Discussiegroep

Geachte webredactie,

Aangaand onderstaand stuk had ik gaarne geweten:
1. De naam van de desbetreffende Oberleutnant, onder wiens leiding een grote groep arbeiders bezig was met het maken van massagraven op de Grebbeberg?
2. De naam van de Commandant van het Veldleger was, die op donderdag 17 mei 1940, het Grebbekerkhof in spé deed bezoeken en eveneens een eresaluut aan de doden deed uitbrengen ?

“De volgende dag [= donderdag 17 mei 1940] vernamen we dat er nog steeds gewonden gevonden werden en hulp noodig was. Met een groep verpleegsters ging ik [=zenuwarts M. van der Beek], voorzien van verbandmateriaal, op de fiets er heen. Toen we echter op den Grebbeberg arriveerden waren daar inmiddels verschillende Roode Kruisploegen uit de omgeving, bezig met het zoeken en vervoeren van gewonden en vond ik daar ’s middags ook een aantal collega’s, reserve-officieren van gezondheid, uit Utrecht. Ook het ophalen der gesneuvelden was druk aan den gang, terwijl onder leiding van den Oberleutnant een groote groep arbeiders bezig was met het maken van massagraven. Tijdens onze aanwezigheid verscheen ook nog de Ned. Commandant van het veldleger, welke een eeresaluut aan den dooden bracht. Daar er voor ons hier echter geen werk meer te verrichten was, keerden we na eenigen tijd huiswaarts en bezochten pas eenige weken later nog eens opnieuw dit Grebbekerkhof, toen de ergste sporen van het ernstige gevecht, dat hier geleverd was, reeds waren opgeruimd en de bedevaart van het Nederl. volk en ook van Duitsche families naar dit soldatenkerkhof in vollen gang was.”

Bron: Rapport over de oorlogsdagen en het ontstaan van het soldatenkerkhof op den Grebbeberg te Rhenen in 1940. – door M. van der Beek [zenuwarts, geneesheer kliniek “Neder-Veluwe”].

Vr.gr. Jack Huntjens.

» Dit bericht is geplaatst op 3 mei 2013 01:04

Er is wel een Hauptmann Lessmann bij de het bergen van de gesneuvelden op de Grebbeberg betrokken geweest ( ik heb ook wel een foto waarop hij te zien is ), maar ik heb geen Oberleutnant kunnen traceren. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat die er ook niet geweest is.
Die Commandant van het Veldleger was natuurlijk luitenant - generaal J.J.G van Voorst tot Voorst.

» Deze reactie is geplaatst op 3 mei 2013 10:15

Beste Hajo,

Dank voor uw antwoord aangaande de naam van desbetreffende Commandant van het Veldleger.

Aangaande de nog onbekende Oberleutnant welke in het rapport van zenuwarts dhr. M. van der Beek wordt vermeld, zou dit de één en dezelfde persoon kunnen zijn met “de oudere Oberleutnant” welke blijkens Reserve Kapitein Mr.Dr. M.H.H. Franssen [commandant 2-III-11 RI], in zijn gevechtsbericht over 10 t/m 13 mei 1940 van d.d. 3 juli 1940 werd genoemd als zijnde “de Commandant der Duitsche Compagnie, die in den ochtend het bovenvermelde huis had aangevallen”.

Ter additie: het gevechtsbericht van Reserve Kapitein Mr.Dr. M.H.H. Franssen [commandant 2-III-11 RI], was gedateerd ’s-Gravenhage 3 juli 1940 en werd verzonden aan Commandant der IVe Divisie [kolonel A.M.M. van Loon] per adres Hotel de Donderberg te Leersum.


Reserve Kapitein Mr.Dr. M.H.H. Franssen [commandant 2-III-11 RI verhaalt in zijn gevechtsbericht als volgt:

“Een soldaat hielp mij op de been. Ik kon toen niet meer loopen. De Duitschers trokken mij uit de loopgraaf en droegen mij naar een hulppost, welke bleek te zijn Hotel de Grebbeberg. Dit terrein was toen geheel in Duitsche handen. Het was toen plm. 18.00 à 19.00 uur. De Duitschers vielen toen aan op Rhenen met troepen, tenminste ter sterkte van een regiment. De bosschen rondom Hotel de Grebbeberg stonden in brand door eigen artillerievuur. Eigen artillerieprojectielen sloegen in, in de buurt.De Duitsche arts in de hulppost deelde mij mede, dat de Nederlandsche artillerie met gas geschoten had; hij had eenige gasgewonden behandeld. Ik deelde hem mede, dat dit ook een gevolg kon zijn van koolmonoxyde-ontwikkeling.Ik werd vervoerd met de eerste lazaretauto, richting Arnhem. Naast mij zat een oudere Oberleutnant, die bleek te zijn de Commandant der Duitsche Compagnie, die in den ochtend het bovenvermelde huis had aangevallen. Toen ik hem mededeelde, dat ten leste het huis nog verdedigd werd door 4 personen, zeide hij: "Das war militärisch allerdings eine sehr gute Verteidigung". In het ziekenhuis ben ik des anderen daags geopereerd en trof daar aan, eveneens gewond, den Kapitein v.d. Spek en Kapitein Steenbergen. “

Ter additie van het verhaal ziekenhuis:
Reeds in een eerder verzonden bericht d.d. 20 april 2013 om 01:43 uur aangaande het onderwerp “Doodschieten van een officier hoger in rang” maakte ik reeds melding dat Reserve Kapitein Mr.Dr. M.H.H. Franssen [commandant 2-III-11 RI], Kapitein Dr.M.H.H. Franssen blijkens een krantenbericht in de Limburger Koerier van 22 mei 1940 in het Elisabeth Gasthuisziekenhuis te Arnhem werd verpleegd vanwege granaatscherven in heup, knie en linkerenkel. Dit in tegenstelling tot de berichtgevingen/verslagen dat Luitenant J.P.J. Verberne Kapitein Dr.M.H.H. Franssen zou hebben neergeschoten.

Een antwoord tegemoet ziend aangaande de vraag betreffende de “Oberleutnant” verblijf ik ,

Vr.gr. Jack Huntjens.

» Deze reactie is geplaatst op 3 mei 2013 11:55

Ik heb er " Dodenwacht bij onze gevallenen " nog eens op nageslagen. Daar staat nogal wat in betreffende het ruimen van de gesneuvelden op de Grebbeberg. Werkelijk nergens is sprake van een Oberleutnant, alleen maar van een Hauptmann ( Lessmann ) en een Feldwebel. Het lijkt me niet helemaal uitgesloten dat de schrijver de Duitse rangtekenen niet helemaal goed kende en een en ander verwisseld heeft.

» Deze reactie is geplaatst op 3 mei 2013 13:33

De internationale conventies dwongen in de twintiger jaren van belligerenten af dat een militaire registratiedienst werd ingericht voor het registreren en administratreren van eigen en vijandelijke slachtoffers en krijgsgevangenen. Duitsland voldeed aan deze eis door inrichting van de WASt.

De begravingen waren de verantwoordelijkheid van de Oberquartiermeister binnen een AOK (Armeeoberkommando, ofwel een Leger). In Nederland dus het 18e Leger. Ze vonden plaats onder auspiciën van een of andere kwartiermeester op lager niveau, die daartoe een WKO had toegewezen gekregen. De WASt (Wehrmachtsauskunftstelle für Kriegerverluste und Kriegsgefangene) was vanaf 1939 als officiële instantie onder het OKW verantwoordelijk voor de registratie van Duitse gevallenen en die van de legers der opponenten (voor zover binnen hun gezagsgebied). De samenwerking met lokale autoriteiten is evident. Dat alles werd door WKO's geregeld.

Binnen de Duitse verzorgingsketen op legerniveau waren de zogenaamde WKO's aangewezen. Dat waren Wehrmachtkriegsgräberoffizieren. Ze hadden rangen als Hauptmann of Major. Ze hadden op een administatieve staf na, nauwelijks handen om zich heen. Gewone militairen en andere voorhanden krachten moesten dus worden ingeschakeld. Op divisie en regimentsniveau waren Truppengräberoffizieren actief, gewoonlijk in de subalterne rangen. Binnen lagere eenheden waren specifieke of aangewezen (onder)officieren aansprakelijk voor de juiste registratie. Ze werden ook (functioneel) als Truppengräberoffizier aangeduid of als behorende tot de Truppengräberdienst. Afhankelijk van de hoeveelheid werkzaamheden werden buitenstaanders ingeschakeld.

Deze werkzaamheden stonden in de periode 1939-1941 nog op zeer hoog niveau. Zodoende weten wij erg veel specifieke gegevens van de Duitse slachtoffers in Nederland. Later in de oorlog werd dat snel minder precies. Niet in de laatste plaats door de hoeveelheid slachtoffers en de uitgestrektheid van het operatiegebied. Uiteindelijk zou de kwaliteit van het werk achteruit hollen met de richting waarin de Duitse troepen zich bewogen. Verloren terrein was immers voor de WKO niet meer te betreden en de tegenstanders namen niet de moeite veel aan registratie van Duitse doden te doen. Een praktijk die tegen de Geneefse en Haagse conventies indruiste.

Het is overigens in bovengenoemd verhaal niet meegenomen dat aan Duitse kant ook geestelijke en medische verzorging aanwezig was. Dergelijk lieden hadden vaak de rang van Oberleutnant.

» Deze reactie is geplaatst op 3 mei 2013 15:32

Dank Allert, voor je antwoord. M.a.w. het is lastige zaak om de specifieke naam van de Oberleutnant te achterhalen, welke bedoeld wordt in het rapport van zenuwarts M.van der Beek.

Vr.gr. Jack Huntjens.

» Deze reactie is geplaatst op 4 mei 2013 23:53