Discussiegroep

Merkwaardigerwijs komt in het hele oorlogsverhaal, door wie dan ook opgetekend, de koninklijke marine nauwelijks voor. De rivieren en andere waterwegen konden ver stroomopwaarts bevaren worden en zouden zodoende van veel nut zijn geweest bij (ondersteuning van) landacties. De beschikbare vlooteenheden warenop grond van hun specifieke samenstelling, bouw, diepgang etc. uitstekend in staat een bijdrage te leveren. Nu is dat op bescheiden wijze gebeurd; een grotere inzet zou aan het eindresultaat van de Meioorlog overigens niets hebben afgedaan.

» Dit bericht is geplaatst op 23 april 2012 17:07

Ik kan me voorstellen dat iemand in eerste instantie denkt dat een marine veel kon bijdragen in een waterland als Nederland, maar dat is een misvatting.

Voor het varen op smalle waterwegen, zoals rivieren en kanalen, kun je eigenlijk slechts kleine scheepjes gebruiken, met nauwelijks diepgang en licht geschut. Dat noemt men in jargon een 'bruinwater marine'. Zo'n marine is nauwelijks interessant in tactische ondersteuning van belangrijke gevechten.

Daar komt bij dat het opblazen van allerlei belangrijke bruggen de rivieren en kanalen niet of slecht bevaarbaar maakte. De Rijn en IJssel waren zodoende bijvoorbeeld al afgesloten. In het westen des lands waren er meer mogelijkheden, maar daar waren de waterwegen voor een deel smal. Onaantrekkelijk met een dominante Luftwaffe.

Onze marinestaf beging al de blunder een volwaardige jager als 'Van Galen' op een smalle Waterweg te sturen om te assisteren bij de strijd tegen de gelande parchutisten. Een lekenfout zou je denken, die onze marinestaf nooit zou hebben gemaakt als ze niet al heel lang geen oorlog meer had gevoerd. Het was toch niet al te academisch om te bedenken dat de prominent aanwezige Duitse luchtmacht op een kanaal als de Waterweg een relatief groot schip als een jager, bovendien met gekende problemen met zijn luchtafweerbatterije, geen schijn van kans zou geven. Na dit debacle sloeg men naar de andere kant door en nam helemaal geen risico meer met uitzondering van de beschieting van de kop van de afsluitdijk vanuit een afgemeerde kanonneerboot.

Tenslotte is het een misvatting te stellen dat onze vlooteenheden geschikt waren voor de bruine wateren. Op de oude strijkijzer na, wat platbodems waren, en een of twee rivier kanonneerboten, was niets geschikt om de rivieren en kanalen te bevaren. Sommige kleine eenheden konden wellicht nog vaargeulen bevaren, maar zouden dan totaal niet kunnen manoeuveren, en dat wil je graag als je beschoten wordt.

Overigens is over de bescheiden acties van de marine in onze wateren (en elders) door een tweetal auteurs uitgebreid geschreven. Bezemer en de vorig jaar helaas overleden Philip Bosscher hebben beide een meerdelig standaardwerk geschreven.

» Deze reactie is geplaatst op 23 april 2012 21:53

Bosscher en Bezemer hebben standaard werken geschreven over de activiteiten van de Kon Marine in WO2. De hoofdtaak van de Marine was het verdedigen van Ned Indie, waar ook de slagvloot gestationeerd was.
De Marine in Nederland had als taak het verdedigen van de haven wegen en de territoriale wateren. Het materieel wat voor handen was in Nederland, was bescheiden. De eenheden speciaal ingericht voor rivierwerk, waren van dusdanige antieke kwaliteit, dat ze absoluut niet inzetbaar waren om deel te nemen aan enige gevechtsacties van betekenis. Dan heb ik het over de Thor klasse. De overige boten waren nmm te groot voor rivieracties. Ook de basis waar de schepen lagen, Vlissingen, Den Helder, Rotterdam / Schiedam waren niet dichtbij landacties om steun te verlenen, behalve Rotterdam. De reden dat niet meer schepen naar Rotterdam zijn gestuurd die voorhanden waren ( Hr Ms Floris en Johan Maurits van Nassau ) was het debacle van de Van Galen. Ook was de Nieuwe Waterweg bezaaid met magnetische mijnen. Alleen met een degaussing kabel rondom de romp kon er op redelijk veilige wijze gevaren worden. Maar de luchtaanvallen van de Duitse vliegtuigen maakten het varen in nauw water onmogelijk. Met de beschikbare eenheden zijn er waar mogelijk beschietingen uitgevoerd. Ik denk niet dat er meer mogelijk was geweest kwa steun verlening op de rivieren simpelweg door het gebrek aan het voor die taak geschikte schepen en de zeer geringe steun die eventueel geleverd zou kunnen worden.
Nu we het erover hebben, ik mij altijd afgevraagd waarom Wilhelmina is geevacueerd met een Engelse jager, terwijl er toch Nederlandse schepen voorhanden waren. De Floris was toch goed bruikbaar en het schip was al voor de Nieuwe Waterweg aanwezig omdat het was aangewezen om ook naar de Willemsbrug op te varen. Die vaarorder is na het zinken van de Van Galen geannuleerd. Het is mij niet duidelijk waarom er een jager uit Engeland moest komen.

» Deze reactie is geplaatst op 23 april 2012 21:58

Eric, slagvloot is een eufemisme van formaat. Die was in voorbereiding, mar wat wij hadden was een vloot bedoeld om als territoriale beveiliging te functioneren, maar voor slagkracht volledig van de grote marines afhankelijk.

Volgens mij was de Flores buitengaats. Belangrijker was dat een Britse jager afgemeerd lag en waarom discriminatoir zijn in welk schip je afvaart?

Overigens waren er enige bruinwater eenheden gestationeerd op de rivieren, zoals bij Pannerden, Gorinchem en nog een Rijnlocatie die me even ontschoten is.

» Deze reactie is geplaatst op 24 april 2012 00:32

De Flores is in de avond van de 10e mei weer teruggekeerd naar
Vlissingen en lag daar tot de morgen van de 14e mei toen men een
nieuwe opdracht kreeg. Op de 13e mei, de dag dat de koningin naar
Engeland vertrok, lag de Flores absoluut zeker bij Vlissingen en niet
in de Nieuwe Waterweg...

» Deze reactie is geplaatst op 24 april 2012 21:00

Zeer recent is het boek " Het IJsselmeerflottielje" verschenen. De auteur is Jacob Topper (bekend van de Wonsstelling).

» Deze reactie is geplaatst op 26 april 2012 00:28

"Boek" is wat eufemistisch. Het is een typisch Aspekt product. Zeer matige presentatie, haastig in elkaar geflanst en een weinig leesbaar geheel voor veel te veel geld. Topper, die met de Wonsstelling een voortreffelijk werk afleverde, zou zich niet nog eens moeten laten verleiden bij de pulp uitgever Aspekt een boek uit te geven.

Ikzelf koop vrijwel niets meer bij Aspekt. Het staat vrijwel garant voor rotzooi. Auteurs zouden wat kritischer moeten zijn bij wie zij werk willen uitgeven. Zeker als zij kwaliteit in de pen hebben. Aspekt zou een ramsj uitgever moeten blijven voor de wanna-be's en niet de goede auteurs.

» Deze reactie is geplaatst op 29 april 2012 13:59