Het oorlogsverhaal van Theo Vogelpoel geboren op 1 juni 1917 in Hoorn.

Motorordonnans bij de munitiecolonne van het 15e Regiment (Motor)artillerie (15 R.A.)

Theodorus Johannes Vogelpoel was soldaat motorordonnans bij de munitiecolonne van het 15e Regiment Artillerie (15 R.A.). Met de lichting van 1937-II ging hij (1937-II-69) op 1 september 1937 in militaire dienst bij het Regiment Motorartillerie (RMA) in de Weeshuiskazerne te Naarden. Vanaf 15 december 1938 werd hij ingedeeld bij het nieuw opgerichte 9e Regiment (Motor)artillerie.

Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting

Na de mobilisatie op 28 augustus 1939 kwam hij als motorordonnans terecht bij de munitiecolonne van het 15e Regiment (Motor)artillerie (15 R.A.) onder commandant res. 1e luitenant L.W.C. Carbin.

Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting

Tijdens de mobilisatie was de eerste afdeling ingekwartierd bij burgers aan de oostkant van Driebergen. Hij reed in de mobilisatie van 1939/1940 op de motor o.a. met de facteur die de post rond bracht voor de staf die ingekwartierd was bij burgers in Driebergen, zie onderstaande tabel. Hij kende dit deel van Driebergen op zijn duimpje en wist goed de weg vanaf Driebergen naar de stellingen en richting de Grebbeberg.

Route A mbt. Inkwartiering staf 15 R.A. en I-15 R.A. hoogstwaarschijnlijk.





Naam Rang Inkw. Familie Inkw.straat Nummer





Leutz, J. Sgt. Hoenderdaal Buntlaan 26
Spanje, van AOO Nieuwland Buntlaan 30
Brands Wachtm.
Buntlaan 50
Meuwese, A.M. 1e luitenant mevr. Huss-Roode Buntlaan 74
Dijk, A. van vaandrig mevr. Huss-Roode Buntlaan 74
Broekstra, N.G.L. OvG 1e kl. Sillem F.J. Buntlaan 78
Block, J.W.C. 1e luitenant Sillem F.J. Buntlaan 78
Vos, J. 1e luitenant Sillem F.J. Buntlaan 78
Werker, J.M.W. 1e luitenant Sillem F.J. Buntlaan 78
De Jong SMA mevr. Meerburg-de Jong Sterrenboschlaan 1
Bakker, R. SMA Eykel Sterrenboschlaan 15
Bakker, J. fourier Eykel Sterrenboschlaan 15
Eijssens, G. Sgt. Eykel Sterrenboschlaan 15
Temmerman, F. Sgt. Eykel Sterrenboschlaan 15
Bijning, J. Sgt. Eykel Sterrenboschlaan 15
Versluijs, Ir. J. 1e luitenant Manssen Sterrenboschlaan 26
Madsen, J. kapitein Visser Sterrenboschlaan 44
Boon, A. Sgt. Kakebeen Sterrenboschlaan 61
Vermeulen, W. Sgt. Ds. Datema Engweg 25
Broggel Sgt.
Engweg 27
Draanen, van Sgt. Nieuwkerk Wilhelminastraat 1
Hogerland, P.C. Sgt. Hasselaar Hoofdstraat 121
Klinkum, van Sgt. Boekhoven Parklaan 16
Frieswijk, van SMI Haalboom Meenkschelaan 5
Kesteren, van Sgt. Bruin, de Hoofdstraat 147
Bosch Sgt. Bruin, de Hoofdstraat 147
Gelderen, J.W. van 1e luitenant Muller Hoofdstraat 186
Foppes kapitein Karsen, van Hoofdstraat 188
Baarbé, P.H. Sgt. Oorde, van Hoofdstraat 192
Blaauw, N. Sgt. Oorde, van Hoofdstraat 192
Koch, Mr. A.J.W. 1e luitenant Dr. Hermans Hoogesteeg 13
Houdret, T.L. 1e luitenant Dr. Hermans Hoogesteeg 13
Dronkers, C. 1e luitenant
Hoogesteeg 17
Rooijen, B. van Sgt.
Hoogesteeg 10
Peddemos, F. Sgt.
Hoogesteeg 10
Gersteling, M. Sgt.
Hoogesteeg 10
Berkelmans, W. Sgt.
Hoogesteeg 10
Klaver Sgt.
Hoogesteeg 10
Rhee, F. van de 1e luitenant Spiering Lindelaan 1
Blommert, W. Fourier Verbeek Lindelaan 29
Kuiper fourier Verbeek Lindelaan 29
Jutte, F. 1e luitenant Verbeek Lindelaan 32
Palthe, J. 1e luitenant Verbeek Lindelaan 32
Kleij, J. v.d. Sgt. Heus, de Nassaulaan 22
Meurs, B. Fourier Heus, de Nassaulaan 22
Weeme, A. ter 1e luitenant Mevr. Bakker Oranjelaan 51




Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting

DAF amfibiewagen

Klik hier voor een uitvergroting
Oefening veldleger met DAF MC39 amfibie-verkenningswagen (15 januari 1940) » meer

In de winter van 39/40 deed men proefnemingen met het uiterst beweeglijke prototype amfibieverkenningsvoertuig met een wielbasis van 2,5 meter, een gewicht van 1250 kg. Vier zitplaatsen, dubbelstuurinrichting, een 48 PK Citroen middenmotor, aandrijving op alle wielen, een schroef en radio. Vogelpoel bestuurde het voertuig bij het nemen van het terrein waaronder het rijden uit een wak in het dikke ijs van een inundatie. Dat het niet zonder hulp lukte moest natuurlijk ook mede aantonen dat het slaan van wakken in het ijs een goede versperring opleverde tegen de vijandelijke verkenningseenheden. In vrijwel alle Nederlandse kranten stond op 15 januari 1940 daarover een telkens vrijwel identiek bericht met steeds Vogelpoel op de foto.

10 mei 1940

Met het uitbreken van de vijandelijkheden op 10 mei 1940 werd Vogelpoel waarschijnlijk tijdelijk ingedeeld met de geneeskundige groep van de staf van I-15 R.A. bij delen van het VI-Autobataljon. Dit onderdeel was belast met het vervoer van de gewonden vanuit de linie naar het achterland. Mogelijk had hij daartoe ook de hulpverbandpost op de Grebbeberg tegenover Hotel Grebbeberg bezocht, zoals ook Tebrunsvelt en soldaat-chauffeur M. van de Wetering, beiden van 15 R.A. In de familie is het verhaal bekend dat hij een groot aantal afscheidsbrieven meekreeg van soldaten uit de loopgraven die overtuigd waren te zullen sneuvelen om aan hun geliefden af te geven. Zijn dochter was op een dag bij zijn bureau waar een stapel met brieven lag. Ze wilde gaan lezen, maar werd daarin gestoord door haar vader, die net het kantoor binnen kwam. Ze vertelde: "Ik vroeg hem wat dat voor brieven waren, hij vertelde dat hij die afscheidsbrieven in het heetst van de strijd had gekregen van soldaten die zo ongelooflijk bang waren daar in de vuurlinie op de Grebbe, dat ze hem de afscheidsbrieven gaven voor hun nabestaanden en opstonden uit hun loopgraven om zich door de vijand dood te laten schieten. Ik weet niet waar die brieven zijn gebleven, maar weet wel dat het hem getraumatiseerd heeft. Ook vertelde hij mij meerdere malen dat hij blij was dat hij een motorfiets tot zijn beschikking had, omdat hij anders niet levend uit de strijd was gekomen." De genoemde brieven zijn niet meer teruggevonden.

13 mei 1940

Waarschijnlijk meldde hij zich in de loop van 13 mei weer bij zijn onderdeel, immers rond 16.00 uur die dag kreeg hij een verkenningsbevel. Rond 15.00 uur was de situatie bij I-15 R.A. ernstig verslechterd. De vijandelijke artilleriebeschietingen o.a. die waarbij sergeant Theo Casander gewond raakte, de aanhoudende geruchten over Duitse infanterie in de nabijheid, het terugtrekken van buurman 8 R.A., onheilspellende berichten van terugtrekkende eenheden, het geweld van de Stuka-aanval op korte afstand en het onduidelijke bericht van hogerhand over de situatie, deden de commandant I-15 R.A. majoor Kramer  ongeveer 15.15 uur besluiten om met achterlating van de vuurmonden door de bossen te voet terug te trekken op Elst.

Een half uur later gaf Kramer alsnog opdracht de Trado's artillerietrekkers op te halen in Amerongen zodat de vuurmonden uit de stellingen konden worden meegenomen om achter de Hollandse Waterlinie opnieuw tot inzet te komen.

Eerst werden luitenant J. Vos en sergeant Beijersbergen van Henegouwen rond 15.50 uur op verkenning gestuurd. Een kwartier later ontving Vogelpoel het bevel om hen te zoeken en de stellingen te verkennen, een bepaald gevaarlijke onderneming aangezien de gedachte was dat die mogelijk al door de Duitsers bezet waren.

Twee brieven van soldaten

Terwijl zijn eenheid de vuurmonden uit de stellingen haalde, zocht Vogelpoel richting Grebbeberg verder naar de twee vermiste verkenners. Daarbij kwam hij naar zijn zeggen onderaan de Grebbeberg terecht, waarschijnlijk ter hoogte van het viaduct over de spoorbaan. Hij raakte danig onder de indruk van wat hij zag en ging verder op zoek. Hij trof een totale ontreddering aan; bomen zonder een enkel blad, lijken, stapels uitrusting, wapens, etc. De overleden Duitse soldaat Haack had een brief in zijn handen waarbij Vogelpoel waarschijnlijk veronderstelde dat het om een afscheidsbrief voor thuis ging, hij nam de brief mee. Ook vond hij een brief aan Tjeerd Bakker uit Vlagtwedde.

Hij schreef in 1942 aan majoor Kramer: "Op 13 mei 1940 ben ik als laatste en enige militair in de verlaten stellingen in Rhenen op zoek gegaan naar enige vermiste soldaten van ons onderdeel (red. 1e luitenant Vos en sergeant Beijersbergen van Henegouwen). Mijn zoekactie was tevergeefs, want zij waren via een andere vluchtroute weer bij hun onderdeel terug gekomen.
Tijdens deze spannende rit heb ik nog wel tussen de achtergelaten resten als bewijs dat ik daar geweest ben 2 brieven meegenomen. Een daarvan een Nederlandse soldaat en een van een Duitse militair.
Waarvan bijgesloten een brief gericht aan Tjeerd en een aan een Duitse soldaat. Kunt U aan de gegevens in de Hollandse brief nog achterhalen of deze Tjeerd nog in leven is, of dat er nog nabestaanden zijn overgebleven. Alsnog kunnen zij deze brief in bezit krijgen. Beter laat dan niet, maar dat heeft mij altijd van weerhouden om deze ellende weer in herinnering te brengen. "

Hoe Vogelpoel vervolgens weer bij zijn eenheid terechtkwam is onduidelijk, hij bracht de nacht van 13 op 14 door in een kippenschuur in Leersum waar hij een bezwerende kerkdienst bijwoonde van legeraalmoezenier van Kerckhof. Vervolgens ging hij met zijn eenheid mee naar Leiden, na de capitulatie naar Amsterdam waar ze op de Berlagebrug de zegeparade van de Duitse SSDF tegenkwamen en later naar de Weeshuiskazerne te Naarden.

Vogelpoel schreef daar later over: "Vanuit Leersum door de Hollandsche waterlinie naar de stad Utrecht opstelling op de Maliebaan, vandaar naar Leiden en daar werd het einde van de stijd bekend gemaakt. We zagen er uit als zwervers en hebben daar toen de nacht doorgebracht in een manege van de cavalerie. Op onze tocht naar Leiden zagen we in de verte de vuurgloed van Rotterdam. Vanuit Leiden naar Amsterdam waar wij met bloemen en gejuich werden ontvangen."

Trauma

De gebeurtenissen in mei 1940 hadden hem getraumatiseerd, hij nam het devies van zijn generatie over: “niet over praten, wegdrukken en doorgaan met het leven”. Aan kleine dingen merkte de familie het wel.

Bron: Uitgeschreven herinneringen Th. J. Vogelpoel, correspondentie, documenten, fotomateriaal en zijn dochters.

3538