Discussiegroep

Tussen 1969 en 1994 verscheen Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, het standaardwerk over de bezettingsperiode, geschreven door dr. Lou de Jong (1914-2005). Deze 14-delige serie, met reacties en register, is nu digitaal te raadplegen; waar en wanneer je maar wilt.

In 1955 verleende de minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen opdracht aan Loe de Jong, directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. In deel 1, Voorspel, dat in 1969 uitkwam, schreef De Jong dat hij de taak had onderschat. Hij had gedacht in 15 jaar klaar te zullen zijn en dat het laatste deel zou in 1970 uitkomen. na deel 1 stelde hij zijn verwachting bij naar 1980. Hij zat er maar acht jaar naast: in 1988 kwam zijn laatste deel, Epiloog, uit; in twee banden.
Van de hand van De Jong kwamen in totaal 12 delen uit, verdeeld over 26 banden. Daarnaast was er nog een dun deel Bijlagen, met onder andere 100 pagina’s met wijzigingen op de 12 delen en een register. Bovendien verscheen in 1991 deel 14, Reacties, onder eindredactie van prof. dr. J. Th. M. Bank en prof. dr. P. Romijn.

Het RIOD stond gedurende 1955-1985 voor een groot deel in dienst van ‘Het Hoofdwerk’ of het ‘Geschiedwerk’, zoals het intern werd genoemd en L. de Jong kon profiteren van alle kennis van de medewerkers. Elk deel wat uitkwam, was een media-event en elk deel werd uitgebreid besproken en becommentarieerd. Nog nooit is in Nederland zo’n korte periode uit de geschiedenis zo uitgebreid beschreven.

Sinds deel 1 uitkwam zijn nog vele honderden serieuze werken over de bezetting van Nederland uitgekomen, soms als reactie op wat er in Het Koninkrijk stond, soms omdat het er helemaal niet in stond. Met een veelheid aan literatuur, zeker vergeleken met de jaren 50 en 60, blijft Het Koninkrijk voor iedereen die nieuwsgierig is naar WO en Nederland een belangrijk naslagwerk.

Het digitale Koninkrijk

Het NIOD heeft ervoor gekozen de meest uitgebreide editie te digitaliseren, ook wel de wetenschappelijke editie genoemd. Deze verscheen in een oplage van slechts een paar duizend exemplaren, en is hierdoor moeilijk verkrijgbaar. De volledige editie is per band te downloaden in PDF-formaat, zowel in kleur als zwart-wit. Binnen deze PDF's is het mogelijk op woordniveau te zoeken. Wegens copyright-restricties is het beeldmateriaal niet opgenomen. Wel is dit vrijwel allemaal te bekijken via Beeldbank WO2.

» Dit bericht is geplaatst op 15 december 2011 00:28

Er wordt wel eens smalend gedaan over Lou de Jong zijn werk. Men heeft vaak kritiek op fragmenten of op zijn oordelen. Ik lees het weer alom door deze publicatie.

Voor mij is Lou de Jong een 'held'. Natuurlijk is er op details veel aan te vullen. Zijn 3e deel is geen stafwerk bijvoorbeeld. Maar vermaarde critici van De Jong kan ik ook met honderden feitelijke fouten op hún werk beschieten. Nogal wiedes. We leren steeds meer, we komen steeds meer te weten.

Momenteel is alles, inclusief de Jong, snel beschikbaar. We kunnen ons verlekkeren in archieven en die archieven relatief eenvoudig bezoeken. We kunnen kopiëren bij het leven, we scannen ons wezenloos. Ikzelf heb denk ik driekwart van het NIMH meidagen archief direct beschikbaar. Toentertijd moest je met aantekeningen aan de slag of anders overtypen. Snel door zaken browsen met een zoekwoord was er niet bij. Veel archiefstukken waren zelfs niet voorhanden.

Als je dan ziet hoe een Lou de Jong (met zijn redactie) een gehele oorlog door ploegt en daarvan een uitstekend en naar compleetheid neigend standaardwerk produceert en je hebt oog voor de contemporaine kwaliteit daarvan, dan kun je niets anders dan vaststellen dat Lou de Jong met zijn redactie een Opus Magnum volbracht. Ik had alleen de delen over Nederlands Indië niet opgenomen. Althans, niet door dezelfde redactie laten samenstellen.

Voor het overige: diepe, zeer diepe buiging voor Lou de Jong en zijn redactieteam. Geen land ter wereld bezit zo'n kwalitatief hoogstaand en zo'n gedetailleerd standaardwerk over zo'n langdurige en complexe gebeurtenis als de Tweede Wereldoorlog. En heel persoonlijk dan nog: deel 3 met zijn (ooit groene) kaft is het eerste boek in mijn leven dat ik volkomen stuk gelezen heb. Dat op zich zegt niet zoveel, maar voor mij is dat toch een stukje nostalgie ...

» Deze reactie is geplaatst op 15 december 2011 17:37