Discussiegroep

Onderwerp: Harberts

Totaal berichten: 41
2.351 keer gelezen
19 reacties
Categorie: Slag om de Grebbeberg en Betuwestelling
In de discussie die onstond na de vragen over Mariniers aan de Maasbruggen (je moet onze marine toch wel meegeven dat ze de kunst van de media en de publieke opinie bespelen veel beter beheersen dan het leger) ontwikkelde zich een bespiegeling over de kwaliteit van het Nederlandse officierskorps, waarbij u Harberts als een positieve uitzondering kwalificeerde. Ik moet zeggen dat dit mij intrigeert, omdat Harberts, voor zover ik weet, in de meidagen niet heeft uitgeblonken. Nu heeft geen van onze opperofficieren dat gedaan, maar de chaotische gang van zaken in de staf van het II Legerkorps, de consequent incorrecte inschatting van de Duitse sterkte aan de Grebbeberg en de daaruit volgende onrealistische aanvals bevelen hebben op mij niet echt een goede indruk gemaakt. Daarnaast lijkt het er ook op dat Harberts zijn 'cool' aan het verliezen was. Een divisiecommandant en een regimentscommandant in het bijzijn van staf en soldaten uitkafferen lijkt mij bevoorbeeld niet de manier te zijn om staal in hun ruggegraat te smeden of het moreel op te vijzelen.
En dan is er natuurlijk de overbekende desertie-affaire. Mijns inziens had Harberts gelijk hier drastische maatregelen te nemen, hoewel de manier waarop dit gebeurde geen schoonheidsprijs verdient, maar ik vraag me meer af of een korpscommandant met Hannibal ante portas zoveel tijd hieraan moet besteden. Was er geen nuttiger gebruik van die tijd mogelijk geweest?
Kortom, naar het mij voorkomt maakte hij een aantal verkeerde keuzes en inschattingen die zeker niet hebben bijgedragen tot de verdediging van de Grebbeberg. Ook lijkt het mij dat waar de wil aanwezig was om hard te vechten, het hem mankeerde aan 'karakter' om dit door te voeren. Sommige van zijn orders zijn zelfs totale waanbeelden. Was hij niet de man die beval om "Alle mannelijke bewoners van een pand waaruit geschoten wordt executeren?" Naast het apert illegale karakter van een dergelijke order, spreekt hier geen rust of kalmte uit. Om maar te zwijgen over de simpele vraag hoeveel simpele burgers zich schuilhouden in huizen tijdens gevechten, die van een dergelijke order de totaal onschuldige slachtoffers zouden zijn.
Maar goed, ik neem aan dat u hierop de proverbiale handschoen opneemt als Harbert's kampioen.

Que la joute commence!

FM
» Dit bericht is geplaatst op 14 september 2011 13:03
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Jouer!

Je kunt Harberts typeren langs de lat van de Nederlandse geschiedschrijving, of hem op geobjectiveerde wijze analyseren vanuit de zelfde context waarin weinig tot geen Phoenices uit de vlammen opstonden. Om echter geen valse beelden te boetseren: Harberts is geen mythische figuur voor mij, noch een kampioen.

Als ik Harberts beschouw onder gelijken, dan is hij de kampioen van de armoede, maar desondanks de enige die werkelijk tekenen van overtuigend leiding geven vertoonde. Welke andere bevelhebber van die klasse zien we dat ook doen? In beeld komen de commandant van het 1e en 3e Legerkorps. Die van het 1e werd in feite buiten werking gesteld omdat - jawel - Jan van Andel het 1e Legerkorps onder zich kreeg (en dat hebben we geweten). Het 3e Legerkorps viel onder van Nijnatten, een veelbelovend vredesgeneraal. Die bakte ze bruin. De enige dag dat hij ertoe deed nam hij alleen maar foute beslissingen: 1) de versperringen aan de grens met België werden - ondanks nota bene vragen vanuit Den Haag ("moet dat nu zo nodig?") - gewoon gezet, zodat de Fransen zich lekker mochten ergeren aan de opgeblazen bomen, wegen en bruggen, 2) in plaats van een deel van de Lichte Divisie direct naar Moerdijk sturen om daar de lichte Duitse troepen onmiddellijk met adequate middelen te bestrijden, weigerde C-III.LK troepen ter beschikking te stellen, mede omdat hij er vanuit ging dat andere eenheden of de Fransen dat wel zouden regelen en 3) zijn afstemming met de C-Peeldivisie, zowel voor de oorlog (denk aan de geheime instructies die aan beide bekend waren) was vrijwel non-existent. Zo was er niet vooraf gefilosofeerd over bijvoorbeeld een alternatieve verdediging achter de Peel-Raamstelling, een eerste vereiste voor de bevelhebber te velde (fall back scenario).

Kolonel Schmidt, commandant van de Peeldivisie - die in feite groter was dan een legerkorps qua manoeuvre eenheden! - opereerde ook niet sterk. Zijn tactische overwegingen waren ronduit zwak, zijn leiding geven typerend autoritair en 'on a need to know basis'. Gevolg was een apatische staf, een verschrikkelijk slechte organisatie (NB: er waren slechts bataljons- en vakstaven; geen brigade- of divisiestaven) en een bijzonder slechte voorbereiding op de evidente liaisonfunctie met de Fransen. Schmidt was van de beste wil, toen het eenmaal bingo was, maar faalde operationeel hopeloos.

De commandant van de 4e Divisie, Van Loon, komt eigenlijk in het chapiter niet voor. Onzichtbaar. Gaan we dus ook niet eens evalueren. Elders zien we geen bevelhebbers op dit niveau acteren, behalve de al gememoreerde Van der Bijl. Kolonel Barbas, C-II.Div, zou je nog het voordeel van de twijfel kunnen geven, maar ik denk dat de op hoofdlijnen uitstekende weerstand tegen de Duitsers bij Scherpenzeel ook vooral een verdienste van de lagere commandanten was (inclusief de DAC van de 2e Divisie) alsmede de tactische zwakte van de aanvallers.

Harberts onderschatte de Duitse tegenstand niet van meet af aan. Zijn onderschatting begon in feite pas vanaf 12 mei vorm te krijgen en werd - wat mij betreft - pas werkelijk verwijtbaar op 13 mei. Harberts had de Duitse tactiek uitstekend bestudeerd. Hij was zich dus buitengewoon bewust van de Infiltrationstaktik waarbij aftastende verkenners voorafgaande de zwakke punten in verdedigingen opzochten. De tactiek waarmee (o.a. Leutnant Erwin Rommel) het Duitse veldlegr in 1918 zoveel succes oogste en waarop mensen als Lidell Hart en Fuller doorborduurden in hun mijmeringen over de tactiek van de toekomst. Bij die Duitse tactiek paste kleine concentraties met relatief veel artillerie. Er werd snel en doortastend gehandeld, ondersteund door een relatief grote vuurkracht. Harberts schatte de Duitse acties op 11 mei als zodanig in. Was dat hem verwijtbaar? Ik vind van niet. Huzaren en luchtmacht gaven berichten van zwakke Duitse aanwezigheid tussen IJssel en Grebbelinie. Er werd een zwakke artillerie activiteit gepeild. Er was geen Duitse luchtmacht actief en er waren visueel nauwelijks Duitse militairen zichtbaar. Dat zijn vier parameters, die de conclusies van Harberts op dat moment eerder steunen dan bedreigen. Achteraf weten we dat hij ongelijk had. Ik had dat net zo gehad, want ik had met de mij bekende gegevens die Harberts voor had liggen, net zo goed gedacht aan een (nog) zwak voor mijn linie geformeerde vijand. Mijn inschatting zou ook zijn geweest dat er een agressieve verkenning werd gedaan.

Op 12 mei trekt Harberts nog steeds de conclusie dat een zwakke vijand voor de poorten staat. Nog steeds geven C-Veldleger en veldrapporten indicatoren af als ware er nauwelijks vijand in het voorterrein, maar inmiddels was het artillerievuur zwaarder geworden. Ook dat is nog geen indicatie van een groot leger tegenover de stelling, maar de uitgangspunten van een numeriek zeer zwakke opponent wordt intussen lastiger houdbaar. Als je uitgaat van drie tot vier afdelingen artillerie die actief zijn, dan is dat een vertegenwoordiging behorende bij een divisie. Dan nog kan die divisie slechts verkenners uitsturen terwijl het zich formeert, maar vaststellen (op grote afstand) dat slechts een zwakke voorhoede je linie bedreigt, is niet erg zorgvuldig. Ook al zijn de indicatoren met uitzondering van de artilleriecomponent nog steeds slechts oranje.

Na de middag van 12 mei, waarbij rond het middaguur toch een aanzienlijke en redelijk langdurige barrage de frontlijn op de Grebbeberg teistert, wordt duidelijk dat er meer is dan een voorhoede. Harberts bevindt zich dan bij de commandant Veldleger. Bij terugkomst begint het idee in te dalen dat de vijand sterker is dan gedacht, ondanks het feit dat geen enkel luchtverkenningsrapport ook maar een spoor van een Duitse legermacht waarneemt. Men ziet slechts beperkte sporen. Tja, waarnemers getrained in de wetenschap dat een leger voorwaarts trekt met spreekwoordelijke ploegen in de colonne zodat enorme sporen waarneembaar zijn, zoals een Nederlandse divisie een slakkenspoor na kon laten, terwijl de Duitsers tegen luchtwaarneming veel maatregelen namen. En effectief, zo bleek gedurende de Westfeldzug. Desondanks was het niet zo dat Harberts, zoals de Franse generaals, bewust verkenningsrapporten opzij schoof. In tegendeel. Harberts in de rol van generaal Huntzinger had de debacle van Sedan voorkomen. Toen Huntzinger waarnemingsrapporten van lange gemechaniseerde colonnes in de Ardennen werden gemeld, werd dit als absurd terzijde geschoven en gesteld dat de piloten en waarnemers hun vak niet verstonden. In de avond van 12 mei stonden toen Duitse tankcolonnes nabij de Maas. Harberts had daar wel ingegrepen. Hij vormde juist wel zijn beeld op verkenningsrapporten en zag zodoende geen indicatoren voor grote Duitse aanwezigheid.

Vanuit de perceptie dat een van je regimenten faalt en de meest cruciale positie in de Grebbelinie - de hoofdverdediging in het hart van het land - ernstig wordt bedreigd, lijkt mij een bezoek van de verantwoordelijke divisie- en regimentscommandanten een uitstekende beslissing. Harberst acteerde in de geest zoals de beste Duitse en Geallieerde generaals toen en later zouden doen. Naar het front en ter plaatste de verantwoordelijken aanspreken. Voor zover bekend intervenieerde hij niet in de tactische invulling van de zaak, zoals iemand als Rommel en Guderian soms wel deden. Door deze vergelijking wil ik niet suggereren dat Harberts in de schaduw van deze generaals acteerde. Harberts was echter niet bang en geloofde in een feodale aanpak. Die feodale houding was volledig geporteerd door ons officierskorps, waar een kaste systeem nog ernstig in stand werd gehouden. Dat wij a posteriori medelijden voelen met Van Loon of Hennink, is wat mij betreft slechts een weergave van het EQ van menigeen, maar ik vind dat Harberts met zijn tirades tegen beide officieren niets verkeerd deed. In andere legers ging het niet anders. En vanuit de optiek van Harberts én de gebeurtenissen op het slagveld aan de Grebbelinie, was een tirade jegens de direct verantwoordelijke bevelhebbers niet meer dan begrijpelijk. Er werd gevochten om behoud van de hoofdverdediging in centraal Nederland. Geen tijd voor polderen, maar voor handelen. Het is een mannenwereld. Aanpakken. Het is mijn stellige mening dat het de Eisenhowers zijn die oorlogen rekken, en Pattons die ze verkorten. Ik besef dat dit een mening is die hele andere denkbeelden toelaat overigens.

Vervolgens was er de affaire Meijer. Daar ga ik niet opnieuw over praten, want dan komen alle Meijer adepten weer uit hun holen. Meijer is elders voldoende besproken. Kort en goed gezegd: tragische figuur, evengoed slachtoffer van de strijd, volbloed deserteur, beroepsonderofficier, in die tijd en omstandigheden begrijpelijkerwijs veroordeeld voor desertie en als voorbeeld geëxecuteerd. Analoog aan de muiterijen in WOI, werd een voorbeeld gesteld. Harberts toont zich een trendvolger en is streng in de leer.

De kwestie rond de twist met J.J.G. van Voorst tot Voorst, commandant Veldleger, is vooral die laatste aan te rekenen. Deze antieke generaal - wat mij betreft een fantast en met het hoofd in tijden dat aristocratie nog legers leidde - excelleerde in niets dan zweefbeelden. De Grebbelinie vond hij een uitstekende stelling omdat er ook goed vanuit kon worden opgetrokken om de Duitsers terug naar eigen land te drukken (proest) en de Oranjestelling tussen Tilburg en Den Bosch vond hij in de winter van 1940 meer te ambiëren dan de Peel-Raamstelling. Van Voorst tot Voorst en Harberts lagen mekaar niet, wat begrijpelijk is denk ik. Dat er vervolgens door de CV zo curieus werd gehandeld als op 12 mei gebeurde, waarbij hij zijn korpscommandant welbewust passeert in een bevel tot ontwerpen van een tegenaanval, vind ik eigenlijk een faux-pas. Maar laten we Van Voorst tot Voorst ook de kans op menselijke fouten gunnen. Iedereen stond onder hoogspanning tenslotte.

Dat is echter wel de episode (middag 12 mei) dat ik Harberts ook vind falen. Hij is dan inmiddels twee oorlogen aan het voeren. Eén tegen de Pruis en één tegen zijn (vermeende) superieur. En de laatste lijkt het merendeel van zijn aandacht te gaan vergen. Zijn (wat mij betreft) veel te grote afstandelijkheid bij de organisatie van de cruciale tegenaanval bij de Grebbeberg - die vanuit mijn beperkte visie zelfs van strategisch belang was (een doorbraak van de Duitsers kon de helft van het Veldleger afsnijden) - vind ik onbegrijpelijk. Daar zou ik de C-LK gaarne intensief bij betrokken hebben gezien. Als oud commandant van de veldleger artillerie was de artilleristische component dan vast veel beter ontworpen en had mogelijk een betere coordinatie van de vele componenten (op voorhand) kunnen plaatsvinden. Dat is koffie dik kijken, maar zijn gebrek aan aandacht ervoor, is mij een doorn in het oog. Vermoedelijk was Harberts aan het eind van die dag al aan het eind van zijn latijn. Nadien merken we immers hoegenaamd niets meer van hem.

Tot zover deel 1. Ik zou zeggen, schiet maar vast (met scherp). Dit is voor een groot deel een sterk opiniërend verhaal, dat aan alle kanten te bekritiseren is. Schroom niet dat ook te doen. Ik kom vanavond wel weer in de lucht.
» Deze reactie is geplaatst op 14 september 2011 14:19
Totaal berichten: 41
Een kampioen van de armoede, daar kan ik me in ieder geval al geheel in vinden. U hebt absoluut gelijk dat het realisme en de kennis van het merendeel van het Nederlandse officierenkorps lamentabel was. Neem onze commandant luchtverdediging, kolonel Best, die tijdens de parlementaire enquetes over de commandowisseling tussen Reijnders en Winkelman glashard wist op te merken dat: "De chef-staf en de opperbevelhebber tegelijk vervangen. Dat is ongekend in de militaire literatuur, dat doet men niet." Meneer had blijkbaar in zjn militaire literatuur geen enkel werk over Hindenbrug en Ludendorff of Roberts en Kitchener gevonden. Maar goed, waarom zou een Nederlands officier dan ook iets moeten weten over Tannenberg of de Tweede Boerenoorlog?

Harberts interesse in militaire geschiedenis is dus een absoluut pluspunt. Er is een goede reden dat militaire geschiedenis door de Pruissische Generale Staf als een vitaal onderdeel van hun activiteiten werd beschouwd of dat Patton dit als een cruciaal aspect van commandovoering beschouwde. En zijn interesse in de Hutier technieken was volledig terecht. Niet voor niets vormen die de basis van alle moderne infanterie tactiek en het stond vast dat het Duitse leger die genadeloos en agressief in zou zetten. Zijn studie van en verwachting hiervan zijn een absoluut bonuspunt.

Maar er komt nu een maar: als je Hutier Stormtroepen verwacht, waarom laat je dan toe dat in je korpsgebied een essentieel lineaire statische verdediging wordt aangelegd? Een lineair systeem, wat u zeer goed aantoont, dat een slechte afspiegeling was van de Franse loopgraven die in de Kaiserslacht zo snel onder de voet werden gelopen? Ja, je zit met superieuren die je al niet mogen en die dromen van een mobiel gevecht, maar als korpscommandant heb je enige vrijheid van handelen.

Nu op de onderschatting. Ik geef absoluut toe dat de informatie die Harberts had zich op meerdere wijzen uit laat leggen, ook op de manier waarop hij dit gedaan heeft. En het is prijzenswaardig jezelf op verkenningen te baseren. Maar neem bijvoorbeeld de beperkte waarneming van de vijand voor de linie. Ik neem aan dat Harberts zijn linie kende en hoe het veld lag. En een van de problemen waarmee de voorposten geconfronteerd werden was de enorme hoeveelheid dekking die door het (veel te late) omhakken van de boomgaarden was ontstaan. Of zag Harberts' geestesoog misschien nog de ruime vistas onder de hoogstammen voor zich? Als dat zo is, is het begrijpelijk dat hij aannam dat er zich slechts zwakke eenheden voor de linie bevonden, maar onvergeeflijk dat hij bij zijn voorwaartse bezoeken niet zelf het slagveld in ogenschouw heeft genomen. Dan zou hem direct het onoverzichtelijke karakter van het voorveld zijn opgevallen, waarin een betrekkelijk grote hoeveelheid tegenstanders zeer lang ongezien kan blijven, zeker als het adepten zijn van Hutier.

Ik voel verder geen medelijden met van Loon of Hennink...zeker niet met van Loon die blijkbaar zo ondersteboven was van de uitbrander die hij had gekregen dat hij direct zelf (je houdt het niet voor mogelijk) wapens ging halen en niet minder dan vier uur van zijn commandopost was! Niet echt een geslaagde interventie van de korpscommandant zou ik zeggen, hoewel dit voornamelijk van Loon valt aan te rekenen. In ieder geval, het maakt mij geen bal uit of Harberts (of welke generaal) hard is, sterker nog, ik juich het alleen maar toe als het noodzakelijk is. Maar een tirade ten overstaan van staf en soldaten zal de autoriteit van de desbetreffende commandant zeker geen goed doen, en dat is het laatste wat je wil bereiken. Als je een commandant op zijn nummer wil zetten, doe het dan zo dat je hem heel duidelijk maakt dat hij verdorie er even de wind onder moet zetten zonder dat je hem ten opzichte van zijn officieren en manschappen vernederd. Ik zie een Slim (mijns inziens de beste Britse generaal uit de 20e eeuw en misschien de meest menselijke generaal die ik ken) dit heel anders doen, maar dat is dan ook iemand van een uniek kaliber.

De affaire Meijer kunnen we wat betreft inhoud maar beter achterwege laten, dat ben ik volledig met u eens. Zoals ik al stelde, geef ik Harberts volledig gelijk dat hij hem voor de Krijgsraads sleepte. En het feit dat het geen schoonheidsprijs verdiende, ach, het mag cru klinken maar mijn mening over Fahnenflucht is meer gevormd door wat militair noodzakelijk is dan door misplaatste menslievendheid. Oorlog is nu eenmaal een gruwelijke bezigheid. Laat ik het er op houden dat mijn positie die is van de Zwitsers (de klassieke Zwitsers, wel te verstaan). Waar ik wel kritiek op heb is de overdreven tijd die Harberts hieraan gespendeerd heeft. Ik begrijp dat hij hier en nu een voorbeeld wilde stellen, maar twijfel of dit de tijd waard was die dit gekost heeft. En vraag me eigenlijk af waar de (toch al niet zo dik gezaaide) officieren die met deze zaak belast werden mee bezig waren toen ze "dan maar de nacht moeten doorwerken". Als adept van de militaire geschiedenis had Harberts toch ook moeten weten dat tijd cruciaal is en dat slaap -om maar iets te noemen- zeker niet een van de minste manieren is om die tijd te gebruiken. Ik behoor niet tot de adepten van Montgomery (Ik vind hem een capabele en zeer degelijke veldheer en een eersteklas trainer, organisator en motivator die wel had moeten leren om zijn wat lastige persoonlijkheid en ego in te tomen. Dan was hij nu veel hoger ingeschat.), maar ik heb diepe bewondering voor zijn handelen op de avond van El Alamein: op tijd naar bed en goed slapen. Het mag wat vreemd klinken, maar wat kon hij tijdens de perfect voorbereide openingszetten beter doen dan zorgen dat hij uitgerust was voor het moment waarop hij wel beslissingen kon en zou moeten nemen. Ik heb niet de indruk dat Harberts zichzelf verplicht heeft voldoende slaap te nemen. Misschien was dat nuttiger geweest dan de krijgsraad achter de vodden te zitten.

Wat betreft zijn latere handelen tijdens de slag zitten we denk ik volledig op een lijn. De interne perikelen zijn van Voorst tot Voorst minimaal evenveel aan te rekenen en de cruciale tegenaanval had veel directe aandacht van de korpscommandant moeten hebben. Als er nu een Schwerpunkt te vinden was, was dat daar wel.

FM
» Deze reactie is geplaatst op 14 september 2011 15:49
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Ik pak er een paar dingen uit waarover we verder zouden moeten debatteren.

Is het eerlijk om Harberts aan te meten dat hij met een lineaire verdediging zijn werk diende te verrichten? Hoewel men de bevelhebbers enige inrichtingsvrijheid vergunde (waar Harberts ook gebruik van heeft gemaakt) kun je Harberts niet verwijten dat hij de zuidelijke Grebbelinie, een ondiepe defensie, moest verdedigen. Net zo goed als Harberts er niet voor verantwoordelijk was, dat door het geneuzel tussen genie bureau en waterstaat het bomvrije pompgemaal niet gereed was, waardoor in plaats van een inundatie een uiterst zwakke voorpostenstrook voor zijn stelling lag als enige 'voorwaarschuwing' en beveiliging. Die inundantie had de Grebbeberg zoveel sterker gemaakt dat ik me afvraag of er nog op zou zijn aangevallen. Ik vind dat de verantwoordelijkheid daar moet liggen waar hij lag. En dat was voor de concepten van stellinginrichting bij genie en veldleger.

De verkenningen van 10 en 11 mei 1940 wezen uit dat er nog geen sterke brugslag was waargenomen over de IJssel of Rijn. De pontonbrug bij Westervoort zag men niet, en op 11 mei werden noch de brug bij Zutphen noch die over het Apeldoornse kanaal door luchtverkenners verkend. Ook vond men geen bewijzen van een Duitse opmars over de Veluwe. Omdat ook de huzaren geen sterke gevechtscontacten gemeld hebben, werd aangenomen dat de Duitse hoofdmacht nog bezig was de IJssel over te steken of zich daarvoor in te richten. Dat er lichte verkenningseenheden vooruit waren gestuurd, is niet persé een teken van toepassen van de Sturmtrupp/ Infiltrationstaktik, maar kan ook gewoon regulier militair 'voelwerk' zijn. Het was immers wel bekend dat de voornoemde taktiek weliswaar geen grote concentraties verlangde, maar toch wel een aanzienlijke. Ook daarvan was geen spoor volgens onze verkenners. Achteraf eenvoudig vast te stellen dat er al een gehele SS Standarte was met drie afdelingen artillerie, maar zo sta ik er niet in. Dat is te gemakkelijk, vind ik.

Dat het voorterrein een crime was, vind ik geen argument. Een generaal mag verwachten dat lager in de bevelsketen de 'intel' verzameld wordt. Als er op twintig locaties honderd man worden waargenomen, dan mogen de veldcommandanten op basis van de meldingen daarvan een 'intel plaatje' vaststellen. Het waren echter deze veldcommandanten, met een prachtige hoge waarneming, die Harberts overtuigden (samen met de mannen uit het voorterrein die waren verdreven) dat het om zeer geringe aantallen Duitsers ging. Aangezien de Duitse artillerie zich ook nog bescheiden roerde, leek dat prima te passen in de verkenningsresultaten van bovenaf.

Een tirade tegen een bevelvoerder met zijn minderen erbij zouden we vandaag de dag nooit doen. Toentertijd was dergelijk vertoon helemaal niet uitzonderlijk. In het Duitse leger zelfs gewoon bon ton, maar ook bij de Fransen of Britten kon het stormen in de stafkamer. Ik weet van diverse gevallen op iets lager niveau waar dergelijke gebeurtenissen plaatsvonden. Ik vind het typisch een vredespraatje om daarover te gaan zeuren. Het was oorlog, de linie stond op het spel en tijdens een artilleriebombardement de rest van de staf van 8.RI naar buiten sturen lijkt me weinig opportuun. Hennink had het maar te slikken, als verantwoordelijke. Wat er buiten op hem af werd geschoten leek me een stuk kwalijker. Hennink kreeg ook een MWO4, met name als symbool voor de weerstand van zijn regiment. Dat had hij dan als bevelhebber weer mee.

Ik vraag me af of Harberts erg veel tijd spendeerde aan de beide affaires Meijer en Gelderman. Ik denk dat dit enorm uitvergroot is, maar in feite een detail vormde in zijn vierdaagse oorlog. Zijn hoofdmoot was de overtuigende verdediging van de stelling. Daarin had hij zorgen voor saboteurs, vijfde colonnisten en vluchtend personeel. Vergeet niet dat de Vijfde Colonne een mythe was geworden van de proporties Al Quaida. Alsof een enorme subversieve organisatie stond, die de Geallieerde legers in het derde of hogere echelons zou verlammen. Een haast psychotisch aandoende paranoia, die in Frankrijk en België bikkelhard toesloeg. Harberts nam 'profylactisch' de maatregel (vanuit Militair Gezag) om bikkelhard met die potentieel funeste werkelijkheid af te rekenen en directe executie van subversieve elementen voor te schrijven. Uitgaande van de afschrikkende werking, deed hij dit, zoals hij op dezelfde wijze werkte toen hij later zijn KMAR eenheid opdracht gaf de achterzijde van de stelling af te sluiten voor weglopers. En zoals hij met Meijer een voorbeeld wilde stelling ter afschrikking, ter voorkoming van herhaling. Harberts bleek uiterst consequent, van de harde lijn bemeten weliswaar. Hij kreeg achteraf ongelijk, want met dit leger was geen kruid gewassen tegen de Duitsers. En dus was de harde lijn achteraf gezien als de verkeerde te beoordelen. Harberts was echter de executeur-testamentair van het bevel 'tot de laatste man'. Moest hij toestaan dat een beroepssergeant met de helft van zijn sectie PAG op eigen gezag koffie ging drinken 40 km achter het front? Dat heel veel troepen schijnbaar lichtvaardig zich aan hun bevelhebbers onttrokken en eigengereid terugtrokken uit de hoofdweerstand? Dat subversieve elementen cruciale verbindingen zouden kunnen saboteren of bijvoorbeeld staven zouden kunnen aanvallen of anderszins grote afbreuk doen aan de troepen? Harberts koos consequent voor de harde, disciplinaire lijn, le route militaire. Voor een leger miliciens een harde noot, wellicht. Maar in feite maakten de dromerige jaren zeventig, met zijn anti-autoritaire handtekening, Harberts tot een hardvochtig generaal. Niet de realiteit van de jaren veertig.

De kwestie van de slaap is een mooie. Lees maar eens wat de PEC over Winkelman zegt, die vond dat ie thuis moest gaan slapen terwijl hij wist dat de Dietser kwam. Ook de chef-staf landmachtstaf sliep thuis, net als de hoofd Sectie 1. De enige hoofdofficier op de Generale Staf was de kolonel van Alphen, sous-chef. Advocaten van Winkelman roemen zijn besluit, want slaap was noodzakelijk. Ik vind het een ongelofelijke blunder, die gelukkig niet heel zwaar is afgestraft, hoewel ik niet denk dat we erg waren benadeeld als OLZ en chef-staf door de Duitsers waren onderschept. Dat Harberts kwam te staan voor de ambivalentie van slapen of doorwerken, was precies eender bij veel andere bevelhebbers. Prachtig is het opportunisme overal te ontwaren als dat wordt beoordeeld. Overste Mussert werd bijkans alleen al veroordeeld voor het feit dat hij in de nacht van 10 op 11 mei ging slapen. Zijn chef-staf vond het puur verraad. Dat Winkelman en Herman van Voorst thuis sliepen, werd hen door de PEC euvel geduid. Door anderen evenzo. Kolonel Schmidt, ook al drie dagen op rij volle bak aan de slag, sliep ook niet. Harberts kon zichzelf er ook niet toe brengen. Onverantwoord? Wellicht. Ik zie het niet zo. Ik kan me zeer goed verplaatsen in Harberts die door wilde gaan, mede gezien het feit dat ons leger piepkleine staven had waar bovendien nauwelijks capabele GS officieren op voorhanden waren. Harberts had er twee, waarvan hij de sous-chef kwalitatief niet vertrouwde. Dat is dan dus een ontzettend moeilijke keuze.

Ik ben alles behalve een Montgomery adept, in tegendeel zelfs. Een tafelstrateeg, voorspelbaar en wat mij betreft mede schuldige aan vele strategische debacles zoals 1) de buitengewoon zwak gevoerde slag om Normandië, 2) de totaal zinloze gevechten om de Antwerpen sector, 3) het debacle Arnhem-Nijmegen en 4) het kunnen ontstaan van de slag om de Ardennen.

Montgomery is bij mijn weten ook de enige hoge bevelhebber van de Westerse Geallieerden die welbewust de Bletchley Park rapporten vermeed, ze niet eens wilde zien. Dat negeren door Monty was niet alleen het geval voor de luchtverkenningsrapporten die 9.SS en 10.SS tankdivisie rond de Rijn gesignaleerd hadden in begin september 44! Daarom anticipeerde deze veldmaarschalk ook zo slecht op zijn opponent. Montgomery was te groot van ego om een goede legerleider te zijn. Het is overigens Eisenhower die hoofdschuldige aan bovenstaande debacles was. Hij liet zijn oren teveel hangen naar de Britten, die in de landoorlog relatief buitengewoon weinig inbrachten in WOII en daar tegenover een veel te grote voet tussen de deur hadden. In plaats van Bradley de munitie en brandstof te geven om via de kortste weg door de Westwall heen te stoten, werd een omweg gekozen naar Antwerpen / Walcheren en Arnhem / Nijmegen. Blunders van formaat. Market Garden was daarbij een carbon copy van de Duitse overval op west Nederland van 10 mei 1940 met nota bene Kurt Student aan het ontvangende einde. Hoe kortzichtig - of arrogant - wil je zijn? Zonder Monty en zijn lobby had de oorlog werkelijk rond de Kerst beëindigd kunnen zijn, of althans in de winter in Duitsland gevoerd in plaats van de Ardennen en Nederland. Althans, zo is mijn overtuiging. Opvallend is trouwens, dat Monty in Engeland ook geen grote rol is toebedeeld. Naoorlogs werd hij weliswaar baasje van het Britse leger, maar verdween uiteindelijk gefrustreerd en met stille trom. De Britten zijn erg stil over hun Bernhard en dat zegt eigenlijk genoeg.
» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2011 01:57
Totaal berichten: 78
Ofschoon ik niet zondermeer een 'supporter' van sergeant Meijer ben, wil ik naar aanleiding van het voorenstaande toch nog een enkele opmerking maken.
Hierbij te willen benadrukken dat ik zeker niet een eerder gevoerde discussie hieromtrent opnieuw wil voeren.

Op het vraagpunt Harberts zal nog nader worden ingegaan.

Enkel deze zaken nog. Het valt mij op dat de vele naoorlogse beschouwingen aangaande het onderwerp 'Sergeant Meijer' doorgaans niet worden 'afgeremd' door de objectieve feiten die wij aangaande dit onderwerp kennen.

Objectief kan worden vastgesteld dat de terdood veroordeling -en de daaruit voortvloeiende executie- onreglementair en onrechtmatig tot stand zijn gekomen en als zodanig wederrechtelijk zijn en m.i. nietig verklaard dienen te worden.
Het is m.i. dan ook ongehoord averechts dat de minister Middelkoop destijds tot de dezelfde conclusie kwam maar hier toch geen gevolgen aan heeft willen verbinden. Is hier mogelijk nog immer sprake van een lobby van 'Defensie' en/of andere 'machtige rabiate lieden' die hun eigen straatje nog altijd trachten schoon te vegen ?
Mogelijk een interessant 'chapiter' om eens nader uit te pluizen.

Ik ben een voorstander om sergeant Meijer te rehabiliteren. Niet alleen vanwege het gegeven dat achter de mens Meijer m.i. geen laffaard schuilde, maar veel meer ook feit dat de veroordeling en de executie juridisch onjuist waren en ze dat tot op de dag van vandaag zijn.
Tevens is een reabilitatie terecht omdat het niet aangaat mensen ter dood te veroordelen alleen maar omdat zij weigeren een regen van mitrailleurkogels tegemoet te treden.

Ik besef dat de omstandigheden welke tot de veroordeling en executie hebben geleid plaatsvonden in een 'andere tijd' met 'andere normen en waarden'. Evenwel was deze veroordeling en executie als zodanig in mei 1940 ook al onreglementair te noemen.
Met andere woorden: zowel in 1940 als in 2011 is deze zaak nietig te stellen. Het feit dat Middelkoop en consorten de wet in dat opzicht -ook die van 1940 !- in 2011 wederom in de prullebak hebben doen belanden is natuurlijk een zichzelf noemende beschaafde rechtstaat onwaardig.
» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2011 09:18
Totaal berichten: 41
De informatie over gebrek aan brugslag is inderdaad veelzeggend. Dit vormt inderdaad samen met het beperkte gebruik van artillerie op 11 mei (de Duitsers klaagden ook over het desorienterende terrein dat geen goede artilleriesteun toeliet)een begrijpelijke basis om uit te gaan van een slechts beperkte Duitse aanwezigheid voor de Grebbeberg. Wel verduiveld vervelend dat die vitale pontonbrug gemist werd, die had een enorm verschil kunnen maken. Het blijft een inschattingsfout, maar ik begrijp nu beter waarom deze gemaakt is. Dit neemt nog altijd niet weg dat het logischer was een niet uit elkaar geslagen eenheid een snelle tegenaanval uit te laten voeren, zowel uit tijds als uit efficientie oogpunt. De essentie van een goede tegenaanval is dat die wordt uitgevoerd op het moment dat de tegenstander net stoom begint te verliezen en voor hij de veroverde posities heeft kunnen consolideren (een kunst waar de Duitsers in uitblonken, van peletonsniveau tot Manstein's meesterlijke defensieve operaties bij Kharkov in de winter van '42/'43 die het hele Zuiden van het front omvatten). Idealiter houd je daarvoor reserves achter de hand, en een eenheid die net uiteengeslagen is dit opdragen legt een zware wissel op je troepen. Dit kan, als je te maken hebt met eersteklas troepen, goed getraind en bewapend en met een weergaloos moreel. Een ongeordend restant van een slecht getraind bataljon wat je toch al verdenkt van lafheid dit opdragen mag misschien een gepaste 'straf' zijn voor dit bataljon en een manier 'pour encourager les autres', het zal de kansen op een geslaagde tegenaanval niet verhogen.

Een vraag wat betreft het voorterrein: Had Harberts dit gezien nadat de bomen waren geveld? Dit is mijns inziens van belang omdat als Harberts dit niet gezien heeft, hij kon zijn uitgegaan van de betrekkelijk goede zichtvelden onder de fruitbomen door, die dan inderdaad nooit een grote eenheid hadden kunnen verbergen.

Slaap had verder Harberts veel goed gedaan, en zijn wat hysterische gedrag aan het einde van de meidagen kunnen verhinderen. De kunst is vanzelfsprekend ook weten waar en wanneer men die slaap pakt. Op schepen is er vaak niet voor niets naast de brug een zeer Spartaanse kleine kajuit waar de commandant snel even een uiltje kan knappen. Montgomery sliep bij El Alamein naast zijn commandocentrum in zijn trailer en op het moment dat hij het initiatief vast in handen had dus zelf het hoe en waar kon bepalen. Ik ben het volledig eens dat Winkelman's verblijf thuis op de nacht van 9 op 10 mei een ongehoorde blunder van formaat was. Hij had namelijk niet het initiatief en moest klaar zijn om te reageren, om maar te zwijgen over de mogelijkheid dat hij een doel zou worden. Hoe lastig was het geweest om even in 'Des Indes' rust te zoeken voor de komende beproeving? Of beter nog, om deze kwestie van tevoren in te schatten en die mogelijkheid (Spartaans of niet, ikzelf ben eerder het type 'Why rough it if you can avoid it')in of bij het algemeen hoofdkwartier te scheppen.

In ieder geval, ik blijf bij mijn mening dat Harberts gedurende de meidagen alsmaar meer zijn 'cool en composure' begon te verliezen. Misschien pleit dit gedeeltelijk nog voor hem als mens, omdat het in ieder geval duidelijk maakt hoeveel hij stand wenste te houden. Als generaal is dit echter niet een goede zaak, omdat die in staat moeten zijn om op het juiste moment hun menselijkheid naast zich neer te leggen en door te gaan, ondanks de tegenslagen en ondanks, bijvoorbeeld, de wetenschap dat het bevel dat ze nu geven de gruwelijke dood van duizenden zal betekenen.

Een laatste kort antwoord op de Montgomery kwestie (gelukkig hoeven we hier niet een genadeloze concentratie op het hoofdthema te handhaven), ik ben ook niet een van zijn grote bewonderaars, maar de man had zeker zijn merites. Max Hastings, ook geen slaafse adept, geeft een goede analyse van Montgomery als bevelhebber in zijn boek Overlord. Hierin merkt hij terecht op dat de geallieerde troepen vaak niet die extra 'push' hebben die wel aanwezig was in de Russische en Duitse legers. Een goed voorbeeld was Montgomery's oorspronkelijke plan voor het gebruik van de onafhankelijke Armoured Brigades die hij op D-Day zelf diep in het achterland wilde zijn stormen (desnoods met de consequentie dat ze verloren zouden gaan) om de Duitsers te ontwrichten. Toen ik dit voor het eerst las, was ik getroffen door de durf en de visie, die zich goed laat vergelijken met Soviet plannen voor OMG's (Operational Manoeuvre Group) in de jaren '80. Maar dit was teveel gevraagd van geallieerde troepen, die veel te voorzichtig oprukten om dit mogelijk te maken. Wat op zich wel begrijpelijk is als je in een Cromwell of Sherman zit en weet dat er 88'ers, Panthers en Tigers in dekking liggen. Zoals ik hierboven aangaf was Montgomery waarschijnlijk zijn ergste vijand. Hij was er zo belust op zijn eigen mythe vorm te geven dat hij gepoogd heeft alle gebeurtenissen hierbinnen vorm te geven. Als hij hardop had gezegd dat hij er niet in geslaagd was de operationele doelen die hij zichzelf in Normandie gesteld had te behalen (het was de bedoeling dat de Britse troepen veel verder zouden uitbreken, wat niet is gelukt), dat de oorspronkelijke plannen de test van de werkelijkheid niet overleefd hadden en er dus improvisaties en aanpassingen nodig waren (welk plan overleeft contact met de vijand en wat is nu meer de taak van een bevelhebber dan hierop juist reageren) maar dat de oorspronkelijke strategische doelen in Normandie (De Britten zorgen voor een Duitse pantserconcentratie in hun sector zodat de Amerikanen uit kunnen breken) met de dankbaar ontvangen hulp van Herr Hitler wel gehaald waren, dan was veel van de kritiek van zowel tijdsgenoten als historici minder en minder terecht geweest.

In ieder geval, hadden wij in Nederland maar een hogere commandant van het niveau van Monty gehad. Dan hadden we hier nooit de discussie gevoerd over Harberts als een van de betere voorbeelden. Of, moet ik eigenlijk niet zeggen, minder slechte.

FM

P.S. Het lijkt er trouwens op dat we de Meijer zaak wat betreft inhoud volledig kunnen laten rusten. Daar is wel een duidelijk overeenkomstige visie op.
» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2011 10:34
Totaal berichten: 78
M.b.t. het vraagpunt 'Harberts'.
Zoals de man (militair en mens) ons is overgeleverd vallen mij een aantal eigenschappen op.
Zijn bevelsuitgifte om íedere burger 'af te knallen' die tegenstand bood, is vanzelfsprekend uiterst misdadig te noemen.
Zijn hauttaine, laatdunkende en onderschoffelende optreden in het algemeen t.o.v. zijn minderen zie je na de oorlog persiteren tijdens zijn beruchte en infame optreden voor de Tele Visie.
Op oudere leeftijd en met 1 been in het graf worden mensen doorgaans milder. Het is des te meer weerzinwekkend om deze man zijn visie m.b.t. sergeant Meijer te horen uitspreken.
Dat meneer vervolgens de kuierlatten naar England nam is natuurlijk ook niet zo 'heldhaftig' te noemen.
Overigens heb ik eens gelezen dat hij tijdens WO 2 in Nederland in zijn huis verblijf heeft gehouden. Als beroepsofficier zou dat erop kunnen duiden dat Harberts de vermaledijde loyaliteitsverklaring heeft ondertekend. Dit punt verdient m.i. een nadere navorsing.
Het is naar mijn overtuiging beslist geen 'psychologie van de koude grond' om vast te stellen dat deze man latent psychopathische trekjes had. Als zodanig is de man te beklagen en zijn er verzachtende omstandigheden te duiden.
Laat onverlet dat zijn wijze van optreden niet alleen een mens/militair onwaardig is - ze was m.i. ook zeer contraproductief.
Zijn welhaast ziekelijke verlangen 'om een voorbeeld te stellen' leide er alleen maar toe dat de troep geestelijk een hok in werd geschopt. Eventuele goede militaire eigenschappen bij Jan Soldaat kunnen in een dergelijke angstcultuur vanzelfsprekend nooit tot wasdom komen.

Er is gesteld dat Harberts nogal belezen was in militair-historische geschriften. Als ik zijn optreden beschouw ben ik bang dat op zijn boekenplank voornamelijk werken van Luigi Cadorna te vinden waren.

Montgomery heeft zijn plaats in WO2. El Alamein is toch een van de keerpunten van WO2. Met de heren ben ik het wel eens dat 'Monty' strategisch een veredelde vliegtuigdeurontwerper was en zeker geen groot veldheer. Kenmerkend was dat hij zich ter velde vergezelde van voorgeselecteerde jonge officieren die hem vanuit alle windstreken van het front kwamen voorzien van informatie. Hij had dit overigens rechtstreeks van Napoleon 'afgekeken'.
Zijn optreden in mei 1940 en tijdens de woestijnoorlog was goed. Zijn optreden vanaf de invasie en in bijzonderheid gedurende 'Markket Garden' was evident, platweg slecht te noemen.
» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2011 12:05
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Het slapen blijft een lastig verhaal. De kapitein op een schip had een brug en een schip, waar hij binnen 1 minuut weer zijn positie kon innemen en zijn overzicht bekomen. De legerkorps commandant had die luxe niet. Nog los van de dynamiek van een slagveld vergeleken bij de veel twee dimensionalere dynamiek van een oorlogsschip in die tijd. Winkelman had overigens een bed op zijn kamer aan de Lange Voorhout. Zijn overweging daarop geen deuk te veroozaken was, zo meldde hij de PEC, dat hij anders toch maar gestoord zou worden. Vermoedelijk zou hij net zo'n overweging hebben gemaakt voor het schuin aan de overzijde gelegen Des Indes. Zijn chef-staf Herman van Voorst maakte dezelfde overweging en vond het bovendien verstandig per fiets te reizen tussen huis en hoofdkwartier.

Als je een piepkleine staf hebt, waar weinigen het werk van planner en chef kunnen uitvoeren, dan kun je best zeggen dat iemand aan zijn slaap moet denken, maar hoe eerlijk is dat? Het stafwerk wordt binnen no-time getriageerd, wegens de kleine en weinig onderlegde staf én het gevecht dat zich prominent in je vak ontwikkeld. Vergeet niet dat op 12 mei ook het noordelijke divisievak (2e Divisie) in de door de vijand geactiveerde frontzone kwam te liggen en dus beide divisies (ergo het gehele LK vak) volledig in contact kwamen met de vijand. De achterstand in stafwerk moet enorm zijn geweest en telkens als de grote chef elders was geweest of de telefoon neerlegde wachtte hem besluiten. Ons leger was nu eenmaal zo hierarchisch georganiseerd, dat autonomie in de keten geminimaliseerd was, ook op staven.

De eerste oorlogsnacht (10/11) verscheen de vijand voor de stelling. Het artillerievuur werd geopend op de Grebbelinie bij Rhenen en het dorp zelf. Geen moment waarop je als C-LK een studie binnenkant oogleden wilt doen. De tweede nacht (11/12) was er de grote uitdaging de voorposten weer veilig te stellen (strafexpeditie). Ik denk dat als er niet zoveel werk was geweest op de staf, dit (achteraf gesproken) de enige nacht was dat Harberts slaap had kunnen pakken. De nacht van 12/13 mei slapen, was haast ondenkbaar. Niet alleen was de hoofdweerstand bij de Grebbeberg gepenetreerd en stond die nacht (oorspronkelijk rond 0400 uur) de tegenaanval op de rol, maar in het linkervak was 227.ID voor de stelling verschenen van de 2e Divisie. Overdag was er geen slapen mogelijk. Althans, alle gevechtsontwikkelingen van belang vonden overdag plaats. Het is onze luxe dat we achteraf kunnen oordelen dat generaal Harberts in de tweede oorlogsnacht slaap had moeten pakken.

De slaap, de stress van het werk en het gekwetste ego hebben geleid tot de excessen van de 12e mei. Geen van onze andere opperofficieren hoefde zich gelukkig op deze wijze in te spannen, met uitzondering van Jan van Andel, commandant Vesting Holland, die overigens wel aan slaap deed. Deze generaal zat tijdens de meidagen regelmatig snikkend achter zijn bureau, verloor een aantal maal zijn positieven en raaskalde tegen zijn ondergeschikten. Op 12 mei voerde hij een opgetekend telefoongesprek met neef Van Andel van Groep Kil waarin hij zelfs een dealtje probeerde te maken. Als de kolonel er met de LD in zou slagen een verbinding over het Eiland van Dordt te leggen en de Duitsers ter plaatse te verdrijven, zou generaal Van Andel overste Mussert deactiveren. Als neef Van Andel dat niet kon beloven - zo zei de generaal letterlijk (!) - dan bleef Mussert gewoon aan. Zo zout kon je ze eten, anno mei 1940. De authenciteit van het opgetekende gesprek (inkomende gesprekken register Groep Kil) vertrouwende, typeert dit een opperofficier die in feite niet meer bij zinnen is.

Ik verdiep me al lange tijd in de gehele Westfeldzug. De verslagen van de topvergaderingen van de Franse legerleiding en de Entente bijeenkomsten tijdens de meidagen in België en Frankrijk bieden een palet van eenzelfde redde-, rede- en radeloosheid, met huilende en schreeuwende legercommandanten, totaal in elkaar stortende bevelhebbers en een naar anarchie neigend defaitisme. Het was elders niet anders. Als interbella lang zijn, worden de rangen der opperofficieren weer met de politiek aanvaardbaren gevuld in plaats van de echte legerleiders. Daarin waren wij niet anders. Franse generaals klapten massaal in elkaar of namen gewoon de benen. Op de Belgische generaals heb ik geen kijk. Tijdens de oorlog produceerden de Fransen echter uitstekende generaals, zoals hun gehele leger zich transformeerde van het lavenloze en kansloze mei 1940 leger tot een gemotiveerd en doortastend expeditieleger vanaf 1943. Het was geen Hollanditus, om het maar zo te zeggen.

Wellicht dat ik Harberts teveel verdedig. Hij was de enige bevelhebber van statuur die zoveel te voorduren kreeg, een haast klassieke veldslag doormaakte en bovendien de hoofdverdediging van ons veldleger voerde. Hij was zich welbewust van zijn taak en het gewicht daarvan. Dat hij door non- en antimilitairen vooral slechts wordt beoordeeld op de executie van een volbloed deserteur zegt vooral veel over die criticasters, de vredesproducten. Ik heb daar niets mee. Harberts was een hardliner, zoals een in potentie succesvol generaal altijd was en is. En dergelijke functionarissen zullen te allen tijde bloot staan aan de kritiek van antimilitairen. Onder normale criticasters kunnen we het er wel over eens zijn dat Harberts 'one hell of a task' had en dat hij op bepaalde besluiten en gedragingen tijdens het 'narichten' nog eens kan worden aangesproken.
» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2011 12:49
Totaal berichten: 41
Vrees niet, ik heb u in de positie van Harberts kampioen gemanoeuvreerd en u geeft vanuit deze lastige hoek eersteklas weerwerk. Maar de inleiding die u zelf gaf is veelzeggend, een keuze uit armoede. De vraag is dan ook niet zozeer 'Hoe goed was Harberts?' als wel 'Hoe deed hij het in vergelijking met zijn mede opper officieren?'. Het land der blinden, dat kunnen we zeker concluderen.

FM
» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2011 13:05
Totaal berichten: 143
Opperofficieren hebben een taak gekregen om een bepaalde opdracht uit te voeren. Dat kunnen ze op verschillende manieren doen. Als je kijkt naar succesvolle generaals in WO2 dan zijn er een aantal die maatregelen hebben genomen die heden ten dage niet begrepen worden. Tsoeikov bijvoorbeeld in Stalingrad. Hij heeft 8000 man laten ecxecuteren wegens "lafheid". Is dat de norm? Nee natuurlijk niet. Maar hij was uiterst succesvol. Paul Hauser, geliefd bij zijn mannen ondanks het ruchtsichtlos inzetten van manschappen. Succesvolle generaals zijn geen mensen die elke morgen een bloemetje uitdelen aan hun mannen.
Harberts had als enige goed begrepen wat het betekend om onpopulaire maatregelen te nemen om zijn doel te bereiken. En daar gaat het natuurlijk om. Hij krijgt een opdracht, en voert dat uit met alle middelen die tot zijn beschikking zijn. Ook als dat betekend om een deserteur te executeren. Hij is verguist en in mijn ogen zeer onterecht.
» Deze reactie is geplaatst op 15 september 2011 22:02
Totaal berichten: 41
Met de kleine caveat dat hard optreden zonder twijfel nodig kan zijn, maar een man nog geen goed generaal maakt. De affaire Meijer dreigt zoals elke in discussie rond Harberts weer op de voorgrond te komen. Het lijkt mij nuttiger om de focus te houden op zijn functioneren op en rond het slagveld in plaats van deze oude discussie weer te voeren. Zelf vind ik eerlijk gezegd dat zijn interpretatie van de gegevens die hij uit verkenningen distileerde of zijn rol tijdens de grote tegenaanval heel wat belangrijker dan een wat ongelukkig georganiseerde (maar daarom niet minder terechte) executie en al de stof die dit in Nederland doet opwaaien. Mijns inziens zegt de bijna dwangmatige focus op wat in wezen een detail is namelijk meer over Nederland dan over Harberts. Laten we daarom pogen in deze 'thread' de focus te houden op het algemene generaalschap van Harberts en niet op de krijgsraad en de executie van Meijer. Als mensen dit onderwerp weer willen aanbreken, is er ampel de ruimte om daar een specifiek op dit onderwerp afgespitste discussie over te beginnen of, als ik de site bekijk, voort te zetten. Zinvol lijkt me dit niet omdat de kampen vrij vast in hun overtuigingen lijken te zijn.

FM
» Deze reactie is geplaatst op 16 september 2011 00:23
Totaal berichten: 143
Ik ben het helemaal eens met de stelling dat we niet weer over Meijer moeten beginnen. Als dat uit mijn bijlage blijkt, dan is dat absoluut niet zo bedoeld. Het was ook maar een zijdelingse opmerking. Ik vind juist dat er andere zaken bekeken moeten worden. Zoals U zegt, dingen die generaals doen om hun doelen te bereiken, daar gaat het om. Ik vind dat Harberts wel degelijk goede kwaliteiten had die niet of nauwelijks worden genoemd of onderzocht. Harberts wordt automatisch gekoppeld aan Meijer en dat is jammer omdat het inderdaad in "the scheme of things", een klein detail is.
» Deze reactie is geplaatst op 16 september 2011 01:27
Totaal berichten: 78
De aanbevelingen als bovenstaand gedaan sta ik geheel achter.

[EDIT]

Belangrijker is het om een 'goede' generaal te duiden. Laat ik voorop stellen dat ik persoonlijk weinig sympathie kan opbrengen voor een dergelijke beroepskeuze, maar dat terzijde.
Het beroep moet vlgs mij ook behoorlijk veel ongelukkige dilemma's opleveren. Het is naar het westerse model natuurlijk heel gepast dat het leger zich conformeert aan de politieke keuzes. Dit onderscheidt ons immers van bananenrepublieken 'bemenst' door imitatie-carnavals-Mussolini's.
Wat ik helaas bemerk is dat generaals vaak notieloos achteraanhobbelen achter de politieke zetbazen, dewijl dit toch niet al te vaak leidt tot rampzalige consequenties voor het leger en de mannen waarvoor zij verantwoordelijk zijn.
Een slechte generaal is in mijn optiek iemand die niet daadwerkelijk notie wil nemen van zijn verantwoordelijkheden. Te noemen zijn generaal Haig die geen veldhospitalen wilde bezoeken, een generaal Jofre die niet wilde dat men hem 'lastig viel' met de verliescijfers.
Een Himmler die geen executies wilde bijwonen omdat hij dan plachte te kokhalzen.

Een goede generaal is iemand die naast zijn manschappen staat. Bijvoorbeeld generaal McClellan die als het aan de oude veteranen van het 'Army of the Potomac' had gelegen hen nog in 1865 op het slagveld had mogen aanvoeren. Een generaal Eisenhouwer die met tranen in de ogen het afvliegen van 506th Parachute Infantry Regiment in de nacht voorafgaand aan de 'Longest Day' aanschouwde.

Als gevolg van het veelal feodale Europese denken over militaire en maatschappelijke aangelegenheden hebben militaire leidsleiden zich tot over hun oren lopen zelfchanteren en omdat hun leven gebaseerd is geraakt op leugens maakt het alleen maar moeilijker om ervan af te geraken.
Ik zou willen pleiten voor de benadering die men toepast in het Israelische Leger, zowaar niet een van de minst succesvolle legers uit de moderne geschiedenis. Ik heb eens gezien dat de Chef Staf himself zijn soldaten persoonlijk -1 voor 1- troostte nadat bij een beschieting enkelen van hun kamaraden waren omgekomen. Ik ben eens van nabij een patrouillegang van de Border Police meegemaakt en het is werkelijk een geestelijke oase om te ervaren hoe de officieren aldaar met hun manschappen omgaan. Manschappen die het overigens kunnen en mogen bestaan om fel tegendraads in te gaan op de aanwijzingen van de officieren. Wellicht is deze praktische, menselijke, en daarmede werkelijk professionele maat de oplossing voor ons -m.i.- veelal vastgeroeste denken over krijgsbedrijven.
» Deze reactie is geplaatst op 16 september 2011 09:49
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Het deel waarin provocateur AKA alsnog lang en beledigend in gaat op de executie van Meijer en zijn voorstanders duidt als 'executie omhelzers' is in de vorige bijdrage verwijderd.
» Deze reactie is geplaatst op 16 september 2011 10:51
Totaal berichten: 41
Fascinerend hoe eerst gepleit kan worden voor generaals die zich ondergeschikt moeten maken aan de politiek, en het daarna generaals verweten wordt dat ze zich niet met de politiek hebben ingelaten. We moeten hier wel een keuze maken, nietwaar, houden we ons ver van de politiek of plegen we een staatsgreep als het ons niet aanstaat?

Maar goed, deze hersenkronkel kunnen we beter even overslaan. Laten we ook maar direct even het Westen verlaten als we over generaalschap praten. Mensen zijn nu eenmaal overal mensen die overal oorlog hebben gevoerd. Daarom wil ik onze feodale Europese gewesten verlaten en het geestesoog even naar een grote niet-Europese generaal laten glijden.....hmmm, keuzes genoeg, Genghis Khan, Sargon the Great, Shaka kaSenzangakhona . Ja, laten we hem maar eens nemen, Shaka. Hij lijkt me een voldoende niet Westers generaal waar over het algemeen eenieder die er het flauwste benul van heeft het over eens is dat hij een groot veldheer was. Hij voerde een complete tactische transformatie uit van de Nguni legers en smeedde hen om tot de Zulu die we uit de geschiedenis kennen, een volledig gemilitariseerde tribale samenleving waar het de mannen zelfs niet toegestaan was om in het huwelijk te treden zonder toestemming van de koning, die dit per Impi (wat met een leeftijdsklasse overeenkwam) verleende. Een tribale samenleveing die dusdanig gemilitariseerd was dat hij op een bevolking van ongeveer 250,000 zielen niet minder dan 50,000 man onder de wapenen kon krijgen. Ook resulteerden zijn campagnes in de Mfecane die grote delen van Zuidelijk Afrika half ontvolkte. Nee, een vriendelijk man was Shaka niet. Hij had ook de wat vervelende gewoonte om zijn vijanden te laten spietsen. Had je hem geplaagd in je jeugd, hop, een staak in de bips! En desertie moest je bij hem al zeker niet proberen. Slecht slecht idee.

Maar om even serieus te zijn, goed generaalschap is een combinatie van vaardigheid, kunde en karakter. Vaardigheid is aan te leren, kunde is een gift en karakter is gedeeltelijk eigen, gedeeltelijk een kwestie van vorming. De manier waarop een generaal met zijn manschappen omgaat valt onder zijn karakter. Maar waar het om gaat is of hij zijn leger weet om te smeden tot een efficient militair instrument. Ik heb veel liever een Slim dan een Wellington, maar uiteindelijk gaat het er om of ze het maximale uit de troepen onder hun commando weten te krijgen.
Want laten we over een ding heel duidelijk zijn. McClellan heeft de Amerikaanse burgeroorlog niet gewonnen. Hij was zelfs een tegenkandidaat van Lincoln en dacht serieus over een einde aan de oorlog en het accepteren van slavernij in het Zuiden. Eisenhower kan de Russen op zijn blote knieen danken dat het gros van het Duitse leger aan het vechten was tegen tegenstanders die niet de zo vermadeldijde Westerse scrupules hadden in het vergieten van het bloed van hun eigen mensen. Zoek maar even op hoe SMERSh hielp bij het handhaven van die wil tot winnen.
Een goed generaal wint slagen en beperkt nederlagen met zo gelimiteerd mogelijke verliezen. Deze verliezen zijn onvermijdelijk in oorlogsvoering en een goed generaal weegt voorzichtig elke uitgave in mensenlevens af, maar zal er nooit voor terugschikken om beslissingen te nemen waarvan hij weet dat er doden gaan vallen. Als hij dit niet aankan, had hij niet het commando moeten ambieren. Net zoals iemand geen chirurg moet worden als hij nooit in triage verschrikkelijke keuzes wil moeten maken.

FM
» Deze reactie is geplaatst op 16 september 2011 15:40
Totaal berichten: 78
Geachte heer Mertens,
Verontschuldiging voor deze 'kronkel', evenwel verloopt het leven op dit ondermaanse nogal danig 'kronkelig'. De praktijk is vierkant - het volmaakte rond en deze passen nu eenmaal niet op elkander.

Je zou toch in menig conflict een militaire dan wel een burgerlijke staatsgreep verlangd en gewenst hebben.
Wat te denken bijvoorbeeld van die waanzinnige en vreselijke WO 1. Indien de 'Tommies', de 'Poilus' en 'Frontschweinen' nu eens vroeg in dat conflict in opstand waren gekomen, hadden we nu gesproken over de 'Kleine Oorlog' en was onnoemelijk veel menselijk leed niet geschied.

Het gevaar bestaat dat in uw "maar uiteindelijk gaat het er om of ze het maximale uit de troepen onder hun commando weten te krijgen" de resultaatgerichtheid voorop komt te staan. Er zijn wat dat betreft heel wat militaire "successen" behaald die op een misdadige wijze tot stand zijn gekomen. Het doel heiligt wat dat betreft ook niet de middelen.
Oorlog is wat dat betreft ook een relatief begrip. De oorlog woedt dikwijls ook na de 'echte' oorlog soms generaties lang door in den gemoede van velen. Een misdadig gevoerde oorlog kan soms een natie, een volk - generaties lang in haar greep houden. Wat te denken bijvoorbeeld van de Vietnam Oorlog. In de VS dien in je sommige gebieden nog immer op je hoede te zijn voor doorgedraaide 'Nam Vets'. Recent is bij ons de Rawagede tragedie weer ter sprake gekomen. Hoezo vrede ? Hoezoe geen oorlog meer ? De mensen aldaar worden nog dagelijks welhaast ondragelijk geconfronteerd met de gevolgens van onze uit de hand gelopen kolonisatiehobby.
Officer zijn is in mijn optiek niet zondermeer een -klinisch- beroep. Als officier dien je te staan voor de heiligste waarden van het bestaan. Samen met de politie is het leger immers de enige gezagdrager die vuurwapenen geweld mag uitoefenen. Dat dient natuurlijk wel heel zorgvuldig afgekaderd te worden - 'rules of engagement'. Het gaat immers om de meest intrinsieke zaken van het bestaan - leven en dood.
» Deze reactie is geplaatst op 16 september 2011 20:37
Totaal berichten: 143
Resultaat gericht denken en handelen is toch een absolute vereiste bij een functie als bevelhebber?? Ik zou niet weten hoe anders te handelen dan dat. Dat is nou juist wat een goed generaal moet kunnen.
De kunst om zo effectief mogelijk om te gaan met middelen en mensen is waar het om gaat. Het zou in mijn ogen ook niet anders kunnen.

Gebieden waar je op je hoede moet zijn voor doorgedraaide Nam Vets?
Wow..ik vind dit een uiterst gewaagde uitspraak. Ik woon al 16 jaar in de VS en ken absoluut geen gebieden waar ik niet zou durven komen om "doorgedraaide Nam Vets" tegen te komen. Dat is echt een uitspraak die met geen mogelijkheid is vol te houden.
Ik vind dat een zeer denegrerende opmerking die geen goed doet aan de Vietnam Veteranen.
» Deze reactie is geplaatst op 17 september 2011 00:59
Totaal berichten: 78
Geachte heer Slot,
Ik doelde op een vorm van een te eenzijdig gerichte resultaatgerichtheid. Een situatie waarin er sprake is van een "succesvol" resultaat - een militaire overwinning, maar waarbij dit resultaat is behaald met verontachtzaming van diverse krijgswetten en menselijke beginselen.
Met andere woorden: er is sprake van een "positief" resultaat, maar de uitvoering is misdadig- en de gevolgen schrikbarend te noemen.

M.b.t. die 'Nam Vets' begrijp ik eigenlijk uw denigratie analyse niet. Het is m.i. algemeen bekend dat er op tenminste 3 plaatsen in Florida (o.a. de Everglades) groepen Vietnam veteranen ronddolen die zichzelf totaal geïssoleerd hebben van de samenleving.
Ik verwijs u in dezen naar de met een Emmy Award gefêteerde documentaire 'Everglades Vet'. Vergeet ook niet dat de Rambo films van 20 jaar terug ook gedeeltelijk -historisch- gebaseerd waren op dit fenomeen.
Deze groepen beschouwen mensen als een gevaar en 'wezens die hen pijn doen'. Ze hebben zich opgesloten in kampen in de bush en het is nog niet zo lang geleden dat een psycholoog van Miami's Hospital er in geslaagd is zich met enkelen van hen in verbinding te stellen.
De documentaire laat een onthutsend en aangrijpend beeld zien van mannen die totaal ontwricht zijn door de oorlog en overal in de jungle nog VC's denken waar te nemen.
In het algemeen dien je op je hoede te zijn voor deze mannen, die een 'dagjes tourist' helaas beschouwen als een wezen die bedreigend voor hen is. Vanwege de "fijne" Amerikaanse wapenwetgeving kunnen ook deze 'vets' bewapend zijn en als gevolg van hun mentale stroornis is er bijgevolg helaas sprake van een risicovolle situatie.
Dus, heer Slot - indien u van plan was om naar dit gebied af te reizen dient u op uw hoede te zijn.

Het blijkt maar eens te meer dat -zoals ik in een vorige bijdrage heb aangegeven- een land nog vele jaren later met de trieste gevolgen van een oorlog te maken kan blijven houden.
Vele Vietnam Vets zijn a.g.v. hiervan helaas compleet doorgedraaid. Denk hierbij o.a. aan de aangrijpende films "Taxi Driver' en "The Deer Hunter'. En dan hebben we het nog niet gehad over het leed wat de Vietnameese bevolking is aangedaan en welke verschrikkelijke gevolgen door hen nog dagelijks worden ervaren.
» Deze reactie is geplaatst op 17 september 2011 09:18
(redactie)
Totaal berichten: 2.107
Ik begrijp de verleiding, maar nu weer terug naar mei 1940 heren. Viëtnam is wel erg ver van ons onderwerp verwijderd en ik ben bang dat als we die deur open zetten bepaalde lieden nog enorme aanklachten tegen de mens(elijk)heid op dit forum willen posten. Gaan wij niet aan meedoen. Dus terug naar mei 1940 ...
» Deze reactie is geplaatst op 17 september 2011 13:35
Totaal berichten: 3
Geachte heren,

Veroordeel geen Viëtnam veteranen ze zijn het product van wat politici
hebben gezaait. Ik heb met zo'n groep samen gewerkt. Ik kan stellen
Elke militair die in de vuurlinie heb gezeten is beschadigd daarom zal ik de laatste zijn die, die mensen zal veroordelen. Zij zullen geen dagjes touristen aanvallen. Ze zoeken elkaar op voor geborgenheid om dat ze teleurgesteld zijn in de maatschappij.
En! idioten en wapens zijn er overal te vinden lees de dagbladen. Daar komt bij dat die hebben Viëtnam nog nooit gezien. Sterker nog ze vele weten niet eens dat het bestond. Hopelijk wordt dit thema snel beeindigt.
» Deze reactie is geplaatst op 17 september 2011 19:41

Plaats hier uw reactie

Opgelet: We behouden ons nadrukkelijk het recht voor om nieuwe berichten of reacties die voor de thematiek van onze websites en de discussiegroep irrelevant zijn, onbetamelijk of onbegrijpelijk geformuleerd zijn, ongewenste politieke of commerciële lading hebben of inbreuk maken op de privacy van nog levende personen niet te plaatsen. Uw reactie zal pas na goedkeuring door de beheerders zichtbaar zijn in de discussiegroep.

De inhoud van berichten - en daarin vermeldde gegevens en personalia - wordt na publicatie niet gewijzigd en/of verwijderd, tenzij daarvoor een dwingende aanleiding is. Berichtenschrijvers zijn zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de inhoud van hun berichten voordat deze worden gepost.

Zie voor meer informatie de Gebruiksvoorwaarden. Tevens verzoeken wij u om kennis te nemen van de FAQ (veelgestelde vragen), wellicht dat uw vraag daar al beantwoord wordt.

Wenst u een gescande foto of ander beeldmateriaal op te nemen bij uw bericht, e-mail deze naar info@grebbeberg.nl en wij verzorgen de plaatsing (meestal nog dezelfde dag).

Bericht:   * 
Uw naam:   * 
 
E-mailadres:     * 
Om ongewenste (spam)berichten op onze website te beperken vragen wij u hieronder een eenvoudige controlevraag te beantwoorden. Berichten worden alleen geaccepteerd indien deze vraag correct is beantwoord.
1 + 1 =     * 
*) = verplicht veld  

2554