Houwitser 15 lang 17
Inleiding
Ons leger had op 10 mei maar liefst drie verschillende type vuurmonden van 15 cm in de bewapening opgenomen, waarvan twee uit de mottenballen kwamen. Geen van de vuurmonden was in enige mate modern te noemen, ook al waren ze nog in staat een bijdrage te leveren aan de vuurkracht van onze eenheden die in gevecht met de Duitsers kwamen.
Op 10 mei 1940 hadden wij de volgende geschutstypes van 15 cm: Veldgeschut 15 lang 24, Houwitser 15 lang 17 en de Houwitser 15 lang 15.
Houwitser 15 lang 17
De houwitsers 15 lang 17 (15L17), van Duitse makelij, kwamen in eerste instantie eind 1918 in het bezit van het Nederlandse leger doordat terugtrekkende Duitse troepen de wapens aan de grens met ons land moesten achterlaten. In een later stadium werden de wapens alsnog aan de Duitse regering betaald.
In de jaren 1939 en 1940 dienden nog een kleine 700 van deze vuurmonden bij het Duitse leger. Het werd gebruikt als een opleidingswapen en een kanon voor "dritte Welle" (laagste kwaliteit) troepen. Een kleine honderd sFH13 werden in 1942 op buitgemaakte Franse pantserwagens (Lorraine) gebouwd en deden daarna als gemechaniseerd geschut redelijk succesvol mee met de gevechten in Noord-Afrika. Deze combinatie werd in het Duitse leger bekend als "15 cm s.FH. 13 auf Gw Lorraine Schlepper (f), Sd. Kfz. 135/1".
De opvolger in het Duitse leger was de in 1934 ingevoerde Rheinmetall-Borsig "schwere Feldhaubitze 15 cm sFH18". Deze zou ook in de meidagen tegen ons land worden ingezet. Tegen de Grebbeberg bijvoorbeeld in de Duitse artillerie regimenten AR.256 en AR.207.
Nederland nam in 1918 de versleten houwitsers over van de Duitsers. De houwitsers werden al vrij spoedig in de mobilisabele organisatie ingedeeld, en zodoende grotendeels opgeslagen. Alleen de schooleenheden werden op de stukken onderricht. Een deel bleef echter bij de parate eenheden - net als bij de houwitser 15L15 - bij gebrek aan vervangend nieuw geschut. Samen met de eveneens oude houwitsers 12L14 vormen de houwitsers 15L17 de zogenaamde IIIde afdelingen van de regimenten artillerie op divisieniveau.
In mei 1940 zijn 40 vuurmonden 15L17 bij de regimenten artillerie ingedeeld, en wel bij III-3RA (5e Divisie: 8 stuks); III-5RA (7e Divisie: 12 stuks); III-6RA (3e Divisie: 8 stuks) en III-8RA (4e Divisie: 12 stuks).
Meidagen 1940
We bespreken alleen kort de gebeurtenissen rond III-8RA.
Stellingen waren ingenomen door 3 batterijen (tot 1 mei slechts 2 batterijen) op de Koerheuvel in Rhenen, met een schitterend uitzicht over Rhenen en richting Achterberg. Bediening geschiedde door de lichting 1940, en dus uiterst onervaren. De afdeling verplaatst zich een aantal malen tussen reserve en wisselstellingen, en ligt geregeld onder vijandelijk artillerievuur.
Op 11 mei wordt driemaal een uitwerkingsvuur (batterijvuur) afgegeven op "de zuidelijke toren" in Wageningen. Rond het middaguur geeft men stormvuur (afdelingsvuur) op positie frontlijn voor Kruiponder (vuur 123). Dit stormvuur wordt nog twee keer herhaald.
12 Mei begint men (rond het middaguur pas) met een vuur voor de frontlijn ten noorden van het Nieuwe Kanaal (ter hoogte van vuur 128). Het vuur wordt een keer herhaald. Vervolgens worden kort na elkaar de vuren 125 (afsluitingsvuur ten noorden van autoweg voor de frontlijn) en 123 (stormvuur frontlijn Kruiponder) afgegeven. Vuur 123 wordt kort daarop een keer herhaald. Rond het avonduur wordt met de gehele afdeling een afsluitingsvuur in de hoofdweerstand, west van Kruiponder (afsluitingsvuur 141) afgegeven. Het laatste vuur van de dag wordt om 19.00 uur afgegeven op een vermeende vijandelijke batterij.
Kenmerken
| Fabrikaat: | Krupp / Rheinmetall Borsig (Duitsland) | |
| Model: | 15 lang 17 (15hwL17; 15.17) | |
| Kaliber: | 15 cm. (14,97 cm. binnendiameter) (looplengte 255 cm.) | |
| Vuursnelheid: | 5 schoten per 2 minuten, maximaal 5 minuten | |
| Elevatie / traversehoek: | 0°/+45°; traversehoek 10° (+5°/-5°) | |
| Affuit: | Radaffuit met loopreminrichting, zonder vuurmond reminrichting | |
| Aanvangssnelheid: | 365-385 m/s (Duitse bg van 40.8 / 42 kg) | |
| Soort munitie: | Brisantgranaat (31.89 / 40.2 / 42.35 kg) (met snelle en trage buis) | |
| Gewicht: | Vuurmond: | 3.500 kg. (schatting) |
| Loop: | 2.135 kg. | |
| Tractie en wielen: | Acht paarden (tien paarden in zwaarder terrein) of zes paarden (acht paarden in zwaarder terrein) van zwaar beslag. | |
| Maximale dracht: | 8.500 m. (NL bg) 8.675 m. (Duitse bg) |
|
| Bemanning: | 6 man plus een stukscommandant | |
| Ingevoerd bij Nederlandse leger: | vanaf 1918 | |
| Aantal beschikbare stukken in mei 1940: | 40 | |
Beeldmateriaal
 |
 |
 |
 |
|
