bosrand (gedeeltelijk) te vroeg werden losgelaten. Vandaar dat beide, ongeveer 1 km uit elkaar gelegen doelen, gebombardeerd werden. De ingezette bombardementsvliegtuigen, (CX'en) hadden een topsnelheid van 356 km/u. Dat is gelijk aan bijna 100 m/sec. Er zal misschien met lager snelheid aangevlogen zijn. Maar het cijfer illustreert, dat een verschil in timing van 1 sec heel wat uitmaakt.

Volgens een verslag werden de bommen geworpen in de bosrand op frontbreedte van 80 -100 m, en diepte plm 100 m. Dat zal het doelgebied met normale spreiding geweest zijn. Volgens Cdt Lvd werden de doelen met de bommen gemist. Dat spoort met de KTB's en het verslag van de Duitse veteraan, hierboven aangehaald.

Hoewel in Duitse verhalen nogal eens forse overdrijving zit, zijn de Mörsers naar mijn idee dit keer echt Mörsers geweest. Het bewijs daarvoor put ik uit de Lagekarten van X AK. De pijlpunten (in andere tekeningen haken voor de pijlpunt) geven daarop de locaties van de stellingen aan. Niet de staarten, zoals in het Nederlands systeem.

Zover mijn reconstructie. De rest volgt binnenkort op deze website.
» Deze reactie is geplaatst op 29 januari 2011 09:54
Totaal berichten: 431
De Mörsers op 13.5.40

De kaartjes van X AK (Bron: BA-MA) waren niet zo duidelijk voor de plaats van s Art Abt 735. Na wat gepuzzel met gemeten afstanden en kaartversies, kom ik tot ongeveer de volgende plaatsen voor beide batterijen vóór en na een tijdstip tussen 12.20 en 14.20.

Klik hier voor de kaart.

De aanduiding van de stellingen hier volgens het Nederlandse systeem van 1940. De staartpunt van de pijl (vlag niet meegerekend) geeft de stelling aan.

KTB en Bijlagen noemen geen verplaatsing van deze eenheid. Maar er vonden waarschijnlijk meer stellingwisselingen plaats in de loop van de gevechten, die niet genoemd werden.
De verplaatsing volgt uit het feit, dat de stellingen op de kaartjes van 14.20 uur en later, de stellingen duidelijk verder NO zijn ingetekend dan op het kaartje met uitgangsstelling.
De plaats van de tweede batterij in de ochtend werd niet aangegeven, en is door mij ingeschat.

De stellingwisseling hield (mede) verband met de bevolen inzet voor ID 227. Het doel werd opgegeven als "Bunker 20 en de omgeving Z van De Groep", en "Uitschakeling van van flankerende gevechtsposities voor de aanval van de Divisie [ID 227]" (bij Scherpenzeel). Dat kan, gezien de afstand, alleen maar geweest zijn met de vuuropdracht, die kazemat tijdelijk uit te schakelen ("Niederhalten").

Uitvoering van het vuur bij De Groep was volgens dagrapport 16.15 uur. Stellingwisseling zal 1,5 - 2,5 uur hebben gekost, inclusief het vuurgereed maken in de nieuwe stelling. Overname van de vuurbuis met wieg (vuurbuis en affuit werden in twee lasten afzonderlijk vervoerd), het op de grondplaat verankeren, en het in de richting brengen van de vuurmond, was een vrij langdurig proces bij de Mörsers. Dat kostte ruim een uur.

De Duitse artillerie moest in de ochtend van 13.5. om 4.20 uur vuurgereed zijn.
Conclusie is, dat de Mörsers bij Dorskamp 8 - 10 uur voor ID 207 beschikbaar zijn geweest.
» Deze reactie is geplaatst op 1 februari 2011 12:28

Plaats hier uw reactie

Opgelet: We behouden ons nadrukkelijk het recht voor om nieuwe berichten of reacties die voor de thematiek van onze websites en de discussiegroep irrelevant zijn, onbetamelijk of onbegrijpelijk geformuleerd zijn, ongewenste politieke of commerciële lading hebben of inbreuk maken op de privacy van nog levende personen niet te plaatsen. Uw reactie zal pas na goedkeuring door de beheerders zichtbaar zijn in de discussiegroep.

De inhoud van berichten - en daarin vermeldde gegevens en personalia - wordt na publicatie niet gewijzigd en/of verwijderd, tenzij daarvoor een dwingende aanleiding is. Berichtenschrijvers zijn zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de inhoud van hun berichten voordat deze worden gepost.

Zie voor meer informatie de Gebruiksvoorwaarden. Tevens verzoeken wij u om kennis te nemen van de FAQ (veelgestelde vragen), wellicht dat uw vraag daar al beantwoord wordt.

Wenst u een gescande foto of ander beeldmateriaal op te nemen bij uw bericht, e-mail deze naar info@grebbeberg.nl en wij verzorgen de plaatsing (meestal nog dezelfde dag).

Bericht:   * 
Uw naam:   * 
 
E-mailadres:     * 
Om ongewenste (spam)berichten op onze website te beperken vragen wij u hieronder een eenvoudige controlevraag te beantwoorden. Berichten worden alleen geaccepteerd indien deze vraag correct is beantwoord.
1 + 1 =     * 
*) = verplicht veld  

2554