Discussiegroep

Hallo forum,

Ik heb een ongepubliceerde bron met een gedetailleerde beschrijving van een gevecht tussen Gruppe Kraas van de Leibstandarte tegen drie Nederlandse Pantserwagens, enkele motorrijders en een eenheid van ca. 40 fietsers. Dit gevecht had plaats op 11 mei 1940 rond 17.00 uur op de hoofdweg tussen Barneveld en Amersfoort, ter hoogte van een kruizing ca. 3,5 km noordelijk van Barneveld.

Kan iemand mij verder helpen? Welk type Pantserwagens waren dit en van welke Nederlandse eenheid kwamen deze Pantserwagens, motorrijders en fietsers? Zijn er Nederlandse verslagen/getuigen van dit gevecht? Is er andere aanvullende informatie beschikbaar?

mvg,
Timo

» Dit bericht is geplaatst op 4 december 2003 23:19

Dit is een bekend treffen van het 1ste Regiment Huzaren met verkennende eenheden van het 3de bataljon van de Leibstandarte Adolf Hitler, west van Voorthuizen op de kruising van de autoweg Amersfoort - Barneveld met de weg Amersfoort-Voorthuizen.

De Nederlandse pantserwagens waren van het (Zweedse) type Landverk M38, bewapend met drie MG's en een 37 mm kanon. Moderne pantserwagens, waarvan er op dat moment nog maar drie behoorden tot dit deel van het Veldleger - de rest was naar de vesting Holland teruggetrokken.

Het gevecht schijnt kort maar hevig te zijn geweest, waarbij de Duitsers volgens verslagen, verliezen leden. Het gevecht wordt beschreven in lt kol bd Brongers boek "Grebbelinie 1940" pagina's 101, 102 en 103.

» Deze reactie is geplaatst op 5 december 2003 00:13

Nog wat extra Info (Huzaren van Sytzama):

Staf 1 R.H.
D. A. Camerling Helmolt, luitenant-kolonel: Regimentscommandant
Jhr. A. van der Goes, majoor: hoofdofficier toegevoegd
P.C.L. Blom, ritmeester: ritmeesteradjudant
mr. E.H. 's Jacob, res. le luitenant: luitenant toegevoegd
mr. P.F.W. Baron van Till, res. le luitenant: gasofficier
H.F. Keetell, res. le luitenant: luitenant toegevoegd
mr. C. Laan, res. le luitenant: lt. adjudant hfd. officier toegevoegd
L.F.J.M. Lucassen, res. 2e luitenant: luitenant toegevoegd
J. Wieberdink (motordienst), vaandrig: off. techn. opzichter
R.E. Dijkhuizen (mil. adm.) 2e luitenant: verplegingsofficier
dr. V.M.E. Winters, kapitein: regimentsarts
drs. H.W. Hoefnagels, le luitenant: officier van gezondheid

1-1 R.H.
L.C. Cnopius, ritmeester: E.C.
mr. J.W. de Jong Schouwenburg, res. le luitenant: P.C.
L.U. de Sitter (4 R.H.), res. le luitenant: P.C.
J.W. Schlimmer, 2e luitenant: P.C.
E.J. Baron van Voorst tot Voorst, kornet: P.C.
drs. F. de Groot, le luitenant: paardenarts

2-1 R.H.
Jhr. P.J. Six, res. ritmeester: E.C.
P.G. Methorst (4 R.H.), res. le luitenant: P.C.
mr. B.F. Everts, res. le luitenant: P.C.
G. van Schaik, le luitenant: P.C.
H. F. Westrik, res. 2e luitenant: P.C.
B. Stonebrink, le luitenant: paardenarts

3-1 R.H.
C. Huisken, res. ritmeester: P.C.
ir. J.M. van Rhede van der Kloot, res. le luitenant: P.C.
C.H. Kranenburg, kornet: P.C.

4-1 R.H.
mr. A.L.F.J. de Vries, res. ritmeester: E.C.
H Simon Thomas, res. le luitenant: P.C.
P. Rink, kornet: P.C.
J.H. van Melie, OWI: P.C.

5-1 R.H. H.C.M. Marijnen (2 R.W.), res. kapitein: E.C.
B.F. Geuns (1 R.W.), res. le luitenant: P.C.
F.A. da Costa (2 E.W.), res. le luitenant: P.C.
D. van Baalen (2 R.W.), res. 2e luitenant: P.C.

-1 R.H.
mr.dr. H.van Zanten(l R.W.), res. kapitein: E.C.
G.J.H. Elshove (2 R.W.), res. le luitenant: P.C.
P. Buys (1 R.W.), res. le luitenant: P.C.
C. Alders (1 R.W.), res. 2e luitenant: P.C.

M.E.-1 R.H.
H.A.G. van der Hardt Aberson (1 R.W.), res. kapitein: E.C.
D. van der Sleesen (2 R.W.), res. le luitenant: S.C.
mr. H.E.R. Rhodius, res. le luitenant: S.C.

Eskadron Pantserafweergeschut-1 R. H.
J.J. Simons, res. le luitenant: E.C.

Sectie Mortieren 8 cm. - 1 R. H.
C.P. Gülcher, kornet: E.C.

Pel. Paw. -1 R.H.
E.C. Everts (K.R.A.), res. le luitenant: P.C.

1-3 R.H.
Jhr. G.H.A. van Kinschot, ritmeester: E.C.
J.J. Henny, res. le luitenant: P.C.
H.H.R. van der Laan, le luitenant: P.C.
J.K.L. Koch, 2e luitenant: P.C.
drs. C. van Beusekom, le luitenant: paardenarts

2e Eskadron Pantserwagens (minus twee pelotons)
J.L. Bruinier, ritmeester: E.C.
Jhr. W.F. Clifford Kocq van Breugel, res. 2e luitenant: P.C.
A.H. van der Vliet, adj. onderofficier: P.C.

Om ongeveer 18.00 uur viel een peloton van 3-1 R.H. bij de Mheen, 2,5 kilometer noordwest van Barneveld in een hinderlaag, waarbij een korporaal en vijf huzaren sneuvelden. Het tegen deze vijand ingezette peloton Pantserwagens http://www.sytzama.nl/reghuzsytz-64.jpg) ontmoette 1,5 kilometer van Voorthuizen zware weerstand.

» Deze reactie is geplaatst op 5 december 2003 00:34

Perfecte info, ik ben jullie zeer erkentelijk!!! Dit was niet III./LAH maar 2. Zug van 15.(Krad)/LAH (verstärkt)

Hier een uittreksel van de tekst. Ik hoop dit hier te kunnen posten zonder het later op internet of in publicaties tegen te komen. Helaas kan ik de naam van de schrijver niet onthullen. Kan iemand aangeven of deze versie klopt met Nederlandse verslagen en/of de tekst aanvullen met overige feiten? Zijn er nog veteranen te spreken die getuige waren van dit gevecht?

"Nach Überwindung einiger Baumsperren wurde die Hauptstraße Voorthuizen - Amersfoort kampflos erreicht, Voorthuizen und der Raum 2km nördlich und nörd-westlich davon feindfrei gefunden, verlassene M.G.-Stände und befestigte Stellungen festgestellt. Beim weiteren Vordringen auf der Hauptstraße in Richtung Amersfoort stieß die Spitze des Zuges überraschend auf 3 schwere Panzerspähwagen, einige Kradschützen und ca. 40 Radfahrer. Der Zug ging in Höhe des Straßenkreuzes 3,5km nördlich Barneveld in Stellung, um den Angriff abzuwehren. Die feindlichen Kradschützen und Radfahrer wurden durch M.G.-Feuer gesprengt, der Schwadronchef gefangengenommen. Die Panzer, die inzwischen auf 300m herangekommen waren, wurden mit der Panzerbüchse, mit S.M.K.H. eines M.G. bekämpft. Die erste Panzerspähwagen zeigte starke Rauchentwicklung. Darauf stießen die beiden anderen Panzer langsam weiter vor. Da die Panzerbüchse Ladehemmung hatte, die Gruppen auch fast ungedeckt am Straßenrand dem beschuß des M.G.-Feuers und der 3,7cm Panzersprenggranaten ausgesetzt waren, gab ich den Befehl zum Rückzug. Der Zug sammelte südlich der Straßenkreuzung auf einem Feldweg. Vom III. Bataillon wurden darauf von mir Panzerabwehrkanonen erbeten. Unter diesem Schutz drang ich mit 3 Stoßgruppen noch einmal bis zur Höhe der Hauptstraße vor. Der Raum um die erwähnte Straßenkreuzung war inzwischen feindfrei. Bei einbruch der Dunkelheit Rückmarsch zum III. Bataillon in Barneveld."

» Deze reactie is geplaatst op 5 december 2003 00:49

Jouw Duitse bijdrage is bekend. Deze is door lt kol bd Brongers opgenomen in het eerder vermeldde boek.

» Deze reactie is geplaatst op 5 december 2003 12:29

Overigens was het wel degelijk de Leibstandarte met wie de Nederlanders in aanraking kwamen. Deze Leibstandarte AH was de versterking van de 227ste division, waarbij ze vooral ook als verkennende eenheid werd ingezet.

» Deze reactie is geplaatst op 5 december 2003 12:32

Dat Duitse rapport staat inderdaad ( vertaald en wel ) afgedrukt op blz. 103/104 van Grebbelinie 1940. Het verschil met de Nederlandse verslagen/rapporten zit hem niet zozeer in de beschrijving van het ontstaan van het gevecht, wel in de resultaten ervan.
Zo spreekt het Duitse rapport over b.v " vernietiging " van Nederlandse motorrijders en wielrijders, terwijl de Nederlandse rapporten slechts een " omgevallen motorfiets " melden en geen
verliezen aan personeel. Wel werden 2 pantserwagens beschadigd, maar dat tastte hun gevechtswaardigheid niet aan.
Tenslotte is er inerdaad een Nederlandse officier gevangen genomen ( de kapitein Hardt Aberson ), maar dat gebeurde al voor dit gevecht. Genoemde kapitein had zich richting Voorthuizen begeven om een vermiste wachtmeester op te sporen.
Overste Brongers noemt het Duitse rapport " opgeblazen ", kennelijk een poging om de actie toch nog tot een succes(je) te maken.

» Deze reactie is geplaatst op 5 december 2003 13:22

Quote:
"Overigens was het wel degelijk de Leibstandarte met wie de Nederlanders in aanraking kwamen. Deze Leibstandarte AH was de versterking van de 227ste division, waarbij ze vooral ook als verkennende eenheid werd ingezet."
...Ik zeg toch niet dat het de Leibstandarte niet was? Ik zeg alleen dat het 15.(Krad)/LAH is en niet III./LAH

Quote:
"Jouw Duitse bijdrage is bekend. Deze is door lt kol bd Brongers opgenomen in het eerder vermeldde boek."
...Vreemd, welke bron geeft Brongers aan voor dit verslag? Mijn versie komt uit de persoonlijke bezittingen van de betrokken LAH officier en die zijn nooit openbaar gemaakt. Kan natuurlijk zijn dat hij een officieel rapport van dit gevecht overgenomen heeft in zijn dagboek en dat Brongers dit rapport heeft gebruikt.

Over het "opblazen" van het rapport. Hij schrijft op 17 mei een brief naar huis (als die info ook al letterlijk gepubliceerd is wordt ik gek) en daarin is hij een stuk eerlijker:
"Hatte mit meiner Zug Sonderauftrag: von Zwolle nach Zutphen, dort übergesetzt; vorstoß mit dem III. Bataillon bis zur Grebbelinie vor Amersfoort, dan alein mit meinem Zug weiter, dabei immer wieder kurze und harte Gefechte und Kampf mit Panzerwagen. Mein Zug wurder zersprengt, hatte Mühe, meine Männer zu sammeln."

Hij schrijft meer over 10 t/m 15 mei. Ik kan eventueel meer posten.

» Deze reactie is geplaatst op 5 december 2003 15:03

Quote:
"(...) terwijl de Nederlandse rapporten slechts een " omgevallen motorfiets " melden en geen verliezen aan personeel.(...)"

...Weet iemand waar de melding van vijf gesneuvelde husaren en een gesneuvelde korporaal dan vandaan komt (zie reactie van Allert Goossens)? Zes doden en geen verliezen is tegenstrijdig.

Heeft iemand meer info over kapitein Hardt Aberson?

» Deze reactie is geplaatst op 5 december 2003 21:39

Het is niet echt nodig gek te worden, want Brongers meldt dat laatste verslag van 17 mei niet.

Die " omgevallen motorfiets " en " geen personele verliezen " hebben te maken met dat gedeelte van het ( totale ) gevecht waarbij de Nederlandse pantserwagens betrokken waren.Die 6 gesneuvelde Huzaren waren eerder op de dag tijdens een verkenning in een Duitse hinderlaag gelopen, pas daarna gingen de pantserwagens naar voren. Je kunt het gevecht dus opdelen in fasen.

Over kapitein H.A.G van der Hardt Aberson vertelt Brongers nog dat hij na zijn gevangenname weigerde vragen over de Grebbelinie te beantwoorde, wat de Duitsers accepteerden. Vervolgens sliep hij 's nachts te midden van Duitse officieren in Barneveld, waar de volgende dag een complete divisie aankwam ( de 227e ).

Het is uiteraard interessant als ook de rest van het Duitse verslag op de site zou verschijnen.

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2003 00:58

Uit de lijst van Allert Goossens viel al af te leiden dat Van der Hardt Aberson commandant was van het Mitrailleur Eskadron ( ME ) van 1- RH.

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2003 01:16

Mijn dank voor de nadere uitleg en de geruststellende gedachte dat ik niet gek hoef te worden (gek worden staat mij tegen ;-) )

Weet iemand hier tegen welke Nederlandse eenheden tegen de zgn. Gruppe Kraas op 12 mei in actie kwam? Hierover heb ik:

12.05.1940 - Aufklärung der Gruppe Kraas, verstärkt durch 1 PaK, 1 Inf.Gesch., Pionierzug, 1 Panzerspähtrupp und 1 Haubitzbatterie, auf Hoevelaken gegen Amersfoort. Gegen 2.00 Uhr wird verstärkte Gruppe Kraas zum Unternehmen 'Nijkerk' eingesetzt: vorstoßen auf Harderwijk, dort den Hafen besetzen und Einschiffungsmöglichkeiten erkunden. Kraas schrieb:
"(…) erneut Sonderauftrag vom General (Zickwolf): mit unterstellter Artillerie, mit Pionieren und Panzern, im ganzen eine Abteilung von ca. 200 Mann, sollten wir Nijkerk angreifen und auf Harderwijk am Zuider See vorstoßen und dort die Häfen in besitz nehmen. Ein Marineoffizier war mit dabei, der sich auskannte (…)
Nach Brechung teilweise harten Widerstandes wird die Gruppe Kraas sechs Kilometer vor Harderwijk gegen 19.00 Uhr durch 227.Infanterie-Division per Funk, angehalten und nach Zutphen zurückbefohlen. Kraas erbeutet 4 sMG, 6 le.MG, 80 Gewehre, Munition und Gerät sowie Ausrüstung einer Radfahrschwadron und nimmt 7 Offiziere und 120 Mann gefangen. Er wird dafür vom Kommandeur der 227.Infanterie-Division als erster Offizier im Westfeldzug mit dem E.K. 1 ausgezeichnet.

Bronnen voor het voorgaande: Meyer - "Grenadiere", Lehmann - "Die Leibstandarte", info uit Duitse documenten (BA-MA) en getuigenverslagen.

Ik werk aan een uitgebreide geschiedenis van SS AA 1, een eenheid waarvan 15./LAH de voorloper was. Zodra ik alle info over de meidagen verwerkt heb in mijn tekst zal ik het hier posten.

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2003 10:16

Bij Nijkerk werd 3 - 1 RH onder commando van ritmeester C. Huisken plotseling vanuit zuidelijke en westelijke richting door de Duitsers (die inderdaad op weg waren naar Harderwijk ) overvallen, terwijl men zich juist naar het oosten en noorden had gericht. Vanuit die richting(en) werd de vijand nl. verwacht.Overste Brongers beschrijft vervolgens ( bron: Lehmann/ Die Leibstandarte ) de sterkte van de Duitsers (o.a pantserwagens en een batterij 10.5 cm geschut ) en maakt op die manier duidelijk dat de Huzaren met hun karabijnen en lichte mitrailleurs daar niet tegen op konden. Een gedeelte van het eskadron heeft zich toch nog in veiligheid kunnen stellen o.m door per boot uit te wijken naar Volendam. De Duitsers hebben het tav "Nijkerk ' over sterke tegenstand.De verdere opmars richting Harderwijk beschrijft brongers niet.
Ik heb ook nog andere literatuur geraadpleegd, maar Brongers geeft de meeste informatie. Het stafwerk ( de " Groene Serie ") heb ik hier thuis niet tot mijn beschikking.

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2003 12:10

Wederom mijn dank voor de info!

Ondanks hun lichte bewapening was deze Nederlandse eenheid toch in staat om het de Leibstandarte zeer moeilijk te maken.

Uit een document waarin de aanvoerder van Gruppe Kraas twee van zijn mannen voordraagt voor het IJzeren Kruis 2e klasse:
"Obersturmführer Kraas schlagt den Sturmmann Hübner zum E.K. 2 vor. Hübner zeigte bei den Aufklärungsaufträgen am 12.05.1940 vor Amersfoort eine hervorragende Tapferkeit und unerschrockenen Mut vor dem Feind. Als Führer der Spitzengruppe bei dem Unternehmen 'Nijkerk' hielt er trotz starken Feuers des Gegners mit seiner Gruppe, so daß die schwereren Waffen ungehindert in Stellung gehen konnten Hübner wurde dabei selbst schwer verwundet. Kraas schlagt auch Sturmmann Richter, M.G.-Schütze in der Gruppe Hübner, zum E.K. 2 vor."

Blijkbaar waren het echt de zware wapens van de SS die hier voor het verschil moesten zorgen. Kraas' motorrijders werden in eerste instantie afgehouden door de mannen van Huisken. Kraas heeft het in de brief aan zijn vrouw over 1 dode en 1 gewonde (de gewonde moet dan Hübner zijn).

Wie kent veteranen die bij deze acties op 11 of 12 mei aanwezig waren?

mvg,
Timo

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2003 12:40

Inderdaad hebben de Duitse zware wapens in Nijkerk de doorslag gegeven.
Eerst werd de eenheid van Huisken met kanonschoten verdreven uit een huisje waar men dekking had gezocht. Vervolgens richtte een grote pantserwagen zijn kanon in/op de sloot waar dezelfde militairen ( die het gevecht offensief waren begonnen ) daarna dekking hadden gevonden. Dat was beslissend.
Of er nog veteranen/ooggetuigen leven, weet ik niet. Ze zulen intussen minimaal 82/83 jaar oud zijn. Officiele instanties zijn vaak niet gewild adressen zomaar vrij te geven. Maar je kunt het natuurlijk altijd proberen.

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2003 20:17

Interessant dat je zegt dat ze het gevecht offensief waren begonnen. Dat is waarschijnlijk de reden voor de benarde positie waarin de SS'ers terecht kwamen en waaraan Hübner ternauwernood een einde kon maken.

Is het de moeite om het boek van Brongers te kopen als ik enkel de info over de acties bij Voorthuizen en Nijkerk nodig heb?

mvg,
Timo

» Deze reactie is geplaatst op 6 december 2003 20:55

Offensief in die zin dat er wordt gesproken over een zo krachtig mogelijk afgegeven vuur. Dat kun je interpreteren in die zin dat men zo hard mogelijk van zich afsloeg en niet bereid was zich zonder meer bij de Duitse overmacht neer te leggen.
Het gevecht bij Nijkerk beslaat bij Brongers 2 bladzijden, waarvan een deel nog is gevuld met een illustratie. Als het je alleen daarom gaat lijkt me de aanschaf wat duur. Ik ben wel bereid die 2 bladzijden te copieren ( en eventueel die over het gevecht bij Voorthuizen ) en op te sturen. Ik moet dan wel je adres hebben. Mijn e-mailadres is e.warmelink@hccnet.nl.

» Deze reactie is geplaatst op 7 december 2003 12:57