Discussiegroep

Geacht forum,

Mag ik uw aandacht eens vragen voor het volgende.
In de verslagen cq militaire rapporten, wordt diverse
malen melding gemaakt over soldaat Th.j.Berns, 2-111-8 RI.
Soldaat Berns zou op zondagavond 12 Mei tijdens de vlucht
van de eerste sectie zijn achtergebleven in zijn stelling
in de stoplijn.[verslag Chotzen]. Ik citeer: er was een
sectie Duitsers op de weg en Berns heeft die neergeschoten
met de mitrailleur.....

Dit wordt van diverse kanten bevestigd, [Sergeant J.Spyijker]
Mocht deze informatie nu op waarheid berusten,dan is de
stoplijn niet in zijn geheel verlaten geweest. Sterker nog,
er zou zelfs steeds weerstand geboden zijn vanuit de stelling??

Soldaat Berns zelf geeft echter in zijn verklaring geen
gedetailleerde verklaring weer waardoor zijn inzet enigzins
onderbelicht zou blijven.

Heeft iemand op dit forum hier nader informatie over?

T.Stouthart

» Dit bericht is geplaatst op 31 maart 2012 22:29

Ik kan helaas geen nieuwe gegevens aandragen, maar heb wel de door u genoemde verslagen nog eens goed bekeken. Hoewel Spijker en Chotzen hun informatie natuurlijk hebben via horen zeggen (en niet op basis van eigen waarneming ) en het verslag van Berns zelf geen duidelijkheid geeft of hij nu inderdaad gedurende een aantal uren alleen was, lijkt mij de kans dat het verhaal op waarheid berust zeer ruim aanwezig is. De Duitsers hebben bij hun doorbraak van de stoplijn rond 22.00 uur (12 mei ) zeker niet de tijd genomen om de loopgraaf aan (in dit geval ) hun rechterhand uit te kammen, zodat het absoluut denkbaar is dat Berns is blijven zitten en zich hoe dan ook niet heeft laten aansteken door de paniek om hem heen. Er is feitelijk niets wat dat op voorhand onmogelijk maakt.

Het is trouwens jammer dat Berns in zijn verslag niet wat specifieker is wat betreft de tijdstippen waarop een en ander gebeurde. Temeer daar hij zijn verslag schreef in december 1940, toen de herinnering nog vrij vers geweest moet zijn. Al realiseer ik me natuurlijk ook dat er in die paar dagen zoveel over deze mensen is heen gekomen, dat het hen ook na “ pas “ruim een half jaar niet meer allemaal 100& duidelijk voor de geest stond.

In zijn verslag vertelt Berns over een groep in grijs geuniformeerde Duitsers, die op de verkeersweg (Grebbeweg ) zichtbaar werd.
“ Ik zag een colonne, in het grijs gekleede troepen de hoofdweg opkomen. Hieruit klonk het commando "ophouden met vuren", waarop wij ophielden met vuren daar wij dachten dat het eigen troepen waren. Toen ons echter bleek dat het vijand was, hebben wij het vuren op commando van de groepscommandant hervat.
Onder ons vuren verspreidde de vijand zich, doch wist door ons vuren heen naar Rhenen door te trekken”.

Het ligt zo op het eerte gezicht tamelijk voor de hand dit op basis van de volgorde in de beschrijving van Berns te interpreteren als de overval van de SS-ers van Wackerle rond 22.00 uur op de 12e mei. Dat wordt nog eens onderstreept door de woorden van Spijker, die duidelijk op hetzelfde voorval wijzen:

“Zondagavond omstreeks den schemer kwam een afdeeling langs de weg en hoorden wij in het Hollands roepen: "Ophouden met vuren", met goede Hollandse vloeken ertusschen. Ik liet ophouden met vuren, doch ik hoorde Duitsche commando's en heb toen het vuur laten openen. Terwijl ik naar de nevengroep was, om ze te waarschuwen, kwamen mijn menschen plotseling door de nauwe loopgraaf aanstormen onder geroep, dat de Duitschers in de loopgraven waren. Ik werd door de massa gewoon meegesleurd”

Het lijkt allemaal vrij logisch, maar toch kun je wel wat kanttekeningen plaatsen.
De overval van Wackerle vond, dat is algemeen geaccepteerd, rond 22.00 uur plaats en toen was het inmiddels al pikkedonker op de Grebbeberg, de zon was inmiddels al ongeveer anderhalf uur onder. Het is daarom zeer de vraag of Berns de grijze uniformen van deze groep Duitsers ( ook nog op zekere afstand ) had kunnen zien. Bovendien droeg de Duitse overval een “ overrompelend “ karakter, wat zeker niet direct blijkt uit de beschrijving van Berns. Daarin is sprake van een echt gevecht, van een schotenwisseling en die indruk heb ik van deze gebeurtenis nooit gekregen.
Bovendien vertelt hij dat hij op het moment dat men vergeefs probeert die Duitse colonne te stoppen in gezelschap is van 11 anderen. Dat is vreemd omdat zoals bekend de stelling van de 1e sectie bij de doorbraak van de SS juist in recordtijd leeg liep.

Zou je daarom een en ander misschien ( Spijker heeft het aan de andere kant wel weer zeer nadrukkelijk over de avond van de 12e mei ) moeten plaatsen in de eerste uren en de ochtendschemering van de 13e mei.? De stelling was toen inmiddels weer bezet ( wat die 11 zou verklaren ) en de Duitsers hadden inmiddels hun aanval hervat. Aan de beurt waren nu de militairen van de reguliere Wehrmacht, wat ook zou stroken met die grijze uniformen.

Dat Berns de tussenliggende uren alleen in de stelling aan de Grebbeweg is gebleven blijft ook dan hel goed mogelijk. Er is geen enkele reden daaraan te twijfelen. En misschien heeft hij bij de overval rond 22.00 ook wel met zijn mitrailleur geschoten ( zoals Spijker ergens zegt ), al lijkt me dat het met die vele verliezen bij de Duitsers daar wel zal meevallen

.

» Deze reactie is geplaatst op 3 april 2012 15:33

Geachte heer Groenman,

Dank voor uw reactie, ik ben het eens met uw analyse.

Het is jammer dat soldaat Berns de tijdstippen niet wat specifieker
weergeeft. Er staan immers nog wat interessante passages in zijn verslag.
Ik citeer: Onder ons vuren verspreidde de vijand zich, doch wist
door ons vuren heen naar Rhenen door te trekken.[ Dit kan de
doorbraak van 22.00 uur zijn geweest?] En daarna: Wij bleven met
11 man in onze stelling. [waaruit blijkt dat de rest was gevlucht?]
Vervolgens meldt hij zich bij de P.A.G. van waaruit de vijand
in de rug richting Rhenen wederom onder vuur werd genomen.
[ dus na de doorbraak want in de ochtend heeft men zich over moeten geven]
Hierna is Berns met 5 kameraden naar een nevenstelling gevlucht
van waaruit de vijand wederom onder vuur werd genomen.
[Deze nevenstelling zou zowel links als rechts van de hoofdweg
hebben kunnen gelegen want de P.A.G stond aan de andere kant van
de weg].

Er wordt dus nogal wat gezegd in de bovenstaande verklaring en
mocht dit op een gedetailleerde waarheid berusten dan zou dat
inhouden dat er de gehele nacht weerstand is geboden vanuit de stoplijn.
Het zou ook inhouden dat het optreden van Berns en zijn kameraden
zoals gezegd "onderbelicht" is gebeleven. Ik weet dat het enigzins
speculatief is, maar mischien is er door dit optreden wel een
'totale" nachtelijke doorbraak voorkomen ?

Als laatste moet opgemerkt worden dat het die nacht natuurlijk
een wanordelijke toestand was en dat de feiten niet gedetailleerd
zijn te achterhalen.

Met een vriendelijke groet,

T.Stouthart

» Deze reactie is geplaatst op 3 april 2012 20:18

Logischerwijs zou het inderdaad kunnen/moeten gaan om de doorbraak van de SS rond 22.00 uur, maar er zitten in het verslag van Berns nogal wat onduidelijkheden die eventueel ook een andere ( door mij genoemde ) conclusie toelaten.

Dat aanvankelijk de stelling van de 1e sectie rond die tijd is leeggelopen als gevolg van paniek in verband met de Duitse doorstoot is een gegeven dat in een groot aantal verslagen terug is te vinden. Verder wordt het ook nog eens bevestigd door het feit dat bij terugkeer later in de nacht in de stelling alleen Berns zou zijn aangetroffen.

Je kunt niet zeggen dat door het optreden van Berns ( hoe flink ook ) een TOTALE nachtelijke doorbraak is voorkomen. De eerste uren na de Duitse doorbraak ( Wackerle ) zal het op de bewuste plek bij de Grebbeberg relatief(!) rustig zijn geweest. De reden is dat de doorgebroken SS-afdeling daar niet is blijven hangen en dat het Duitse infanterie-regiment, dat de SS moest aflossen en de weg naar Rhenen vrij moest maken in de duisternis verdwaalde en pas ( relatief veel ) later op de Grebbeberg arriveerde. Toen uiteindelijk, het was toen weer licht, de aanval op de stoplijn werd ingezet was de stelling van de 1e sectie inmiddels al weer min of meer bezet. Er is dus geen sprake geweest van een door de Duitsers ingezette totale nachtelijke doorbraak.

Berns is overigens ook niet duidelijk wat betreft het volgende: hij heeft het over 11 man waarmee hij in de stelling bleef. Bedoelt hij daarmee de groep ( dat is een onderdeel van een sectie van inderdaad ongeveer 11-12 man ) waarmee hij aanvankelijk in de stelling stond of de groep die zich bij terugkeer van een aantal Nederlandse militairen in de stelling vormde? Duidelijk is in elk geval dat deze groep zich niet de hele tijd in de stelling heeft bevonden, alleen al omdat Berns daar immers in zijn eentje terug is gevonden ( verslag Spijker). Toen de Duitse doorbraak rond 22.00 uur plaats vond is aanwijsbaar het overgrote deel van de militairen van de 1e sectie die de stelling bij de Grebbeweg bezet hielden door de loopgraaf in noordelijke richting gevlucht ( om dus later voor een deel terug te keren ).

» Deze reactie is geplaatst op 4 april 2012 10:57