Illegale sloop Kolff-kazemat

Klik hier voor een uitvergroting
De illegaal gesloopte kazemat in Kesteren. (Stichting De Greb - 7 april 2009)

KESTEREN - Stichting De Greb uit Wageningen/Rhenen verzocht op 7 april in een brief aan de gemeente Neder-Betuwe om een gesprek over het behoud van een Kolff-kazemat. Groot was dan ook de verbazing om achteraf te moeten horen dat op diezelfde dag de illegale sloop al in volle gang was. Op het voormalig veilingterrein gelegen tussen de Hoofdstraat en Schenkhofstraat in Kesteren zijn nieuwe woningen gepland en was al het nodige sloop- en egalisatiewerk gedaan. De Kolff-kazemat waarom het allemaal te doen is ligt ter hoogte van het perceel Hoofdstraat 45.

Hans Brons, bestuurslid van Stichting De Greb vertelt over het cultuurhistorische belang van dit type kazemat: "Kollf-kazematten zijn voor Nederland uniek. Met uitzondering van een exemplaar in Maneswaard staan ze allemaal in de gemeente Neder-Betuwe. Het gemeentelijke rapport 'Inventarisatie van de Betuwestelling' (2007) geeft er een goed gedocumenteerd beeld van. Reserve-luitenant-kolonel J.M. Kolff was als commandant van het in Kesteren gelegerde 46e Regiment Infanterie in hoge mate betrokken bij de herinrichting van de Betuwestelling ten tijde van de mobilisatie eind 1939. De basis van de Betuwestelling wordt gevormd door een in 1799 aangelegde liniedijk die zich uitstrekt van De Spees aan de Rijn tot Ochten aan de Waal. Ten tijde van de mobilisatie verkeerde de liniedijk in slechte staat als gevolg van decennialange verwaarlozing. De Nederlandse herbewapening komt midden jaren dertig van de vorige eeuw maar langzaam op gang. Dat geldt ook voor de herinrichting van de Betuwestelling waar onder toezicht van het Bureau Stellingbouw een zevental kazematten worden gepland. Naar het oordeel van commandant J.M. Kolff was dit te weinig en duurde het te lang. In oktober 1939 vroeg en kreeg hij van de Commandant Veldleger toestemming om in eigen beheer kazematten te bouwen. Met de toegekende fondsen en de regimentsbouwploeg zijn er onder zijn voortvarende leiding uiteindelijk 24 zogenaamde Kolffkazematten gebouwd".

Klik hier voor een uitvergroting
Een Kolff-kazemat op particulier terrein, te zien vanaf de Boveneindsestraat te Kesteren. » meer
Hans Brons vervolgt: "Veel van de Betuwestelling is met de naoorlogse ruilverkavelingen, de Betuwelijn en het verstrijken van de jaren verloren gegaan. Anno 2009 zijn er in de gemeente Neder-Betuwe nu dus nog maar zeven Kolff-kazematten over. Het woord kazemat komt overigens van het Italiaanse casa matta dan wel het Spaanse casa armata. Beide zijn afgeleid van het Byzantijns-Griekse chàsmata: vesting met schietgaten. Sinds de Tweede Wereldoorlog worden betonnen onderkomens in de volksmond veelal bunkers genoemd, het Duitse woord voor Nederlandse kazemat".

De mogelijkheid tot behoud van de kazemat lijkt nu verder weg dan ooit. Inmiddels is een beschermde status van het bouwwerk aangevraagd en voor zover bekend is er nog geen aanvraag voor een sloopvergunning bij de gemeente Neder-Betuwe binnengekomen. Bernier Cornielje, voorzitter van Stichting De Greb: Eventueel kan een reparatie plaatsvinden. Een bekisting en beton storten is ook weer niet zo duur in het kader van dit nieuwbouwproject. We wachten nu af. Onze aanvraag is in behandeling bij de Monumenten Commissie en ook voor andere objecten uit de Betuwestelling, denk aan het unieke inundatiesluisje in de Linge, hebben we onlangs bescherming aangevraagd."

Erfgoed

In de overtuiging dat behoud van cultuurhistorisch erfgoed goed kan samengaan met ruimtelijke ontwikkelingen stelde stichting De Greb voor om constructief mee te denken met de gemeente Neder-Betuwe. Het zou een gemiste kans zijn als deze Kolff-kazemat zou verdwijnen zonder een alternatief te hebben overwogen. Indachtig het Belvedere-motto 'behoud door ontwikkeling' valt in dit verband te denken aan verplaatsing binnen het plangebied.

Bron: De Rhenense Betuwse Courant van woensdag 27 mei 2009 - Pagina 22

2256

2008 »