Discussiegroep

Onderwerp: Waar in Wageningen ?

Totaal berichten: 435
7.236 keer gelezen
23 reacties
Categorie: Slag om de Grebbeberg en Betuwestelling / Bewapening en legerzaken
In "Kameraden bis zum Ende" staat een foto van een 10,5 cm le FH, bij Wageningen. Blijkbaar van II/AR SS. De foto staat achter p. 224, op tweede blad foto's, bovenaan. Locatie helaas nog niet achterhaald. Herkent iemand het gebouw links op de achtergrond ? Ik dacht aan de drukkerij (VADA ?) in de hoek bij de Nude. Maar ook bij de Historische Vereniging "Oud Wageningen" kwam er nog geen herkenning boven. Dus graag hulp.

» Dit bericht is geplaatst op 23 juni 2009 16:02
(redactie)
Totaal berichten: 849
Kees,

Het gebouw op de achtergrond heeft veel weg van dit gebouw:
http://home.tiscali.nl/grensschap/images/Wageningse%20berg.jpg

Echter, dat zou betekenen dat het stuk ten Noorden van het gebouw staat opgesteld en dus in Oostelijke richting schiet. Of... is de foto wellicht in spiegelbeeld afgedrukt?
» Deze reactie is geplaatst op 23 juni 2009 16:23
Totaal berichten: 435
Rutger,

Treffend die gelijkenis. Ik dacht vanmorgen ook aan die mogelijkheid. Vanuit de Rijnkant gezien (dus een stelling in de uiterwaarden ?). Weet jij of dit een recente foto is ?

Jouw foto is (neem ik aan) van Hotel De Wageningse Berg. En dan toch wel vanuit de goede (=Z) richting gezien. Of zie ik dat verkeerd ?.

Ook die mogelijkheid viel helaas vanmorgen af, bij raadpleging van de beelddeskundigen Historische Vereniging Oud Wageningen. Want die versie van het hotel zou van na WOII zijn.

Het open voorterrein ontbreekt ook op jouw foto, maar dat zal wel veel later pas dichtgegroeid zijn.

De foto uit het boek lijkt in elk geval wel degelijk een stelling bij Wageningen te zijn.
Er waren nog drie Duitse foto's voor, en nog twee erna. De meeste hebben jullie ook op de website staan. Die herken ik, als duidelijk "in en bij Wageningen".
» Deze reactie is geplaatst op 23 juni 2009 16:57
Totaal berichten: 11
Het gebouw op de foto van Rutger Bol is volgens mij het (oude) gebouw van Landmeetkunde. De weg op de voorgrond is de Veerweg, die verderop (naar boven op de foto) afbuigt naar het Lexesveer. Als dit inderdaad de juiste lokatie is, stond het stuk geschut (net)in de uiterwaarden ongeveer op de plek van het 'bosje' aan de rechterkant van de Veerweg, midden op Rutgers' foto en schoot wel degelijk in W/NW richting. Ik ben er niet zeker van dat het de juiste lokatie is. Ik vind de ruimte tussen kanon en gebouw wat leeg en (vooral) vlak; het gebouw van Landmeetkunde ligt toch duidelijk wat hoger!

Hotel 'de Wageningse Berg' ligt een stuk naar boven (op de foto van Rutger). Links bovenin zie je twee 'blokken'. Dat zijn volgens mij de Belmonte torens. Iets rechts daarvan zie je nog net vier grijze puntjes boven het bos uitsteken. Dat zijn de lichtmasten van het voetbalveld op de Wageningse Berg (FC Wageningen). Iets rechts daarvan moet hotel de Wageningse Berg liggen (op de foto niet te zien).
» Deze reactie is geplaatst op 24 juni 2009 08:32
(redactie)
Totaal berichten: 228
Het gebouw op de Duitse foto heeft zeker van een afstandje veel weg van het Landmeetgebouw van de Landbouwuniversiteit. Het gebouw werd echter in de periode 1948-1953 gebouwd.

Werden de gebouwen van de Landbouwunivesiteit rond 1910-1922 nog vaak in de stijl van de Amsterdams school gebouwd, daarna zocht men ook aansluiting bij andere bouwstijlen zoals die waarvan op de foto sprake lijkt.

Dat het gebouw in Wageningen heeft gestaan is ook gezien de bouwstijl dus niet ondenkbeeldig. De universiteit had tal van laboratoria verspreid over de stad.

Als ik een suggestie zou moeten doen dan zou ik wijzen op de Diedenweg. Daar staat een voormalig Laboratorium voor Landbouwscheikunde uit 1930, huisnummer 18. De architect is niet bekend. Het pand had de bijnaam 'kippenhok' en werd in de oorlog grotendeels verwoest. In 1947 werd het gebouw alsnog in oude stijl opgelapt in de staat waarin we het nu kennen.



Foto’s van het oude “kippenhok” heb ik niet zo snel kunnen vinden maar die moeten bij de universiteit beschikbaar zijn lijkt me.
» Deze reactie is geplaatst op 24 juni 2009 11:09
Totaal berichten: 435
Joost,

Dit lijkt me inderdaad de goede oplossing. Want:

1) De wijk was in 1940 nog in opbouw en de hoek waarin het laboratorium staat nog vrijwel leeg.
2) Ook staat de wijk bekend om het zanderig terrein. De buurt Hamelakkers wordt door de Wageningers niet voor niets de Sahara genoemd.
3) Verder weten we, dat er Duits geschut van dezelfde afdeling op de hoek Englaan-Belmontelaan heeft gestaan, in dezelfde wijk.
4) Tenslotte zagen Nederlandse krijgsgevangen op 11 mei "veel" geschut staan aan de Diedenweg, N van de Rijksstraatweg.

Vanochtend bij het Gemeentearchief geweest. Die kwamen met dezelfde tip. Ter plekke daarna wat foto's gemaakt. Die ga ik nog wel vergelijken met de Duitse foto. Maar ik zag voldoende overeenstemming op hoofdpunten.

Ik ben dus werg blij met deze tip. Anders is het echt zoeken naar een speld in de hooiberg, vrijwel hopeloos.
» Deze reactie is geplaatst op 24 juni 2009 14:29
Totaal berichten: 435
Reconstructie stellingen II/AR SS

Bijgaand mijn reconstructie, op basis van de nu beschikbare gegevens. Een nog onverwacht snel resultaat.



Mijn veronderstellingen zijn, dat van II/AR SS:

>De "achter" Batterij op de hoek Englaan-Belmontelaan stond (Zie foto Brongers "Grebbelinie 1940", p. 84).
>De "voor" Batterij op de hoek Englaan-Diedenweg stond (Zie foto Weidinger "Kameraden", 4e foto achter p. 224).
>De "midden" batterij dan waarschijnlijk het meest noordelijk gestaan, ongeveer in het midden tussen beide andere batterijen. Dat was in 1940 nog onbebouwd terrein.

De vermoedelijke locatie van de "voor" batterij in mijn schetsje is bepaald aan de hand van tips van verschillende mensen (zie bovenstaande bijdragen). Niet in het minst ook, met hulp van twee mensen van het Gemeentearchief Wageningen. Mijn dank voor het meedenken.

In 1940 was alleen nog het gebied tussen Englaan en Rijksstraatweg (N-Z), Boeslaan en Bosrandweg (W-O) bebouwd. Toen ook nog veel minder dicht.
Het gebouw Diedenweg 18 staat er nog, grotendeels in oorspronkelijke staat. Destijds moet dat gebouw (bouwjaar 1931) aan de rand van een zandvlakte en de Eng hebben gestaan.
De Englaan was in 1940 volgens een luchtfoto nog niet tot aan de Diedenweg doorgetrokken.

Mijn voornaamste argumenten voor deze invulling m.b.t. de "voor" batterij en daarmee ook voor de complete reconstructie zijn:
1) Diedenweg 18 is niet ver, maar wel ver genoeg verwijderd van de andere batterij, die op hoek Englaan-Belmontelaan stond. Afstand is ongeveer 380 m.
2) De zandvlakte op de Duitse foto suggereert meteen al de "Sahara", de bij Wageningers ingeburgerde naam voor de buurt de Hamelakkers.
3) Diedenweg 18 komt op wezenlijke punten overeen met de Duitse foto, en met een foto van de oorspronkelijke, en een foto van de nu nog bestaande, situatie. Let daarvoor op schoorsteen, raampartijen, gelaagde bouw.
4) Afgevoerde Nederlandse krijgsgevangen zagen op 11 mei op de hoek van de Diedenweg en de Generaal Foulkesweg (toen nog Rijksstraatweg) Duits geschut staan. Zie kaart C5 van de groene serie.
» Deze reactie is geplaatst op 24 juni 2009 18:11
Totaal berichten: 34
Deze foto is m.i. niet in of bij Wageningen gemaakt. Het gebouw Landmeetkunde heeft wel zo'n toren, maar is van na de oorlog. Wel had de melkfabriek Concordia aan de Grintweg zo'n toren, maar die stond midden in de bebouwde kom. De watertoren op de Wageningse berg is het zeker niet en het landgoed Belmonte had geen torens. Denk eerder aan desoriëntatie van de Duitse militair, afgaande op het boek van Eelco Runia over de chaotische topografische inzichten van de deelnemers aan een veldslag.
» Deze reactie is geplaatst op 16 augustus 2009 23:44
Totaal berichten: 435
Gerrit-Jan,
Eens met je, dat veel Duitsers in de hitte van de strijd niet (meteen) wisten waar ze waren. Maar dat geldt m.i. niet voor de officieren, die over goed (vaak Nederlands met eigen toevoegingen) kaartmateriaal beschikten.
En een plaats in/bij Wageningen was toen opvallend genoeg. Wageningen hadden ze op 10 of 11 mei ook meestal doorgemarcheerd door de hoofdstraat.
Met kleinere plaatsen hadden de Duitsers meer moeite. En ook verhaspelden ze onze plaatsnamen (begrijpelijk) wel eens in hun berichten.
De plek was inderdaad niet op de Wageningse Berg zelf. Dat daar geschut zou hebben gestaan, was ook niet te verwachten. Maar Wageningse deskundigen (mensen van het gemeentearchief, en mensen van de Historische Vereniging Oud-Wageningen)hebben aangedragen, dat het het Laboratorium geweest kan (zal) zijn. Dat gebouw stond er al vóór 1940. Tijdens de oorlog is het gebouw beschadigd, en na de oorlog weer, iets gewijzigd, herbouwd. Zie bijgaande foto van vóór 1940.

» Deze reactie is geplaatst op 17 augustus 2009 09:59
(redactie)
Totaal berichten: 2.111
Ik denk ook dat Cees inmiddels voldoende bevestiging heeft van de locatie. Met name het gebouw op de achtergrond is overtuigend op beide foto's vind ik. Het is echter wel duidelijk dat het lab zelf duidelijk anders is herbouwd, zij het in vergelijkbare stijl.
» Deze reactie is geplaatst op 17 augustus 2009 14:06
Totaal berichten: 34
Kees,
Ik veronderstel dat je het gebouw bedoelt op de hoek van de Diedenweg en de Englaan. Het terrein erachter is pas na de oorlog bebouwd, wat in overeenstemming is met de foto. Ik neem aan dat het kanon op de foto van een type is dat de afstand Wageningen-Rhenen aankon en verder herinner ik me een discussie op dit forum over de plaats van Duitse artillerie in het iets verder terug gelegen bosgebied in de omgeving van Oranje-Nassau-oord. Ik hield daar de gedachte aan over dat de Duitse artillerie verdekt opgesteld wilde zijn. Het geschut op deze foto had daar blijkbaar geen behoefte aan.
» Deze reactie is geplaatst op 17 augustus 2009 19:45
Totaal berichten: 435
Ja, dat (hoek Diedenweg) klopt. Zie mijn schetsje bij reactie 24-06 18:11 en de foto bij reactie 24-06 11:09 van Joost Bruinsma.
De behoefte aan dekking (ook volgens Duits voorschrift) was er in het begin van de gevechten bij Wageningen bijna zeker nog wel. Het zwaarste geschut werd vermoedelijk op 11 mei toch opgesteld in de bosrand. Maar aangezien de Nederlandse artillerie in het algemeen niet verder vuurde dan Wageningen, zal men zich beperkt hebben tot horizontale zichtdekking, door opstelling achter voorgelegen bomenrijen of huizen.

Onze waarnemingsposten zagen op 11 en 12 mei veel lichtflitsen van vurende batterijen en peilden die batterijen ook met geluid- en lichtmeting, maar wisten de posities niet nauwkeurig genoeg te bepalen. Er werden die dagen eigenlijk alleen (vermoede) posities in de bosrand van de Wageningse Berg bevuurd en gebombardeerd. Niet zeker is, dat daar toen nog geschut stond.
Zeker het lichtere geschut stond al verder naar voren, op de Wageningse Eng. En II/SS AR stond ook verder vooruit (zie mijn schets).

De kans op Nederlands tegenvuur door onze artillerie aan het Grebbefront en bombardementen door onze schaarse vliegtuigen was klein, en werd daarom door de vijand verwaarloosd.

De dracht van de oudere typen geschut in de Du bewapening(vnl. III/AR 207, IV/AR 311) noodzaakte tot het vooruitbrengen van dit geschut in de loop van de gevechten. Van Renkum naar de Wageningse Eng, en later nog verder naar voren.
AR 207 was uitgerust met de 10,5 cm le FH 16. Schietbereik max. 9,2 km, maar effectief minder.
IV/AR 311 was uitgerust met de 15 cm s FH 13 (lg). Schietbereik max. 8,7 km, maar uiteraard ook effectief minder.
De dracht van het nieuwste geschut (II/AR SS) vormde op dit front tenminste op papier geen beperking. Zij beschikten over de toen moderne 10,5 cm le FH 18. Schietbereik 10,7 km, zij het eveneens effectief minder.
IV/AR 256 had de 15 cm s FH 18. Schietbereik max. 13,325. Wegens te grote slijtage werd vuren op maximale afstanden alleen met toestemming van een hogere chef toegestaan.
Daarom werden II/AR SS en zelfs 10,11/AR 256 toch ook tot op de Eng (later nog verder) vooruit gebracht. 12/AR 256 bevond zich bij Ede.

Let op: dit zijn (in dit stadium van mijn onderzoek) nog altijd voorlopige opvattingen (werkhypotheses). Na de vakantie hopelijk meer hierover op mijn weblog http://geschutopdewageningseberg.blogspot.com/
» Deze reactie is geplaatst op 18 augustus 2009 13:32
Totaal berichten: 34
Kees,
Dat ziet er goed uit. Ik ben wel overtuigd, maar vraag me nog af wat de schootsrichting van dit stuk is. Is het gezichtsbedrog of vuurt het over het laboratium heen? Of zelfs links daarvan. Dan gaat het om doelen in de richting Dodewaard-Ochten. Kan dat kloppen? Helaas kunnen we geen herinneringen van bewoners van de Diedenweg verwachten omdat Wageningen toen geëvaceerd was. Alleen politie en hulppolitie was toen nog ter plekke. Het gemeentearchief kan daar materiaal over hebben.
» Deze reactie is geplaatst op 18 augustus 2009 20:07
Totaal berichten: 34
Kees,
Ik had beter eerst je weblog kunnen lezen over de heer Van Tricht. Ik wist niet beter dan dat de Dolderstraat in Wageningen tot het evacuatiegebied behoorde. J. Douwenga laat dat tenminste in zijn dagboek weten. Hij woonde in mei 1940 op de Dolderstraat. Zijn boek heet 'Vlucht' ( Wageningen, 1946) en gaat voornamelijk over zijn tweede evacuatie in het najaar van 1944. Van Tricht kan de geschutopstellingen toch niet niet vanuit zijn huis hebben gezien, maar wel vanaf een goede 700 meter op het verlengde van de Dolderstraat in de Eng.
» Deze reactie is geplaatst op 18 augustus 2009 23:12
Totaal berichten: 435
De schietrichting op de foto van II/SS AR is me nog niet helemaal duidelijk. Het lijkt erop, dat deze vuurmond iets noordelijker dan zuiver west vuurt. Tenminste als de foto in de ochtend (zon uit het oosten) genomen is. Het geschut stond dan ten zuiden van het Labgebouw.

Maar ik had een richting juist zuidelijker dan west verwacht, i.v.m. gegevens over de taak van II/SS AR en de vermoedelijke opstelplaatsen:

>Op 11 mei stond II/AR SS mogelijk nog in Renkum. Ondersteunde toen de troepen N van de straatweg Wageningen-Rhenen.
>Op 12 mei stond deze afdeling op de Eng. Gaf vuur op het zuidelijk deel van de Grebbelinie en de linie Ochten-De Spees.
>Op 13 mei stond deze afdeling nog op de Eng. Ondersteunde toen de doorbraak naar Rhenen van de SS-groep, die stootrichting Achterberg had.

Onbekend is helaas, op welke dag deze foto genomen werd. Voorlopig ga ik ervan uit, dat dit dus 13 mei 1940 was. Anders had de schietrichting van het geschut op de foto veel meer zuid moeten zijn.

De heer van Tricht heeft dit geschut (met motortractie) niet vanuit zijn huis gezien. Hij zag volgens zijn zeggen één of meer bespannen batterijen. Dus van III/AR 207, en/of IV/AR 311. Dat staat nog niet vast. Ik hoop op nadere info van getuigen (Oud-Wageningers ?).
» Deze reactie is geplaatst op 19 augustus 2009 09:54
Totaal berichten: 435
Herstel. IV/AR 311 in het voorgaande item moet III/AR 311 zijn. Het was wel een 15 cm afdeling, en de eind 1939 toegevoegde vierde afdeling van AR 207. Maar juist niet IV/AR 311.
» Deze reactie is geplaatst op 19 augustus 2009 11:23
Totaal berichten: 34
Als ik het kanon recht over of links van het laboratorium zie richten dan komt de granaat bij Dodewaard terecht of verder weg. Ik weet niet of daar een Nederlandse stelling was, maar de datering is dan eerder de 12e dan de 13e. Voor de beschieting op de 13e zou de richting veel meer westelijk, richting Rhenen, moeten zijn. De loop naar rechts gericht dus. Verder mis ik op de foto eigenlijk de achterkant van de bebouwing van de Diedenweg, rechts van het lab. Nu zijn daar alleen schuurtjes te zien, terwijl er toen al een tamelijk aaneengesloten rij forse huizen stond. Deze vraag is alleen geldig als het kanon op zo'n 3oo meter van het lab stond.
Verder vraag ik me af wat die verlichte cirkel op de foto voorstelt. Een weerkaatsing in een rond venster, een spiegel, een camera-afwijking?
Op een eerder bericht van je las ik over het Pieter Pauw-Ziekenhuis. Ik kan je verzekeren dat het ziekenhuis daar pas in de loop van de jaren zeventig gebouwd is. Daarvoor was er bos en een open terrein dat het Pauli-veldje heette.
» Deze reactie is geplaatst op 19 augustus 2009 19:14
(redactie)
Totaal berichten: 2.111
Er hebben op de 13e beschietingen door D arty plaatsgevonden op de NL stellingen zuid van de Rijnbrug. Daar werd namelijk door de troepen van de Betuwelinie front gevormd richting de D eenheden die men zuidelijk langs de Grebbeberg zag trekken.

Ondersteuning richting Dodewaard lijkt me niet aan de orde.
» Deze reactie is geplaatst op 19 augustus 2009 19:46
(redactie)
Totaal berichten: 228
Gerrit-Jan,

De glinsterende (witte) ronding is de loopbeschermer van de houwitser die met een ketting aan de loop hangt. Het is dus geen venster van het gebouw op de achtergrond.
» Deze reactie is geplaatst op 28 augustus 2009 15:37
(redactie)
Totaal berichten: 2.111
Joost, je bent abuis. Wat je ziet blinken is wel degelijk aan het gebouw verbonden.

Bovendien kloppen de verhoudingen helemaal niet, zou het al iets met een doorsnee zijn van fractioneel meer dan de schietbuis.

De werkelijke loopbeschermer is veel groter (lees; langer, als een koker) en niet wat we hier zien.

De loopbeschermer zat niet vast aan de reminrichting. Bovendien neem je zo'n loopbeschermer geheel af en laat je die niet tijdens een werkelijke schietactie aan het stuk slingeren. Dat doe je slechts bij exercitie.
» Deze reactie is geplaatst op 28 augustus 2009 21:00
(redactie)
Totaal berichten: 228
Abuis niet Allert, wat je ziet is een witte (mogelijk reflecterende) schijf die aan de loopbeschermer vastzit. Waarschijnlijk was die schijf bedoeld om bij transport aan te geven dat het een lang transport betrof. Zoiets als het rood wit gestreepte bord dat wij thans kennen bij uitstekende lading.

Ik zag het eerder op een foto van mij, maar die was enigszins onduidelijk. Zie www.grebbeberg.nl/bibliotheek/foto/foto.php?foto_id=3704

De schijf zat vast aan de loopbeschermer die aan de wieg kon worden vastgemaakt. Inderdaad is niet meteen erg handig om gedurende het schieten de loopbeschermer aan de wieg vast te laten zitten, maar als je kijkt naar fotomateriaal van het geschut zie je dat wel vaker voorkomen. Voor de goede orde, de loopbeschermer zelf zit dus achter de meest linker militair op bovenstaande foto. Het witte vlak hoort dus niet bij het gebouw.
» Deze reactie is geplaatst op 29 augustus 2009 12:56
(redactie)
Totaal berichten: 2.111
Joost, je hebt volkomen gelijk. Althans, dat het een onderdeel van het stuk betreft. Het is een spiegel en die werd volgens mij gebruikt voor inmeting van het stuk, maar dat weet Cees Ruissen wellicht beter. Een loopbescherming is het in elk geval niet, want dat is een volledig afsluitende kap die het in de ziel geraken van vervuiling voorkomen moet. De oorspronkelijke foto (hierboven) liet dit detail niet vrij, maar enige studie mijnerzijds van fotomateriaal geeft jou volledig gelijk. Het spijt me eerder zo beslist jouw terechte observatie als onjuist te hebben bestempeld. Mea culpa ...
» Deze reactie is geplaatst op 29 augustus 2009 15:08
Totaal berichten: 1
het lijkt of hij richting edeveenendaal schiet ?
» Deze reactie is geplaatst op 29 februari 2012 22:28
Totaal berichten: 435
Richting Ede zal het niet geweest zijn, iets noordelijker dan west zo te zien wel. Veenendaal zal ook niet door deze eenheid onder vuur zijn genomen.

Er is uit eigen onderzoek nu veel meer bekend over inzet, plaatsen en doelen van de Duitse artillerie bij Wageningen. De foto zou van 13 mei moeten zijn. Dat is een aftelsom van de mogelijkheden.

Op 11 mei stond II/AR SS nog in Renkum. Op 12 mei ochtend ook nog. In de middag of avond van die gevechtsdag ging de afdeling naar het gebied van de Wageningse Berg ("Sahara"). Doelen voor deze eenheid waren toen volgens de Duitse gegevens de gevechtsopstellingen zuid van de Rijksstraatweg tot aan De Spees. Op 13 mei lagen de doelen (zo goed als zeker) vooral noord van de Straatweg. Op Grebbeberg en Grift, met het tussengebied tot aan de lijn Rhenen - Achterberg. Dat laatste in verband met de opmars van de bataljons SS "Der Führer" toen.

Zie voor 12 mei 1940 http://geschutopdewageningseberg.blogspot.com/2011/12/ss-df-en-het-strijdverloop.html
Verdere gegevens ook in die webpublicatie.
» Deze reactie is geplaatst op 1 maart 2012 10:13

Plaats hier uw reactie

Opgelet: We behouden ons nadrukkelijk het recht voor om nieuwe berichten of reacties die voor de thematiek van onze websites en de discussiegroep irrelevant zijn, onbetamelijk of onbegrijpelijk geformuleerd zijn, ongewenste politieke of commerciële lading hebben of inbreuk maken op de privacy van nog levende personen niet te plaatsen. Uw reactie zal pas na goedkeuring door de beheerders zichtbaar zijn in de discussiegroep.

De inhoud van berichten - en daarin vermeldde gegevens en personalia - wordt na publicatie niet gewijzigd en/of verwijderd, tenzij daarvoor een dwingende aanleiding is. Berichtenschrijvers zijn zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de inhoud van hun berichten voordat deze worden gepost.

Zie voor meer informatie de Gebruiksvoorwaarden. Tevens verzoeken wij u om kennis te nemen van de FAQ (veelgestelde vragen), wellicht dat uw vraag daar al beantwoord wordt.

Wenst u een gescande foto of ander beeldmateriaal op te nemen bij uw bericht, e-mail deze naar info@grebbeberg.nl en wij verzorgen de plaatsing (meestal nog dezelfde dag).

Bericht:   * 
Uw naam:   * 
 
E-mailadres:     * 
Om ongewenste (spam)berichten op onze website te beperken vragen wij u hieronder een eenvoudige controlevraag te beantwoorden. Berichten worden alleen geaccepteerd indien deze vraag correct is beantwoord.
1 + 1 =     * 
*) = verplicht veld  

2554