Discussiegroep

Bij Brongers/Grebbelinie (1ste druk) blz.51 is te lezen "op het moment dat de [Duitse] pantsertrein op het viaduct in het dorp Westervoort stond, arriveerde daar een auto met personeel uit het voorterrein [...] In volle vaart reed men onder het viaduct door. Toen het tot [de Duitsers] doordrong wat er eigenlijk gebeurde, was de auto al verlaten. [...]"
Kent iemand de bron van deze waarneming?
Er zijn namelijk aanwijzingen dat omstreeks die tijd een kleine (in Nederlandse uniformen geklede?) Duitse stoottroep arriveerde die erin slaagde over de resten van de gesprongen brug de westoever van de IJssel te bereiken en de verdediging bij de brug aldaar reeds vóór 8.20 uur (NL-tijd) wist uit schakelen.
Is het mogelijk dat het bij de bij het viaduct Westervoort waargenomen groep in werkelijkheid niet ging om NL-militairen, maar om de betreffende (eventueel in NL-uniformen verklede) Duitse stoogroep?

» Dit bericht is geplaatst op 22 april 2015 12:41

De boeken van Brongers zijn bijna zonder uitzondering allen even inspirerend en zo moet u ze ook lezen, vind ik. Het verhaal over het voertuig met daarin majoor van Soest, de commandant van het 22e Grensbataljon dat tussen Yssel en Duitse grens lag, en die als het ware onder de Panzerzug doorreed, spreekt eveneens tot de verbeelding. Het verhaal is afkomstig uit het verslag van de majoor zelf: http://westervoort1940.nl/verslag-grensoverschrijding-majoor-van-soest.html

Wat betreft de Duitse stoottroep is er wellicht sprake van een verwarring. Er was een overvalploeg actief die in de nacht van 9 op 10 mei 1940 de grens was overgestoken en de bruggen van Westervoort zouden moeten overvallen om te voorkomen dat die zouden worden vernield. Omstreeks 2.45 uur liep die groep in Didam vast door een oplettende wachtcommandant. Zie http://www.westervoort1940.nl/didam-10mei1940.html voor meer informatie over de overvalploeg (dit onderzoek is nog niet afgerond).

Deze groep was gekleed in Nederlandse uniformen althans een uniform dat daarvoor door moest gaan, tevens was er een Nederlands sprekende commandant bij deze groep.

Wat betreft de groep die over de restanten van de vernielde bruggen van Westervoort naar de overkant sloop en manmoedig de bezetting van het Fort Westervoort aanviel, valt te zeggen dat het ging om een zug van de 11e compagnie van het SS regiment Der Fuhrer. Commandant Ludwig Kepplinger, zugfuhrer, klom met een deel of zijn hele sectie/peloton/zug; een zug bestond doorgaans uit ongeveer 30 tot 44 man, over de deels in het water liggende brugdelen naar de westoever en kwam zo in de keel van het Fort Westervoort terecht.

Mij is niet helemaal duidelijk wat de bron is als u zegt dat de stoottroep van de SS in Nederlandse uniformen was gekleed, want dat is voor mij nieuw. Hoewel ik uiteraard niet wil uitsluiten, ligt het niet erg voor de hand.

Als gezegd lijkt het erop ik dat het hier gaat om drie verschillende evenementen:
- overvalploeg die in Didam werd gearresteerd in Nederlandse uniformen
- majoor van Soest die vanaf zijn cp naar de oversteekplaats naar de veerweg snelde en onder het spoorviaduct doorreed
- de stoottroep van Kepplinger die de brug passeerde door over de restanten te klimmen

» Deze reactie is geplaatst op 22 april 2015 22:28

Beste heer Bruinsma,
Dank voor uw reactie. Hiermee is de herkomst van de auto onder het viaduct te Westervoort voldoende gedocumenteerd, lijkt me.
Mijn bron voor de veronderstelling dat de troep Kepplinger mogelijk in NL uniformen was gekleed, is een mij voorliggend en tot nu toe in de verslaggeving over Westervoort onbekend/onbelicht gebleven Duits rapport over de acties van Kepplinger:
"Das III./SS-DF trat am 10.5. um 5.35 Uhr zum Angriff [...] bei Elten an. Der SS-Hauptscharführer Kepplinger hatte als Führer eines Stossgrupps den Auftrag, mit Fahrzeugen eines feindlichen Sprengkommandos, deren Stand durch Agentenaussagen bekannt war, die IJsselbrücke zu überkehren, den Feind die Rückkehr seines eigenen Kommandos vorzutäuschen und so in Westervoort einzudringen [...] Es gelang dem Stossgrupp K. auch, die Fahrzeuge in die Hand zu bekommen. Die Brücke über die IJssel war aber bereits gesprengt. Jedoch hatte der Feind ohne seine Fahrzeuge [van het Sprengkommando] nicht mehr die Gelegenheit, die zur Sprengung vorbereiteten Bäume zu Strassensperren umzulegen. [...] K. entschloss sich nun mit den SS-Sturmmännern [...] und [...]über die gesprengte IJsselbrücke zu klettern [...] Es gelang ihm die etwa 90 Mann Stärke besatzung gefangen zu nehmen. Um 10.00 Uhr war das [Fort]Westervoort in seiner Hand."
Volgt de beschrijving dat het Btl. zelf pas om 11.00 uur de IJssel bereikte, dat om 12.30 uur de overtocht met opblaasboten van het Btl. was voltooid en de "vijand" uit de overige stellingen was verdreven.

Het feit dat K. opdracht had om de reeds vooraf gelokaliseerde(!) voertuigen van een NL-Sprengkommando te kapen en daarmee kennelijk ongestoord naar Westervoort kon rijden,laat het vermoeden toe dat hij - om de kans van slagen van zijn missie te vergroten - zijn ploeg (deels)van een NL-militaire "look" had voorzien.
Inderdaad, slechts een vermoeden. Maar wel een beetje voor de hand liggend, gegeven de in de directe nabijheid optredende - in NL-uniformen optredende - Duitse overvalcommando's.
Mogelijk is in één van de opgemaakte NL-rapporten/berichten iets te vinden over het "kwijtraken" van de voertuigen van een NL-Sprengkommando nabij Elten.
Evenzo zou in het bericht van de commandant van het fort Westervoort iets over de akties van K. en zijn twee mannen terug te vinden moeten zijn.

In ieder geval de moeite van nader onderzoek waard, lijkt me.

» Deze reactie is geplaatst op 23 april 2015 12:23

Heb inmiddels het verslag van de C. 22e G.B. wat nader bestudeerd. Daarin bevinden zich een tweetal aanwijzingen die de aktiviteiten van de troep Kepplinger mogelijk wat extra perspektief kunnen geven:
1. De C. 22e G.B. vermeldt in zijn verslag dat de brug (over de Oude Rijn) in de weg tussen Aerdt en Babberich waarschijnlijk niet werd vernield.
2. Omstreeks 3.45 uur (NL-tijd) meldt de c. 3-22e G.B. dat terugtocht uit Babberich wordt versperd door over de weg Aerdt - Babberich doortrekkende troepen. (wat de intaktheid van de brug over de Oude Rijn min of meer bevestigt)
Als we de kaart van Elten - Herwen - Aerdt - Babberich en omgeving bekijken, valt op dat de brug over de Oude Rijn aldaar op slechts een 100-tal meters van de Duitse grens verwijderd is.
Het vernielen van deze brug zal niet zijn toevertrouwd aan de plaatselijke grenswachten. Het ligt voor de hand dat daartoe een groep genisten (met eigen transportmiddelen)ter plaatse was ondergebracht.
Deze brug lag precies op de scheidingslijn tussen het 8e G.B. en het 22e G.B. Onder wiens verantwoordelijkheid het vernielen van de brug viel is mij op dit moment niet duidelijk. Het feit dat de C. 22. G.B. deze niet onbelangrijke brug slechts zijdelings noemt, doet mij vermoeden dat het 8e G.B. daarvoor verantwoordelijk was. (Mogelijk beschikt iemand over verslagen van dat batl.?)
De zwakste schakel in een verdedigingslinie is vaak de scheidingslijn tussen de verdedigingsvakken van twee eenheden. De Duitsers hebben waarschijnlijk over de kennis van het verloop van deze scheidingslijn beschikt.
Dat precies op deze scheidingslijn een aktie uitgevoerd werd, ligt daarom voor de hand, ja, is bijna voorspelbaar. Als het bovendien vooraf bekend was waar de voertuigen van de genisten geparkeerd stonden, kon een verrassende aanval bijna niet mislukken.
Een belangrijke brug incl. een alternatieve, Babberich omzeilende opmarsroute zou daardoor worden veiliggesteld.

Mijn theorie samenvattend:
Kepplinger trok met zijn troep vanuit Elten de grens over nabij de brug over de Oude Rijn op de weg Aerdt - Babberich, verraste de genisten (wat is daarmee gebeurd?), kaapte hun voertuigen aldaar en ging Babberich westwaards passerend op weg naar Westervoort.

Graag commentaar en aanvullende info van de specialisten.

» Deze reactie is geplaatst op 24 april 2015 14:07

Naschrift:
De website www.gelderseilandverhaalt.nl vermeldt dat de Aerdtse brug WEL werd opgeblazen (door personeel van het 22e G.B.)
De website www.hkrijnwaarden.jalbum.net toont echter een foto van een beschadigd brugmiddendeel. Ogenschijnlijk nog steeds voor voettroepen passeerbaar.
Vragen/onduidelijkheden te over, dus.

» Deze reactie is geplaatst op 24 april 2015 14:33

De Nederlandse militairen Braam, Petrejus, van der Pol, de Rood en de Snoo sneuvelden nadat ze object 2174 (brug bij Aerdt) hadden veilig gesteld, c.q. vernield. Op de kruising tussen de doorgaande wegen bij Babberich werd onder het voertuig een pakket handgranaten geworpen. Deze vernielingsploeg behoorde tot 2-22 GB. Er mag van worden uitgegaan dat het voertuig niet meer bruikbaar was.
De voertuigen waarmee Kepplinger zou moeten zijn vertrokken richting bruggen bij Westervoort, zouden dan van de vernielingsploeg bij de versperringen bij de Emmerichseweg en de Dorpstraat moeten zijn geweest.
Bij Babberich op de Emmerichseweg (dijk) waren twee betonversperringen aangebracht en in de Dorpstraat was een bomenversperring voorbereid. Voor zover bekend zijn die ook allemaal gesteld. (zie ook dagboek van Kopp) Bij de Beekseweg aan de noordkant van de spoorlijn waren bomen door ontploffingen omgevallen. Of die over of naast de weg lagen is me niet bekend.
Doorgaans was het zo dat een vernielingsploeg een terugtochtroute had en dat ze op haar terugtocht meerdere objecten liet ontploffen. Veelal waren bij die (andere) objecten ook wachters aanwezig. Dit alles was voorbereid en minstens 1 maal geoefend.
Uw theorie is wat mij betreft nog met teveel vraagtekens omhuld. Van Duitse zijde werd namelijk juist vooral geklaagd over het aantal versperringen, daarom zou men in Zevenaar een aantal fietsen hebben geleend om sneller bij de brug te komen. Ook is er een foto bekend met omgevallen bomen bij Zevenaar. Dus welke versperringen op die route niet zijn gesteld is vooralsnog niet duidelijk. Neemt niet weg dat het wel degelijk het onderzoeken waard is. Wanneer er aanknopingspunten voor de theorie komen zullen we daar opnieuw naar kijken, maar vooralsnog is die niet sterk genoeg. Misschien dat u nog details heeft die meer houvast bieden.

» Deze reactie is geplaatst op 24 april 2015 16:11