Discussiegroep

Na het lezen van het boek "Mei 1940" van Amersfoort en Kamphuis blijkt dat er toch wel wat kritiek is op de gepubliceerde boeken van de lkol b.d. Brongers. Hoe wordt daar door de sitebezoekers over gedacht?

» Dit bericht is geplaatst op 17 maart 2004 11:15

Er is minstens zoveel kritiek op het werk van Amersfoort en Kamphuis.

Wat het werk van overste Brongers betreft: het is/was allereerst bedoeld ter rehabilitatie van het Nederlandse leger in de meidagen van 1940 en voorzag daarmee absoluut in een behoefte. Het vormt/vormde een prima tegenwicht voor met name het ( te zwartgallige ) oeuvre van Lou de Jong. Het is uitstekend gedocumenteerd, goed geschreven en ( in tegenstelling tot b.v het Stafwerk ) leesbaar voor een groot publiek.
Mijn bezwaar ( en ik mag ook spreken namens Allert ) is dat het teveel alleen de nadruk legt op zaken, die goed zijn gegaan en daardoor evenwicht mist. Neem je b.v het relaas over de Grebbeslag dan komen vooral de dappere daden naar voren ( en die zijn er absoluut geweest ) en is er te weinig oog voor de vele chaotische toestanden, die ook ( en natuurlijk absoluut begrijpelijk ) het beeld van dit gebeuren hebben gevormd. De vele gebruikte verslagen zijn te selectief toegepast.
Verder wordt de "schuld "voor het misgaan van allerlei zaken uitsluitend bij de politiek gelegd, terwijl wij vooral in de afgelopen maanden hebben aangetoond op deze site dat ook een aantal cruciale fouten door de legerleiding zelf gemaakt zijn.
Ik moet wel zegen dat ( al meer dan 40 jaar geleden ) het werk van overste Brongers mij heeft geinspireerd om mij op dit terrein te gaan bewegen en dat zijn boeken absoluut onmisbaar zijn als het gaat om bestudering van de gebeurtenissen in de meidagen.
Ik kan dit allemaal rustig zeggen, overste Brongers kent mijn/onze mening.

» Deze reactie is geplaatst op 17 maart 2004 12:08

Hajo - als ik je mag aanvullen.

Overste Brongers heeft "de oorlog in de huiskamer gebracht" in consumptieve zin. Lou de Jong deed dit in veel beschouwelijker zin, en ook veel onpersoonlijker - dat was ook diens rol.

Brongers schrijft absoluut op een zeer positieve manier over de strijd, of althans over de rol van onze militairen. Anderzijds brengt hij door zijn mix van feiten en citaten een levendige verslaglegging in de markt die voor heel veel mensen aanleiding is geweest zich meer te verdiepen in de oorlog. Ik vind dat een bijzonder grote verdienste van Brongers. Zijn boeken zijn een belangrijke drempelverlaging voor degene die meer wil weten over de meidagen, en dan vooral de specifieke strijdtonelen waar hij of zij interesse voor heeft. Daarmee bevredigt Brongers een groot publiek.

De kritiek op zijn werk komt van detaillisten of van zwartkijkers. Brongers wordt door zwartkijkers afgeschilderd als een mooiprater. Ik denk dat het iets genuanceerder ligt. Brongers focust vooral op wat goed ging, en verzacht dat wat slecht ging. Daar is niets op tegen. Het enige wat ik persoonlijk minder geslaagd vind aan Brongers zijn werken is dat de beschuldigende vinger wel erg naar de politiek gaat ook daar waar het flaters van militairen betreft. Daarin vind ik hem te loyaal naar zijn eigen vakbroeders.

Voor de echte liefhebber of amateur historicus is het werk van Brongers vaak het instapniveau geweest. Als je zelf in de materie duikt, je verdiept in bronnen en studie maakt van bepaalde zaken, dan ga je de nuance verleggen. Dat is echter voorbehouden aan diegene die echt meer wil weten. Het gros is dus prima af met Brongers zijn werk. Brongers heeft daarom een zeer belangrijke - niet te onderschatten - rol gespeeld in de literatuur en geschriften over de oorlog. Daarbij heeft hij ook een aantal belangrijke nuances aangebracht bij deel 3 van De Jong; de laatste die eigenlijk alleen maar kritisch was over onze militairen en zeer bagatel inzake hun verrichtingen.

Brongers heeft voor mij meer betekent dat Lou de Jong, en mij enthousiast gemaakt voor de krijgsgeschiedenis van de meidagen. Als ik gemakshalve Brongers dan plaats als de meester en mezelf als de vazal, dan kan ik zeggen dat ik inmiddels een kritisch vazal ben geworden. Maar alleen doordat de meester me zoveel leerde. Daarmee denk ik dat ik duidelijk typeer waar mijn respect voor Brongers ligt.

» Deze reactie is geplaatst op 17 maart 2004 14:17

Met de afsluitende regels van onze bijdragen drukken we ongeveer hetzelfde uit: veel respect, maar niet kritiekloos.

» Deze reactie is geplaatst op 17 maart 2004 14:26

Dhr. Brongers schreef in een uitgave van Armex van Juli/Augustus 1990 al een artikel over dit boek:

---
Mei 1940 - de strijd op Nederlands grondgebied

Enkele maanden geleden verscheen het door de Sectie Militaire Geschiedenis geredigeerde werk met de bovenstaande titel. Het is een in begrijpelijke taal geschreven boek met door verschillende auteurs geschreven hoofdstukken. De beschrijving van de gevechten is beknopt en zakelijk, hoewel die op enkele plaatsen een merkwaardig, tendentieus karakter draagt. Zo wordt de actie over de Afsluitdijk slechts een "gewelddadige verkenning" genoemd, een aanduiding ontleend aan een uit 1941 gepubliceerd verslag van een tot een propaganda-compagnie behorende Duitser. De uiteraard meer betrouwbare meldingen van de daar optredende Duitse divisie spreken over een door de divisiecommandant persoonlijk geleide "aanval" op 13 mei, die op de vorige dag was voorafgegaan door een gewelddadige verkenning door stoottroepen. In de "Abendmeldung" van 13 mei rapporteert de divisie: "Aanval over de Afsluitdijk werd afgeslagen". Waarom men dit negeert is raadselachtig. De aanval op de Betuwestelling bij Ochten wordt eveneens gebagatelliseerd. Daar zouden slechts een 200 Duitsers zijn ingezet. Kennelijk is verzuimd het betreffende Duitse gevechtsverslag te lezen. Daarin stelt men namelijk dat een versterkt bataljon de aanval uitvoerde en dat de verliezen - de versterkingen niet meegerekend - al 106 man bedroegen! Ook is opmerkelijk dat men geen reden ziet, de SS als een militaire elite aan te duiden. Nu is het begrip "elite" (evenals goed of zeer goed) subjectief en vrij persoonlijk. In officiële stukken wordt en werd het nimmer gebruikt. In militaire kring hanteert men de term voor eenheden die in zaken als moreel en sterkte ver boven de andere uitsteken. Welnu, daaraan voldeden de SS regimenten in hoge mate. Waar men ze ter beschikking had werden ze dan ook vooraan ingezet, omdat van hun meedogenloos optreden snelle resultaten werden verwacht.

Blunders
Ernstiger zijn de blunders die in het laatste hoofdstuk "De proef op de som" zijn gemaakt. Men mag verwachten dat daar de belangrijkste conclusies worden verzameld en geanalyseerd. Vele van die "conclusies" zijn echter in het voorafgaande niet te vinden. Schrijver van dit hoofdstuk is de heer Amersfoort. We moeten er ons voor hoeden, zegt hij, bijzonder belang aan het Nederlandse operationeel te hechten. Doen wij dat? De Duitse generaal Speidel schreef in 1958 dat de aanval op de Vesting Holland een integrerend deel van het totale plan was en een directe wisselwerking had met het belangrijkste operatiedoel, de doorbraak via de Ardennen naar de kust van Het Kanaal. De Duitse kolonel van de Generale Staf H. Langmann noemde de operatie tegen de Vesting Holland zelfs van beslissende betekenis voor het slagen van de aanval op Frankrijk.

Voorts wordt beweerd dat de Duitsers geen "haast" hadden en ook het bombardement op Rotterdam zouden we niet mogen uitleggen als een teken van haast of als indirect bewijs voor de Duitse onderschatting van onze weerstand. Dit is in lijnrechte tegenspraak met wat Duitse historici schreven en met uitspraken van de hoogste Duitse bevelhebbers. Hier zij volstaan met een verwijzing naar Hitlers Weisung Nr. 11, die hij in de morgen van 14 mei uitgaf. Hij stelt "dat het weerstandsvermogen van het Nederlandse leger sterker is gebleken dan werd verondersteld"; dat politieke en militaire redenen eisen die tegenstand "spoedig" te breken; dat het leger de Vesting Holland "snel" ten val moet brengen en dat de luchtmacht, onder verzwakking van steun elders, de "snelle" val van Holland moet vergemakkelijken.

In het door het Militargeschichtlichen Forschungsamt in 1979 uitgeven werk lezen we: "Toen sterke tegenstand in Rotterdam een snelle bezetting van Nederland in gevaar bracht, beval Göring op de 14e mei een geconcentreerde aanval op deze stad om een snellere capitulatie te bewerkstelligen". Waarom vermijdt Amersfoort dit te vermelden? Waarom zegt hij in "Vrij Nederland" (31 maart): "Alsof Rotterdam nodig was om Nederland op de knieën te krijgen! " En - nog merkwaardiger - : "Als een terreurbombardement als doel heeft om voornamelijk de burgerbevolking te treffen, dan is de aanval op Rotterdam géén terreurbombardement" (?!)
Ook beweert hij dat er geen betrouwbare bewijzen bestaan dat na Rotterdam ook andere steden zouden worden gebombardeerd. In een op 9 nov. 1948 voor de Enquete Commissie Regeringsbeleid beëdigde verklaring van kolonel Scharroo, de commandant te Rotterdam, zegt laatstgenoemde dat de Duitse parlementair hem mededeelde dat bij een weigering te capituleren, Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Haarlem het lot van Rotterdam zouden delen. Dat had men tevoren ook aan kapitein Backer aldaar gezegd. Generaal Winkelman werd deze bedreiging gemeld en hij noemde die in zijn capitulatierede. Utrecht was toen al met verwoesting bedreigd. Bij zijn onderhoud met de Duitse generaal Schmidt bracht een verontwaardigde kolonel Scharroo deze zaken ook ter sprake. Zijn dit "weinig betrouwbare" bronnen?

Bij de Waffen SS zouden schendingen van het oorlogsrecht - althans in mei 1940 - geen typerend verschijnsel zijn geweest. Als men de rapporten goed had bestudeerd zou dit nimmer zijn gesteld. Oorlogsmisdaden van fronten waar de Wehrmacht optrad, zijn slechts incidenteel gemeld. Die meldingen zijn er echter in overstelpende-hoeveelheid van plaatsen waar men tegen SS'ers vocht: zoals bij Heumen, Hatert, Westervoort, Zutphen, Voorthuizen, Oosterbeek, in de frontlijn- en de stoplijn van de Grebbeberg, het viaduct te Rhenen, de spoorlijnbocht noordoost van Rhenen enz. enz. Voorts zouden de Duitse verliezen ongeveer even hoog zijn als de Nederlandse. Gebleken is dat men zich beroept op een zo geheten officiële Duitse opgave uit 1980. De Duitsers zijn daar echter op teruggekomen en schreven in 1983 dat de opgave betrekking had op de Nederlandse verliezen! Helaas is dat de heer Amersfoort ontgaan. Hij meent ook de Duitse vliegtuigverliezen - naar tijd gemeten een record in de geschiedenis - sterk te moeten relativeren. Het waren "voornamelijk transportvliegtuigen" en die acht hij kennelijk minder belangrijk, evenals het - niet genoemde - neerschieten van 126 gevechtsvliegtuigen. Is dat terecht? De Duitse generaal Speidel schreef in 1958 dat het verlies aan transportvliegtuigen zich nog jaren lang deed gevoelen. Zijn chef Kesselring verklaarde zelfs dat men het de gehele verdere oorlog niet meer te boven kwam. Het zou voorts te ver gaan die verliezen in verband te brengen met het afgelasten van de invasie in Engeland. Wederom: doen wij dat? Als een enkel voorbeeld een citaat uit een stafwerk van de Studiengruppe Gechichte des Luftkrieges: "De hoge verliezen aan mensen en materiaal die de actie om Den Haag tot een mislukking stempelden, waarschuwde het opperbevel tegen te ver gaande plannen als die voor Seelówe (dat was de bedoelde invasie, B.), Malta, Gibraltar enz.".
Besluit
Het bovenstaande is slechts een greep uit een reeks van canards, die een niet ter zake deskundig lezer helaas vaak niet kan onderkennen. Wellicht heeft de korte voorbereidingstijd voor het boek geen gelegenheid gegeven een meer verantwoord onderzoek te voltooien. Het resultaat is echter wel merkwaardig eenzijdig geworden en in het laatste hoofdstuk soms tendentieus te noemen. Als men een "mythe" denkt te constateren en die wil doorbreken, dient dat wel op grond van juiste gegevens te geschieden. De Sectie Militaire Geschiedenis heeft met dit boek haar prestige niet verhoogd.

E.H. Brongers
---

In december 2000 volgde de rechtzaak tegen Defensie aangespannen door dhr. Jagtenberg (zelf oud-strijder). Inmiddels kijken we al weer meer dan 3 jaar uit naar de 2e druk die om onduidelijke redenen telkens wordt uitgesteld.

» Deze reactie is geplaatst op 17 maart 2004 22:43

Wat ik wilde zeggen: de kritiek lijkt mij eerder andersom!

» Deze reactie is geplaatst op 17 maart 2004 22:44

Sterker nog, n.a.v. het boek van A&K zijn maar liefst 2 boekwerkjes verschenen die de fouten in dit boek behandelen; het boekje van dhr. Jagtenberg (oorlogsmisdrijven SS) en het boek 'In het rijk van de demonen' van Manuel Kneepkens (bombardement op Rotterdam).

» Deze reactie is geplaatst op 17 maart 2004 22:46

De kritiek is wederzijds, Rutger.

A. en K. besteden in hun boek meer dan 3 bladzijden ( 26 - 29 ) aan het werk van overste Brongers.

Daar kun je o.m het volgende lezen:

"Brongers is tot het schrijven van zijn boeken gekomen om eindelijk "door verificatie en vergelijking
van alle beschikbare documentatie (...) een zo objectief mogelijk, waarheidsgetrouw beeld van de strijd te geven ", daar waar Nierstrasz en De Jong te eenzijdig zouden hebben gelet op wat MIS ging. Het bezwaar is echter dat Brongers dit gedaan heeft door het ene aspect van de beeldvorming in 1940, het harde oordeel en de geringschatting, te vervangen door een ander aspect van datzelfde beeld, namelijk de thema's van de rechtvaardiging van, de zingeving aan en de lering uit de snelle nederlaag. Zijn werk vertolkt daardoor, gewild of ongewild, in de eerste plaats de gevoelens, die zijn blijven leven bij de oud-strijders en degenen, die met hen meevoelen. Dit kenmerk kan evenwel op gespannen voet met de door hem nagestreefde objectieve en waarheidsgetrouwe beschrijving der krijgshandelingen komen te staan".

Dit is dus feitelijk een verwijt van vooringenomenheid.
A. en K. verwijten hem ook, vooral in zijn eerste boeken, een te zwart - wit relaas als het gaat om de Nederlandse militairen aan de ene en de "vijand "aan de andere kant.Goede, gedegen geschiedschrijving is pas mogelijk als je afstand hebt kunnen doen van het "vijandbeeld".

Brongers krijgt tot slot weliswaar lof toegezwaaid een belangrijke bijdrage te hebben geleverd aan het instandhouden van de herinnering aan mei 1940, maar dat wordt dan wel weer afgesloten met "welk oordeel men overigens ook over zijn werk zou kunnen hebben".

» Deze reactie is geplaatst op 18 maart 2004 00:20

Het dilemma met het boek van A en K is denk ik dat door de merkwaardige conclusies in het boek het voor velen een negatief stigma heeft gekregen. De zaken die Brongers aanstipt in zijn reactie deel ik volledig, op een element na. Ik vind het bombardement op Rotterdam - hoe vreselijk ook - ook niet een volledig terreurbombardement. Ik kan voor de bombardement ook plausibele redenen aandragen en de effecten ervan op de spoedige Nederlandse overgave zijn onweerlegbaar. Laten we niet vergeten dat als dat bombardement er niet was geweest dat vermoedelijk nog veel meer doden te betreuren waren geweest aan militaire zijde. Daarmee wil ik het niet "goedkeuren", maar ik weiger het ook catagorisch in de hoek van "terreur" te stoppen. Datzelfde heb ik met de oorlogsmisdaden van de SS. Die waren er wel degelijk natuurlijk, alleen in plaats dat anders dan Brongers. Dat hoort bij een onverschrokken optredende vijand - ik wil even voorzichtig verwijzen naar onze eigen optredens in de vele acties in Nederlands Indie waar wij exact hetzelfde deden. In die zin past er een stuk relativering van de door Brongers soms wel erg opgevoerde polemiek. Tot zover volg ik A en K wel.

De Duitse visie dat de succesvolle invasie van Nederland beslissend zou zijn voor de val van Frankrijk heb ik nooit kunnen plaatsen. Ik zie geen enkel verband voor de terminologie "beslissend". Belangrijk - vooral door de binding van het Franse 7de Leger en de noordelijke dreiging voor de Expeditionary Force (BEF) - dat zou ik kunnen volgen, maar beslissend mijns inziens absoluut niet. Wat dat betreft praat Brongers soms te makkelijk bronnen na die hem ondersteunen in zijn betoog. Dat geldt tevens voor het verlies van 350 vliegtuigen tijdens de meidagen. Kesselring mag daarvan vinden wat hij wil, maar bv de Slag om Engeland kostte de Duitsers een veelvoud daarvan. Hitlers prioriteit voor de landmacht kwam Duitsland nooit meer te boven - niet de verliezen van 350 vliegtuigen. Kom zeg - de Duitsers waren enorm verrast dat ze de drie landen Belgie, Nederland en Frankrijk feitelijk in drie weken op de knie-en hadden. De verliezen aan manschappen, materieel en vliegtuigen vielen 100% mee. Er was op veel langere strijd gerekend. Het kan niet zo zijn dat die rottige 350 vliegtuigen nou net zo'n gewicht in de schaal legde dat Duitsland dat niet meer te boven kwam. Even wat getallen om deze rare verspreking van Brongers te ondergraven:

Gebouwde aantallen:

FW-190: 20,000
JU-88: 15,000
ME-109: 30,500
ME-100: 5,700
HE-111: 5,600
JU-52: 3,500
Totaal gebouwde vliegtuigen Luftwaffe 1939-1945: 114,149
350 stuks = 3 0/00 (promille)

De stelling van Brongers inzake het "belangrijke verlies aan vliegtuigen" is dus volkomen kolderiek en ook hier praat Brongers te makkelijk met ondersteunende bronnen mee. Hij verwijt soms anderen slechte bronstudie te verrichten maar kan er zelf ook wat van.

De resterende conclusies van Brongers deel ik volledig. A en K hebben niet ge-excelleerd in een visie die overloopt van militair inzicht. Maar toch - ze hebben op punten ook gelijk gehad - het blijkt maar uit bovenstaande.

» Deze reactie is geplaatst op 18 maart 2004 02:05

Maar Allert, dat verlies aan vliegtuigen in Nederland tijdens de meidagen 1940 (5 dagen) is (vanzelfsprekend) laag t.o.v. het totaal aantal gebouwde vliegtuigen in de gehele oorlog (5 jaar). Maar ik denk wanneer je dit aantal afzet tegen de tijd (1 / 2 dagen) EN het totaal aantal ingezette vliegtuigen boven Nederland, dan is het aantal toch echt schrikbarend hoog! (procentueel gezien). Zal dus juist deze vergelijking niet de reden zijn geweest voor Dhr. Brongers zijn opmerking? Een vergelijking met de Slag om Engeland vind ik vreemd daar deze een veel langere periode aanhield.

» Deze reactie is geplaatst op 18 maart 2004 07:42

"De waarheid is altijd paradoxaal"(Henry David Thoreau).
Mijn verontschuldiging voor mijn kennelijk 'kolderiek' standpunt.
Dat maarschalk Kesselring van de heer Goossens mag denken wat hij wil zou voor hem ongetwijfeld een hele opluchting zijn geweest.Uiteraard geldt dan hetzelfde voor de generaals Speidels en Röhricht,Hitler (zie 8e dr Slag Residentie) alsmede ( onder meer)voor de Studiengruppe Geschichte des Luftkrieges. Kennelijk hebben ze allen zonder nadenken of kennis van zaken maar iets uit de losse hand beweerd. Dat wordt nu gelukkig rechtgezet. Ook Nederlandse onderzoekers als kolonel A.P.de Jonge en C.C. Küpfer kunnen zich dat aantrekken. Toch verdient het wellicht aanbeveling om met name de genoemde Duitse geschriften met de argumenten nauwgezet te bestuderen. Misschien blijkt dan dat de zaak minder simpel en zwart/wit ligt dan wordt gesuggereerd. Als de hr.G die argumenten vervolgens heeft weerlegd kan misschien een serieus en tijdbesparend antwoord worden gegeven.
M.b.t. het bombardement op R'dam dat uitsluitend op de bevolking was gericht en dat de verdedigers ongemoeid liet, dacht ik dat er thans geen misverstand omtrent het terreurkarakter meer bestond. Verwezen wordt o.m. naar het vrij recentelijk uitgegeven werk van Manuel Kneepkens van de Erasmus Universiteit. Ook Freiburg twijfelt nu niet meer.Maar mogelijk komt daar nu verandering in? Met veel waardering voor de erkenning van andere door U genoemde zaken,E.H.B.

» Deze reactie is geplaatst op 18 maart 2004 13:53

Heer Brongers - ik wil u duidelijk maken dat mijn taalgebruik in casu wat respectloos over is gekomen. Daarvoor excuus - ik schrijf soms sneller dan ik denk blijkt wel. Meningen moet ik respecteren - zeker die van ter zake kundigen. Dat zal zo niet zijn overgekomen en daarvoor ben ik zelf verwijtbaar.

De Luftwaffe was in de meidagen onplezierig verrast door de verliezen boven Nederland, die men niet verwachtte omdat men van spoedige capitulatie uitging en van lage effectiviteit van de luchtafweer. Dat men echter zelf opteerde voor HuBoBe techniek voor hun meest trage vliegtuig is dan ook wat contradictori in deze. Ik denk dat vooral de verliezen door noodlandingen en verliezen door geparkeerde toestellen het getal zo hebben opgevoerd. De strijd tegen Frankrijk was veel langer en intensiever ingeschat dan deze feitelijk is geweest. Geen Duitse generaal die echt geloofde dat Frankrijk in drie weken op de knie-en zou zijn geholpen. De verliescijfers daar - ook voor de Luftwaffe - waren hoger ingeschat dan feitelijk uitgekomen. In Nederland was het dus andersom. In elk geval is mij niet helder te maken dat een verlies van 350-450 toestellen voor de Duitsers een onoverkomelijke slag is geweest, ook niet door Kesselring of Speidel. Voor de Luftwaffe werden in 1939 en 1940 12,700 (volgens Richard Overy zelfs 18,400) vliegtuigen gebouwd. In Nederland ging een 3% (Overy 2%) van die vliegtuigen verloren, voornamelijk de slome transporter JU-52. Van die transporttoestellen had Duitsland er eind 1940 1,800 gebouwd - ze hadden de laagste industriele prioriteit! Vergelijken we het verlies van 250 JU-52 met die 1,800 dan is er sprake van een verlies van 14% wat op zich wel substantieel is maar alles behalve onoverkomelijk. Vergelijken we een paar cijfers van de eerste periode van de oorlog dan relativeert het allemaal nog meer:

- De slag in Polen kostte de Duitsers 285 direct verloren vliegtuigen en 279 afschrijvingen (meer dan 60% schade)
- Tijdens Fall Gelb had de Luftwaffe 3,454 frontvliegtuigen ingedeeld, waarvan er meer dan 1,500 direct verloren gingen en zo'n 500 meer dan 60% schade hadden. Dit is dus 2,000 toestellen van de 3,454 toestellen.
- De Slag bij Duinkerken kostte de Luftwaffe alleen al 189 direct verloren toestellen

Wat kan wel worden gesteld? De JU-52 was voor het Duitse leger en hun strijdmethode een voornaam toestel. Ze werd niet alleen als transporter ingezet, maar ook als communicatietoestel en voor gewondentransport. Zelfs als bommenwerper (32 JU-52 namen deel aan het bombardement van Warschau). Van dit toestel waren er rond de 550 ingedeeld voor de West Feldzug. Hiervan gingen er zeker 250 volledig verloren in Nederland. Dat was een substantieel verlies. Maar - een land wat nadien nog zo'n 100,000 vliegtuigen produceert generlei onoverkomelijk. Hoe kan het dan zijn dat mensen als Kesselring (commandant Luftflotte 1 tijdens de meidagen - later commandant Duitse legers in Italie) en Speidel (later eerste Duitse NAVO commandant) zeggen dat het verlies van de vliegtuigen boven Nederland onoverkomelijk was of althans altijd is blijven wegen gedurende de oorlog. Wel - mijns inzien lag dat niet aan dat verlies op zich, maar aan de prioriteitstelling in de productie. Het ministerie van bewapening, toen gerund door Todt onder directe bemoeienis van Goering, legde prioriteit bij gevechtsvliegtuigen. Met name toenmalige prestigeprojecten als de Ju-87 en Ju-88 kregen alle voorrang. Later gold dit voor de FW-190. Waarom? Omdat Goering vond dat de beoogde battle of Brittain om jagers en bommenwerpers vroeg - niet om transportvliegtuigen. Hierdoor - en alleen hierdoor - trok Duitsland in Rusland ten strijde met veel te weinig transportcapaciteit. Als we bedenken dat na 1940 nog maar 3,000 Ju-52 zijn gebouwd, terwijl voorthans (tot 31 december 1940) al 1,800 van deze toestellen waren gebouwd dan geeft dit wel aan dat de prioriteit laag lag. Deze inmenging van bovenaf was enorm gedurende de gehele oorlog, en niet alleen ten aanzien van de JU-52. Ook de ME-262 was daarvan een voorbeeld. Dit toestel had in 1942 operationeel kunnen vliegen, maar het staal dat daarvoor nodig was werd ingezet voor de bouw van U boten (die de jaren daarvoor juist te weinig waren gebouwd om tanks te kunnen produceren). Bovendien wilde Hitler zelf dat dit een tactische bommenwerper werd in plaats van een onderscheppingsjager! De biografie van Albert Speer, minister van bewapening na de dood van Todt, spreekt boekdelen over de wijze waarop de productie in Duitsland was georganiseerd. Dramatisch! En vooral in de eerste jaren door inmenging van Goering (met zijn prioriteitenplan) en daarna vooral door Hitler zelf. Kortom - Speidel en Kesselring mogen van harte verwijzen naar de meioorlog hier als oorzaak van een tekort gedurende de oorlog, maar de echte reden lag bij de industrie en zijn management in Duitsland. De Ju-52 werd nu eenmaal gezien als lage prioriteit - men wilde liever bommenwerpers en jagers, u-boten en tanks. Resumerend - ik blijf bij mijn stelling dat ik het volkomen kolderieke retoriek van de beide Duitse heren vind te stellen dat het verlies van 250-300 Ju-52 boven Nederland de gehele oorlog is gevoeld - niet dat verlies werd gevoeld maar het gebrek aan aanvulling. Positivo's zeggen dan dat het verlies dus bepalend was. Ja - maar zo redeneer ik nou eenmaal niet!

Over Rotterdam. Natuurlijk was het bombardement van Rotterdam een op dat moment ervaren terreurbombardement. Na Warschau het tweede grote bombardement dat de "Total Krieg" typeerde. Later volgde nog Middelburg, wat echter gelukkig al ge-evacueerd was. Desondanks was Rotterdam een garnizoenstad waarom gevochten werd en het feit dat de Duitsers hiermee capitulatie afdwongen maakt duidelijk dat het van strategische waarde is geweest. Ik vind het goedkoop Rotterdam af te doen als een terruerbombardement, terwijl tussen 1941-1945 heel Duitsland (en Japan) werd platgelegd door de terreur van Bomber Harris en zijn kornuiten. Niet alleen het bombardement van Dresden was terreur, heel veel andere bombardementen waren dat ook. De methode van de combinatie van brisant en brandbommen was puur ontworpen om steden volledig in de as te leggen door het creeeren van vuurstormen. Pure terreur tegen de Duitse burgers. We kunnen toch niet volhouden dat het bombardement op Rotterdam zo'n schandaal was terwijl wij kruisvaarders hetzelfde met Duitsland deden? Nee - bombardementen van civiele doelen werd al in WOI door beide kanten toegepast, in WOII werd het uitgewerkt - wederom door beide partijen. Akkoord - Duitsland begon ermee, maar met ons antwoord van catagorische vernietiging van de Duitse steden vanaf 1942 hebben wij iedere legitieme claim op eenzijdige beschuldiging verworpen. Het doet me onwillekeurig een beetje denken aan de Israelische / Palestijnse kwestie. Israel mag de Palestijnen terroriseren en hun steden en huizen platwalsen onder het mom van politionele acties, en als de Palestijnen een aanval plegen is het terrorisme! Dat is bij mij retoriek van de koude grond. Het is maar van welke kant je het bekijkt. De Duitse burger had niet minder rechten dan de geallieerde burger, ook niet meer. Onze bombardementen op Duitsland waren even zo op civiele doelen gericht. In het begin werd nog enigszins gemikt op fabrieken en andere belangrijke militaire objecten, later werd de doctrine van totale oorlog ook gewoon door de geallieerden toegepast - en laten we eerlijk zijn - veel intensiever en (vernietigingstechnisch) efficienter dan door de Duitsers.

Tenslotte. Ik weet dat met name het laatste een controversieel onderwerp is. Ik hoed mij voor chauvinisme, omdat dit niet bijdraagt tot historisch verantwoorde analyses. Zelden lees ik wetenschappelijke of non-wetenschappelijk werken over WOII die objectief zijn. Vaak - te vaak - schrijft men naar een vooringenomen doel toe. Objectieve analyses dienen een zo breed mogelijk spectrum aan informatie te gebruiken - te vaak beroept men zich op een andere analyse (en brengt daarmee subjectiviteit in het spel) of focust men op te weinig elementen / factoren. Ik behoud me het recht voor zelf te oordelen in geval van bovenstaande zaken. Men mag mij daarbij van harte besmuiken of van eigenwijsheid betichten, daarmee kan ik prima leven. Ik vind oprecht wat ik hierboven poneer, maar wil van harte accepteren dat men daar anders over denkt.

» Deze reactie is geplaatst op 18 maart 2004 16:04

Als aanvulling op het typeerdende voor de "total krieg", om dit begrip zijn zuiverheid te geven:
De ideeen van de totale oorlog gaan terug naar een aantal denkers en schrijvers:
-Lazare Carnot met "levee en masse" (1793)
-Colmar von der Goltz met "Das Volk im Waffen" (1888)
-Alphonse Seche (1915) met "Les guerres d'enfer" (1915)
-Hindenburg met zijn Hindenburg Programm (begint in 1916 WO1)
-Erich Ludendorff met "Der totalen Kreig" (1935)

In al deze boeken worden elementen en ideeen aangegeven waarom er totale oorlog zou moeten zijn en hoe deze vorm zou moeten of kunnen krijgen. Daarbij wordt er natuurlijk met de tijd meegeschreven.
Voor Duitsland in WO2 betekent totale oorlog een aantal dingen:
-voor Duitse vrouwen: vrouwenarbeid (niet normaal voor die tijd)
-verlagen en verhogen oproepleeftijd
-geen luxe goederen
-van bovenaf bepalen wat er geproduceerd mocht worden
-verhoging van spionage t.o.v. bevolking om ze in bedwang te houden
-politiek en propaganda versterkt
-industrie op oorlog gericht
-aangrijpen van burger en militaire doelen

Kenmerkend voor totale oorlog is de "alles of niets gedachte" ofwel alles inzetten om uiteindelijk het einddoel: de onvoorwaardelijke overwinning te behalen.
De bombardementen op Rotterdam en Warschau worden aan het begin van WO 2 uitgevoerd. Het is nu de vraag of je op dat moment al kunt spreken over totale oorlog.
Als ik de rede van Joshep Goebbels in het Sportpalast van Berlijn op 18 februari 1943 mag geloven ging Duitsland pas vanaf dat moment echt uit van een totale oorlog. Nadat Stalingrad was verloren stelde Goebbels de volgende vraag aan zijn toehoorders: Wollt ihr den totalen krieg? Waarop 11 keer ja werd geantwoord. In Stalingrad was echt duidelijk geworden wat totale oorlog betekende en Duitsland wilde vanaf dat moment onvoorwaardelijk "alles of niets". Tevens waren een aantal elementen uit het rijtje dat ik heb genoemd in het begin van WO2 nog niet (of niet op grote schaal) uitgevoerd door Duitsland.

» Deze reactie is geplaatst op 19 maart 2004 10:46

Een aantal van de punten, die je noemt, was al in 1939 ( soms tot op zekere hoogte ) verwezenlijkt. Andere zeker nog niet, zoals b.v het (extreem) verhogen of verlagen van de dienstplichtige leeftijd. Ook het aantal in het arbeidsproces ingezette vrouwen kwam pas in 1943 boven het aantal van 1939 ( 14,6 miljoen ) uit . Hitler zette op principiele gronden liever geen vrouwen in en koos in plaats daarvan eerder voor buitenlanders.De oorlog droeg in 1939 nog zeker geen absoluut "totaal "karakter.

» Deze reactie is geplaatst op 19 maart 2004 12:06

Dank voor de aanvulling heer Groenman

» Deze reactie is geplaatst op 19 maart 2004 12:40

Ik ben van mening dat Kevin een hele belangrijke denker vergeet en wel Von Clausewitz. Hij was namelijk degene die gebaseerd op de eerste massale dienstplicht tijdens de Franse revolutionaire oorlogen en de daaropvolgende Napoleontische oorlogen oorlog zag veranderen van een conflict tussen legers in een conflict tussen naties. Totale oorlog hield volgens hem in dat bij een oorlog tusen naties het uiteindelijke doel niet meer en niet minder was geworden dan het voortbestaan van de natie.

» Deze reactie is geplaatst op 6 april 2004 17:04

Clausewitz had inderdaad gedachten over totale oorlog, hij heeft zelf echter gezegd dat dit geen realiteit zou kunnen of moeten zijn omdat oorlog een voortzetting is van politiek met andere middelen. Politiek laat een oorlog ontstaan in zijn ideeen en politiek stuurt de oorlog. Bij totale oorlog zou alles ondergeschikt moeten worden aan totale vernietiging van de vijand. Militairen krijgen dan de "politieke macht" (zoals in WO1).
In mijn opsomming gaf ik een aantal personen aan die overtuigd waren dat totale oorlog het concept van de toekomst zou moetren en kunnen zijn. Dit had ik wellicht beter moeten omschrijven. In dat opzicht heb ik dus Clausewitz niet genoemd.

» Deze reactie is geplaatst op 6 april 2004 23:48

hallo, ik ben Jolien en ik moet voor school een opdracht doen over de WO 1...
hebben jullie misschien wat informatie voor mij????

» Deze reactie is geplaatst op 28 april 2004 11:09

Jolien - deze site gaat over WOII, en dan nog specifiek de Slag om de Grebbeberg. Ik verwijs je gaarne naar de bibiliotheek of elders op het net!

» Deze reactie is geplaatst op 28 april 2004 13:13

In het standaard werk van de Jong werd de rol van de nederlandse militairen,met name op de grebbeberg,gemarginaliseerd.
Niets om trots op te zijn,zo werd het gevoeld.
Het uitkomen van het boek van Brongers gaf mijn vader en vele oudstrijders met hem,de erkenning die ze verdienden.
Ik herinner mij de opluchting van mijn vader nadat hij het boek van Brongers gelezen had(het was voor hem en zijn vrienden herkenbaar en conform de waarheid).
Hiervoor dank aan de auteur

» Deze reactie is geplaatst op 2 mei 2004 21:38

"Conform de waarheid" - dat is een erg objectief aandoende kwalificatie. Zover ga ik niet.

De Jong schreef vanuit een totaal ander begrip dan Brongers. De Jong was duidelijk een non-militair, en heeft ook niet veel moeite gedaan (zo lijkt het) het militaire metier te (willen) snappen. Daarnaast schreef De Jong over een veel groter plaatje; zijn schaalgrootte was beduidend anders.

Overste Brongers heeft het militaire deel bijzonder kundig beschreven. Of het "de waarheid" was wil ik in het midden laten - wel heeft hij oog gehad voor de lokale acties en verheffende acties van onze soldaten. De Jong heeft deze te vaak gebagatelliseerd, soms gekleineerd. Daarnaast heeft De Jong - ook veel eerder in de tijd overigens - veel zaken niet of onvoldoende onderzocht of waren de gegevens nog niet voorhanden. Zo ging de Jong uit van verkeerde getalsverhoudingen, wat voor een grondige analyse een belangrijk verschil is.

Mocht u "de waarheid" zoeken dan ligt die, mijns inziens, tussen De Jong en Brongers in, wellicht meer naar Brongers neigend dan naar De Jong. Dat oud-militairen uit die periode liever Brongers lezen lijkt me evident en begrijpelijk, maar vind ik ook geen echt waardeoordeel. Wat dat wel is, is dat Brongers heel duidelijk veel betere analyses heeft gemaakt en - voor zover ik kan nagaan - veel beter en breder onderzoek heeft verricht naar de krijgsverrichtingen.

» Deze reactie is geplaatst op 3 mei 2004 01:48

Nogmaals: overste Brongers heeft noozakelijk, fantastisch en inspirerend werk geleverd, maar het is en blijft vooral de "witte "kant van het totale verhaal.
De "waarheid "( voor zover die bestaat ) ligt ook hier absoluut in het midden.

» Deze reactie is geplaatst op 3 mei 2004 09:21

Ik denk dat er maar weinig mensen zijn geweest die de gevechtshandelingen van het Nederlandse leger tijdens de mei dagen van 40 zo goed en eerlijk hebben beschreven dan wie ook dan Dhr. Brongers en door zijn werken meer aandacht hebben gekregen onder een groter puliek. Ik heb ze bijna allemaal (ben nog op zoek naar éen dag oorlog in zuid Limburg'zo wie kan me helpen).
Wel heb ik een idee dat zijn serie boeken 'opmars naar Rotterdam'iets minder zijn in uitvoerigheid in tegenstelling tot zijn eerdere werken, maar daar zal wel een reden voor zijn geweest.
Desalniettemin is en blijft hij mijn favoriete schrijver mbt mei 40!
Let overigens ook eens op de zins opbouw in zijn boeken... korte zinnen met heel veel info (geen woordt te veel text), dat is al een kunst op zich...

» Deze reactie is geplaatst op 1 juni 2004 22:24

Dat de serie "Opmars naar Rotterdam "minder uitvoerig oogt dan eerdere werken is niet zo vreemd. Die gingen vrijwel allemaal over ( kortere ) deel-onderwerpen als b.v de Afsluitdijk, de Grebbelinie of de Slag om Den Haag. Genoemde serie behandelt een toch wat bredere kwestie, waarin o.a de Duitse forcering van de Maaslinie,de opmars door Brabant, de gevechten op het Eiland van Dordrecht en de strijd om Rotterdam zijn verwerkt.
Dan krijg je vanzelf een zekere restrictie.
Persoonlijk vind ik dit trouwens met ( zekere ) afstand zijn beste werk.

» Deze reactie is geplaatst op 2 juni 2004 01:07