Discussiegroep

In het Limburgs Dagblad d.d. 28 augustus 2002 las ik het volgende verhaal van dienstplichtig soldaat Berend Pierweijer:
"Eerst even terug naar eind december 1939. Want dan valt Pierweijers oproep voor de dienstplicht in de bus van zijn ouderlijk huis aan de Dorpstraat 24 te Rimburg (kerkdorpje aan de Duitse grens momenteel behorende bij de gemeente Landgraaf/ Limburg). Hij moet naar de kazerne van Woerden, waar hij wordt ingedeeld bij het 10e Regiment Motorartillerie van de lichting 1940-I-167.
Over begin mei 1940 vertelt Berend Pierweijer: "Op een nacht lagen we in een boerderij. Ik geloof dat het in de buurt van Maarssen was, maar precies weet ik dat niet meer. Ineens begon het schieten. We dachten eerst nog dat een oefening was, maar toen we buiten kwamen, hoorden we dat er met scherp geschoten werd en dat de oorlog was uitgebroken. Diezelfde nacht nog gingen we naar de Grebbeberg. Tegen de ochtend arriveerde Berend Pierweijer met dertig van zijn strijdmakkers in het bos. Daar staan de kanonnen klaar. "We hadden nog nooit geoefend met kanonnen. Er stonden er vier. Het waren moderne kanonnen van Duitse makelij, geloof ik. Ik meen dat er Krupp op de zijkant stond. Die eerste dag hebben we de gehele dag doorgeknald. We waren schitterend gecamoufleerd, dat moet ik zeggen. Vanaf de Grebbeberg moesten we onze infanterie beschermen en tevens ons vaderland verdedigen". De oorlog gaat daarna nog twee dagen door. Maar op de derde dag krijgt kapitein Goedhart van generaal Winkelman het bevel zich met zijn regiment over te geven aan de Duitsers. "Rotterdam was gebombardeerd. We moesten capituleren. We hebben heel wat schoten afgevuurd, maar de overmacht was helaas te groot". De oud-strijder herinnert zich dat zijn regiment alle karabijnen en kanonnen moest inleveren bij de Duitsers. Ik weet niet meer precies waar dat was, maar ik meen dat het in Benschop was. Wat ik me wel herinner, was die Knol. Nee, Klomp zo heette hij. Een Drenth. Met dat Drenthse accent van hem riep hij alsmaar: "Duitser wil ik niet worden".
Bovendien herinnert Pierweijer zich de motorordonnans die gedurende drie dagen oorlog tegen de Duitse overmacht vanuit een "kraaienest"in de kerktoren berichten doorgaf aan soldaten aan het front. Naam onbekend.
In het artikel worden de volgende dienstmakkers vermeld: Winand Maar, Prins, Klomp, Heinrichs en Ramakers.
Na een telefonisch gesprek met de Berend Pierweijers (jaargang 1920)deelde hij me de naam mede van ene sergeant Vogel.
Is er iemand die meer kan vertellen over het regiment waartoe dhr. Berend Pierweijer behoorde. Zijn er nog levende personen van dit regiment. Dhr. Pierweijer is woonachtig te Eijgelshoven gemeente Kerkrade.Namens hem neem ik als geïnteresseerde dorpsgenoot contact met een ieder op.

Vriendelijk groetend,

Jack Huntjens.

» Dit bericht is geplaatst op 11 april 2004 22:52

Afgaande op de naam kapitein Goedhart moet de heer Pierweijer hebben behoord tot de 4e batterij van 1 - 12 RA. Deze was gestationneerd bij het Prattenburgse Bos, d.w.z ten Noorden van Rhenen. Dus niet op de Grebbeberg, wel dicht erbij.
Ik zal morgen nog eens kijken wat ik nog meer kan vinden.

» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2004 00:52

Ik heb nieuwe aanwijzingen ( deel Stafwerk over de operaties van het Veldleger ) gevonden dat de heer Pierweijer inderdaad behoord moet hebben tot 1 - 12 RA.
1.
Het personeel van de 4e batterij ( dat viel onder de kapitein Goedhart ) bestond uit personeel, dat in 1940 was opgekomen en vroeger nooit had geschoten ( dit komt overeen met het verhaal van de heer Pierweijer / zowel dat nooit geschoten hebben als de opkomst in 1940 ( oproep nog in 1939 ) ).
2.
1 - 12 RA legerde op het moment van de capitulatie inderdaad , zoals de heer Pierweijer veronderstelde ) in BENSCHOP.

Ik denk dat alles er op wijst dat de heer Pierweijer in de meidagen niet heeft gediend bij 10 RA, maar bij (1) - 12 RA. Beide onderdelen waren uitgerust met 10 veld geschut en gemotoriseerd.
4 - 1 - 12 RA was ( precies gezegd ) gelegerd in het Remmersteinse Bos in de buurt van Elst. En dus absoluut niet op de GREBBEBERG.
1 - 12 RA , hoewel dus staande in het vak van de 4e divisie, had in hoofdzaak de zaak om de 2e divisie ( en dan met name 10 RI en 22 RI ) artilleristisch te ondersteunen.
Wat ik niet helemaal kan thuisbrengen is Pierweijer's opmerking over 'Krupp - kanonnen ", m.i waren de 10 veld - kanonnen een ontwerp van Bofors ( Zweden ).
Ook Pierweijer's opmerking dat de erste dag constant is doorgevuurd lijkt mij, als ik de vuuropdrachten bekijk, niet helemaal te kloppen. Eerder lijkt dat de 12e mei geweest te zijn, toen volgens de BC zo ongeveer de hele dag ( van 9 uur tot 21 uur ) is doorgevuurd. O.m op een Duitse batterij enkele kilometers ten NO van Wageningen.

» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2004 08:44

Nog een ( voorlopig? ) laatste aanwijzing.
Pierweijer spreekt over de 'schitterende "camouflage van de kanonnen van zijn batterij.
De kanonnen van de 4e batterij waren niet ingegraven, maar geplaatst onder "camouflagebomen ", die weggehaald werden als de stukken gezet werden en daarna wer overeind werden gezet. Ook dat klopt dus opvallend goed.
Bron; Brink en Cramer ERGENS IN NEDERLAND, blz. 115.
Nu op voor mijn ( hopelijk ) welverdiende Paasontbijt.

» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2004 09:12

Ik ken het krantenartikel van deze heer Pierweijer ook. Het gaat hier om 'bewijs' dat 12 R.A. het eerste artillerieschot heeft afgegeven op de Grebbeberg. Nu is dat laatste een ruim begrip en vaak verward met de Grebbelinie.

» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2004 10:11

Tja, en om als artillerist te mogen zeggen dat je daadwerkelijk "op" de Grebbeberg hebt gevochten, moet je van goede huize komen. Met uitzondering van II-19RA en I en III-8RA kan geen artillerist dat zeggen. Maar ik vind dat als je als artillerist voornamelijk in het vak Grebbeberg (Rhenen-Wageningen) hebt geschoten, dat je absoluut mag zeggen dat je bij de Grebbeberg hebt gevochten.

Ik kan me de "Krupp" verspreking van Pierweijer best indenken. Met uitzondering van de (Bofors) 12 houwitser lang 14 (uniek in ons leger in de meidagen) en (Vickers) 15 lang 15 houwitser hadden wij alleen maar Krupp geschut. Overigens is het wel typisch voor iemand die wordt opgeleid voor 10 veld dat hij niet weet dat hij een Bofors kanon heeft. Maar wellicht werd hij voor de nieuwe Krupp houwitser van 105 mm opgeleid - deze werd alleen niet meer geleverd ...

Het 10 veld geschut was natuurlijk inderdaad prachtigmodern. Ik heb vorige week nog aan een stuk 10veld staan ruiken in Delft. Prachtig stuk werk - kan me voorstellen dat in die dagen het een gevoel van macht gaf. Het Vaderland Getrouwe op de loop moet moed gegeven hebben.

De hele dag doorschieten is voor artillerie, ook wanneer het modern is, niet te doen. Artillerie vraagt veel onderhoud. Bovendien, en zeker met snelvurende stukken als de 10-veld, moeten stukken tussen intensieve vuren door voldoende afkoelen.

» Deze reactie is geplaatst op 12 april 2004 11:43

Jack, kleine correctie op mijn bericht (zat toen niet thuis bij 'het archief'). Ik heb hier een krantenartikel van sergeant W. Pieper van I-12 R.A. Hierin ook de eerder genoemde stukken 10 Veld.

Verder heb ik copieen van een herdenkingsboek van 2-I-12 R.A. Hierin informatie over hun deelname aan de strijd bij de Grebbeberg. Heeft dhr. Pierweijer dit boekwerkje ook? Anders wellicht interessant om copieen op te sturen!

» Deze reactie is geplaatst op 13 april 2004 08:11

De naam kwam mij al bekend voor ;-)
http://www.grebbeberg.nl/index.php?page=forum_discussiegroep&item=502&group=2&view=all

» Deze reactie is geplaatst op 13 april 2004 08:12

Voor degenen die gereageerd hebben op het door mij geplaatste bericht hartelijk dank namens de heer Pierweijer en mijzelf.

Vriendelijk groetend,

Jack Huntjens.

» Deze reactie is geplaatst op 14 april 2004 17:40

Beste Rutger,

Het is een tijdje geleden betreffende de vraag welke ik stelde over 12-RA. In één van de antwoorden deelde jij mede dat je een krantenartikel had van sergeant W.Pieper van 1-12RA. Verder had je copieën van een herdenkingsboek van 2-I-12RA. Onlangs heb ik gesproken met dhr. Pierweijer welke hierin zeer geïntresseerd was.
Is het mogelijk om eventueel copieën te verkrijgen.
Het zou ook per E-mail kunnen.

Vriendelijk groetend,

Jack Huntjens

» Deze reactie is geplaatst op 9 juni 2004 07:10

Jack, ik ga aan de slag! Mail mij je adresgegevens, dan gaan de copieen z.s.m. op de post!

» Deze reactie is geplaatst op 9 juni 2004 07:46

Beste Rutger,

Ik heb de copieën ontvangen. Hartelijk dank. Ik zal ze meteen doorgeven aan dhr. Pierweijer. Misschien heeft hij aanvullende informatie. Ik probeer dit t.z.t aan jullie door te spelen.

Hartelijk dank.

» Deze reactie is geplaatst op 14 juni 2004 07:14

L.S.,

Bij deze wil ik verdere aanvullende informatie aanreiken betreffende het relaas van dhr. Berend Pierweijer. Deze informatie werd mij door hem onlangs op 2 vellen aangereikt.Gaarne had ik als het mogelijk is eventuele verdere aanvullingen gehad op zijn verhaal, welke ik hem wederom kan toespelen.
P.S. Geachte heren Bol en Groenman door een virus in mijn computer ben ik helaas Uw E-mail adressen kwijt.Is het mogelijk dat U mij deze kunt toezenden.Bij voorbaat hartelijk dank.

Bij deze volgt nu het letterlijke verhaal van dhr. Berend Pierweijer wat in schrijven staat vermeld:

" In antwoord op D'Ouwe Getrouwen (red.: 2-12-12RA, 30ste reünie 23 mei 1970 Naarden-A.S.K. Oldebroek) het volgende. Allereerst het bericht in het Limburgs Dagblad woensdag 28 augustus 2002 in Spoorloos. Dit ging telefonisch en werd nogal verkeerd begrepen. Zoals de zin: "Opeens hoorden wij schieten". Dit moet zijn: "Toen wij op de boerderij wakker werden gemaakt, werd er scherpe munitie uitgedeeld. Wij kregen te horen dat de Duitsers ons land waren binnen gevallen en hoorden toen veel vliegtuig geronkel". Verder ben ik heel blij, dat ik nu veel meer weet over de 10 veld. Na het lezen hiervan, heb ik in gedachten alles weer opnieuw beleefd. Ik weet nog dat het eerste schot achter de ketting werd gelost, d.w.z. de benen van het kanon werden gespreid, daartussen werd een ketting gespannen en met een lang stuk touw aan de hebel getrokken, zodoende drongen zich de schappen zich in de grond.Op de kanonnen werd een kijker geplaatst, om de hoogte en de breedtegraad te kunnen meten. Ook weet ik nog, dat wij een plat stukje hout tussen de tand moesten houden, om onze trommelvliezen te beschermen. Mijn taak was, om met een platte sleutel de buis op T- of S te zetten. Noemt men dit niet: Temteren en buis stellen?
Ik zat op één knie, kreeg de granaat aangegeven en moest b.s. handeling verrichten.
Wat de onderkomens betreft, rook het daar er naar carboleum.
Als er vliegtuigen overvlogen, moesten wij met de platte gekruiste handen onder ons gaan liggen. Zodat deze ook door oze helm niet te zien waren.
Verder herinner ik mij ook weer onze ordannans in zijn lederen kleding op zijn Harley.
Ook weet ik nog dat zoals beschreven, toen wij onze stelling hadden verlaten en ergens weer hadden opgebouwd, maar werden beschoten en weer ergens anders heen moesten, er mensen in de deur stonden te huilen, die toen misschien al iets gehoord hadden van de capitulatie.
Inderdaad was het inleveren van onze wapens erg emotioneel. Bij het inleveren van onze karabijnen en munitie zei soldaat Knol: "Duutser wil ik niet worn". Later moesten wij de kanonnen naar een bepaalde plaats rijden.
Nu even terug naar de kazerne. Wij hebben een paar weken (of korter, dat weet ik niet meer) op het kazerneplein en ook door Woerden moeten marcheren, voordat wij de foerier een uniform konden ophalen. Inderdaat was het wat de putties betreft, dat soldaten zonder kuiten, deze opvulden onder de putties.
Wat betreft het soldij, meen ik dat we eerst moesten groeten, onze kepie onder de linkerarm vast moesten houden, het soldij moesten opstrijken - de kepie weer moesten opzetten - groeten en dan rechtsomkeerd moesten maken. Ook meen ik, als je de hele week aardappels had gepit, men een kwartje meer kreeg.
Vervelend was, als je met een meisje gearmd 's avonds door de straten van Woerden liep en er kwam een korporaal - een onderofficier of officier voorbij, men het meisje los moest laten, om met je rechterhand te groeten.Ook kregen wij een waarschuwing, om niet naar een bepaald meisje te gaan.
Op een dag kwamen wij langs een autokerkhof. Sergeant Vogel liet ons halt houden: "Linksom" en sprak de woorden : "Hier rust het stoffelijk overschot van een roekeloos leven". Deze sergeant was een rare vogel. Eens stonden wij op een plaats en kregen het bevel, linksom of rechtsom. Er was één soldaat die deze bevelen verkeerd toepaste, in de buurt stond een vrouw met een emmer om water te pompen. De sergeant zei tegen deze vrouw: "Moet u zien mevrouw deze soldaat weet niet wat links of rechts is". Daarop zei deze vrouw: "Arme jongen". Begint hij me die vrouw uit te kafferen. "Gek wijf, waar bemoei jij je mee".
Ook een keer, het was ijskoud en rivier was bevroren, kregen wij het bevel "Aanvallen". En dat was bedoeld om een slagersjongen aan de overkant die wijselijk op zijn fiets er vandoor ging.
Ja wij hebben een plezierige tijd gehad en waren trots dat we soldaat waren.
Blijf ik echter nog steeds zitten met de vraag. Ben ik zonder het te weten ingedeeld bij 2-1-12RA? Want zoals ik reeds eerder berichtte, staat op mijn soldatenkist - 6-11-DMA Woerden. En in mijn oorlogszakboekje 10 Regiment Motorartillerie, lichting 1940-I-167.
Want zoals gezegd, had ik nog nooit met het kanon geoefend. De mannen die de kanonnen bedienden, konden daar toch goed mee overweg.
Dan nog de vraag: "Was onze bevelhebber in de oorlog kapitein Goedhart of was hi mijn kapitein in de kazerne?.
Verder wil ik mijn bewondering uitspreken voor uw grote kennis van de 10 veld. Blijt over u hartelijk te bedanken voor de moeite en hoop op mijn schrijven nog antwoord te krijgen. De meeste dank gaat echter uit, naar de heer Jack Huntjens, die zoveel moeite voor mij doet, om de waarheid te achterhalen. Indien mogelijk zou ik graag een echte foto willen hebben van 10 veld.
Nogmaals dank
Met de meeste hoogachting
Berend Pierweijer

Wij zullen handhaven.

» Deze reactie is geplaatst op 14 augustus 2004 10:02

Een vraag kan ik direct beantwoorden: kapitein Goedhart wordt genoemd op de kaderlijst in het Stafwerk-Veldleger over de meioorlog. Hij was dus de commandant IN de oorlogsdagen.
Een foto van een 10veld wil ik met alle genoegen scannen ( als dat ook mag, tenminste ).

Mijn e-mailadressen: H.Groenman@hccnet.nl en e.warmelink@hccnet.nl

» Deze reactie is geplaatst op 14 augustus 2004 10:59

Overigens lijkt het me zo dat de heer Pierweier niet was ingedeeld bij 2 - I - 12 RA, maar bij 4 - I - 12 RA.
Ten eerste was de al genoemde kapitein Goedhart daar de commandant van en verder bestond 4 - I - 12 RA ( in april 1940 bij de afdeling gekomen / 12 RA bestond slechts uit 1 afdeling ) uit personeel van de lichting 1940 ( opgekomen bij het Depot Motor Artillerie in Woerden ),
dat inderdaad nooit had geoefend met het betreffende kanon. Dat klopt dus met het verhaal van de heer Pierweier.
Over verslagen van 12 RA beschik ik ( nog ) niet.
Redenen voor die plotselinge overplaatsing van 10 RA naar 12 RA kan ik
dan ook niet geven.

» Deze reactie is geplaatst op 14 augustus 2004 11:42

Bij nader inzien zal het wel zo zijn gegaan, dat, met behulp van deze onervaren militairen , een 4e batterij kon worden gevormd. Maar deze zullen zeer waarschijnlijk toch op de een of andere manier over de batterijen zijn verdeeld. Dat zit al in de opmerking van de heer Pierweijer, dat "die militairen toch goed met die kanonnen overweg konden. " Er zal een mix zijn gemaakt van getraind en niet-getraind. Niet al die nieuwkomers zullen in die 4e batterij zijn geduwd. Dat zou die batterij nutteloos hebben gemaakt. En dan ook nog een batterij met de kostbare 10veld. Het Stafwerk is hier waarschijnlijk niet helemaal accuraat.
Wat dit betreft zou de heer Pierweijer dus ook bij 2 - I - 12 RA ingedeeld geweest kunnen zijn, maar als Goedhart zijn commandant was blijft de 4e batterij toch de meest waarschijnlijke wat dit betreft.

» Deze reactie is geplaatst op 14 augustus 2004 16:04

Het is al bijzonder als je je het volgende voorstel. Wij hadden bij mijn weten vier afdelingen met 10-veld, 54 stukken (waarvan zes stukken in opleidingseenheden van welke er 4 in mei 1940 organiek waren ingedeeld). 9RA (4 LK) met 3 batterijen, 10 RA (1 LK) 11RA (3 LK) met 3 batterijen en 12RA (2 LK) met 4 batterijen. Deze vierde batterij was vermoedelijk uit een opleidingsbatterij ingedeeld, zoals het verhaal van Pierweijer eigenlijk wel bevestigd.

Wat is het dan typisch dat de vierde batterij (of welke batterij dan ook) van een onderdeel met ons meest moderne geschut door dienstplichtigen uit 1940 wordt bemand. Het is ronduit onverklaarbaar dat nou niet juist dit moderne geschut door infanterieveteranen wordt bemand, en juist het oudere of 7-veld geschut met nieuwe lieden. Dat zijn toch van die typerende feiten die mij altijd nopen te zeggen dat niet alleen de politiek de schuld droeg van de (droevige) kwaliteit van ons leger, maar ook de leiding vaak maar wat aanrommelde. Dit is toch weer zo'n voorbeeld van gebrekkige visie. Het is in elk geval voor mij een apart verhaal.

» Deze reactie is geplaatst op 14 augustus 2004 20:57

Jack

Ik heb op dit moment ALLE verslagen van 4 RA beschikbaar, inclusief dat van kapitein Goedhart van 4 - I - 4RA.
Lijkt me voor de heer Pierweier wel speciaal om te lezen/hebben.
Meld je even, dan stuur ik een en ander graag op ( scans ).

» Deze reactie is geplaatst op 25 augustus 2004 23:35

Dit moest natuurlijk zijn 12 RA en 4 - I - 12 RA.

» Deze reactie is geplaatst op 25 augustus 2004 23:36

opa ik ben trots op je..

xxxx priscilla pierweijer
berend pierweijer is mijn opa

» Deze reactie is geplaatst op 23 september 2005 16:56

Interessant om het verhaal te lezen van een dienstplichtige die destijds is opgekomen in Woerden in 1940. Ik ben zelf een geboren en getogen Woerdenaar en heb interesse voor de historie van mijn woonplaats. Met name de periode rondom de 2e wereldoorlog heeft mijn interesse. Er is over deze periode van mijn woonplaats weinig geschreven of gepubliceerd. Hetgeen wat voorhanden is begint pas na de capitulatie van Nederland in 1940 en gaat dan grotendeels over het verzet en de bevrijding (intocht) van Woerden van de Canadezen in 1945.
Van de mobilisatietijd en de meidagen van 1940 in Woerden is mij eigenlijk weinig bekend.
Het enige wat ik weet is dat in die tijd het Depot Motor Artillerie in Woerden was gestationeerd en tevens een batterij van het 12e RA. Dit kan inderdaad het 4e zijn geweest. Ik lees in de eerder geplaatste reactie's dat deze batterij heeft deelgenomen aan de strijd om de Grebbeberg. Is deze batterij toen verplaatst van Woerden naar de omgeving van de Grebbeberg? Ook lees ik iets over de 10 veldkanonnen. Was deze batterij hiermee uitgerust of kunnen dat ook andere kanonnen zijn geweest? Mij is een foto bekend welke is genomen in 1939 in Woerden waarop enkele kanonnen te zien zijn maar dit zijn absoluut niet de 10 veldkanonnen. Het lijken mij eerder kanonnen uit de 19e eeuw.

» Deze reactie is geplaatst op 11 april 2006 12:19

ALLE 4 de batterijen van I - 12 RA stonden tijdens de meidagen enkele kilometers ten noorden van Rhenen in stelling ( in de omgeving van de Buurtse Berg en de Sparrenboomse Berg ) en waren met 100% zekerheid uitgerust met 10 veld geschut.

» Deze reactie is geplaatst op 11 april 2006 12:57

Ik kan er nog aan toevoegen dat de 3e batterij in de meidagen heen en terug naar Rotterdam is geweest.

» Deze reactie is geplaatst op 11 april 2006 14:38

Nog even een punt uit het oorspronkelijke inleidende stuk van Jack Huntjes. Volgens de heer Pierweier lag hij in een boerderij in de omgeving van Maarssen. Ik begreep dat destijds al niet goed, maat realiseer me nu dat het om MAARSBERGEN moet gaan. Dat was namelijk de mobilisatiebestemming van 12 RA. Vandaaruit is de laatste " move " richting Rhenen gemaakt.

» Deze reactie is geplaatst op 11 april 2006 15:02